Coû vaø Hoa

(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän

cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu

Radio Veritas Asia)

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

- 140 -

Caùc Thaùnh thôøi ñaïi dòch

Caùc Thaùnh thôøi ñaïi dòch.

Vinh Höng, O.P.

(RVA News 23-03-2020)

Trong nhöõng thôøi khaéc khoác lieät cuûa lòch söû, ñaõ xuaát hieän caùc vò thaùnh ñöôïc ôn chöõa laønh vaø ôn an uûi caùc naïn nhaân nhö daáu chæ cuûa loøng thöông xoùt Chuùa vaãn daønh cho nhaân loaïi.

AÂu chaâu thôøi Trung Coå chìm ñaém trong nhöõng côn ñaïi dòch keùo daøi haøng maáy theá kyû, luùc döõ doäi luùc taïm laéng nhöng luoân bao truøm baàu töû khí khaép nôi.

Côn ñaïi dòch Caùi Cheát Ñen baét ñaàu vaøo theá kyû XIV vaø buøng phaùt töø naêm 1346-1351, saùt haïi khoaûng moät nöûa daân soá AÂu chaâu luùc baáy giôø (25-50 trieäu ngöôøi).

Theá kyû XVII, taïi YÙ laïi buøng leân côn dòch haïch keùo daøi töø 1629-1631 baét ñaàu töø thaønh phoá Milanoâ roài lan sang caùc nôi khaùc nhö Verona, Venezia, Firenze... cöôùp ñi maïng soáng cuûa gaàn 300,000 ngöôøi, trong ñoù coù ñeán moät nöûa daân Verona vaø 1/3 daân thaønh Venezia.

Ñaïi dòch Luaân Ñoân hoaønh haønh nhieàu laàn thaønh phoá naøy vaø keùo daøi töø theá kyû XVI sang theá kyû XVII, nhaát laø giöõa nhöõng naêm 1665-1666 maø coù luùc 8,000 ngöôøi cheát trong moät tuaàn. Côn dòch ñaõ cöôùp ñi sinh maïng cuûa khoaûng 75,000-100,000 ngöôøi.

Côn ñaïi dòch Marseille, Phaùp, khôûi phaùt vaøo naêm 1720 taïi thaønh phoá haûi caûng naøy. Ngöôøi ta cheát nhö raï khaép nôi. Khi côn dòch qua ñi vaøo naêm 1722, öôùc tính khoaûng 100,000 ngöôøi ñaõ cheát.

Trong nhöõng thôøi khaéc khoác lieät aáy, ñaõ xuaát hieän caùc vò thaùnh ñöôïc ôn chöõa laønh vaø ôn an uûi caùc naïn nhaân nhö daáu chæ cuûa loøng thöông xoùt Chuùa vaãn daønh cho nhaân loaïi. Coù vò ñaõ phaûi ñaùnh ñoåi baèng chính maïng soáng mình khi phuïc vuï caùc naïn nhaân. Xin ñöôïc giôùi thieäu döôùi ñaây nhöõng vò thaùnh tieâu bieåu trong thôøi ñaïi dòch.

Thaùnh Roâcoâ (1295-1327)

Theo truyeàn thoáng, thaùnh Roâcoâ sinh khoaûng naêm 1295 taïi Montpellier, nöôùc Phaùp. Lôùn leân, Roâcoâ theo hoïc ngaønh y. Sau khi cha meï qua ñôøi, thaùnh nhaân baùn heát taøi saûn thöøa keá, ñem phaân phaùt cho ngöôøi ngheøo, gia nhaäp Doøng Ba Phan Sinh roài leân ñöôøng haønh höông Roâma ñang luùc Caùi Cheát Ñen khôûi phaùt ôû AÂu chaâu. Treân ñöôøng ñeán Roâma, thaùnh Roâcoâ ñaõ cöùu giuùp nhieàu beänh nhaân baèng caùc pheùp laï chöõa laønh nhôø lôøi caàu nguyeän, daáu thaùnh giaù vaø vieäc ngöôøi ñaët tay treân hoï. Nhöng roài chính thaùnh nhaân cuõng nhieãm beänh. Ngöôøi ruùt vaøo moät caùi hang ôû ngoaïi oâ thaønh Piacenza nöôùc YÙ. Luùc beänh naëng haàu cheát, boãng coù moät chuù choù mang thöùc aên ñeán maø nhôø ñoù ngöôøi ñaõ ñöôïc cöùu soáng. Hình thaùnh Roâcoâ thöôøng coù moät con choù vaø caây gaäy. Ñoù laø caây gaäy haønh höông vaø chuù choù aân nhaân cuûa ngöôøi. Thaùnh Roâcoâ qua ñôøi ngaøy 16 thaùng 8 naêm 1327 khi môùi hôn 30 tuoåi.

