Tieáng Chuoâng Thaùnh Ñöôøng
(Nhöõng Chia Seû Muïc Vuï vaø Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ
Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän haèng ngaøy)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 83 -
Ngaøy Theá giôùi Truyeàn Thoâng 2020
Nhöõng baøi hoïc töø ñaïi dòch Covid-19
Ngaøy Theá giôùi Truyeàn Thoâng 2020 - Nhöõng baøi hoïc töø ñaïi dòch Covid-19.
ÑGM Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm
(WHÑ 14-05-2020) -- Theo lôøi môøi goïi cuûa Coâng ñoàng Vatican II (Inter Mirifica soá 18), caùc Giaùo phaän cuûa chuùng ta seõ cöû haønh Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng xaõ hoäi vaøo Chuùa nhaät Chuùa Thaêng Thieân 24 thaùng 5 naêm 2020.
Tröôùc ñoù, vaøo leã Thaùnh Phanxicoâ Saleâsioâ 25 thaùng 1 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ göûi ñi toaøn vaên Söù ñieäp cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng xaõ hoäi naêm 2020 ñeå caùc tín höõu suy nghó, hoïc hoûi vaø thöïc hieän. Söù ñieäp mang töïa ñeà: "Ñeå ngöôi thuaät laïi cho con chaùu" (Xh 10,2) - Cuoäc soáng trôû thaønh caâu chuyeän.
Vaø trong dòp naøy, Ñöùc Giaùm muïc Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm cuõng göûi ñeán nhöõng ngöôøi laøm truyeàn thoâng moät baøi nhaén nhuû mang töïa ñeà: Ngaøy Theá giôùi Truyeàn Thoâng 2020 - Nhöõng baøi hoïc töø ñaïi dòch COVID-19.
Ngaøy theá giôùi truyeàn thoâng naêm 2020 ñöôïc cöû haønh trong khung caûnh ñaëc bieät laø ñaïi dòch Covid-19 vaø söï taøn phaù khuûng khieáp cuûa noù treân toaøn theá giôùi, khoâng chæ veà soá ngöôøi töû vong nhöng coøn laø nhöõng haäu quaû laâu daøi veà moïi maët: kinh teá, xaõ hoäi, taâm lyù, toân giaùo.
1. Trong khung caûnh ñoù, khi suy nghó veà truyeàn thoâng, toâi töï hoûi coù thöù virus naøo ñang taøn phaù truyeàn thoâng nhö Covid-19 taøn phaù söï soáng con ngöôøi khoâng.
Neáu hieåu muïc ñích cuûa truyeàn thoâng laø ñeå thuùc ñaåy söï hieåu bieát laãn nhau, gaén keát vôùi nhau hôn, cuøng nhau laøm cho cuoäc soáng haïnh phuùc hôn vaø xaây döïng theá giôùi toát ñeïp hôn, thì phaûi noùi gian doái vaø baïo löïc laø loaïi virus ñang taøn phaù truyeàn thoâng nguy hieåm nhaát. Fake news laø moät minh hoïa cuï theå: traøn ngaäp treân maïng xaõ hoäi khoâng chæ ôû Vieät Nam nhöng laø khaép theá giôùi; keøm theo laø nhöõng ngoân töø ñaày baïo löïc. Neáu nhìn roäng ra theá giôùi, vaán ñeà khoâng chæ laø fake news theo nghóa moät vaøi caù nhaân tung tin thaát thieät nhöng coøn laø söï gian doái coù tính heä thoáng vaø ñaày quyeàn löïc do nhöõng theá löïc ñen toái ñieàu haønh töø phía sau ñeå leøo laùi dö luaän theo tính toaùn cuûa hoï.
Ñoái dieän vôùi söï gian doái vaø baïo löïc coù tính heä thoáng vaø ñaày quyeàn löïc ñoù, truyeàn thoâng Coâng giaùo xem ra gioáng nhö Ñavít ñöùng tröôùc teân khoång loà Goliat ngaïo maïn noùi vôùi Ñavít, "Tao seõ ñem thòt maøy laøm moài cho chim trôøi vaø daõ thuù" (1Sam 17,44); vaø nhö Chuùa Gieâsu ñöùng tröôùc Philatoâ, ngöôøi daùm noùi vôùi Chuùa: "OÂng khoâng bieát toâi coù quyeàn tha vaø cuõng coù quyeàn ñoùng ñinh oâng vaøo thaäp giaù sao?" (Ga 19,10). Nhöng Ñavít ñaõ khoâng guïc ngaõ vaø Chuùa Gieâsu cuõng khoâng bò khuaát phuïc! Ñôn giaûn laø vì nhö Ñavít noùi, "Toâi böôùc vaøo cuoäc chieán naøy nhaân danh Chuùa caùc ñaïo binh" (1Sam 17,45), vaø Chuùa Gieâsu khaúng ñònh, "Toâi ñeán theá gian naøy laø ñeå laøm chöùng cho söï thaät, ai ñöùng veà phía söï thaät thì nghe tieáng toâi" (Ga 18,37). Theá neân cho duø thieáu thoán veà taøi löïc vaø vaät löïc, ngöôøi laøm truyeàn thoâng Coâng giaùo vaãn vöõng taâm vì xaùc tín vaøo chính nghóa cuûa Chuùa vaø chaân lyù Tin Möøng.
