Coû vaø Hoa
(Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 100 -
Neân thaùnh ñoái vôùi ngöôøi cao tuoåi
Neân thaùnh ñoái vôùi ngöôøi cao tuoåi.
TGM Giuse Vuõ Vaên Thieân
Haø Noäi (RVA 04-03-2020)
Tuoåi giaø laø tuoåi coù phuùc, vì khoâng phaûi ai cuõng ñöôïc soáng ñeán giaø vaø coù tuoåi thoï. Tuoåi giaø laø tuoåi maõn nguyeän, vì ñöôïc soáng ñeán ngaøy nhìn "con ñaøn chaùu ñoáng" sum vaày haïnh phuùc. Tuoåi giaø laø tuoåi an nhaøn, vì chæ ôû tuoåi giaø môùi ñöôïc nghæ ngôi, khoâng vöôùng baän chuyeän sinh nhai, côm, aùo, gaïo, tieàn. Tuoåi giaø laø tuoåi vöôït leân taát caû, khi khoâng coøn loanh quanh trong voøng cöông toaû cuûa "tham, saân, si", khoâng muø loaø treân meâ loä tranh giaønh, bon chen, ñaáu ñaù. Tuoåi giaø laø tuoåi töï taïi, vì ñaõ neám ñuû muøi nhaân sinh, traûi nghieäm ñuû ngoït, buøi, ñaéng, cay cuûa kieáp ngöôøi, ra vaøo ñuû cöûa sinh töû cuûa ñôøi ngöôøi thaêng traàm, ngang doïc.
Theo truyeàn thoáng Thaùnh Kinh, tuoåi giaø laø phuùc laønh cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi ñaàu baïc laø ngöôøi ñaùng kính troïng. YÙ thöùc söï soáng laø quaø taëng cuûa Trôøi seõ giuùp ta chaân nhaän tuoåi giaø laø tuoåi vaøng quyù giaù maø khoâng phaûi ai muoán cuõng ñöôïc, duø coù "tieàn röøng baïc beå". Nhaän ra tuoåi soáng laø ôn hueä cuûa Trôøi, con ngöôøi môùi thöïc söï traân quyù tuoåi giaø vôùi nieàm tri aân saâu xa vaø nieàm vui ñöôïc soáng thoï.
Tuoåi giaø cao quyù nhö theá, nhöng tuoåi giaø cuõng nhieàu ñaéng cay. Coù nhieàu ngöôøi cao nieân soáng an nhieân töï taïi, vui vôùi thieân nhieân ñaát trôøi, boû ngoaøi tai moïi thò phi tính toaùn. Tuy vaäy, cuõng coù nhieàu ngöôøi tuoåi xeá chieàu coøn nhieàu toan tính, chöa tìm ñöôïc moät beán ñoã bình an. Neân thaùnh ñoái vôùi ngöôøi cao nieân chính laø tìm ra yù nghóa cuûa cuoäc soáng vaøo luùc tuoåi giaø, ñeå soáng toát laønh vaø an bình tröôùc maët Chuùa vaø ñoái vôùi moïi ngöôøi.
1. Tuoåi giaø vaø ôn goïi neân thaùnh
Neân thaùnh ôû ñaây phaûi ñöôïc hieåu laø cuoäc soáng toát laønh tröôùc maët Chuùa vaø thaùi ñoä soáng mang tính nhaân vaên cao, coù giaù trò göông maãu cho haäu theá. Ta coù theå ghi nhaän moät vaøi neùt thaùnh thieän caàn thieát ôû tuoåi giaø:
a - Thaùnh thieän ôû tuoåi giaø laø caûm nhaän ôn Trôøi trong suoát haønh trình cuûa cuoäc soáng
Nhìn theo laêng kính ñöùc tin, cuoäc soáng cuûa chuùng ta ñöôïc deät neân bôûi bieát bao ôn laønh Chuùa ban. Duø cuoäc soáng coù nhieàu thaêng traàm troâi noåi, khoâng ai phuû nhaän, hoï ñaõ laõnh nhaän ñöôïc nhieàu ôn töø Trôøi, töø Thöôïng Ñeá, töï Taïo Hoùa. Ngöôøi Kitoâ höõu goïi ñoù Ngaøi laø Thieân Chuùa, laø Cha yeâu thöông vaø laø Ñaáng Quan phoøng.
