Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 120 -
Tieán trình daïy giaùo lyù
theo phöông thöùc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi
Tieán trình daïy giaùo lyù theo phöông thöùc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi.
Lm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Hieàn
(WHÑ 12-03-2020) - Tieán trình daïy giaùo lyù theo phöông thöùc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi:
Daãn Nhaäp
"Giaùo Hoäi hieän höõu ñeå rao giaûng Tin Möøng" (Phaoloâ VI, Toâng huaán Loan baùo Tin Möøng, 14) neân moïi hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi, keå caû vieäc daïy giaùo lyù, phaûi ñöôïc thöïc hieän trong vieãn töôïng naøy. Vieäc daïy giaùo lyù ñöôïc coi laø thôøi ñieåm chính yeáu cuûa tieán trình Rao giaûng Tin Möøng vaø kín muùc trong vieäc Rao giaûng Tin Möøng ñoäng löïc truyeàn giaùo ñaõ ñem laïi cho noù söï phong phuù vaø caên tính ñaëc thuø (x. HDTQ 59).
Neáu nhö vieäc Rao giaûng Tin Möøng ngaøy nay khoâng chæ haïn heïp trong vieäc ñem Tin Möøng cho muoân daân vaø môøi goïi hoï hoaùn caûi, maø coøn bao goàm caû vieäc ñem Tin Möøng thaám nhaäp moïi laõnh vöïc ñôøi soáng, phuïc vuï söï soáng vaø phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän, thì vieäc daïy giaùo lyù cuõng phaûi "laø cuoäc ñaøo taïo Kitoâ giaùo toaøn dieän, khai môû heát moïi nhaân toá cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu" (HDTQ 84); vieäc daïy giaùo lyù khoâng ñôn giaûn laø daïy giaùo thuyeát ñöùc tin, nhöng bao goàm caùc hoaït ñoäng nhö giaùo duïc phuïng vuï, huaán luyeän luaân lyù, daïy caàu nguyeän, giaùo duïc ñôøi soáng coäng ñoaøn vaø khai taâm cho vieäc truyeàn giaùo (HDTQ 85 & 86).
Theá nhöng laøm sao coù theå thöïc hieän ñaày ñuû caùc chöùc naêng naøy trong moät giôø giaùo lyù? Ñeå thöïc hieän ñieàu aáy, ngöôøi höôùng daãn vaø ngöôøi thuï giaùo caàn phaûi laøm gì vaø laøm nhö theá naøo? Cuoäc gaëp gôõ cuûa Chuùa Gieâsu vôùi hai moân ñeä treân ñöôøng Emmaus cho thaáy chuùng ta coù theå thöïc hieän nhöõng yeâu caàu treân khi chuùng ta daïy giaùo lyù döôùi hình thöùc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi.
I.
Tröôùc heát, Chuùa Gieâsu böôùc ñeán vaø cuøng ñi, laéng nghe vaø chaáp nhaän, thaáu hieåu vaø caûm thoâng vôùi hai moân ñeä.
1. Böôùc Ñeán Vaø Cuøng
Khi böôùc ñeán vaø cuøng ñi vôùi caùc moân ñeä, Chuùa Gieâsu daán mình vaøo moät cuoäc ñoái thoaïi nhaèm giuùp caùc oâng tieán böôùc trong haønh trình ñöùc tin. Daïy giaùo lyù moät caùch naøo ñoù cuõng laø ñoàng haønh vôùi ngöôøi thuï giaùo höôùng ñeán moät ñöùc tin tröôûng thaønh.
"Vieäc daïy giaùo lyù ñöôïc trình baøy nhö moät tieán trình, moät loä trình, moät daán böôùc theo Ñöùc Kitoâ cuûa Tin Möøng, trong Thaùnh Thaàn, ñeán vôùi Chuùa Cha, ñaït tôùi söï tröôûng thaønh Ñöùc tin 'tuøy theo möùc ñoä aân suûng Ñöùc Kitoâ ban cho' (Ep 4,7), cuõng nhö ñaït tôùi nhöõng khaû naêng vaø nhöõng nhu caàu cuûa moãi ngöôøi" (HDTQ 143).