2. Trong boái caûnh virus gian doái vaø baïo löïc taøn phaù truyeàn thoâng chaân chính nhö theá, chuùng ta coù theå laøm gì ñeå ngaên caûn vaø choáng traû?
Ñeå phoøng choáng ñaïi dòch Covid-19, bieän phaùp ñaàu tieân ñöôïc taát caû caùc quoác gia aùp duïng laø giaõn caùch xaõ hoäi. Giaõn caùch xaõ hoäi ñöôïc dòch töø social distancing, nghóa laø taïo khoaûng caùch. Vaäy trong hoaït ñoäng truyeàn thoâng, coù neân taïo khoaûng caùch khoâng? Thieát nghó laø raát neân vì nhieàu lyù do.
Internet vaø maïng xaõ hoäi ngaøy nay traøn ngaäp thoâng tin vaø hình aûnh. Vì quùa nhieàu thoâng tin vaø hình aûnh neân ngöôøi ta chæ "löôùt web" nhö löôùt soùng (surfing), cuõng coù nghóa laø hôøi hôït, chæ tieáp caän beà maët (superficial), thieáu chieàu saâu. Ñoàng thôøi, khi ñeå mình bò loâi ra beân ngoaøi quaù nhieàu vaø quaù thöôøng xuyeân, "noäi giôùi" coù nguy cô bò xoùi moøn, ñang khi chính noäi giôùi ñoù môùi laø nguoàn cuûa phaùn ñoaùn ñuùng ñaén, suy tö ñoäc laäp, vaø tính saùng taïo. Theá neân caàn taïo khoaûng caùch.
Theá roài, trong bieån caû thoâng tin vaø hình aûnh ñoù, thaät giaû chen laãn khoù löôøng, beân caïnh nhöõng thoâng tin höõu ích laøm gia taêng kieán thöùc vaø phong phuù taâm hoàn, cuõng khoâng ít tin giaû, tin vòt, thuyeát aâm möu... Ñeå nhìn moät söï vaät, caàn coù khoaûng caùch giöõa maét vaø söï vaät; cuõng theá, ngöôøi laøm coâng taùc truyeàn thoâng caàn phaûi bieát taïo khoaûng caùch vôùi caùc nguoàn thoâng tin, ñeå coù theå tieáp nhaän caùch chuû ñoäng, tích cöïc, vaø höõu ích.
3. Ñeå phoøng choáng coronavirus, cuøng vôùi yeâu caàu giaõn caùch xaõ hoäi, caùc chuyeân vieân coøn khuyeán khích moïi ngöôøi taêng cöôøng söùc ñeà khaùng. Ñaây cuõng laø lôøi khuyeân höõu ích cho coâng taùc truyeàn thoâng. Trong thôøi ñaïi maø gian doái vaø baïo löïc ñang taøn phaù truyeàn thoâng chaân chính, ngöôøi laøm truyeàn thoâng khoâng nhöõng caàn taïo khoaûng caùch (distancing) maø coøn caàn taêng cöôøng söùc ñeà khaùng.
Treân bình dieän caù nhaân, ñeå choáng laïi virus gian doái vaø baïo löïc, caùch toát nhaát laø taêng cöôøng khaùng theå chaân lyù vaø tình yeâu. Neáu cho raèng ngöôøi naøy nhoùm noï loan tin sai söï thaät, nhöng chính chuùng ta cuõng voäi vaõ ñöa tin chöa kieåm chöùng thì coù hôn gì? Neáu bò ngöôøi khaùc chæ trích baèng nhöõng lôøi leõ baïo löïc, maø chính chuùng ta cuõng duøng thöù ngoân ngöõ ñoù ñeå ñaùp traû thì coù khaùc chi? Thay vaøo ñoù, ngöôøi Coâng giaùo caàn phaûi böôùc vaøo theá giôùi maïng vôùi taâm theá cuûa Kinh Hoøa Bình: "ñem yeâu thöông vaøo nôi oaùn thuø, ñem thöù tha vaøo nôi laêng nhuïc, ñem an hoøa vaøo nôi tranh chaáp, ñem chaân lyù vaøo choán loãi laàm".
Treân bình dieän coäng ñoàng, ngöôøi laøm truyeàn thoâng Coâng giaùo caàn phaûi hôïp taùc vôùi nhau chaët cheõ hôn. Trong ñaïi dòch Covid-19, giöõa nhöõng ñau khoå vaø sôï haõi, beänh taät vaø cheát choùc, vaãn xuaát hieän nhieàu hình aûnh raát ñeïp veà tình lieân ñôùi nhaân loaïi. Moät trong nhöõng hình aûnh ñeïp ñoù laø buoåi hoøa nhaïc One World: together at home quy tuï hôn 100 ca só, ngheä só haøng ñaàu theá giôùi, thu huùt 18 trieäu khaùn giaû xem tröïc tuyeán, quyeân goùp ngay trong ngaøy 19 thaùng 4 naêm 2020 ñöôïc 180 trieäu USD, ñeå giuùp vaøo vieäc phoøng choáng Covid-19 treân toaøn theá giôùi.
