Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 121 -
Ngöôøi treû vaø vieäc phaân ñònh:
ôn goïi ñoäc thaân thaùnh hieán hay ôn goïi hoân nhaân
Ngöôøi treû vaø vieäc phaân ñònh: ôn goïi ñoäc thaân thaùnh hieán hay ôn goïi hoân nhaân.
Lm. Antoân Nguyeãn Vaên Ñoä
(WHÑ 12-03-2020)
Sinh ra soáng ôû treân ñôøi, moãi ngöôøi chuùng ta ñöôïc ñaët tröôùc nhöõng löïa choïn. Choïn cho mình moät lyù töôûng soáng laø ñieàu quan troïng nhaát. Ai trong chuùng ta cuõng phaûi ñoái dieän vôùi söï choïn löïa aáy, nhaát laø ngöôøi treû ñang ôû vaøo ngaõ ba ñöôøng, khuùc quanh cuûa cuoäc ñôøi. Töông lai ñôøi ta tuøy thuoäc vaøo löïa choïn trong giai ñoaïn naøy. Ngöôøi ta noùi: Ñôøi laø moät cuoäc löïa choïn, choïn ñuùng thì haïnh phuùc, choïn sai ta seõ coù ñieàu ngöôïc laïi. Vì theá, ngöôøi treû phaûi heát söùc thaän troïng trong quaù trình löïa choïn ôn goïi cuûa chính mình.
Nhöng laøm sao bieát ñöôïc con ñöôøng Chuùa muoán cho chuùng ta ñi, laäp gia ñình hay ñi tu, ñòa vò chuùng ta soáng? Neáu ñi tu hay laäp gia ñình, thì ñaâu laø nhöõng daãu chæ ñeå ta bieát ñöôïc? Laø nhöõng caâu hoûi lôùn ñaët ra cho giôùi treû.
Ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng trong yeâu thöông gioáng hình aûnh Chuùa laø Chaân, Thieän, Myõ, con ngöôøi ñöôïc Thieân phuù cho moät söù meänh theå theo söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa nhaân haäu töø bi. Ñaây laø ôn chung cho heát thaûy moïi ngöôøi. Bôûi vaäy, trong moãi quyeát ñònh, chuùng ta haõy töï hoûi: Laïy Chuùa, Chuùa muoán con laøm gì?
Thieân Chuùa caát tieáng ngoû lôøi vôùi con ngöôøi, vaø mong moät ngaøy naøo ñoù con ngöôøi ñaùp traû. Ñaây laø tieáng goïi töø muoân thuôû, töø khi chöa coù trôøi cao, chöa coù vaàng traêng vôùi ngaøn sao... Ngaøi goïi töøng ngöôøi, ñaët vaøo moät baäc soáng naøo ñoù vaø trao ban moät söù vuï. Lòch söû cöùu ñoä minh chöùng, Abraham ñöôïc goïi ñeå trôû thaønh toå phuï cuûa moät daân toäc. Chuùa phaùn: "Hôõi Abraham, haõy boû queâ höông baø con thaân thuoäc, boû nhaø Cha ngöôi ñeå ñeán xöù maø Ta seõ chæ cho ngöôi. Ta seõ laøm cho ngöôi trôû neân toå phuï cuûa moät daân toäc" (St 12,1). Moâseâ, moät con treû thuoäc doøng doõi Leâvi ñöôïc goïi ñeå trôû thaønh ngöôøi giaûi phoùng daân toäc Do Thaùi, duø oâng vieän côù: "Toâi laø ai maø daùm ñi gaëp vua Pharaon... Xin loãi Ngaøi toâi khoâng coù taøi aên noùi. Mieäng toâi thoâ sô, löôõi toâi naëng neà" (Xh 4,10). Samuel ñöôïc goïi ñeå trôû thaønh ngoân söù vaø thuû laõnh. David, caäu beù chaên cöøu ñöôïc goïi ñeå trôû thaønh vua moät daân toäc. Giona bò goïi baét laøm ngoân söù trong söï choái töø vaø giaän doãi. Chuùa sai oâng ñi, nhöng oâng: "laïi chaïy troán sang Tarsis, xa Ñöùc Giaveâ" (Gio 1,1-2). Maria, moät thoân nöõ ñöôïc choïn goïi ñeå trôû thaønh Meï Thieân Chuùa. Matheâu, keû ñang ngoài beân keùt baïc, Chuùa ñi qua vaø noùi: "Haõy theo Ta" (Mt 9,9)...