2. Laéng Nghe Vaø Chaáp Nhaän
Cuoäc ñoái thoaïi baét ñaàu baèng vieäc Chuùa Gieâsu laéng nghe hai moân ñeä baøy toû caûm nghieäm vaø taâm tö cuûa mình, ñoàng thôøi chaáp nhaän caùc oâng vôùi taát caû nhöõng gì caùc oâng hieän coù vôùi caùi hay vaø caùi dôû, caùi toát vaø caùi xaáu, caùi ñuùng vaø caùi sai. Theo ñoù, khi daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân khoâng baét ñaàu baèng vieäc trình baøy giaùo thuyeát, nhöng baèng vieäc laéng nghe nhöõng nguyeän voïng chính ñaùng cuûa ngöôøi thuï giaùo vaø ñeå chuùng aâm vang trong loøng mình.
"Ngöôøi moân ñeä cuûa Ñöùc Kitoâ töï ñaùy loøng mình chia seû 'nhöõng nieàm vui vaø hy voïng, nhöõng buoàn saàu vaø lo laéng cuûa nhaân loaïi ngaøy nay' (GS 1), ngöôøi moân ñeä nhìn vaø tham döï vaøo lòch söû nhaân loaïi khoâng phaûi chæ baèng lyù trí maø coøn baèng ñöùc tin" (HDTQ 16).
3. Thaáu Hieåu Vaø Caûm Thoâng
Khi aân caàn laéng nghe vaø chaáp nhaän caùc moân ñeä, Chuùa Gieâsu ñeå mình töï do ñi vaøo theá giôùi rieâng cuûa caùc oâng, coá gaéng naém baét hay laõnh hoäi yù nghóa cuûa nhöõng kinh nghieäm maø hoï chia seû ñeå thaáu hieåu vaø caûm thoâng. Ngaøi khoâng tìm caùch aùp ñaët caûm nghieäm hoaëc taâm tö cuûa mình leân caùc moân ñeä, nhöng ñeå cho caùc oâng töï do boäc loä caûm nghó cuûa mình caùch ñaày ñuû vaø roõ raøng. Nhö vaäy, vieäc laéng nghe vaø chaáp nhaän, thaáu hieåu vaø caûm thoâng cuûa giaùo lyù vieân seõ giuùp ngöôøi thuï giaùo maïnh daïn trôû thaønh chuû theå tích cöïc trong caùc hoaït ñoäng giaùo lyù, nhö Höôùng daãn toång quaùt 1997 soá 167 vieát:
"Trong vieäc daïy giaùo lyù, ngöôøi ñoùn nhaän phaûi coù theå toû ra laø moät chuû theå tích cöïc, yù thöùc vaø cuøng chòu traùch nhieäm, chöù khoâng nhö moät maùy thu thanh im laëng vaø thuï ñoäng." (HDTQ 167)
Hình aûnh Chuùa Gieâsu böôùc ñeán vaø cuøng ñi vôùi caùc moân ñeä nhö ngöôøi baïn ñoàng haønh giuùp chuùng ta nhìn laïi taâm tình vaø thaùi ñoä cuûa mình ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thuï giaùo: chuùng ta coù thaùi ñoä gaàn guõi vaø thaân thieän, laéng nghe vaø chaáp nhaän hoï khoâng? Chuùng ta coù quan taâm ñeán tình caûm vaø yù nghó rieâng cuûa hoï vaø taïo ñieàu kieän cho hoï töï do boäc loä caûm nghieäm vaø taâm tö cuûa hoï khoâng? Theo nhaän xeùt cuûa giaùo sö Traàn Vaên Toaøn, baän taâm tröôùc heát cuûa giaùo lyù vieân thöôøng laø "khuoân pheùp" hôn laø "kinh nghieäm vaø nieàm thaâm tín" cuûa ngöôøi thuï giaùo caàn khaùm phaù.
"Truyeàn ñaït vaên hoùa theo loái "encadrement" (raäp khuoân) laø taäp cho ai naáy 'vaøo khuoân vaøo pheùp' beà ngoaøi. Trong toå chöùc "tö giaùo" (eùquipe d'animation pastorale), thì khuoân pheùp cuûa ñaïo Kitoâ goàm coù ba yeáu toá: a) moät soá tín ñieàu caàn phaûi bieát, toùm taét trong Kinh Tin Kính, vaø trong Saùch Boån; b) moät soá ñieàu luaät phaûi giöõ trong ñôøi soáng caù nhaân vaø trong toå chöùc Giaùo Hoäi; c) moät soá nghi leã phuïng töï phaûi cöû haønh cho phaûi pheùp, cho thaønh pheùp. Taát caû ñeàu döïa vaøo Phuùc AÂm, chöù khoâng phaûi do ai töï tieän ñaët ra. Ñieàu thieáu soùt laø ít ai ñeå yù ñeán kinh nghieäm vaø nieàm thaâm tín cuûa caù nhaân" (Traàn Vaên Toaøn, "Thaàn hoïc sau Coâng ñoàng Vatican II", Hieäp Thoâng soá 63, thaùng 1&2 naêm 2011).