Vaäy chuùng con xin nhôø lôøi oâng thaùnh Roâcoâ chuyeån caàu cho chuùng con, daùm xin Chuùa vì coâng nghieäp Ngöôøi, khaån cöùu chuùng con hoàn xaùc ñeàu khoûi oân dòch hieåm ngheøo. (Kinh OÂng Thaùnh Roâcoâ)

Thaùnh Catarina Sieâna (1347-1380)

Catarina sinh ngaøy 25 thaùng 3 naêm 1347, ñuùng luùc Côn Dòch Ñen ñaït ñænh ñieåm söï taøn phaù cuûa noù cöôùp ñi caû moät nöûa daân soá AÂu chaâu. Catarina laø con uùt trong moät gia ñình 25 ngöôøi con. Coâ beù ñaõ may maén soáng soùt vaø lôùn leân trong thôøi ñaïi dòch. Catarina ñaõ khoâng ngaàn ngaïi laøm vieäc phuïc vuï caùc beänh nhaân vì chò thaáy hoï raát caàn ñöôïc quan taâm chaêm soùc. Baáy giôø coù moät linh muïc tuyeân uùy beänh vieän nhieãm beänh naëng vaø ñang naèm chôø cheát. Chò Catarina ñaõ ñi thaúng vaøo phoøng ngaøi maø goïi: "Daäy thoâi cha ôi! Cha caàn phaûi aên laáy söùc vì coù nhieàu vieäc phaûi laøm, khoâng coù thì giôø ñeå naèm lieät ñaâu, thöa cha." Vò linh muïc ngôõ ngaøng, ngaøi ngoài daäy vaø thaáy mình heát beänh ngay luùc ñoù.

Cuõng coù nhöõng luùc, chò caûm thaáy mình bò Thieân Chuùa boû rôi, chò noùi: "Laïy Chuùa, Ngaøi ñang ôû ñaâu khi maø traùi tim con baán loaïn vì nhöõng caùm doã ñieân daïi vaø ñaùng gheùt?". Sau moät thôøi gian, Chuùa laïi hieän ñeán vôùi chò, Ngöôøi noùi: "Hôõi con, Ta ôû trong traùi tim con vaø naâng ñôõ con baèng aân suûng". Catarina ñöôïc nhöõng lôøi naøy an uûi vaø soi saùng, chò tieáp tuïc thöïc thi tình thöông vaø loøng traéc aån saâu xa ñoái vôùi caùc beänh nhaân trong côn ñaïi dòch.

Thaùnh Catarina qua ñôøi ngaøy 29 thaùng 4 naêm 1380 khi môùi 33 tuoåi.

Laïy Chuùa laø Ñaáng ñaõ ban cho baø thaùnh Catarina neân vinh hieån veà ôn rieâng ñöùc ñoàng trinh vaø ñöùc nhòn nhuïc, maø thaéng traän caùc quæ döõ cuøng giöõ loøng kính meán Teân Chuùa caùch vöõng vaøng, thì xin Chuùa ban cho chuùng con baét chöôùc Ngöôøi, ñeå khi ñaõ giaøy ñaïp söï traùi theá gian cuøng vöôït khoûi caùc möu keá giaëc thuø thì ñöôïc ñeán nôi caû saùng Chuùa baèng an. Vì Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Chuùa chuùng con. Amen. (Kinh Baø Thaùnh Catarina)

Thaùnh Vinh Sôn Pheârioâ (1350-1419)

Thaùnh Vinh Sôn ñöôïc Thieân Chuùa ban cho ñaëc suûng laøm pheùp laï ñeán noãi ngöôøi ta noùi raèng "Thaùnh Vinh Sôn khoâng laøm pheùp laï môùi laø laï".

Thaùnh nhaân sinh taïi Valencia, Taây Ban Nha, ngaøy 23 thaùng Gieâng naêm 1350. Chuyeän keå raèng ngay töø trong loøng meï, Vinh Sôn ñaõ laøm pheùp laï: Moät hoâm, thaân maãu ngöôøi, khi ñang mang thai, ñaõ ñeán thaêm moät phuï nöõ muø loøa. Ngöôøi phuï nöõ naøy nghieâng ñaàu treân buïng thai phuï ñeå nghe xem thai nhi ñoäng tónh theá naøo vaø laäp töùc baø ñöôïc saùng maét!

