Tieáng Chuoâng Thaùnh Ñöôøng

(Nhöõng Chia Seû Muïc Vuï vaø Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ

Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän haèng ngaøy)

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

- 125 -

Tình yeâu hoân nhaân kitoâ,

hoïa aûnh tình yeâu hieäp nhaát

cuûa Thieân Chuùa - Ba Ngoâi

Tình yeâu hoân nhaân kitoâ, hoïa aûnh tình yeâu hieäp nhaát cuûa Thieân Chuùa - Ba Ngoâi.

Lm. Pheâroâ Nguyeãn Thieân Cung

Chuûng vieän Thaùnh Nicoâla-Phan Thieát

(WHÑ 04-06-2020) - Khi noùi tình yeâu hoân nhaân kitoâ laø hoïa aûnh (icoâne) tình yeâu hieäp nhaát cuûa Thieân Chuùa - Ba Ngoâi laø coù yù noùi nhöõng töông quan tình yeâu giöõa caùc phaàn töû trong gia ñình kitoâ vöøa coù nguoàn goác töø Thieân Chuùa - Ba Ngoâi vöøa phaûn aûnh töông quan tình yeâu hieäp nhaát giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa vôùi nhau:

"...Döôùi aùnh saùng naøy, moái quan heä phong nhieâu cuûa ñoâi vôï choàng trôû thaønh moät hình aûnh ñeå khaùm phaù ra vaø dieãn taû maàu nhieäm Thieân Chuùa, neàn taûng trong caùi nhìn Kitoâ-giaùo veà Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, chieâm ngaém Thieân Chuùa nhö laø Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn Tình Yeâu. Thieân Chuùa-Ba Ngoâi laø maàu nhieäm hieäp thoâng tình yeâu, vaø gia ñình laø phaûn aûnh soáng ñoäng cuûa maàu nhieäm hieäp thoâng aáy. Nhöõng lôøi sau ñaây cuûa thaùnh Gioan-Phaoloâ II soi saùng cho chuùng ta: 'Thieân Chuùa trong maàu nhieäm thaúm saâu nhaát cuûa Ngaøi khoâng ñôn ñoäc nhöng laø moät gia ñình vì leõ Thieân Chuùa trong Ngaøi coù Cha, coù Con vaø coù Yeáu tính cuûa gia ñình, töùc laø Tình Yeâu. Trong gia ñình thaàn linh, tình yeâu naøy chính laø Chuùa Thaùnh Thaàn' (AAS 71[1979], 184). Nhö theá, gia ñình khoâng laø ñieàu gì xa laï vôùi chính yeáu tính thaàn linh (AAS 71 [1979], 184). Khía caïnh tam vò naøy nôi caëp vôï choàng coù moät hình aûnh môùi meû trong thaàn hoïc cuûa Phaoloâ khi thaùnh Toâng ñoà ñaët gia ñình trong töông quan vôùi 'maàu nhieäm' keát hôïp giöõa Chuùa Kitoâ vaø Hoäi thaùnh (x. Ep 5, 21-33)." (Toâng huaán AMORIS LAETITIA, cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, 19-3-2016, ñöôïc vieát taét = AL 11).

"Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ thieát laäp vaø ban nhöõng ñònh luaät rieâng cho ñôøi soáng chung thaân maät vaø cho coäng ñoaøn tình yeâu vôï choàng. Ñôøi soáng chung naøy ñöôïc gaày döïng cho giao öôùc hoân nhaân, nghóa laø söï öng thuaän caù nhaân khoâng theå ruùt laïi. Nhö theá, bôûi moät haønh vi nhaân linh, trong ñoù hai vôï choàng töï hieán cho nhau vaø ñoùn nhaän nhau, nhôø söï an baøi cuûa Thieân Chuùa, phaùt sinh moät ñònh cheá vöõng chaéc coù giaù trò tröôùc maët xaõ hoäi nöõa.

Vì lôïi ích löùa ñoâi, cuûa con caùi vaø xaõ hoäi, neân sôïi daây lieân keát thaùnh thieän naøy khoâng leä thuoäc sôû thích cuûa con ngöôøi. Chính Thieân Chuùa laø Ñaáng taùc taïo hoân nhaân, phuù baåm nhöõng lôïi ích vaø muïc tieâu khaùc nhau". (Gaudium et Spes, ñöôïc vieát taét = GS 48).