II
Tieáp ñeán, Chuùa Gieâsu giaûi thích cho caùc moân ñeä nhöõng gì lieân quan ñeán Ngaøi trong taát caû Saùch thaùnh, laøm cho taâm hoàn caùc oâng böøng chaùy leân nieàm vui, vaø cho caùc oâng moät daáu chæ ñeå nhaän ra Ngaøi.
4. Giaûi Thích Kinh Thaùnh
Nhöõng gì caùc moân ñeä ñaõ thaáy vaø nghe veà cuoäc khoå naïn vaø caùi cheát cuûa Ñöùc Gieâsu laøm cho hoï buoàn saàu vaø naûn chí. Hình aûnh Ñöùc Gieâsu maø caùc oâng caát giöõ trong loøng laø hình aûnh cuûa Ñaáng cheát treo thaäp töï ñaõ ba ngaøy roài, neân khi nghe caùc baø baùo tin Ngaøi vaãn soáng thì caùc oâng khoâng theå naøo hieåu ñöôïc. Khi giaûi thích nhöõng gì lieân quan ñeán Ngaøi trong taát caû Saùch thaùnh, Chuùa Gieâsu giuùp caùc moân ñeä khaùm phaù Kinh thaùnh theo moät caùch thöùc môùi meû, ñeå nhaän ra thaäp giaù khoâng phaûi laø moät thaát baïi nhöng laø moät hoaøn taát vaø moät khôûi haønh môùi (x. Verbum Domini 54). Vì Kinh Thaùnh laø linh hoàn cuûa vieäc daïy giaùo lyù (x. HDTQ 94) neân daïy giaùo lyù phaûi döïa treân Kinh Thaùnh.
Trong Toâng huaán "Lôøi cuûa Chuùa", Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñictoâ XVI vieát: "...toâi muoán nhaán maïnh ñaëc bieät raèng khoa giaùo lyù 'phaûi thaám nhuaàn vaø naém vöõng tö töôûng, tinh thaàn vaø thaùi ñoä Kinh thaùnh vaø Tin Möøng nhôø vieäc chuyeân caàn tieáp xuùc vôùi chính caùc baûn vaên; ñieàu naøy cuõng muoán nhaéc nhôù raèng khoa giaùo lyù seõ caøng phong phuù vaø hieäu quaû hôn, neáu nhö ñoïc caùc baûn vaên vôùi khoái oùc vaø con tim cuûa Giaùo Hoäi' (Catechesi Tradendae 27) vaø ñöôïc gôïi höùng töø suy tö vaø ñôøi soáng suoát hai ngaøn naêm qua cuûa Giaùo Hoäi" (Verbum Domini 74).
Theo Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, thì moïi hoaït ñoäng loan baùo Tin Möøng phaûi döïa treân Lôøi Chuùa, phaûi laéng nghe, suy nieäm, soáng, cöû haønh vaø laøm chöùng cho Lôøi. Lôøi Chuùa chính laø nguoàn maïch cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng. Lôøi Chuùa phaûi khoâng ngöøng ñöôïc ñaët moät caùch ñaày ñuû hôn vaøo taâm ñieåm cuûa moïi hoaït ñoäng cuûa Hoäi Thaùnh. Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi chuùng ta taát caû nhöõng gì chuùng ta caàn bieát veà Ngöôøi trong Kinh thaùnh. Vì theá, chuùng ta caàn phaûi hoïc hoûi nghieâm tuùc vaø thöôøng xuyeân veà Kinh thaùnh, ñaëc bieät ñoïc Lôøi Chuùa trong taâm theá caàu nguyeän (Nieàm vui Tin Möøng 174-175).
