Tieáng Chuoâng Thaùnh Ñöôøng

(Nhöõng Chia Seû Muïc Vuï vaø Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ

Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän haèng ngaøy)

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

- 90 -

Ñaïi dòch vaø toäi sinh thaùi cuûa chuùng ta

Ñaïi dòch vaø toäi sinh thaùi cuûa chuùng ta.

Rock Ronald Rozario

Pheâ-roâ Phaïm Vaên Trung dòch töø ucanews.com

(WHÑ 19-05-2020) - Khi thieân nhieân quay trôû laïi vôùi Venice vaø Cox's Bazar thì ñoù laø moät lôøi nhaéc nhôû raèng chuùng ta phaûi thay ñoåi.

Vaøo giöõa thaùng 4 naêm 2020, moät nhaø sinh vaät hoïc ñaõ quay moät ñoaïn video caûm ñoäng veà moät con söùa löôùt qua doøng nöôùc saïch phaûn chieáu nhöõng danh thaéng cuûa Venice, thaønh phoá YÙ töøng laø moät trong nhöõng ñieåm ñeán du lòch noåi tieáng nhaát theá giôùi tröôùc khi ñaïi dòch Covid-19 aäp vaøo.

Venice ñaõ bò boû hoang keå töø khi nöôùc YÙ bò ñaïi dòch taøn phaù vaøo ngaøy 9 thaùng 3. Ñoaïn video veà loaøi söùa naøy ñaõ lan truyeàn treân phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø moät soá ngöôøi ñaõ toû ra phaán khôûi cho raèng thieân nhieân ñang trôû laïi thaønh phoá.

Venice, moät di saûn theá giôùi, ñöôïc meänh danh laø moät trong nhöõng thaønh phoá laõng maïn nhaát chaâu AÂu nhôø caùc ñieåm tham quan veà moâi tröôøng, kieán truùc vaø vaên hoùa. Di saûn cuûa noù cuõng ñaõ trôû thaønh moät gaùnh naëng khi öôùc tính coù khoaûng 30 trieäu khaùch du lòch gheù thaêm moãi naêm.

Venice thôû hoån heån khi nöôùc trong caùc con keânh cuûa noù trôû neân ñuïc ngaàu vì söï chuyeån ñoäng khoâng ngöøng cuûa nhöõng con thuyeàn quaù toác ñoä vaø nhöõng chieác taøu du lòch. Ngoaøi oâ nhieãm do du lòch, chaát thaûi hoùa daàu töø khu coâng nghieäp Porto Marghera gaàn ñoù cuõng bò ñoå loãi cho vieäc laøm hoûng heä sinh thaùi cuûa noù.

Caùch ñoù haøng ngaøn daëm, thaønh phoá bieån Cox's Bazar cuûa Bangladesh cuõng traûi qua moät söï hoài sinh töï nhieân keå töø khi ñaát nöôùc böôùc vaøo moät cuoäc phong toûa toaøn quoác vì Covid-19 vaøo ngaøy 26.

Sau nhieàu naêm, caù heo ñaõ ñöôïc phaùt hieän ñang noâ ñuøa ôû Vònh Bengal gaàn nhöõng baõi bieån troáng vaéng vaøo thaùng Tö. Caây Sagorlota (veû röïc rôõ baõi bieån buoåi saùng), moät thaønh phaàn then choát cuûa heä sinh thaùi baõi bieån, ñaõ trôû laïi vaø phaùt trieån xum xueâ. Loaïi thaûo moäc naøy, coøn ñöôïc goïi laø caây muoáng bieån, ñöôïc cho laø ñaõ tuyeät chuûng ôû Cox's Bazar do söï ñi laïi khoâng kieàm cheá cuûa khaùch du lòch, oâ nhieãm vaø vieäc xaây döïng caùc toøa nhaø doïc theo caùc baõi bieån.

Maëc duø Cox's Bazar khoâng thu huùt nhieàu khaùch du lòch nöôùc ngoaøi, nhöng ñaây laø ñieåm ñeán phoå bieán nhaát ñoái vôùi khaùch du lòch Bangladesh, laø nhöõng ngöôøi quaù ít quan taâm ñeán baõi bieån caùt traûi daøi nhaát theá giôùi naøy vaø ñeå maëc cho noù bò raùc reán phuû ñaày.

Vieäc taùi laäp töï nhieân ôû Venice, Cox's Bazar vaø caùc nôi khaùc treân theá giôùi coù theå laø moät trong soá ít nhöõng khía caïnh tích cöïc trong thôøi ñieåm khoù khaên to lôùn naøy cuûa theá giôùi.

Virus corona vaø suy thoaùi moâi tröôøng

Chuùng ta ñoå loãi cho ai trong moät cuoäc khuûng hoaûng maø chuùng ta chöa töøng thaáy ngay caû trong nhöõng côn aùc moäng toài teä nhaát cuûa chuùng ta?