Hay noùi caùch khaùc, töông quan tình yeâu hieäp nhaát giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa vôùi nhau vöøa laø nguyeân lyù, vöøa laø phöông tieän vaø laø cuøng ñích cuûa töông quan tình yeâu hoân nhaân vaø gia ñình kitoâ.

I. Laø Nguyeân Lyù:

Töông quan tình yeâu hieäp nhaát giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa laø nguyeân lyù cuûa töông quan tình yeâu hoân nhaân kitoâ, bôûi vì con ngöôøi voán ñöôïc taïo döïng neân, coù nam vaø coù nöõ, "theo hình aûnh Thieân Chuùa vaø gioáng nhö Thieân Chuùa" (St 1, 26-27), theá maø, moät ñaøng, "Thieân Chuùa laø tình yeâu" (1 Ga 4, 8), vì theá, töông quan giöõa con ngöôøi vôùi nhau noùi chung, ñaëc bieät, giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, chính laø töông quan tình yeâu hieäp nhaát; vaø ñaøng khaùc, bôûi vì Ñöùc Gieâsu Kitoâ chính laø hình aûnh höõu hình cuûa Thieân Chuùa voâ hình (x. 1 Cr 11, 7; 2 Cr 4, 4; Cl 1, 15), vì theá, töông quan giöõa choàng vôùi vôï coøn ñöôïc Phaoloâ saùnh ví nhö töông quan hieäp nhaát giöõa Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh, Thaân Mình maàu nhieäm cuûa Ngöôøi ["Hoc est enim Corpus meum"] (x. Ep 5, 21-33; Mc 14, 22-24; 1 Cr 11, 23-25)...

"Thieân Chuùa phaùn: 'Chuùng ta haõy laøm ra con ngöôøi theo hình aûnh chuùng ta, gioáng nhö chuùng ta, ñeå con ngöôøi laøm baù chuû caù bieån, chim trôøi, gia suùc, daõ thuù, taát caû maët ñaát vaø moïi gioáng vaät boø döôùi ñaát'. Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi theo hình aûnh mình, Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi theo hình aûnh Thieân Chuùa; Thieân Chuùa saùng taïo neân loaøi ngöôøi coù nam vaø coù nöõ." (St 1, 26-27).

'Trong Ñöùc Kitoâ, Hoäi Thaùnh laø bí tích, nghóa laø daáu chæ vaø duïng cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hôïp nhaát cuûa toaøn theå nhaân loaïi: laø bí tích cuûa söï keát hôïp maät thieát con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa: ñoù laø muïc ñích ñaàu tieân cuûa Hoäi Thaùnh. Bôûi vì söï hieäp thoâng giöõa con ngöôøi baét reã trong söï keát hôïp vôùi Thieân Chuùa, neân Hoäi Thaùnh cuõng laø bí tích cuûa söï hôïp nhaát cuûa nhaân loaïi'..." (Saùch Giaùo lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng giaùo, ñöôïc vieát taét: GLHTCG soá 775).

Cuõng caàn löu yù raèng Ba Ngoâi Thieân Chuùa trong vaø qua Ñöùc Gieâsu-Kitoâ laø nguyeân lyù phoå quaùt cuûa taát caû moïi ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia ñình cuûa toaøn theå nhaân loaïi, chöù khoâng rieâng gì nhöõng ngöôøi kitoâ-höõu. Vaø ñoù chính laø cô sôû ñeå "hoân nhaân töï nhieân" vaãn ñöôïc Hoäi Thaùnh thöøa nhaän vaø traân troïng:

"Theo lôøi daïy cuûa Thaùnh Kinh, moïi söï ñaõ ñöôïc taïo döïng nhôø Ñöùc Kitoâ vaø cho Ñöùc Kitoâ (x. Cl 1, 16), caùc Nghò phuï Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ nhaéc nhôû raèng 'traät töï sieâu ñoä soi saùng vaø hoaøn thaønh traät töï taïo thaønh. Vì theá, hoân nhaân töï nhieân ñöôïc hieåu moät caùch ñaày ñuû trong aùnh saùng söï hoaøn thaønh cuûa noù trong Bí tích Hoân phoái: chæ baèng caùch nhìn chaêm chuù leân Ñöùc Kitoâ ngöôøi ta môùi nhaän bieát söï thaät saâu xa nhaát veà caùc moái töông quan nhaân loaïi. 'Chæ trong maàu nhieäm Ngoâi Lôøi nhaäp theå, maàu nhieäm veà con ngöôøi môùi thaät söï ñöôïc saùng toû. [...] Chuùa Kitoâ, Añam môùi, chính trong khi maëc khaûi maàu nhieäm veà Chuùa Cha vaø tình yeâu cuûa Ngaøi, cuõng giuùp con ngöôøi hieåu bieát ñaày ñuû veà chính mình vaø nhaän ra ôn goïi voâ cuøng cao quyù cuûa mình' (GS 22). Bôûi theá, thaät thích hôïp ñeå hieåu nhöõng thuoäc tính töï nhieân cuûa hoân nhaân, thieän ích cuûa ñoâi vôï choàng, theo vieãn töôïng quy Kitoâ (bonum coniugum), nhöõng thieän ích aáy bao goàm söï hieäp nhaát, söï môû ra ñoùn nhaän söï soáng, söï chung thuûy, tính baát khaû phaân ly, vaø trong hoân nhaân Kitoâ giaùo coøn coù söï naâng ñôõ nhau treân con ñöôøng höôùng ñeán tình baïn troïn veïn vôùi Chuùa. 'Vieäc phaân ñònh söï hieän dieän cuûa caùc <haït gioáng Lôøi> (semina Verbi) trong caùc neàn vaên hoùa khaùc (x. Ad Gentes, ñöôïc vieát taét: AG 11) cuõng coù theå aùp duïng cho thöïc taïi hoân nhaân vaø gia ñình. Beân caïnh hoân nhaân töï nhieân ñích thöïc, trong nhöõng hình thöùc hoân nhaân trong caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc cuõng coù caùc yeáu toá tích cöïc', cho duø cuõng khoâng thieáu boùng toái. Chuùng ta coù theå khaúng ñònh raèng 'ngöôøi naøo muoán xaây döïng trong theá giôùi naøy moät gia ñình nôi maø con caùi ñöôïc daïy cho bieát vui thích vôùi moïi haønh ñoäng nhaèm thaéng vöôït söï döõ - moät gia ñình chöùng minh Thaùnh Thaàn ñang soáng vaø hoaït ñoäng - thì seõ nhaän ñöôïc loøng bieát ôn vaø söï traân troïng, cho daãu hoï thuoäc daân toäc, toân giaùo hay vuøng mieàn naøo ñi nöõa'." (AL 77).

Vì ñaây laø nhöõng töông quan lieân vò, vì theá, söï "ôû trong Ñöùc Kitoâ" hay "thuoäc veà Ñöùc Kitoâ" haún mang nhieàu caáp ñoä vaø hình thaùi khaùc nhau: a) Caáp ñoä döïa treân cô sôû höõu theå hoïc (ordre ontologiquement christique); b) caáp ñoä döïa treân cô sôû ôn sieâu ñoä phoå quaùt cuûa Ñöùc Kitoâ (ordre salvifiquement christique); c) caáp ñoä döïa treân cô sôû Ñöùc Kitoâ ñöôïc bieát vaø ñöôïc tuyeân xöng (ordre personnellement christique). Caùch nhìn cuûa Hoäi Thaùnh veà giaù trò cuûa "hoân nhaân töï nhieân" coù theå döïa treân ba cô sôû ñoù.