Caøng coù tuoåi, ngöôøi ta caøng coù taâm tình toân giaùo, maëc duø quan nieäm vaø söï hieåu bieát veà toân giaùo coù khaùc nhau. Taâm tình toân giaùo laø taâm tình chính ñaùng vaø quan troïng trong ñôøi soáng con ngöôøi. Con ngöôøi laø con ngöôøi toân giaùo, neân khoù coù theå khöôùc töø taâm tình toân giaùo raát töï nhieân vaø tieàm taøng saâu thaúm naøy. Laáy ñi taâm tình toân giaùo, ñaùnh maát loøng tri aân Trôøi laø laøm teâ lieät cô naêng höôùng thöôïng cao quyù nôi con ngöôøi. ÔÛ vaøo tuoåi saép veà Trôøi, ngöôøi giaø caøng caûm nhaän maõnh lieät hôn ôn Trôøi luoân tuoân ñoå phuû kín cuoäc ñôøi hoï.
Töø taâm tình tri aân, ngöôøi giaø laøm sinh ñoäng thaùng ngaøy giaø cuûa mình baèng caàu nguyeän. Cöù nhìn caùc cuï thaàm thó caàu nguyeän, tay maân meâ traøng haït, maét nhaém nghieàn soát saéng caàu kinh, ta seõ thaáy taâm tình toân giaùo laø nhaân toá quan troïng laøm cho tuoåi giaø ñöôïc quaân bình, töï taïi.
b - Thaùnh thieän ôû tuoåi giaø laø xaùc tín: khoâng bao giôø maát khaû naêng yeâu thöông
Böôùc vaøo tuoåi giaø, ngöôøi giaø coù theå maát nhieàu khaû naêng, trong ñoù coù khaû naêng laøm vieäc, khaû naêng töï lo cho mình, khaû naêng suy tö, khaû naêng saùng taïo, nhöng rieâng khaû naêng yeâu thöông thì khoâng bao giôø maát; bôûi ñaây laø khaû naêng ñôøi ñôøi seõ theo con ngöôøi ñi qua theá giôùi beân kia. Chính vì theá, giaø vaãn yeâu vaø giaø vaãn phaûi tieáp tuïc yeâu. Khoâng yeâu, tuoåi giaø seõ voâ nghóa, voâ vò, vì troáng vaéng chính caên tính cuûa con ngöôøi, ñoù laø sinh ra ñeå yeâu thöông.
Tình yeâu thöông giuùp tuoåi giaø khoâng ñaàu haøng tröôùc söùc taøn phaù kinh khuûng cuûa beänh taät. Tình yeâu ñaõ laøm cho tuoåi giaø kieân cöôøng, maïnh meõ vaø cho tuoåi giaø nieàm vui soáng, cuõng nhö khaùt voïng ñöôïc tieáp tuïc soáng. Vì theá, thaùnh thieän cuûa tuoåi giaø laø vaãn noàng naøn yeâu ngöôøi, vaãn say meâ yeâu ñôøi, vaãn thaáy mình ñaùng yeâu ñeå tình yeâu daøo daït trong traùi tim tuoåi giaø seõ traøn xuoáng ñôøi con chaùu vaø cho con chaùu höôûng vò ngoït quyù baùu cuûa tình yeâu taän hieán hy sinh maø tuoåi giaø ñaõ suoát ñôøi ban taëng. ÔÛ ngöôøi giaø thaùnh thieän, da coù nhaên nheo, maét coù muø loaø, chaân tay coù run raåy thì tình yeâu vaãn thieát tha, maën noàng, tinh roøng vaø vôùi tình yeâu "caøng giaø caøng quyù", tuoåi giaø tieáp tuïc laø muøa xuaân yeâu thöông cho moïi ngöôøi, naéng xuaân raïng rôõ cho theá giôùi.
