Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 136 -
Thaùnh Giuse vaø giaác nguû cuûa Chuùa
Thaùnh Giuse vaø giaác nguû cuûa Chuùa.
Phan Taán Thaønh, O.P.
(RVA News 19-03-2020)
Naêm 2019, chuùng ta ñaõ suy gaãm ñeà taøi veà thaùnh Giuse boån maïng nhöõng ngöôøi nguû, vaø ñaõ coù nhieàu ngöôøi aùp duïng coù hieäu quaû. Naêm nay, chuùng ta seõ tieáp tuïc ñeà taøi, nhöng döôùi moät goùc ñoä khaùc: "Thaùnh Giuse vaø giaác nguû cuûa Chuùa".
Ñeà taøi naøy coù theå hieåu theo nhieàu nghóa. 1/ Nghóa ñen laø thaùnh Giuse ñaõ nhieàu laàn thöùc ñeâm beân caïnh haøi nhi Gieâsu, ñeå cho baø meï ñi nguû. Moät böùc hoïa môùi ñöôïc tröng baøy gaàn ñaây taïi Roma ñaõ ñöôïc gôïi höùng töø ñoù, ñeå neâu baät vai troø cuûa ngöôøi cha trong vieäc chaêm soùc con thô: oâng cuõng phaûi phuï giuùp vôï ñaõ quaù meät moûi ban ngaøy vôùi bao nhieâu coâng vieäc noäi trôï.
2/ Chuùng ta coù theå xoay chuû ñeå sang moät höôùng khaùc, ñoù laø thaùnh Giuse ñaõ bò Thieân Chuùa nguû queân. Taïi sao noùi nhö vaäy? Thöa raèng döïa treân lòch söû phuïng vuï. Trong khi caùc thaùnh toâng ñoà, töû ñaïo cuõng nhö Ñöùc Maria ñaõ ñöôïc kính nhôù trong lòch phuïng vuï töø nhöõng theá kyû ñaàu tieân, thì thaùnh Giuse môùi ñöôïc kính nhôù taïi vaøi ñòa phöông vaøo theá kyû XIII vaø ñöôïc ghi vaøo ghi lòch phoå quaùt töø theá kyû XVII. Coù nghóa laø thaùnh Giuse ñaõ bò boû queân, hay noùi ngöôïc laïi cuõng ñöôïc, thaùnh Giuse ñaõ bò Thieân Chuùa nguû queân trong thôøi gian treân döôùi 15 theá kyû.
3/ Coøn moät ñöôøng loái khaùc nöõa ñeå noùi veà thaùnh Giuse trong giaác nguû cuûa Thieân Chuùa, ñoù laø Thieân Chuùa chaúng noùi gì vôùi thaùnh Giuse, vaø hoïa chaêng chæ noùi luùc oâng aáy nguû.
Sau nhöõng lôøi giaùo ñaàu ñeå cho anh em khoûi nguû, baây giôø toâi xin vaøo baøi suy gaãm döïa treân ñoaïn Tin möøng vöøa nghe, maø toâi thaáy raát hôïp vôùi hoaøn caûnh chuùng ta ñang soáng. Chuùng ta ñaõ noùi nhieàu veà taám göông thinh laëng cuûa thaùnh Giuse. Trong caùc saùch Tin möøng, ñöùc Maria coù leân tieáng 7 laàn, nhöng thaùnh Giuse khoâng heà leân tieáng. Nhöng coù leõ ít ai nghó ñeán thaùnh Giuse ñaõ khoå sôû theá naøo tröôùc söï thinh laëng cuûa Thieân Chuùa. OÂng bò ñaët tröôùc nhöõng ngoõ cuït maø chaúng bieát caùch phaûi cö xöû theá naøo. Maõi veà sau, oâng môùi ñöôïc giaûi thích.
Baøi Tin möøng trong ngaøy leã Thaùnh Giuse hoâm nay môû ñaàu baèng moät xì-caêng-ñan. Baø Maria vôï oâng boãng döng mang thai. OÂng bieát caùi thai ñoù khoâng phaûi do söï tham gia cuûa oâng, theá thì nguoàn goác töø ñaâu? Chaúng leõ baø vôï ngoaïi tình? Hoaëc coù theå baø bò haõm haïi??? Baø Maria khoâng leân tieáng, bôûi vì coù phaân traàn thì oâng cuõng chaúng tin.
Ñeán ñaây, ngöôøi ta môùi thaáy taøi cuûa thaùnh söû Maùttheâu. Theo cha Raymond Brown, trong lòch söû Giaùo hoäi, ñaõ coù raát nhieàu baøi chuû giaûi caûnh truyeàn tin cho Ñöùc Meï theo thaùnh Luca, nhöng ít ngöôøi döøng laïi suy nieäm caûnh truyeàn tin cho thaùnh Giuse theo thaùnh Maùttheâu. Thaùnh söû taëng cho oâng moät tính töø goùi gheùm söï cao caû cuûa oâng, ñoù laø "coâng chính".