Saùng kieán nhöõng ôn goïi aáy phaùt xuaát töø yù ñònh cuûa Thieân Chuùa, laøm neân moät lòch söû cöùu ñoä maø Thieân Chuùa laø taùc nhaân. Nhöng ôn goïi neàn taûng vaãn laø ôn goïi laøm ngöôøi. Trong kinh "Caùm Ôn" saùng toái moãi ngaøy chuùng ta ñoïc: "Con caùm ôn Ñöùc Chuùa Trôøi laø Chuùa loøng laønh voâ cuøng, chaúng boû con, chaúng ñeå con hö khoâng ñôøi ñôøi, maø laïi sinh ra con, cho con ñöôïc laøm ngöôøi."
Ôn goïi laøm ngöôøi
Khi thaáy töø "Ôn Goïi" laø chuùng ta nghó ngay ñeán ôn goïi ñeå trôû thaønh linh muïc, giaùm muïc hay nam nöõ tu só trong boä tu phuïc thaùnh thieän. Nhöng ôn goïi laøm ngöôøi laø ôn goïi ñaàu tieân vaø laø neàn taûng cuûa moïi ôn goïi. Töø hö voâ con ngöôøi trôû thaønh hieän höõu do yù muoán cuûa Thieân Chuùa, nghóa laø Thieân Chuùa nghó ñeán ta tröôùc khi taïo thaønh vuõ truï. Vì yeâu thöông, Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng con ngöôøi, cho con ngöôøi soáng vaø hieän höõu (x. GS 9).
Moãi ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng moät caùch huyeàn nhieäm vaø ñoäc ñaùo, khoâng ai gioáng ai caû veà theå xaùc laãn taâm hoàn, tính tình cuõng nhö taøi naêng. Bôûi ñoù, khoâng coù ôn goïi naøo gioáng ôn goïi naøo. Moãi ngöôøi laø taùc phaåm ngheä thuaät ñoäc nhaát voâ nhò cuûa Thieân Chuùa.
Moãi chuùng ta phaûi luoân töï hoûi: Toâi töø ñaâu maø coù? Toâi soáng ôû treân ñôøi naøy ñeå laøm gì? Ñaâu laø yù nghóa cuûa söï hieän höõu ñôøi toâi? Neáu ta muoán bieát lyù do taïi sao ta coù maët treân traùi ñaát naøy, ta phaûi baét ñaàu töø Thieân Chuùa. Phaûi khaúng ñònh raèng, ta khoâng töï taïo neân mình, vì theá, chuùng ta khoâng theå hoûi : toâi ñöôïc taïo döïng ñeå laøm gì? Toâi muoán trôû neân theá naøo? Ñaâu laø nhöõng muïc tieâu, tham voïng, keá hoaïch, nhöõng öôùc mô cuûa toâi? Qui vaøo mình nhö vaäy ta seõ khoâng bao giôø bieát ñöôïc muïc ñích cuûa ñôøi ta. Phaûi baét ñaàu töø Thieân Chuùa, Ñaáng taïo döïng neân ta. Ta chæ hieän höõu vì Thieân Chuùa muoán chuùng ta hieän höõu. Chæ trong Thieân Chuùa ta môùi khaùm phaù ra ñöôïc nguoàn goác, caên tính, yù nghóa vaø muïc ñích ñôøi ta.
Cuoäc soáng con ngöôøi töï noù ñaõ laø moät huyeàn nhieäm, huyeàn nhieäm vì con ngöôøi ñöôïc taïo döïng trong yù ñònh cuûa Thieân Chuùa: "chuùng ta haõy laøm ra con ngöôøi theo hình aûnh chuùng ta, gioáng nhö chuùng ta, ñeå con ngöôøi laøm baù chuû caù bieån, chim trôøi, gia suùc, daõ thuù, taát caû maët ñaát vaø moïi gioáng vaät boø döôùi ñaát" (St 12,1). Nhö vaäy, con ngöôøi khoâng toàn taïi do chính yù ñònh cuûa mình, quaû laø saâu thaúm vaø huyeàn nhieäm.