Luùc Vinh Sôn chaøo ñôøi cuõng laø luùc côn ñaïi dòch Caùi Cheát Ñen ñang hoaønh haønh döõ doäi nhaát (1348-1350). Chæ trong hôn 2 naêm, noù ñaõ cöôùp ñi sinh maïng daân chuùng AÂu chaâu öôùc tính töø 75-200 trieäu ngöôøi, laøm suït giaûm khoaûng moät nöûa daân soá. Côn dòch naøy coøn nhieàu laàn trôû laïi cho maõi ñeán theá kyû XVIII môùi chaám döùt.

Laø linh muïc Doøng Ña Minh ñöôïc ñaëc suûng giaûng thuyeát vaø laøm pheùp laï, thaùnh nhaân ñaõ ñi khaép AÂu chaâu maø rao giaûng keâu goïi ngöôøi ta hoaùn caûi, quay veà vôùi Thieân Chuùa haàu sôùm thoaùt khoûi tai öông. Ngöôøi ñaõ laøm raát nhieàu pheùp laï ñeå cöùu chöõa caùc beänh nhaân trong thôøi kyø naøy. Moãi ngaøy hai laàn, caùc beänh nhaân ñöôïc ñöa ñeán vôùi ngöôøi vaø ngöôøi chöõa laønh heát thaûy. Ngöôøi ta tính raèng moãi ngaøy thaùnh nhaân thöïc hieän caû traêm pheùp laï. Vì theá trong Kinh OÂng Thaùnh Vinh Sôn coù lôøi raèng: "Chuùng con laïi xin Ngöôøi phuø hoä chuùng con phaàn xaùc, cho khoûi nhöõng söï beänh naïn, giöõ ruoäng vöôøn chuùng con cho khoûi nhöõng möa ñaù baõo taùp, cuøng tröø caát moïi söï gian nguy keûo laøm haïi chuùng con nöõa" vaø lôøi khaùc raèng: "Keû muø keû queø, keû ñaõ cheát cuøng keû oám yeáu taät nguyeàn chaïy ñeán cuøng Ngöôøi; söï cheát cuøng nhöõng söï nguy hieåm cheo leo vaâng lôøi Ngöôøi. Khí trôøi cuøng ñaùm maây, oân dòch cuøng löûa noùng, bieån soâng cuøng soùng gioù, ma quæ cuøng theá gian; caû thay thaûy phaûi thua Ngöôøi."

Thaùnh nhaân qua ñôøi ngaøy 5 thaùng 4 naêm 1419 taïi Vannes, nöôùc Phaùp.

Thaùnh Caroâloâ Boâroâmeâoâ (1538-1584)

Thaùnh Caroâloâ Boâroâmeâoâ sinh taïi Milanoâ, nöôùc YÙ, ngaøy 2 thaùng 10 naêm 1538, thuoäc gia ñình quyù toäc vaø ñaïo ñöùc. Naêm 1559, Caroâloâ nhaän hai baèng tieán só luaät luùc môùi 21 tuoåi. Naêm sau, ngöôøi ñöôïc trieäu veà Roâma vaø ñöôïc phong hoàng y kieâm toång giaùm muïc Milanoâ. Ngöôøi phuï giuùp Ñöùc Pioâ IV trong cuoäc beá maïc Coâng ñoàng Trentoâ vaøo naêm 1563.

Vì loøng nhieät thaønh, ngöôøi ñaõ khoâng quaûn ngaïi hy sinh vaát vaû ñeán kieät söùc ñeå phuïc vuï Giaùo Hoäi vaø ñoaøn chieân. Khi côn dòch taû vaø naïn ñoùi xaûy ra taïi Milanoâ vaøo naêm 1576-1577, thaùnh nhaân ñaõ daán thaân heát mình khi chính quyeàn vaø giôùi quyù toäc ñaõ boû chaïy vì cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo ngaøy caøng traàm troïng. Thò traán Locarnoâ döôùi chaân nuùi Alpô, vôùi daân soá 4.800 ngöôøi maø chæ coøn 700. Tröôùc tình caûnh aáy, thaùnh Caroâloâ ñaõ ban boá caùc chæ daãn ñeå kieåm soaùt söï buøng phaùt dòch beänh, thieát laäp caùc beänh vieän daõ chieán, toå chöùc caùc thieän nguyeän vieân vaø caùc nhaân vieân y teá taïi caùc beänh vieän, baùn taát caû ñoà ñaïc trong toøa giaùm muïc ñeå laáy tieàn cöùu trôï caùc naïn nhaân. Ngöôøi mieät maøi lo cho daân chuùng, thaêm vieáng vaø giuùp ñôõ caùc beänh nhaân. Cuoái cuøng ngöôøi kieät söùc vaø ngaõ beänh maø cheát vaøo ngaøy 3 thaùng 11 naêm 1584 khi môùi 46 tuoåi.