c - Thaùnh thieän ôû tuoåi giaø laø thanh thaûn nhìn leân cao vaø nhaän ra ñöôøng veà Thöôïng Giôùi
Tuoåi giaø laø tuoåi treân ñöôøng veà coäi nguoàn vaø moät ngaøy troâi qua laø moät ngaøy gaàn ñích tôùi. Coù nhöõng ngöôøi giaø khoâng muoán nhaéc ñeán ngaøy veà vaø sôï moät ngaøy nhaém maét xuoâi tay. Duø sao thì cheát cuõng vaãn laø moät thöïc taïi khoâng theå traùnh, moät ñe doaï khoâng mieãn tröø ai, moät söï thöïc khoâng gì coù theå thöïc hôn maø con ngöôøi phaûi ñoái dieän. Ngöôøi giaø thaùnh thieän vui veû ñoùn nhaän caùi cheát nhö ñònh luaät taát yeáu cuûa kieáp ngöôøi: coù sinh coù töû, coù ñi coù veà. Cheát vôùi nhöõng ngöôøi giaø thaùnh thieän laø khoaûnh khaéc caàn thieát vaø phaûi can ñaûm vöôït qua. Cheát laø böôùc chaân vöôït qua ngöôõng cöûa noái lieàn hai cuoäc soáng: beân naøy vaø beân kia, taïm bôï vôùi vónh cöûu, giôùi haïn vôùi ñôøi ñôøi.
Thaùnh nhaân laø ngöôøi khoâng sôï cheát, vì hieåu ñöôïc yù nghóa vaø giaù trò cuûa söï cheát. Ngöôøi giaø ñeå laø thaùnh nhaân, ñeå ñöôïc goïi laø tuoåi giaø thaùnh thieän cuõng phaûi saém cho mình thaùi ñoä töï taïi, thanh thaûn, an bình tröôùc caùi cheát nhö caùc baäc thaùnh nhaân naøy. Chaáp nhaän mình seõ cheát laø caùch soáng ñeïp nhaát, vì coù bieát mình seõ cheát, ngöôøi ta môùi bieát soáng ngaøy hoâm nay ñeïp hôn hoâm qua, vaø ngaøy mai seõ ñeïp hôn hoâm nay.
2 - Loøng bao dung cuûa tuoåi giaø
a - Tuoåi giaø bao dung vaø chaáp nhaän vaø phoù thaùc
Bao dung laø neùt ñeïp cao quyù cuûa taâm hoàn yeâu thöông, quaûng ñaïi, haøo saûng, cao thöôïng ... Bao dung laøm taêng giaù trò nhaân caùch vaø ñem laïi an bình saâu thaúm trong traùi tim cöu mang noù. Ngöôøi coù loøng bao dung laø ngöôøi deã thöông vì tình thöông cuûa hoï ñöôïc ñaët treân ñaàu oùc, moâi maét, tay chaân. Chính vì traøn ngaäp yeâu thöông maø ngöôøi bao dung toaû saùng yeâu thöông moät caùch ñôn sô, deã daøng, khoâng veõ vôøi, leã nghi, kieåu caùch. Taét moät lôøi, bao dung laø tình thöông ôû ñoä cao, laø yeâu thöông ôû möùc beàn bæ, laø caûm thöông ôû traïng thaùi cöïc kyø beùn nhaïy.
Cuøng vôùi söï ñoåi thay cuûa tuoåi taùc, theá giôùi cuõng ñang thay ñoåi töøng ngaøy. Nhöõng quan nieäm, loái soáng, sôû thích cuûa theá heä treû khoâng coøn gioáng nhö thôøi cuûa caùc cuï ngaøy xöa. Ngöôøi cao tuoåi caàn phaûi nhaän ra ñieàu aáy, ñeå coù loái öùng xöû phuø hôïp, khoâng baûo thuû vaø khö khö giöõ quan nieäm thoùi quen cuûa mình, nhöng bieát chaáp nhaän quan ñieåm vaø loái soáng cuûa ngöôøi khaùc, taïo neân moái haøi hoøa trong ñôøi soáng gia ñình. Nhö theá, nhöõng khaùc bieät cuûa caùc theá heä khoâng phaûi laø lyù do ñeå sinh maâu thuaãn vaø xung ñoät, nhöng laøm cho cuoäc soáng theâm phong phuù ña daïng vaø toát ñeïp hôn.