Coù theå moät ngaøy naøo ñoù chuùng ta seõ bieát ñieàu gì thöïc söï gaây ra thaûm hoïa quoác teá naøy, hoaëc coù theå noù vaãn khoâng ñöôïc giaûi quyeát nhö bí aån cuûa Tam giaùc quyû Bermuda. Ngay caû khi khu chôï caù Vuõ Haùn laø ñaùng cheâ traùch, theá giôùi khoâng theå phuû nhaän vai troø cuûa mình trong vieäc khoâng theå ngaên chaën vieäc gieát haïi traøn lan caùc loaøi ñoäng vaät hoang daõ vaø chim choùc ñeå laøm thöùc aên vaø thuoác uoáng trong nhieàu naêm qua ôû Trung Quoác vaø caùc nôi khaùc treân theá giôùi.

Trong nhieàu naêm qua, cuoäc taán coâng cuûa loaøi ngöôøi khoâng chæ giôùi haïn ôû ñoäng vaät hoang daõ maø coøn nhaém vaøo haàu heát moïi khía caïnh cuûa thieân nhieân. Chuùng ta tieáp tuïc traû giaù. OÂ nhieãm naëng neà trong khoâng khí, ñaát vaø nöôùc ñöôïc quy traùch nhieäm cho chín trieäu ca töû vong moãi naêm, khoaûng 16% toång soá ca töû vong.

Nhöng chuùng ta ñaõ khoâng thay ñoåi vaø tieáp tuïc baùm vaøo noãi aùm aûnh cuûa chuùng ta veà moät neàn vaên hoùa duy tieâu duøng vaø phaùt trieån kinh teá taøn nhaãn vôùi giaù phaûi traû laø sinh thaùi.

Thaät khoù maø khoâng ñoàng yù vôùi nhöõng chuyeân gia cho raèng coù leõ coù moät moái lieân heä tröïc tieáp giöõa caùc ñaïi dòch nhö Covid-19 vaø söï suy thoaùi moâi tröôøng. Trong nhieàu thaäp kyû, chuùng ta ñaõ phaù huûy caùc khu röøng vaø tham gia buoân baùn ñoäng vaät hoang daõ baát hôïp phaùp khieán con ngöôøi tieáp xuùc gaàn guõi vôùi ñoäng vaät hoang daõ vaø töø töø taïo ñieàu kieän cho moät thaûm hoïa oà aït.

ÔÛ nhieàu nöôùc thuoäc theá giôùi thöù ba nhö Bangladesh, chæ moät nhuùm ngöôøi tin raèng söï phaùt trieån vaø baûo toàn töï nhieân coù theå song haønh vôùi nhau. Vì vaäy, naïn phaù röøng, xaâm laán soâng ngoøi vaø cöôõng ñoaït ñoäng vaät hoang daõ laø chuyeän raát phoå bieán.

Gaït boû caùc cuoäc bieåu tình trong vaø ngoaøi nöôùc, Bangladesh ñaõ tieán leân phía tröôùc vôùi hai nhaø maùy chaïy baèng than ñoát gaàn röøng ngaäp maën Sundarbans noåi tieáng, moät ñoäng thaùi gaây ra moái ñe doïa lôùn ñoái vôùi moâi tröôøng vaø ñoäng vaät hoang daõ.

Nhöõng boùng ma cuûa nhöõng haønh vi sinh thaùi sai traùi cuûa chuùng ta ñaõ quay trôû laïi aùm aûnh chuùng ta. Toå chöùc Y teá Theá giôùi gaàn ñaây ñaõ caûnh baùo raèng virus corona môùi coù theå khoâng bieán maát hoaøn toaøn khoûi theá giôùi, ñieàu ñoù coù nghóa laø chuùng ta seõ khoâng sôùm ñöôïc tha thöù toäi loãi choáng laïi töï nhieân.

Toàn taïi hay khoâng toàn taïi

Naêm 2015, Thoâng ñieäp mang tính ñoät phaù veà moâi tröôøng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phan-xi-coâ "Laudato si", ñaõ goïi oâ nhieãm laø "moät thöù toäi" vaø ñaùnh maïnh vaøo "nhöõng loaïi phaùt trieån voâ traùch nhieäm", gaây ra nhöõng thieät haïi khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc cho moâi tröôøng.

Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaéc nhôû chuùng ta veà nhöõng gì chuùng ta thöôøng hay queân: "Khi noùi ñeán "moâi tröôøng", ngöôøi ta muoán noùi veà söï lieân heä ñaõ coù giöõa thieân nhieân vaø xaõ hoäi ñang hieän dieän nôi ñoù. Ñieàu naøy khoâng cho pheùp chuùng ta hieåu thieân nhieân nhö laø moät caùi gì ñoù khaùc bieät vôùi chuùng ta hay chæ laø moät khung caûnh ñôn thuaàn chuùng ta soáng trong ñoù". (Chöông 4, Sinh thaùi hoïc toaøn veïn).