a. Caáp ñoä "ôû trong Ñöùc Kitoâ" vaø "thuoäc veà Ñöùc Kitoâ" treân cô sôû höõu theå hoïc: töï caên tính nguyeân thuûy, taát caû moïi ngöôøi voán ñöôïc taïo döïng neân vaø hieän höõu trong Con voán laø Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa (x. Cl 1, 15-17). Khi noùi "taát caû ñeàu toàn taïi trong Ngöôøi" (Cl 1, 17), ñaõ haún, Phaoloâ muoán noùi ngay töø thuôû khai nguyeân, taát caû moïi thuï taïo, ñaëc bieät, con ngöôøi, ñeàu coù töông quan höõu theå hoïc vôùi Thieân Chuùa Ba Ngoâi qua Con vaø trong Con, voán laø Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa. Cuõng nhö nhöõng töông quan huyeát toäc (phuï-töû, maãu-töû vaø huynh- ñeä...) giöõa con ngöôøi vôùi nhau, voán laø ñieàu gì ñoù naèm ngay trong caáu truùc höõu theå hoïc vaø khoâng theå naøo ñaûo ngöôïc ñöôïc, hay ñoåi khaùc ñöôïc, duø ngöôøi ta coù muoán hay khoâng, coù yù thöùc hay khoâng, cuõng vaäy, töông quan giöõa caùc thuï taïo, ñaëc bieät, giöõa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa laø ñieàu gì ñoù naèm ngay trong caáu truùc nguyeân thuûy cuûa caùc thuï taïo: ñoù laø ñieàu maø ngoân ngöõ Ñoâng phöông goïi laø töông quan tam taøi (Thieân-Ñòa-Nhaân hoøa).

b. Caáp ñoä "ôû trong Ñöùc Kitoâ" vaø "thuoäc veà Ñöùc Kitoâ" treân cô sôû ôn sieâu ñoä phoå quaùt cuûa Ñöùc Kitoâ: Trong Bieán coá Thaäp Giaù (cheát vaø Phuïc sinh), khi maø söï daâng hieán töï huûy ñeán toät cuøng, qua ñoù tình yeâu cuûa Con ñoái vôùi Cha cuõng ñaït ñeán ñænh ñieåm, nhaân tính cuûa Ñöùc Kitoâ trôû neân moät vôùi thaàn tính cuûa Ngöôøi, hay noùi caùch khaùc, nhaân tính cuûa Ñöùc Kitoâ maø voán laø hieän thaân cuûa toaøn theå nhaân loaïi ñöôïc thaàn linh hoùa, moät laàn vaø vónh vieãn, vaø ñoù chính laø cô sôû cuûa ôn sieâu ñoä phoå quaùt cuûa Ñöùc Gieâsu-Kitoâ ñoái vôùi toaøn theå nhaân loaïi moïi nôi vaø moïi thôøi. Toaøn theå nhaân loaïi moïi nôi vaø moïi thôøi, trong Ñöùc Kitoâ, ñeàu laø con Thieân Chuùa, vaø ñeàu ñöôïc sieâu ñoä, vaø neáu phaûi xa caùch Ngöôøi vì toäi loãi thì ñöôïc tha thöù vaø giaûi hoøa laïi vôùi Ngöôøi, trong vaø qua Maàu nhieäm Thaäp Giaù, moät laàn laø ñuû (x. 1 Cr 15, 21-22; Ga 12, 32-33; 1 Tm 2, 4; Dt 10, 12-14; Ep 1, 7). Ñoù chính laø lyù do taïi sao Hoäi Thaùnh tröôùc sau nhö moät vaãn khaúng ñònh Ñöùc Gieâsu-Kitoâ laø Ñaáng Sieâu ñoä duy nhaát vaø phoå quaùt, hay noùi caùch khaùc, ôn sieâu ñoä nôi Maàu nhieäm Thaäp Giaù cuûa Ñöùc Kitoâ laø daønh cho toaøn theå nhaân loaïi moïi nôi vaø moïi thôøi.