Caâu truyeän thôøi Ñeä Nhò Theá Chieán cuûa moät vaên haøo Phaùp keå cho ta veà kinh nghieäm cuûa chính oâng khi bò baét vaø nhoát taïi traïi taäp trung cuûa Ñöùc Quoác Xaõ. Moïi ngöôøi bò nhoát trong moät caên phoøng chaät choäi, ñeå gieát thôøi gian, ôû trong phoøng hoï môùi nghó ñeán caùch moãi ngöôøi töôûng töôïng xem mình ñaõ coù maët treân ñôøi naøy nhö theá naøo. Coù nhöõng caâu chuyeän ñöôïc keå ra nhöng ñaïi khaùi moãi ngöôøi ñeàu keå nhö nhau veà cuoäc gaëp gôõ ñònh meänh cuûa cha meï, sau ñoù hai ngöôøi laáy nhau vaø sinh ra mình. Nhöng oâng töï hoûi: chaúng leõ cuoäc ñôøi cuûa toâi vôùi bieát bao nieàm vui noãi buoàn laïi baét nguoàn bôûi moät aùnh maét nhìn cuûa moät ngöôøi con gaùi? Chaúng leõ cuoäc ñôøi ñaày nhöõng thaêng traàm vaø nhöõng bieán coá cuûa toâi laïi khôûi ñi töø haønh vi tình duïc cuûa hai ngöôøi nam nöõ hay sao? Quaû thöïc, con ngöôøi khoâng chæ ñôn thuaàn laø vaät chaát nhöng laø moät huyeàn nhieäm vaø khôûi ñi töø huyeàn nhieäm cuûa tình yeâu giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi trong yù ñònh cuûa Thieân Chuùa. Chính trong nhaõn giôùi ñoù maø con ngöôøi töï noù laø moät huyeàn nhieäm vaø ôn goïi laøm ngöôøi töï noù ñaõ laø moät ôn goïi cao caû. Lieàn sau ôn goïi laøm ngöôøi, moãi ngöôøi coøn mang trong mình ôn goïi ñeå trôû thaønh moät Kitoâ höõu.
Ôn goïi laøm Kitoâ höõu
Trong kinh "Caùm Ôn" thöôøng ngaøy ta vaãn vaân: "Con caùm ôn ...laïi cho con ñöôïc Ñaïo Thaùnh Ñöùc Chuùa Trôøi", ñaây laø ôn chuùng ta ñöôïc Chuùa thöông ban qua Bí tích Röûa toäi, ñeå trôû thaønh ngöôøi Kitoâ höõu, töùc laø "coù Ñaïo", neàn taûng cho moïi ôn goïi sieâu nhieân.
Ñeå khaùm phaù ra muïc ñích ñôøi ta, ta phaûi qui chieáu veà Lôøi Chuùa. Qua mieäng Phaoloâ, Chuùa chæ cho chuùng ta thaáy: "Thieân Chuùa laø Ñaáng laøm neân moïi söï theo quyeát ñònh vaø yù muoán cuûa Ngöôøi, ñaõ tieàn ñònh cho chuùng toâi theo keá hoaïch cuûa Ngöôøi, ñeå chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân ñaët hy voïng vaøo Chuùa Kitoâ, chuùng toâi ngôïi khen vinh quang Ngöôøi" (Eph 1, 11- 12).