Quaù thöôøng xuyeân, chuùng ta khoâng nhaän ra chuùng ta cuõng laø moät phaàn cuûa töï nhieân vaø laøm haïi thieân nhieân coù nghóa laø chuùng ta ñang huûy hoaïi baûn thaân vaø moái quan heä cuûa chuùng ta vôùi thieân nhieân.

Ngay caû tröôùc khi Covid-19 ngaång caùi ñaàu xaáu xí cuûa noù leân, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phan-xi-coâ ñaõ thaûo luaän veà "nhöõng toäi sinh thaùi" trong Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc cho vuøng Amazon vaøo thaùng 10 naêm 2019. Ngaøi thaäm chí coøn gôïi yù veà vieäc caäp nhaät giaùo lyù Hoäi thaùnh Coâng giaùo ñeå ñöa vaøo moät ñònh nghóa veà "toäi sinh thaùi".

Nhöõng lôøi keâu goïi maïnh meõ vaø noàng nhieät cuûa Ngaøi veà vieäc chaám döùt vaên hoùa vöùt boû vaø tình yeâu ñoái vôùi thieân nhieân ñaõ gaây ñöôïc tieáng vang treân khaép theá giôùi, nhöng vaãn coøn moät caâu hoûi veà vieäc theá giôùi ñaõ chuù yù hay thay ñoåi ñöôïc bao nhieâu.

Suoát nhieàu naêm, Lieân Hôïp Quoác ñaõ haønh ñoäng khoâng ñuû ñeå cöùu haønh tinh cuûa chuùng ta khoûi oâ nhieãm vaø suy thoaùi maëc duø coù moät loaït caùc hoäi nghò veà bieán ñoåi khí haäu vaø Lieân Hôïp Quoác khoâng theå ñoàng thuaän vôùi hai nöôùc gaây oâ nhieãm nhieàu nhaát, laø Hoa Kyø vaø Trung Quoác.

Coâng vieäc tieân phong cuûa cöïu phoù toång thoáng Myõ Al Gore veà bieán ñoåi khí haäu ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù cao treân toaøn caàu. Coäng ñoàng quoác teá ñaõ khoâng giaûi quyeát thoûa ñaùng tình traïng "khaån caáp haønh tinh" ngaøy caøng gia taêng maø oâng caûnh baùo.

Lôøi keâu goïi cuûa nhaø hoaït ñoäng moâi tröôøng ngöôøi Thuïy Ñieån Greta Thunberg ñaõ truyeàn caûm höùng cho haøng trieäu ngöôøi treân theá giôùi ñöùng leân vì coâng baèng khí haäu, nhöng vaãn coøn phaûi xem nhöõng noã löïc cuûa coâ aáy coù theå mang laïi bao nhieâu taùc ñoäng.

Khoâng coù gì - khoâng coù cuoán saùch, taøi lieäu, baøi phaùt bieåu hay hoäi nghò tuyeät vôøi naøo - coù theå laø ñuû ñeå cöùu moâi tröôøng tröø khi chuùng ta thay ñoåi loøng daï cuûa chuùng ta vaø xem baûn thaân laø moät phaàn cuûa thieân nhieân.

Moät ngaøy naøo ñoù ñaïi dòch virus corona seõ keát thuùc. Caâu hoûi ñaët ra laø lieäu chuùng ta coù trôû laïi vôùi cuoäc soáng bình thöôøng vôùi tö caùch laø nhöõng con ngöôøi ñaõ ñöôïc thay ñoåi vaø coù tình yeâu ñoái vôùi thieân nhieân vaø ñoäng vaät hoang daõ. Neáu khoâng, con söùa cuûa Venice seõ cheát ñi vaø caây hoa muoáng röïc rôõ buoåi saùng treân baõi bieån cuûa Cox's Bazar seõ laïi bieán maát.

Lòch söû vaø caùc theá heä töông lai seõ khoâng tha thöù cho chuùng ta vì chuùng ta ñaõ ñeå laïi phía sau mình moät haønh tinh toài teä hôn, bò ñaïi dòch vaø bieán ñoåi khí haäu gaây hoïa.

- - - - - - - - - -

[1] ND: Cox's Bazar laø moät thò xaõ, moät caûng caù vaø laø nôi ñoùng truï sôû cuûa chính quyeàn quaän Cox's Bazar ôû Bangladesh. ÔÛ ñaây noåi tieáng vôùi baõi bieån caùt roäng vaø laø baõi bieån caùt töï nhieân daøi nhaát theá giôùi.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page