OÂng Giuse laø ngöôøi coâng chính. Coâng chính coù nghóa laø gì? Trong tieáng Latinh cuõng nhö caùc ngoân ngöõ chaâu AÂu, iustus bao haøm nhieàu yù nghóa: coâng bình, coâng minh, chính tröïc, ngay thaúng, coâng chính.
AÙp duïng vaøo tröôøng hôïp ñang baøn, nhieàu ngöôøi chæ giôùi haïn vaøo töông quan giöõa oâng Giuse vaø baø Maria: oâng muoán cö xöû coâng baèng vôùi baø. OÂng khoâng muoán toá giaùc baø phaïm toäi ngoaïi tình vì seõ bò neùm ñaù. OÂng ñaâu bieát nguyeân nhaân cuûa caùi thai trong buïng baø: baø ngoaïi tình hay laø bò haõm haïi? Thaät laø khoù xöû. Vì theá oâng choïn con ñöôøng khaùc, laø hy sinh, chia tay baø caùch aâm thaàm kín ñaùo.
Coù theå giaûi thích nhö vaäy cuõng ñöôïc, nhöng coù leõ chöa loät ñöôïc yù cuûa Maùttheâu. OÂng ñang noùi ñeán söï coâng chính tröôùc maët Chuùa, chöù khoâng phaûi laø coâng bình trong töông quan vôùi tha nhaân. Ngöôøi coâng chính laø ngöôøi tuaân giöõ luaät Chuùa. Vaø taát caû chöông trình cuûa Maùttheâu nhaèm cho thaáy raèng Ñöùc Gieâsu ñeán ñeå kieän toaøn luaät chöù khoâng phaûi ñeå phaù luaät. Chuùng ta môùi nghe trong baøi Tin möøng hoâm qua. Trong boái caûnh naøy, khoâng coù gì ñaùng khen ngôïi hôn khi Maùttheâu cho thaáy oâng Giuse laø ngöôøi ñaõ chu toaøn leà luaät. Chuùng ta ñöøng hieåu sai vaán ñeà. Maáy ngöôøi Kinh sö vaø Phariseâu bò Chuùa Gieâsu quôû traùch vì ñaàu oùc vuï luaät, nghóa laø hieåu sai luaät. Vaø Chuùa ñeán ñeå vaïch cho thaáy ñaâu laø yù nghóa chaân chính cuûa luaät.
Ñi vaøo cuï theå, vì lyù do gì oâng Giuse ñöôïc ca ngôïi laø coâng chính? Thöa bôûi vì oâng ñang kieän toaøn keá hoaïch cuûa Chuùa. Hay noùi ñuùng, Chuùa caàn oâng ñeå hoaøn taát keá hoaïch cuûa Ngaøi. Baèng caùch naøo? Chuùng ta haõy phaân tích lôøi cuûa söù thaàn.
"Naøy Giuse con vua Ñavít". Nhöõng lôøi naøy ñoái vôùi Maùttheâu raát laø quan troïng. Hôn caùc taùc giaû Tin möøng khaùc, thaùnh Maùttheâu nhieàu laàn goïi ñöùc Gieâsu laø "con vua Ñavít" (9,27; 12,23; 15,22; 20,30.31; 21,9.15; 22,41-45). Ñöùc Gieâsu xuaát hieän nhö laø ñeå hoaøn taát lôøi höùa cuûa Thieân Chuùa vôùi nhaø Ñavít, maø chuùng ta ñaõ nghe trong baøi ñoïc I. Baèng caùch naøo Ñöùc Gieâsu trôû thaønh con vua Ñavít? Thöa nhôø oâng Giuse. OÂng laø con vua Ñavít, vaø laø choàng baø Maria tröôùc maët phaùp luaät. OÂng seõ ñaët teân cho con treû. OÂng nhaän ñöùa treû laøm con oâng. Ñoù, Thieân Chuùa ñang caàn ñeán oâng: "OÂng laøm ôn nhaän baø Maria veà laøm vôï ñi".
Moät thaéc maéc ñöôïc neâu leân: baø Maria mang thai caùch naøo vaäy? Thieân thaàn giaûi thích: "baø cöu mang do quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn". Toâi xin cam ñoan laø luùc aáy oâng Giuse chöa coù khaùi nieäm gì veà Maàu nhieäm Ba Ngoâi Thieân Chuùa ñaâu. Coù leõ Thaùnh Thaàn ôû ñaây gôïi leân yù töôûng thaàn khí Chuùa luùc saùng taïo vuõ truï. Thaàn khí aáy seõ khôûi ñaàu moät cuoäc saùng taïo môùi.