5. Daáu Chæ Beû Baùnh
Chuùa Gieâsu giaûi thích cho hai moân ñeä treân ñöôøng Emmaus nhöõng gì lieân quan ñeán Ngaøi trong Saùch Thaùnh. Tuy nhieân, lôøi giaûi thích cuûa Chuùa Gieâsu xem ra chöa laøm cho caùc moân ñeä thoûa maõn vaø hoï chæ nhaän ra Chuùa khi Ngaøi caàm laáy baùnh, daâng lôøi chuùc tuïng, beû ra vaø trao cho hoï. "Söï hieän dieän cuûa Ñöùc Gieâsu, tröôùc tieân qua lôøi noùi, sau ñoù qua cöû chæ beû baùnh, ñaõ cho pheùp caùc moân ñeä nhaän ra Ngöôøi" (Verbum Domini 54). Thoaït ñaàu, lôøi Chuùa Gieâsu noùi döôøng nhö coøn "ôû beân ngoaøi" caùc moân ñeä; nhöng sau ñoù, cöû chæ beû baùnh ñaõ giuùp caùc oâng nhôù laïi trong loøng cöû chæ cuûa Chuùa tröôùc ñaây Ngaøi ñaõ laøm khi nhaân naêm chieác baùnh vaø hai con caù ra nhieàu ñeå nuoâi hôn naêm ngaøn ngöôøi trong hoang maïc, hoaëc cöû chæ cuûa Ngaøi maø Ngaøi cöû haønh trong böõa aên cuoái cuøng vôùi caùc moân ñeä tröôùc khi töï nguyeän chòu khoå hình; luùc aáy, caùc oâng môùi "ngoä" ra Ngaøi vaãn soáng. Veà moái lieân keát giöõa vieäc daïy giaùo lyù vôùi phuïng vuï vaø bí tích, Höôùng daãn toång quaùt 1997 vieát:
"Vieäc daïy giaùo lyù phaûi lieân keát maät thieát toaøn theå sinh hoaït phuïng vuï vaø bí tích. Theá maø thöôøng xuyeân vieäc daïy giaùo lyù chæ coù moät töông quan yeáu ôùt vaø rôøi raïc vôùi phuïng vuï. Ngöôøi ta ít chuù taâm ñeán daáu chæ vaø nghi thöùc phuïng vuï vaø ít laøm noåi baät nguoàn maïch phuïng vuï. Caùc giaùo aùn raát ít hay khoâng heà gaén vôùi naêm phuïng vuï vaø nhöõng cöû haønh phuïng vuï vaø nhöõng cöû haønh phuïng vuï trong ñoù chæ laø chuyeän phuï" (HDTQ 30).
Phuïng vuï laø haønh vi cuûa Thieân Chuùa tröôùc khi laø haønh vi cuûa con ngöôøi, bôûi chính Thieân Chuùa loâi cuoán vaø ñöa chuùng ta vaøo cuoäc gaëp gôõ vaø keát hôïp maät thieát vôùi Ngaøi.
6. Nhaän Ra Chuùa Gieâsu
Töï söùc rieâng, caùc moân ñeä khoâng theå nhaän ra Chuùa Gieâsu vaø tuyeân xöng Ngaøi laø "Ñöùc Chuùa" maø khoâng ñöôïc Thaùnh Thaàn daãn daét (x. 1 Cr 12,3). Nhôø quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùa Gieâsu ñaõ giuùp caùc oâng lôùn leân trong ñöùc tin vaø daãn caùc oâng vaøo ñôøi soáng môùi phaùt xuaát töø caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngaøi. Vì theá, Chuùa Thaùnh Thaàn laø giaùo lyù vieân ñaàu tieân, laø vò thaày noäi taâm cuûa moïi tín höõu. Trong toâng huaán "Redemptoris Missio/Söù vuï Ñaáng Cöùu Theá" vaø "Catechesi Tradendae/Daïy Giaùo lyù", thaùnh giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II nhaéc laïi cho chuùng ta chaân lyù naøy:
"Trong vieäc thöïc haønh huaán giaùo, khoâng phaûi caùc kyõ naêng sö phaïm taân tieán nhaát, cuõng chaúng phaûi giaùo lyù vieân coù nhaân caùch loâi cuoán nhaát, coù theå thay theá cho haønh ñoäng thaàm laëng vaø kín ñaùo cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. 'Chính Ngaøi laø ngöôøi chuû choát cuûa ñích thöïc cuûa taát caû söù maïng Hoäi Thaùnh' (Söù vuï Ñaáng Cöùu Theá, 21); chính Ngaøi laø giaùo lyù vieân ñaàu tieân; chính Ngaøi laø 'vò Thaày noäi taâm' cuûa nhöõng ngöôøi lôùn leân trong Ñöùc Kitoâ" (x. Daïy Giaùo lyù, 72).