Buoåi hoøa nhaïc ñoù chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc nhôø caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi: caùc ca só ñeàu ôû nhaø mình, vaø nhôø phöông tieän truyeàn thoâng, hoï keát noái vôùi nhau vaø thöïc hieän chöông trình vó ñaïi. Theá nhöng phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi cuõng chæ laø "phöông tieän kyõ thuaät, vaät chaát''. Ñieàu laøm cho nhöõng phöông tieän ñoù trôû thaønh höõu duïng laø taàm nhìn (vision) ñöôïc dieãn taû qua baøi haùt keát thuùc The Prayer cuûa David Foster, vôùi tieáng haùt cuûa Andrea Bocelli, Celine Dion, Lady Gaga, vaø tieáng ñaøn cuûa Lang Lang: "moät theá giôùi khoâng coøn baïo löïc, moät theá giôùi coâng baèng vaø hi voïng, nôi ñoù moãi ngöôøi laø baøn tay cuûa ngöôøi haøng xoùm, bieåu töôïng cuûa huynh ñeä vaø hoøa bình". Chính taàm nhìn, lyù töôûng ñoù ñaõ loâi keùo, lieân keát caùc ngheä só laïi vôùi nhau ñeå laøm neân chöông trình hoøa nhaïc treân.
Baøi hoïc lôùn nhaát ôû ñaây laø söï hôïp taùc. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng Coâng giaùo yù thöùc roõ söù maïng cuûa mình laø vaän duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñeå loan baùo Tin Möøng Nöôùc Trôøi ñeán moïi ngöôøi. Söù maïng ñoù heát söùc cao caû vaø cuõng ñaày thaùch thöùc, chuùng ta chæ coù theå thaønh coâng neáu bieát hôïp taùc vôùi nhau : hôïp taùc giöõa caùc Giaùo phaän, hôïp taùc giöõa Giaùo phaän vaø caùc doøng tu, hôïp taùc giöõa caùc giaùo xöù.
Hôïp taùc ñöôïc theå hieän qua söï ñoàng loøng ñoàng höôùng. Vieät Nam thaønh coâng trong vieäc phoøng choáng Covid-19 chuû yeáu laø nhôø söï ñoàng loøng cuûa moïi thaønh phaàn trong xaõ hoäi. Coâng taùc truyeàn thoâng Coâng giaùo seõ thaønh coâng neáu moïi ngöôøi laøm truyeàn thoâng ñoàng loøng vôùi nhau trong söù maïng chung, thay vì moãi ngöôøi chæ laøm theo sôû thích rieâng cuûa mình.
Hôïp taùc cuõng ñöôïc theå hieän qua vieäc chia seû: chia seû yù töôûng, chia seû saùng kieán, chia seû kinh nghieäm. Nhôø ñoù nhöõng yù töôûng hay ñöôïc phaùt huy, nhöõng saùng kieán ñeïp ñöôïc nhaân roäng, nhöõng kinh nghieäm toát ñöôïc hoïc hoûi vaø ñem laïi hieäu quaû lôùn cho söù meänh chung cuûa Hoäi Thaùnh.
UÛy ban Truyeàn thoâng tröïc thuoäc Hoäi ñoàng giaùm muïc ñöôïc thieát laäp laø ñeå thuùc ñaåy, coå voõ, vaø phaùt huy söï hôïp taùc naøy. Caàu chuùc UÛy ban cuõng nhö taát caû anh chò em ñang laøm vieäc trong laõnh vöïc truyeàn thoâng ñaït ñöôïc nhieàu thaønh quaû toát ñeïp trong söù maïng ñaõ ñöôïc trao phoù.
Cuoái cuøng, thieát nghó neân ghi loøng taïc daï lôøi nhaén nhuû cuûa Thaùnh Phaoloâ: "Anh em haõy tìm söùc maïnh trong Chuùa vaø trong uy löïc toaøn naêng cuûa Ngöôøi. Haõy mang toaøn boä binh giaùp vuõ khí cuûa Thieân Chuùa, ñeå coù theå ñöùng vöõng tröôùc nhöõng möu chöôùc cuûa ma quyû. Vì chuùng ta chieán ñaáu khoâng phaûi vôùi phaøm nhaân, nhöng laø vôùi nhöõng quyeàn löïc thaàn thieâng, vôùi nhöõng keû thoáng trò theá giôùi toái taêm, vôùi nhöõng thaàn linh quaùi aùc choán trôøi cao. Bôûi ñoù anh em haõy nhaän laáy toaøn boä binh giaùp vuõ khí cuûa Thieân Chuùa; nhö theá anh em coù theå vaän duïng toaøn löïc ñeå ñoái phoù vaø ñöùng vöõng trong ngaøy ñen toái" (Eph 6,10-13).
(Truyeàn Thoâng HÑGMVN thöïc hieän)