Laïy thaùnh Caroâloâ, xin caàu cho chuùng con. Amen.

Thaùnh Camilloâ Lellis (1550-1614)

Camilloâ sinh ngaøy 25 thaùng 5 naêm 1550 taïi mieàn Napoâli, nöôùc YÙ, trong moät gia ñình quyù toäc vaø ñaïo haïnh. Camilloâ coù moät tuoåi thô nghòch ngôïm vaø thôøi nieân thieáu leâu loång. Nhöng naêm 1575, Camilloâ ñöôïc ôn hoaùn caûi vaø quyeát taâm daâng mình cho Chuùa trong ôn goïi phuïc vuï caùc beänh nhaân. Naêm 1582, thaùnh nhaân thieát laäp Doøng Taù vieân phuïc vuï beänh nhaân (M.I.), quen goïi laø Doøng Camilloâ.

Thôøi Ñöùc giaùo hoaøng Greâgoârioâ XIV (1591), dòch beänh hoaønh haønh khaép thaønh Roâma, cöôùp ñi 60,000 sinh maïng. Cha Camilloâ vaø caùc tu só cuûa doøng hieán thaân phuïc vuï caùc naïn nhaân cuûa Caùi Cheát Ñen. Caùc tu só giuùp beänh nhaân aên uoáng taém giaët, thuoác thang. Caùc vò cuõng luoân caän keà beân nhöõng ngöôøi laâm chung ñeå an uûi ñoäng vieân vaø caàu nguyeän cho hoï. Nhôø noã löïc heát mình cuûa caùc tu só vaø nhôø ôn chöõa laønh cuûa cha Camilloâ maø daân thaønh Roâma tin raèng côn ñaïi dòch ñaõ bò daäp taét ñeán noãi luùc baáy giôø ngöôøi ta goïi cha Camilloâ laø "Vò thaùnh thaønh Roâma".

Thaùnh nhaân qua ñôøi ngaøy 14 thaùng 7 naêm 1614 taïi Roâma vaø ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XIV toân phong hieån thaùnh vaøo naêm 1746.

Thaùnh Luy Gonzaga (1568-1591)

Luy Gonzaga sinh tröôûng trong moät gia ñình quyù toäc, nhöng ñôøi soáng laïi nhö moät thieân thaàn. Thaùnh nhaân chaøo ñôøi ngaøy 9 thaùng 3 naêm 1568 taïi Castiglione, mieàn baéc nöôùc YÙ.

Naêm 17 tuoåi, Luy gia nhaäp Doøng Teân vaø khaán doøng naêm 1587 luùc 19 tuoåi. Naêm 1591, nöôùc YÙ laâm caûnh ñoùi keùm vaø beänh dòch haïch lan traøn. Tröôùc caûnh khoán cuøng cuûa daân chuùng, thaùnh Luy ñaõ quyeân goùp quaàn aùo, thöïc phaåm vaø thuoác men ñeå giuùp ñôõ caùc naïn nhaân. Thaùnh nhaân ñöa nhöõng ngöôøi ñang haáp hoái treân ñöôøng phoá ñeán beänh vieän, taän tình chaêm soùc, taém röûa vaø giuùp hoï laõnh nhaän caùc bí tích sau cuøng. Chính vì loøng baùc aùi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñau khoå maø thaùnh nhaân cuõng bò nhieãm beänh. Treân giöôøng beänh, ngöôøi ñaõ vieát thö cho thaân maãu vôùi taát caû nieàm tri aân vaø tin töôûng vaøo Chuùa: "Thöa meï, con thuù thaät vôùi meï raèng: moãi khi con suy nghó veà loøng toát cuûa Chuùa, gioáng nhö bieån khoâng ñaùy khoâng bôø, linh hoàn con nhö rôi xuoáng vöïc saâu aáy, chìm trong caûnh bao la baùt ngaùt, laïc loõng vaø khoâng bieát ñaùp laïi laøm sao, vì sau moät thôøi gian laøm vieäc vaén voûi vaø sô saøi nhö theá maø con ñaõ ñöôïc Chuùa ban cho nghæ ngôi muoân ñôøi".