Tröôùc nhöõng tieác nuoái quaù khöù, nhöõng baáp beânh hieän taïi, nhöõng lo laéng töông lai, tuoåi giaø caàn phoù thaùc cho Thieân Chuùa. Phoù thaùc ñeå ñöôïc bình an. Phoù thaùc ñeå ñöôïc thö thaùi vaø maïnh daïn böôùc ñi nhöõng caây soá sau cuøng cuûa haønh trình ñôøi ngöôøi. Phoù thaùc ñeå vui soáng khi bieát mình seõ khoâng bao giôø cheát nöõa sau ngöôõng cöûa cuûa söï cheát saép phaûi böôùc qua. Phoù thaùc ñeå trôû thaønh tình yeâu soáng ñoäng coù söùc ñoåi môùi, hoaø giaûi, noái keát moïi ngöôøi. Phoù thaùc ñeå tìm gaëp chính mình trong voøng tay ñôøi ñôøi cuûa Thieân Chuùa. Vaø phoù thaùc ñeå ñoïc ñöôïc trong moãi chieác laù vaøng cuûa tuoåi giaø söùc soáng môn môûn trong muøa xuaân dó vaõng vaø caû maøu xanh ngaùt cuûa noù trong muøa heø vöøa môùi qua ñi.
b - Khi bao dung vôùi mình, bao dung vôùi ngöôøi, tuoåi giaø seõ bieát ôn Thöôïng Ñeá
Khi bao dung vôùi mình, bao dung vôùi ngöôøi, tuoåi giaø seõ bieát ôn Thöôïng Ñeá; bôûi taâm tình bieát ôn Trôøi seõ chæ xuaát phaùt töø loøng bao dung tröôùc ñoù ñaõ daønh cho mình vaø cho ngöôøi khaùc. Loøng bieát ôn Trôøi khoâng theå töï nhieân thaønh hình vaø ngaãu nhieân xuaát hieän, nhöng caàn loøng bao dung nhö ñaát toát ñeå haït bieát ôn naûy maàm vaø lôùn leân. Bieát ôn Trôøi laø thaùi ñoä xöùng ñaùng, cao ñeïp cuûa tuoåi giaø "tri thieân meänh"; nghóa laø töông quan giöõa ngöôøi giaø vôùi Trôøi luùc naøy phaûi laø töông quan thaân thieát, töông quan yeâu thöông, töông quan hôïp taùc, töông quan ôn nghóa saâu ñaäm. Vaø bieát ôn bieåu hieän soáng ñoäng töông quan cao quyù, thaùnh thieän naøy.
Ñaøng khaùc, bieát ôn Trôøi seõ noùi leân gaén boù aân tình giöõa Trôøi vaø ngöôøi giaø. Tuoåi giaø hoâm nay khoâng coøn lo sôï ngaøy mai khoâng ñöôøng veà, töông lai voâ voïng, khoâng queâ höông, ñaát höùa; nhöng coù Trôøi gaàn beân, coù Trôøi hieän dieän, coù Trôøi trong ñôøi soáng, ngöôøi giaø caûm thaáy an taâm, vöõng daï khi ngaøy mai, ôû cuoái ñöôøng ñôøi laø voøng tay yeâu thöông ñôøi ñôøi cuûa Trôøi chôø ñoùn. Haïnh phuùc ñöôïc yeâu thöông bôûi Trôøi, nieàm vui ñöôïc bieát ôn Trôøi seõ ñaûm baûo thieân ñaøng cuûa tuoåi giaø vaø cho ngöôøi giaø nieàm hy voïng ngaøy mai thuyeàn ñôøi chaéc chaén seõ caäp beán bôø Vónh Phuùc.