c. Caáp ñoä "ôû trong Ñöùc Kitoâ" vaø "thuoäc veà Ñöùc Kitoâ" treân cô sôû Ngöôøi ñöôïc bieát vaø ñöôïc tuyeân xöng: Cuõng nhö ôû nôi loaøi ngöôøi, vieäc coù töông quan huyeát toäc (phuï-töû, maãu-töû, huynh ñeä.) giöõa ngöôøi naøy vôùi ngöôøi noï vaø vieäc nhaän ra nhöõng ai coù töông quan huyeát toäc ñoù vôùi nhau laø hai vieäc khaùc nhau. Trong ngoân ngöõ trieát hoïc, ñoù laø söï khaùc bieät giöõa hai khaùi nieäm hieän höõu (existence) vaø hieän dieän (preùsence). Ngöôøi ta coù theå hieän höõu beân nhau maø khoâng hieän dieän ñoái vôùi nhau. Ngöôøi ta coù theå "hieän höõu trong Ñöùc Kitoâ" vaø qua Ngöôøi trong Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, nhöng coù theå ngöôøi ta vaãn chöa yù thöùc ñöôïc, chöa caûm nhaän ra ñöôïc söï hieän dieän cuûa nhau. Chæ coù tình yeâu môùi laøm cho ngöôøi ta hieän dieän ñoái vôùi nhau. Hay nhö vieäc khoâng ai coù theå soáng ñöôïc maø khoâng caàn nhôø khoâng khí, theá nhöng khoâng phaûi ai cuõng yù thöùc vaø caûm nhaän ñöôïc söï hieän höõu vaø söï hieän dieän cuûa khoâng khí xung quanh ta.

ÔÛ hai caáp ñoä a vaø b, ngöôøi ta môùi chæ hieän höõu trong Ñöùc Kitoâ, vì theá, thuoäc veà Ngöôøi, nhöng coù theå vaãn chöa yù thöùc ñöôïc, chöa caûm nhaän ra ñöôïc caùch roõ raøng söï hieän dieän cuûa Ngöôøi. ÔÛ caáp ñoä c, chính khi tuyeân xöng, khi noùi ra Danh Ñöùc Gieâsu-Kitoâ vaø qua Ngöôøi, Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, khi cöû haønh vaø khi soáng nhöõng töông quan hieän sinh vôùi caùc Ngaøi, trong caùc Bí tích, ñaëc bieät Thaùnh Taåy vaø Hoân phoái, ngöôøi ta daàn daàn nhaän ra ñöôïc söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa-Ba Ngoâi trong töông quan vôùi hoï, vaø chính ñieàu naøy mang laïi söï soáng tình yeâu vónh haèng caùch troøn ñaày cho con ngöôøi (x. Rm 10, 9-10).

I.1 Nguyeân lyù cuûa tình yeâu hieäp nhaát:

Trong Ga 10, 30, chính Ñöùc Gieâsu ñaõ khaúng ñònh: "Toâi vaø Cha, Chuùng toâi laø Moät" ("Moi et le Peøre, Nous sommes un" [baûn dòch TOB]). ÔÛ ñaây, tình yeâu giöõa Con vaø Cha laøm sinh xuaát thöïc taïi "Chuùng ta" vaø trong thöïc taïi "Chuùng ta" coù caû Cha, Con vaø Tình yeâu (=Thaùnh Thaàn) cuøng hieän dieän, vaø chính Chuùa Thaùnh Thaàn (= caùi "Chuùng ta") hieäp nhaát taïo neân thöïc taïi "Moät" trong Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi.

"Söï soáng cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa chính laø söï moãi ngoâi vò töï laøm cho mình ngheøo ñi trong töông quan vôùi chính mình, laø söï moãi ngoâi vò töï huûy mình ñi ñeå hoaøn toaøn trao ban chính mình cho ngoâi vò khaùc vaø nhö vaäy laø theå hieän söï hieäp thoâng toät ñænh giöõa nhau. Trong töï do cuûa mình, Cha töï trao ban mình cho Con, vaø Con ñoùn nhaän Cha trong cuõng cuøng moät söï töï do nhö vaäy vaø töï trao ban chính mình cho Cha trong Thaàn Khí, vaø Thaàn Khí nhö laø caùi 'chuùng ta', voán laø hieän thaân cuûa tình traïng Ba Ngoâi Thieân Chuùa töï laøm cho mình ngheøo ñi: Thaàn Khí cuûa söï töï do cuûa caùc ngoâi vò vaø cuûa aân hueä ñöôïc ban cho ngoâi vò khaùc." (x. Bruno Forte, Ñöùc Gieâsu Nadareùt, baûn Vieät ngöõ cuûa linh muïc Pheâroâ Nguyeãn Thieân Cung, löu haønh noäi boä, trg. 399).