Töø söï hieän höõu ñôn thuaàn nhaân loaïi, con ngöôøi ñöôïc môøi goïi böôùc vaøo söï hieän höõu thaàn linh, do coâng trình taùi taïo cuûa Thieân Chuùa trong Chuùa Kitoâ: "Vì ñöôïc dìm vaøo trong caùi cheát cuûa Ngöôøi, chuùng ta ñaõ cuøng ñöôïc mai taùng vôùi Ngöôøi. Bôûi theá, cuõng nhö Ngöôøi ñaõ ñöôïc soáng laïi töø coõi cheát nhôø quyeàn naêng vinh hieån cuûa Chuùa Cha, thì chuùng ta cuõng ñöôïc soáng moät ñôøi soáng môùi" (Rm 6, 4). Qua pheùp Röûa toäi, chuùng ta ñöôïc taùi sinh trong Chuùa Kitoâ, töø boû con ngöôøi cuõ ñeå maëc laáy con ngöôøi môùi, cuøng vaùc thaäp giaù vôùi Ngöôøi ñeå roài cuøng ñöôïc höôûng vinh quang. YÙ ñònh cöùu chuoäc naøy ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa hoaïch ñònh töø tröôùc cho chuùng ta: "AÂn suûng ñoù, Ngöôøi ñaõ ban cho chuùng ta töø muoân thuôû trong Chuùa Kitoâ Gieâsu" (2Tm 1, 9-10). "Chuùng ta laø taùc phaåm cuûa Thieân Chuùa, chuùng ta ñöôïc döïng neân trong Chuùa Kitoâ Gieâsu, ñeå soáng maø thöïc hieän coâng trình toát ñeïp Thieân Chuùa ñaõ chuaån bò cho chuùng ta" (Ep 2,10).
Ôn goïi luoân gaén lieàn vôùi söù vuï. Chuùng ta ñöôïc Chuùa keâu goïi laø ñeå soáng vôùi Ngaøi vaø ñeå ñöôïc Ngaøi sai ñi (x. Mc 3, 13- 15). "Soáng chöùng nhaân laø caùch theá bieåu thò soáng ñoäng nhaát veà söùc maïnh yeâu thöông cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa. Cuõng nhö Chuùa Gieâsu ñaõ ñeán traàn gian khoâng ñeå tìm vinh quang cho chính mình, nhöng laø ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa vaø cöùu ñoä con ngöôøi, Kitoâ höõu böôùc theo Chuùa Gieâsu ñeå ñöôïc Tin Möøng cuûa Ngöôøi bieán ñoåi, vaø qua ñoù hoï trôû neân nhöõng ngöôøi ñem Tin Möøng cho theá giôùi naøy" (HÑGMVN, Thö Muïc vuï 2006, soá 4). Baäc soáng giaùo daân cuõng coù nhieàu "ôn goïi" khaùc nhau: ñoù laø nhöõng caùch soáng vaø vieäc toâng ñoà khaùc nhau tuøy theo moâi tröôøng soáng cuûa moãi ngöôøi: "Moãi ngöôøi tuøy theo ôn Chuùa ban maø phuïc vuï keû khaùc, nhö nhöõng ngöôøi quaûn lyù trung tín giöõ moïi aân suûng cuûa Thieân Chuùa" (1 Pr 4,10)
Coù nhieàu loaïi ôn goïi: coù loaïi ôn goïi daønh cho heát moïi ngöôøi, coù loaïi chæ daønh cho moät soá ít ngöôøi; coù loaïi ôn goïi cho caû ñôøi ngöôøi, coù loaïi ngaén haïn. Loaïi ôn goïi cho caû ñôøi ngöôøi chính laø ôn goïi baäc soáng cuûa moãi ngöôøi: soáng ñoäc thaân, laäp gia ñình, hoaëc tu trì.