Thieân thaàn noùi tieáp vôùi oâng Giuse: "OÂng seõ ñaët teân cho treû laø Gieâsu, vì chính ngöôøi seõ cöùu daân ngöôøi khoûi toäi loãi". Vai troø cuûa oâng Giuse thaät laø cao quyù. OÂng coù vai troø gioáng nhö oâng Giuse trong Cöïu öôùc. Tröôùc kia, oâng Giuse (con uùt cuûa toå phuï Giacop) ñaõ ñöa daân Israel sang Ai caäp ñeå traùnh naïn ñoùi, roài töø ñoù Moâseâ seõ giaûi cöùu daân Chuùa khoûi caûnh noâ leä. Baây giôø oâng Giuse môùi seõ ñöùc Gieâsu qua Ai caäp ñeå traùnh vua Herot, roài töø Ai caäp, laïi daãn Ñöùc Gieâsu, nghóa laø "Gia-veâ cöùu chöõa", ra khoûi caûnh noâ leä. Laàn naøy khoâng phaûi laø caûnh noâ leä chính trò maø laø caûnh noâ leä toäi loãi.
Duø sao, ñoái vôùi Maùttheâu vaø caùc Kitoâ höõu, ñöùc Gieâsu khoâng chæ laø con vua Ñavít vaø laø Ñaáng cöùu tinh cuûa Israel, Ñöùc Gieâsu coøn laø Con Thieân Chuùa. Ñuùng roài, Ñöùc Gieâsu laø Emmanuel, Thieân-Chuùa-ôû-cuøng-chuùng-ta. OÂng Giuse haõy laáy baø Maria laøm vôï, ñeå hoaøn taát lôøi tieân tri cuûa Isaia. Baø seõ sinh ra Emmanuel, Emmanuel khoâng chæ laø Chuùa cuûa ngöôøi Do thaùi, nhöng laø cuûa toaøn nhaân loaïi. Maùttheâu keát thuùc saùch Tin möøng baèng lôøi höùa cuûa Ñaáng Kitoâ Phuïc sinh: "Caùc con haõy ñi khaép muoân daân# Thaày ôû cuøng chuùng con moãi ngaøy cho ñeán taän theá." (Mt 28.19-20)
Nhö vaäy, chuùng ta caàn ñoïc taát caû 2 chöông ñaàu thì môùi hieåu roõ vai troø cuûa Giuse trong keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa. Thieân Chuùa coù moät keá hoaïch cöùu ñoä, vaø môøi oâng Giuse goùp phaàn.
Maùttheâu keát luaän: "Khi tænh giaác, oâng Giuse laøm nhö söù thaàn ñaõ daïy". Ngöôøi coâng chính laø theá ñoù, tuaân haønh keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa. OÂng laøm nhö lôøi Chuùa daïy, gioáng nhö daân Israel tröôùc ñaây ñaõ ñaùp laïi lôøi Moâseâ khi oâng naøy coâng boá giao öôùc treân nuùi Sinai.
OÂng Giuse laø ngöôøi coâng chính. OÂng chöa bieát ñöôïc nhöõng gì Chuùa seõ daønh cho mình. Maùttheâu chæ keå ra vaøi ñoaïn chung quanh vieäc Chuùa sinh ra, cho ñeán khi ñònh cö ôû Nararet. Bao nhieâu nhaø tu ñöùc ñaõ ca ngôïi dieãm phuùc cuûa thaùnh Giuse ñöôïc soáng ôû beân caïnh Chuùa Gieâsu suoát 30 naêm. Toâi khoâng nghó nhö vaäy. Ñoù laø 30 naêm cuûa Chuùa nguû. Laøm theá naøo chaáp nhaän ñöôïc Thieân Chuùa phaûi chòu nhöõng giôùi haïn cuûa con ngöôøi, phaûi hoïc aên hoïc noùi, hoïc goùi hoïc laøm? Laøm sao chaáp nhaän Thieân Chuùa khoâng can thieäp gì cho daân chuùng ñang khoå sôû döôùi aùch ñoâ hoä cuûa ngoaïi bang?
Chuùng ta ñang ôû moät thôøi ñieåm khoù khaên do naïn dòch: "Chuùa ôû ñaâu? Sao Chuùa nguû maõi? Laïy Chuùa xin thöùc daäy ñi". Ñoù khoâng phaûi laø lôøi xaác laùo cuûa toâi, nhöng laø cuûa vònh gia: "Laïy Chuùa, xin tænh giaác, Ngaøi cöù nguû maõi sao? Xin troãi daäy ñi naøo, ñöøng ñuoåi xua maõi maõi? (Tv 43, 24-25, Kinh saùch thöù 5 tuaàn II vaø IV). Vaø caùc moân ñeä cuõng thöa vôùi Chuùa ñang nguû ôû ñaàu thuyeàn: "Thaày ôi chuùng ta cheát ñeán nôi roài, Thaày chaúng lo gì sao?" (Mc 4,38)
Chuùng ta xin thaùnh Giuse giuùp chuùng ta bieát ñoái phoù vôùi luùc Chuùa nguû, khoâng chæ vaøo nhöõng luùc roái ren nhö hieän nay, nhöng moãi ngaøy, khi chuùng ta caàm Minh Thaùnh Chuùa treân tay. Taám baùnh naøy chính laø Emmanuel, Thieân Chuùa ôû vôùi chuùng ta, gioáng nhö ngaøy naøo thaùnh Giuse ñaõ chung soáng ôû Nazareth.