c - Soáng maãu möïc ñeå noi göông cho con chaùu
Ngöôøi cao tuoåi ñaõ coù nhieàu kinh nghieäm ñuùc keát trong cuoäc soáng. Nhöõng suy tö vaø quyeát ñònh cuûa hoï ñeàu mang tính chaát chín chaén vaø töøng traûi. Theá heä treû hoâm nay raát mong ñoùn nhaän nhöõng baøi hoïc thieát thöïc töø theá heä ñi tröôùc. Caùch öùng xöû cuûa caùc baäc oâng baø, cha meï luoân luoân phaûi laø nhöõng maãu göông, goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch nôi ngöôøi treû. Nhôø nhöõng ngöôøi cao tuoåi, theá heä treû hieåu ñöôïc truyeàn thoáng vaên hoùa vaø chaét loïc nhöõng tinh hoa cuûa cuoäc soáng, ñoàng thôøi aùp duïng trong caùch ñoái nhaân xöû theá haèng ngaøy. Cuõng nhôø theá heä cao nieân, giôùi treû vaø thieáu nhi Coâng giaùo thöøa höôûng truyeàn thoáng ñöùc tin ñöôïc toâi luyeän trong thöû thaùch cuûa moät thôøi khoù khaên khoác lieät cuûa Giaùo Hoäi mieàn Baéc, trong nhöõng naêm thaùng thieáu thoán nhaân söï vaø nhöõng haïn cheá cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi nhöõng sinh hoaït cuûa caùc coäng ñoaøn.
Khi thao thöùc chuyeån taûi cho caùc theá heä töông lai truyeàn thoáng vaên hoùa vaø ñöùc tin, ngöôøi cao tuoåi caûm thaáy ñôøi mình coù yù nghóa, ngay caû luùc "da moài toùc baïc" vaø gaàn ñaát xa trôøi. Qua nhöõng vieäc laøm coù yù nghóa naøy, nhöõng ngöôøi cao nieân ñang coäng taùc vaøo söù maïng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi, ñem laïi cho tuoåi giaø nieàm vui.
Keát luaän
Ngaøy 31 thaùng 1 naêm 2020, trong buoåi tieáp kieán daønh cho Ñaïi hoäi quoác teá veà muïc vuï cho ngöôøi cao tuoåi taïi Vatican, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ vieát "Tuoåi giaø laø söï phong phuù cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ traûi qua nhöõng naêm thaùng kinh nghieäm vaø lòch söû. Ñoù chính laø kho taøng quyù giaù ñöôïc hình thaønh trong haønh trình cuoäc soáng cuûa moãi ngöôøi, nam cuõng nhö nöõ, baát keå hoï thuoäc nguoàn goác, ñòa vò xaõ hoäi, hoaøn caûnh kinh teá naøo. Bôûi vì cuoäc soáng laø moät aân hueä, khi cuoäc soáng keùo daøi, ñoù töùc laø moät ñaëc aân, cho baûn thaân cuûa nhö cho nhöõng ngöôøi khaùc".
Chuùng ta haõy traân troïng tuoåi giaø, vì tuoåi giaø laø hoàng phuùc Thieân Chuùa ban taëng. Nhöõng ai coøn oâng baø, cha meï haõy nhaän ra nôi caùc ngaøi laø suoái nguoàn ôn phuùc cuûa Chuùa. Moät khi nhaän ra giaù trò cuûa tuoåi cao nieân, chuùng ta vöøa taï ôn Chuùa, ñoàng thôøi soáng cho troïn ñaïo laøm con. Öôùc mong nhöõng ngöôøi cao nieân luoân soáng phoù thaùc, thanh thaûn vaø laøm göông saùng cho caùc theá heä töông lai. Ñoù chính laø bí quyeát ñeå neân thaùnh.
+ TGM Giuse Vuõ Vaên Thieân
(Nguoàn: tonggiaophanhanoi.org)