Neáu Chuùa Gieâsu ñaõ duøng Kinh thaùnh vaø Phuïng vuï ñeå môû ñöôøng cho caùc moân ñeä gaëp gôõ vaø böôùc vaøo ñôøi soáng thaân tình vôùi Chuùa cuõng nhö vôùi moïi ngöôøi, thì Lôøi Chuùa vaø Phuïng vuï coù taàm quan troïng nhö theá naøo trong vieäc daïy giaùo lyù cuûa chuùng ta ngaøy nay?
Lôøi Chuùa thöôøng ñöôïc coâng boá vaø laéng nghe vôùi taâm tình theá naøo? Ngöôøi thuï giaùo coù ñöôïc tieáp xuùc vaø tìm hieåu chính baûn vaên Kinh thaùnh khoâng?
Giaùo sö Traàn Vaên Toaøn coù nhaän xeùt sau: "Khi ñi truyeàn giaùo thì caùc giaùo só Tin laønh thöôøng ñöa saùch Phuùc AÂm ra giaûng ngay töø ñaàu. Ngöôïc laïi, caùc giaùo só Coâng giaùo thì mang khuoân pheùp ñaõ coù saün ra daïy, laø: Saùch Boån, Saùch Kinh, Saùch Caùc Pheùp, vaø ít saùch nguyeän gaãm... Thaønh ra ngöôøi Coâng giaùo Vieät Nam trong maáy theá kyû ñaõ bò thieät thoøi, vì khoâng ñöôïc ñoïc thaúng lôøi Phuùc AÂm." (Traàn Vaên Toaøn, "Thaàn hoïc sau Coâng ñoàng Vatican II", Hieäp Thoâng, soá 63, thaùng 1&2 naêm 2011).
Ngöôøi thuï giaùo coù ñöôïc daãn ñeán vieäc cöû haønh söï hieän dieän cöùu ñoä cuûa Chuùa Gieâsu trong caùc bí tích ñaëc bieät laø bí tích Thaùnh Theå khoâng? Veà ñieàu naøy, Höôùng daãn toång quaùt soá 85 vieát:
Quaû thöïc, "Ñöùc Kitoâ haèng hieän dieän trong Hoäi Thaùnh, nhaát laø trong caùc hoaït ñoäng phuïng vuï". Söï hieäp thoâng vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ ñöa ñeán vieäc cöû haønh söï hieän dieän cöùu ñoä cuûa Ngöôøi trong caùc bí tích, ñaëc bieät Bí tích Thaùnh Theå. Hoäi Thaùnh tha thieát öôùc mong toaøn theå caùc tín höõu ñöôïc daãn vaøo vieäc tham döï troïn veïn, yù thöùc vaø linh ñoäng naøy maø chính baûn chaát cuûa phuïng vuï cuõng nhö phaåm caùch cuûa chöùc tö teá coäng ñoàng ñoøi hoûi (HDTQ 85).
III
Cuoái cuøng, Chuùa Gieâsu bieán maát. Ngay luùc aáy, caùc moân ñeä ñöùng daäy, quay trôû laïi Gieârusalem, gaëp Nhoùm Möôøi Moät vaø caùc baïn höõu ñang tuï hoïp taïi ñoù. Caùc oâng nghe nhöõng ngöôøi naøy loan baùo Chuùa ñaõ soáng laïi vaø thuaät laïi cho hoï nghe mình ñaõ nhaän ra Chuùa nhö theá naøo.
7. Chuùa Gieâsu Bieán Maát
Thöïc ra, Ngaøi vaãn hieän dieän nhöng "hieän dieän caùch vaéng maët" ñeå caùc moân ñeä coù ñöôïc: (1) moät khoaûng laëng caàn thieát, caû beà ngoaøi laãn beà trong, ñeå suy ñi nghó laïi hay noäi taâm hoùa nhöõng lôøi Chuùa ñaõ noùi vaø nhöõng vieäc Chuùa ñaõ laøm cho mình, (2) moät khoâng gian theå hieän töï do vaø traùch nhieäm ñoái vôùi chính mình, vaø (3) moät khoaûng caùch giuùp caùc oâng nhìn laïi chính mình vôùi nhöõng caùi hay caàn phaùt huy vaø nhöõng caùi dôû caàn khaéc phuïc; töø ñoù, haêng say daán böôùc. Chuùa Gieâsu ñaõ khoâng quyeát ñònh thay, khoâng aùp ñaët choïn löïa hay quyeát ñònh cuûa mình leân caùc moân ñeä, cuõng chaúng daën doø khuyeân baûo chi, nhöng ñeå cho caùc moân ñeä töï do ñònh ñoaït. Trong vieäc daïy giaùo lyù, giaùo lyù vieân phaûi hoïc vôùi Chuùa Gieâsu ngheä thuaät "bieán ñi" hoaëc lui ra phía sau ñeå ngöôøi thuï giaùo tieán leân vaø böôùc theo Chuùa Gieâsu, "ñeán vaø ôû laïi" vôùi Ngaøi. Muoán' theá, giaùo lyù vieân caàn bieát vaø giaùo duïc cho Daân Chuùa bieát "thinh laëng".