Ôn goïi soáng ñôøi hoân nhaân hay tu trì
Sau ôn goïi neàn taûng töï nhieân vaø sieâu nhieân, chuùng ta coù boån phaän ñi tìm thaùnh yù Chuùa xem mình coù ôn goïi soáng ñôøi soáng hoân nhaân hay tu trì. Ôn goïi laø moät lôøi môøi goïi ñeå soáng trong tình yeâu vôùi Thieân Chuùa vaø ñeå minh chöùng tình yeâu ñoù. Duø soáng trong baäc soáng naøo, chuùng ta caàn phaûi hieåu raèng Tình Yeâu laø söùc soáng neàn taûng cuûa moïi ôn goïi. Coâng ñoàng Vatican II ñaõ khaúng ñònh: "Moïi Kitoâ höõu ñeàu ñöôïc keâu goïi neân thaùnh trong baäc soáng cuûa mình vaø coù nhieàu con ñöôøng ñeå neân troïn laønh, chöù khoâng chæ qua con ñöôøng tu trì" (x. LG 11, 42). Chuùng ta caàn phaân bieät "neân thaùnh" trong baäc giaùo daân vaø "neân thaùnh" trong baäc tu trì, söï thaùnh hieán phoå quaùt vaø söï thaùnh hieán rieâng bieät, ôn goïi phoå quaùt neân thaùnh vaø ôn goïi cuï theå neân thaùnh theo töøng baäc soáng.
Thaùnh Teâreâxa Calcutta noùi: "Ôn goïi khoâng phaûi laø nhöõng gì chuùng ta ñang laøm, hay chuùng ta laøm ñöôïc bao nhieâu vieäc, maø laø bao nhieâu tình yeâu toâi ñaõ ñaët vaøo coâng vieäc toâi ñaõ ñöôïc trao phoù. Nhöõng gì baïn ñang laøm, coù theå toâi khoâng laøm ñöôïc... Nhöõng gì toâi ñang laøm, coù theå baïn khoâng laøm ñöôïc, nhöng taát caû chuùng ta ñeàu coù theå laøm caùi gì ñoù thaät ñeïp cho Thieân Chuùa".
Chaân phöôùc song thaân cuûa thaùnh nöõ Teâreâxa Haøi ñoàng Gieâsu, laø Martin vaø Guerine ñaõ ñi tìm hieåu ôn goïi tu trì nhöng Chuùa khoâng muoán cho hoï ñi con ñöôøng aáy, hoï ñaõ böôùc vaøo cuoäc soáng hoân nhaân vaø neân thaùnh. Thaät vaäy, Kitoâ giaùo laø moät ôn goïi neân thaùnh vaø göông cuûa nhöõng cha meï thaùnh thieän laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc nôû hoa nhöõng ôn goïi linh muïc vaø tu só.
Bôûi ñoù, moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc ñaët tröôùc moät söï choïn löïa. Haïnh phuùc caû cuoäc ñôøi tuøy thuoäc vaøo söï löïa choïn naøy. Söï choïn löïa luoân bao goàm traùch nhieäm. Choïn löïa cuõng bao goàm söï hy sinh vaø daán thaân ñeå theo ñuoåi ñieàu mình choïn löïa. Chuùng ta choïn löïa moät caùch döùt khoaùt, nhöng hy sinh vaø daán thaân thì kieân trì, beàn bæ vaø keùo daøi suoát cuoäc ñôøi. Neáu choïn löïa soáng ñôøi Kitoâ höõu hoaøn haûo ta phaûi chieán ñaáu nhieàu vôùi chính baûn thaân, thì choïn löïa soáng ñôøi tu trì coøn phaûi chieán ñaáu nhieàu hôn nöõa. Vì choïn löïa aáy ñoøi buoäc soáng giöõa ñôøi nhöng khoâng ñeå bò vöông vaán muøi ñôøi. Tröôùc khi löïa choïn, ta caàn suy nghó, tìm hieåu veà töøng ôn goïi, roài töï xeùt xem mình töï nhieân höôùng chieàu maïnh meõ veà ñôøi soáng naøo.
Coù boán böôùc giuùp caùc baïn treû treû phaân ñònh ôn goïi
- YÙ thöùc: Tröôùc heát caàn phaûi caàu xin Thieân Chuùa giuùp ta noã löïc tìm ra ôn goïi cuûa chính mình trong cuoäc soáng. Sau laø laéng nghe ñeå phaân ñònh vaø saøng loïc giöõa tieáng Chuùa goïi qua caùc trung gian, vôùi lôøi môøi moïc cuûa theá gian. Nhö Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaán maïnh khi keát thuùc söù ñieäp caàu cho ôn goïi naêm 2017 raèng "khoâng theå khoâng coù söï coå voõ cho ôn goïi hoaëc söù maïng Kitoâ Giaùo taùch ra khoûi ñôøi soáng caàu nguyeän chieâm nieäm lieân læ" vaø Ngaøi khích leä moái quan heä saâu saéc naøy vôùi Chuùa, "treân heát vì söï khaån xin töø treân cao nhöõng ôn goïi môùi cho ñôøi soáng linh muïc vaø ñôøi thaùnh hieán".