"Bôûi giao öôùc hoân nhaân, ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ 'khoâng coøn laø hai, nhöng laø moät xöông moät thòt' (Mt 19, 6), phuïc vuï vaø giuùp ñôõ laãn nhau baèng söï keát hôïp maät thieát trong con ngöôøi vaø caû haønh ñoäng cuûa hoï, caûm nghieäm vaø hieåu bieát ñöôïc söï hieäp nhaát vôùi nhau moãi ngaøy moät ñaày ñuû hôn." (GS 48).

Söï hieäp nhaát giöõa Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn Tình Yeâu laø söï hieäp nhaát treân cô sôû ngoâi vò, keá hoaïch, lôøi noùi vaø haønh ñoäng, vì theá, ñoù cuõng chính laø nhöõng cô sôû ñeå xaây döïng söï hieäp nhaát trong ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia ñình kitoâ.

I.1.a. Hieäp nhaát treân cô sôû ngoâi vò:

Khi noùi söï hieäp nhaát ngoâi vò laø coù yù noùi moät söï hieäp nhaát lieân vò, töï do, naêng ñoäng, lan toûa, saûn sinh, chöù khoâng nhö söï hieäp nhaát chæ döïa treân baûn theå hay yeáu tính voán cöùng nhaéc, tónh taïi vaø ngheøo naøn.

Thaät vaäy, söï hieäp nhaát giöõa caùc ngoâi vò chaúng nhöõng khoâng laøm tieâu tan ñi hay giaûm bôùt ñi caên tính cuûa caùc ngoâi vò maø coøn khieán cho caùc ngoâi vò ñöôïc phong phuù hôn, ñöôïc laø mình hôn:

"Vôùi caùi nhìn naøy cuûa ñöùc tin vaø tình yeâu, cuûa aân suûng vaø cuûa daán thaân, cuûa gia ñình nhaân loaïi vaø Maàu nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi, chuùng ta chieâm ngaém maãu gia ñình maø Lôøi Chuùa kyù thaùc vaøo ñoâi tay cuûa ngöôøi ñaøn oâng, cuûa ngöôøi ñaøn baø vaø cuûa con caùi ñeå hình thaønh neân söï hieäp thoâng giöõa caùc ngoâi vò, laø hình aûnh cuûa söï hôïp nhaát giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Roài ñeán vieäc sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi, ñoù laïi laø phaûn aûnh coâng trình taïo döïng cuûa Chuùa Cha. Gia ñình ñöôïc môøi goïi cuøng nhau caàu nguyeän haèng ngaøy, ñoïc Lôøi Chuùa vaø hieäp thoâng trong Thaùnh Theå ñeå laøm cho tình yeâu ngaøy moät lôùn leân vaø luoân hoaùn caûi ñeå xöùng ñaùng laø ñeàn thôø cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn." (AL 29).

"Con ngöôøi ñöôïc taïo döïng gioáng hình aûnh Thieân Chuùa ñeå yeâu thöông. Taân Öôùc maëc khaûi cho chuùng ta roõ raøng chaân lyù naøy vaø lieân keát chaân lyù naøy vôùi maàu nhieäm cuûa söï soáng noäi taïi trong Thieân Chuùa-Ba Ngoâi: 'Thieân Chuùa laø tình yeâu (1 Ga 4, 8) vaø nôi chính mình Ngöôøi, Ngöôøi ñang soáng maàu nhieäm hieäp thoâng giöõa caùc ngoâi vò. Khi taïo döïng loaøi ngöôøi coù nam vaø coù nöõ theo hình aûnh cuûa Ngöôøi vaø lieân læ baûo toaøn cho loaøi ngöôøi ñöôïc hieän höõu, Thieân Chuùa ghi khaéc vaøo ñoù ôn goïi cuõng nhö caû khaû naêng vaø traùch nhieäm töông öùng, môøi goïi con ngöôøi soáng tình yeâu vaø hieäp thoâng. Tình yeâu thöông laø ôn goïi caên baûn vaø baåm sinh cuûa moïi con ngöôøi' (Toâng huaán Familiaris Consortio cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan-Phaoloâ II, 22-11-1981, ñöôïc vieát taét: FC 11). Moïi yù nghóa cuûa töï do caù nhaân vaø söï töï chuû xuaát phaùt töø söï töï do ñoù ñeàu höôùng veà söï ban taëng chính baûn thaân mình trong söï hieäp thoâng vaø tình baïn höõu vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi tha nhaân." (Veùriteù et Signification de la sexualiteù humaine: Des orientations pour l'eùducation en famille, 08-12-1995, ñöôïc vieát taét: VS 8).