Sau ba thaùng laâm beänh, thaùnh Luy ñaõ ra ñi bình an ngaøy 21 thaùng 06 naêm 1591, khi môùi 23 tuoåi. Ngaøy 31 thaùng 12 naêm 1726, Ñöùc Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XIII ñaõ naâng ngöôøi leân baäc hieån thaùnh.

Laïy Chuùa, nhôø lôøi thaùnh Luy Gonzaga chuyeån caàu, xin ban cho chuùng con bieát giöõ mình khoûi moïi veát nhô toäi loãi, soáng yeâu thöông vaø quaûng ñaïi phuïc vuï moïi ngöôøi. Amen.

Thaùnh Vinh Sôn Phaoloâ (1581-1660)

Thaùnh nhaân sinh ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1581 taïi Pouy, Gascony, nöôùc Phaùp. Ngay töø nhoû, caäu Vinh Sôn coù loøng baùi aùi cao caû ñoái vôùi ngöôøi ngheøo khoå. Naêm 1600, thaày Vinh Sôn chòu chöùc linh muïc. Ngöôøi nhaän ra nhu caàu taâm linh cuûa daân chuùng mieàn queâ ngheøo khoù vaø ñoù laø khôûi ñaàu cho vieäc thieát laäp caùc toå chöùc töø thieän baùc aùi, vaø cuøng vôùi thaùnh nöõ Louise de Marillac saùng laäp tu hoäi Nöõ Töû Baùc AÙi vôùi phöông chaâm "tu vieän laø nhaø thöông, nguyeän ñöôøng laø nhaø thôø xöù, phoøng rieâng laø quaùn troï, noäi vi laø ñöôøng phoá hay khuoân vieân beänh vieän".

Thaùnh nhaân daán thaân cho vieäc thieát laäp caùc traïi treû moà coâi, nhaø thöông, cöùu trôï daân tò naïn, chaêm soùc thöông beänh binh cuõng nhö cöùu giuùp caùc beänh nhaân cuûa traän dòch haïch thôøi baáy giôø. Trong thôøi dòch beänh buøng phaùt töø naêm 1624-1640, thaùnh nhaân ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi vaø nhaân ñaïo, khuyeán khích vieäc thieát laäp caùc hoäi ñoaøn daán thaân cho vieäc choân caát caùc naïn nhaân, doïn deïp vaø taåy röûa nhöõng nôi coù nguy cô laøm dòch beänh laây lan.

Thaùnh nhaân qua ñôøi ngaøy 27 thaùng 9 naêm 1660 taïi Paris vaø ñöôïc phong hieån thaùnh ngaøy 16 thaùng 6 naêm 1737.

"Phaûi öu tieân phuïc vuï ngöôøi ngheøo khoâng ñöôïc trì hoaõn. Khi chò em boû ñoïc kinh caàu nguyeän ñeå giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo thì haõy nhôù raèng chò em ñang phuïc vuï Thieân Chuùa." (Buùt kyù cuûa thaùnh Vinh Sôn Phaoloâ)

Laïy thaùnh Vinh Sôn Phaoloâ, xin cho chuùng con bieát nghe lôøi ngaøi daïy vaø baét chöôùc vieäc ngaøi laøm maø xaû thaân vì baùc aùi. Amen.

Trong côn ñaïi dòch, chuùng ta haõy chaïy ñeán cuøng caùc thaùnh maø keâu xin caùc ngaøi cöùu giuùp nhaân loaïi ngaøy nay nhö xöa caùc ngaøi ñaõ thöông cöùu giuùp:

- Thaùnh Roâcoâ, caàu cho chuùng con.

- Thaùnh Catarina Sieâna, caàu cho chuùng con.

- Thaùnh Vinh Sôn Pheârioâ, caàu cho chuùng con.

- Thaùnh Caroâloâ Borroâmeâoâ, caàu cho chuùng con.

- Thaùnh Camilloâ Lellis, caàu cho chuùng con.

- Thaùnh Luy Gonzaga, caàu cho chuùng con.

- Thaùnh Vinh Sôn Phaoloâ, caàu cho chuùng con.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page