"Lôøi chæ coù theå ñöôïc coâng boá vaø laéng nghe trong thinh laëng, caû beà ngoaøi laãn beà trong.Thôøi ñaïi chuùng ta khoâng coå voõ cho söï tónh laëng, neân ñoâi khi chuùng ta coù caûm töôûng ngöôøi ta sôï taùch mình ra khoûi caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, duø chæ trong khoaûnh khaéc. Chính vì theá, ngaøy nay caàn phaûi giaùo duïc Daân Thieân Chuùa veà giaù trò cuûa söï thinh laëng." (Verbum Domini, 66)
Thinh laëng laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå ngöôøi thuï giaùo noäi taâm hoùa söù ñieäp Lôøi Chuùa vaø ñaùp laïi baèng caàu nguyeän vaø haønh ñoäng.
"Vieäc daïy giaùo lyù ñöôïc coi laø ñích thöïc, khi giuùp nhaän ra taùc ñoäng cuûa Thieân Chuùa trong suoát chaëng ñöôøng ñaøo luyeän baèng caùch taïo neân moät baàu khí laéng nghe, taï ôn vaø caàu nguyeän, baèng caùch thoâi thuùc con ngöôøi ñaùp traû moät caùch töï do, baèng caùch khuyeán khích nhöõng ngöôøi hoïc giaùo lyù tích cöïc tham gia." (HDTQ 145)
Cuoäc gaëp gôõ vaø ñoàng haønh cuûa Chuùa Gieâsu vôùi hai moân ñeä daãn caùc oâng ra khoûi chính mình ñeå ñeán vôùi Chuùa cuõng nhö vôùi coäng ñoaøn.
8. Caùc Moân Ñeä Ñöùng Daäy Vaø Quay Trôû Laïi Gieârusalem
"Maét hoï môû ra vaø hoï nhaän ra Ngaøi" ñoù laø moät kinh nghieäm soáng ñoäng goïi ñöôïc laø "xuaát thaàn", moät thöù xuaát thaàn cuûa aùnh saùng, cuûa gaëp gôõ vui töôi. Khoaûnh khaéc aân suûng naøy ñaõ trôû thaønh nieàm vui cuûa ñoåi môùi taát caû töø beân trong, thaønh khôûi ñieåm môùi cho moät cuoäc leân ñöôøng ra khoûi chính mình ñeå veà laïi "maùi nhaø xöa" laø coäng ñoaøn, nôi mình ñöôïc sinh ra, ñöôïc nuoâi döôõng vaø lôùn leân trong ñöùc tin.
"Vieäc daïy giaùo lyù mang laïi cho ngöôøi Kitoâ höõu khaû naêng soáng coäng ñoaøn, tham gia tích cöïc vaøo ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Hoäi Thaùnh... Khi giaùo duïc ñôøi soáng coäng ñoaøn, vieäc daïy giaùo lyù. khuyeán khích thaùi ñoä huynh ñeä vôùi nhöõng thaønh vieân cuûa Giaùo Hoäi vaø caùc coäng ñoaøn Kitoâ höõu khaùc." (HDTQ 86)
Cuoäc gaëp gôõ vaø ñoàng haønh cuûa Chuùa Gieâsu vôùi hai moân ñeä coøn daãn caùc oâng leân ñöôøng loan baùo Tin Möøng
9. Caùc Moân Ñeä Thuaät Laïi Cho Caùc Baïn Höõu Nghe
Ñöôïc nuoâi döôõng bôûi Lôøi Chuùa vaø loâi cuoán vaøo cuoäc gaëp gôõ thaân tình vôùi Chuùa nhôø cöû chæ beû baùnh Ngaøi ban cho, caùc moân ñeä trôû thaønh ngöôøi truyeàn ñaït nhöõng gì ñaõ laõnh nhaän ñöôïc nhôø ôn Chuùa. Caùc ngaøi khoâng theå giöõ laïi cho rieâng mình nhöõng lôøi ban söï soáng ñôøi ñôøi, nhöõng lôøi ñaõ ñöôïc ban cho mình qua cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa, nhöõng lôøi ñöôïc daønh cho moïi ngöôøi vì taát caû ñeàu caàn ñeán söù ñieäp naøy (x. Verbum Domini 91).