- Toång hôïp caùc yù kieán vaø xem xeùt choïn löïa: Ñoäng cô naøo ñang ñieàu höôùng nhöõng choïn löïa cuûa ta ? Ta muoán töø khöôùc lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa ôû ñieåm naøo?
- Choïn ñieàu maø baïn bieát ñoù laø yù Thieân Chuùa: Ta thích choïn löïa vaø thöïc thi ñieàu gì nhaát, laäp gia ñình hay ñi tu? Söï choïn löïa naøo thöïc söï seõ giuùp ta theå hieän chính ta caùch troïn veïn hôn?
- Xaùc ñònh veà söï choïn löïa: Trong loøng ta ñang höôùng chieàu veà ñieàu gì?
Thieát töôûng ngöôøi treû hoâm nay cuõng neân laéng nghe yù Chuùa theå hieän qua giaùo huaán cuûa caùc vò cha chung:
Ñöùc Nguyeân Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI vieát: "Ngaøy nay vaãn vaäy, soáng trong coäng ñoàng caùc moân ñeä laø Giaùo hoäi, Chuùa Gieâsu Kitoâ keâu goïi ñi theo Ngöôøi". Ngaøi cuõng ñaëc bieät môøi giôùi treû "haõy trau doài neùt haáp daãn caùc giaù trò, caùc muïc tieâu naâng cao, caùc choïn löïa trieät ñeå, ñeå coù theå phuïc vuï tha nhaân theo chaân Chuùa Gieâsu".
Trong Söù ñieäp ngaøy theá giôùi caàu cho ôn goïi 2016, Ñöùc Phanxicoâ vieát: "Vaøo ngaøy ñöôïc daønh rieâng ñeå caàu nguyeän cho ôn goïi naøy, toâi keâu goïi taát caû anh chò em Kitoâ Höõu haõy yù thöùc traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi vieäc chaêm soùc vaø bieän phaân caùc ôn goïi".
Dòp beá maïc Ngaøy Giôùi treû AÙ chaâu laàn thöù 7 (AYD 7) dieãn ra taïi Yogyakarta, Indonesia, höôùng veà Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi laàn thöù 34 seõ dieãn ra taïi Panama vaøo naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích caùc baïn treû noi göông Ñöùc Maria laø ngöôøi moân ñeä thöøa sai, can ñaûm ñaùp laïi ôn goïi cuûa mình vaø môøi goïi caùc baïn treû nhìn leân Ñöùc Maria, Meï Thieân Chuùa, nhö laø "maãu göông cuûa ngöôøi moân ñeä thöøa sai, thaân thöa vôùi Ñöùc Meï nhö vôùi meï cuûa mình vaø luoân tin töôûng vaøo lôøi chuyeån caàu yeâu thöông cuûa Meï. Nhö theá, khi caùc baïn treû tìm caùch theo saùt Chuùa Gieâsu Kitoâ hôn, thì gioáng nhö ngöôøi thieáu nöõ treû Nazareth, hoï cuõng thöïc söï laøm cho theá giôùi neân toát ñeïp hôn vaø ñeå laïi daáu aán laøm neân lòch söû". Ñöùc Thaùnh Cha caàu nguyeän cho caùc baïn treû ôû khaép Chaâu AÙ ngaøy caøng chuù taâm laéng nghe lôøi Chuùa keâu goïi vaø ñaùp laïi ôn goïi cuûa mình vôùi ñöùc tin vaø loøng duõng caûm.
Lm. Antoân Nguyeãn Vaên Ñoä
Trích Baûn tin Hieäp Thoâng / HÑGMVN soá 103 (thaùng 11&12 naêm 2017)
(Nguoàn: Truyeàn thoâng HÑGMVN)