"Vieäc daïy giaùo lyù cuõng môû ra cho söï naêng ñoäng truyeàn giaùo vaø coá gaéng laøm theá naøo ñeå caùc moân ñeä Chuùa Gieâsu bieát hieän dieän vôùi tö caùch laø ngöôøi Kitoâ höõu trong xaõ hoäi, trong ñôøi soáng ngheà nghieäp, vaên hoùa vaø xaõ hoäi. Noù cuõng chuaån bò cho hoï coäng taùc trong caùc vieäc phuïc vuï khaùc nhau cuûa Hoäi Thaùnh, tuøy theo ôn goïi cuûa moãi ngöôøi." (HDTQ 86)
Chuùa Gieâsu ñaõ "böôùc vaøo vaø ra khoûi" cuoäc ñoái thoaïi ñuùng thôøi ñuùng luùc, ñeå söï hieän dieän cuûa Ngaøi luoân mang laïi hieäu quaû cao nhaát. Khoaûng laëng Ngaøi ñeå laïi, khoaûng caùch Ngaøi thieát laäp hoaëc khoâng gian Ngaøi taïo ra, ñeàu phuïc vuï cho söï trieån nôû ñöùc tin nôi caùc moân ñeä. Ñieàu naøy nhaéc nhôû chuùng ta lieân keát chaët cheõ sinh hoaït cuûa mình vôùi taùc ñoäng huyeàn nhieäm cuûa ôn thaùnh Chuùa (x. HDTQ 138), ñeå chuùng mang laïi nhieàu lôïi ích thieâng lieâng cho caùc tín höõu.
Keát Luaän
Cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi ñaày yeâu thöông cuûa Chuùa Gieâsu vôùi hai moân ñeä treân ñöôøng Emmaus thöïc söï laø nguoàn caûm höùng vaø maãu möïc cho vieäc daïy giaùo lyù döôùi hình thöùc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi; khôûi ñi töø cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi vôùi nhau, ñeán cuoäc tieáp xuùc vaø thoâng hieäp maät thieát vôùi Thieân Chuùa. Ñeå thöïc hieän cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi naøy, giaùo lyù vieân caàn phaûi: (1) xaùc tín "ñöùc tin khoâng ñôn giaûn laø moät heä thoáng kieán thöùc vaø thoâng tin, nhöng taâm ñieåm cuûa noù tröôùc heát laø gaëp Ñöùc Kitoâ... Gaëp Ngaøi, ta gaëp ñöôïc aùnh saùng ñeå coù theå hieåu ra Thieân Chuùa, con ngöôøi, theá giôùi, söù maïng vaø yù nghóa cuoäc soáng vaø hieåu ra ñöôïc moái lieân heä cuûa moïi gaëp gôõ khaùc" (Joseph Ratzinger, Thieân Chuùa vaø Traàn Theá, 251); (2) naêng gaëp gôõ Ñöùc Kitoâ vaø böôùc theo Ngaøi treân ñöôøng yeâu thöông vaø phuïc vuï; (3) trau doài kieán thöùc ñöùc tin vaø khaû naêng linh hoaït höõu hieäu moät buoåi gaëp gôõ giaùo lyù. Ñöôïc nhö theá thì chính vieäc daïy giaùo lyù seõ laøm cho giaùo lyù vieân lôùn leân trong ñöùc tin, seõ trôû thaønh nieàm vui cuûa söï ñoåi môùi töø beân trong, thaønh khôûi ñieåm môùi cho moät cuoäc leân ñöôøng loan baùo Tin Möøng.
Lm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Hieàn
Trích Baûn tin Hieäp Thoâng / HÑGMVN soá 89 (thaùng 7&8 naêm 2015)
(Nguoàn: Truyeàn thoâng HÑGMVN)