Khi so saùnh töông quan giöõa choàng vaø vôï vôùi töông quan giöõa Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh voán ñöôïc goïi laø Thaân Mình maàu nhieäm cuûa Ngöôøi (Ep 5, 21-23), haún Phaoloâ muoán chöùng toû cho thaáy choàng laø "thaân mình" cuûa vôï vaø vôï laø "thaân mình" cuûa choàng, hay noùi theo ngoân ngöõ CÖ "caû hai thaønh moät xöông moät thòt" (St 2, 24).

Trong chieàu höôùng naøy, chuùng ta thaáy Bí tích tình yeâu hoân nhaân coøn laø phaûn aûnh tuyeät vôøi cuûa Bí tích Thaùnh Theå. Thaät vaäy, cuõng nhö trong töông quan vôùi Hoäi Thaùnh, Ñöùc Gieâsu Kitoâ coù theå noùi vôùi Hoäi Thaùnh "Ñaây laø Mình Thaày ", cuõng vaäy, trong Bí tích hoân nhaân kitoâ, ngöôøi choàng cuõng coù theå noùi vôùi vôï "Em laø Mình anh", vaø ngöôïc laïi, ngöôøi vôï cuõng coù theå noùi vôùi choàng "Anh laø Mình em"_ Ñeå dieãn taû maàu nhieäm hieäp nhaát mang tính bí tích naøy, Phaoloâ ñaõ coù nhöõng lôøi leõ raát tuyeät vôøi nhö sau:

"Ngöôøi laøm choàng, haõy yeâu thöông vôï, nhö chính Ñöùc Kitoâ yeâu thöông Hoäi Thaùnh vaø hieán mình vì Hoäi Thaùnh; nhö vaäy, Ngöôøi thaùnh hoùa vaø thanh taåy Hoäi Thaùnh baèng nöôùc vaø lôøi haèng soáng, ñeå tröôùc maët Ngöôøi, coù moät Hoäi Thaùnh xinh ñeïp loäng laãy, khoâng tyø oá, khoâng veát nhaên hoaëc baát cöù moät khuyeát ñieåm naøo, nhöng thaùnh thieän vaø tinh tuyeàn. Cuõng theá, choàng phaûi yeâu vôï nhö yeâu chính thaân theå mình. Yeâu vôï laø yeâu chính mình..." (Ep 6, 25-28).

Chính qua nhöõng söï hieäp nhaát nhö vaäy maø Ñöùc Gieâsu-Kitoâ töøng böôùc töøng böôùc xaây döïng Thaân Mình cuûa Ngöôøi: qua tình yeâu giöõa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, giöõa con ngöôøi vôùi nhau, giöõa ngöôøi nam vôùi ngöôøi nöõ trong ñôøi soáng hoân nhaân gia ñình, hay noùi caùch khaùc theo trình töï khi yeâu nhau ngöôøi ta nhaän tha nhaân "laø mình" vaø roài qua ñoù Ñöùc Gieâsu-Kitoâ nhaän taát caû "laø Mình Thaày": ñoù chính laø con ñöôøng thaàn linh hoùa ñích thöïc (x. Ep 1, 4-5.9-10; Cl 1, 15-20; Ep 2, 13-18).

I.1.b. Hieäp nhaát treân cô sôû keá hoaïch:

Töø vónh haèng, trong vaø qua Con, Ngoâi Lôøi, Thieân Chuùa Cha ñaõ coù Keá hoaïch cuûa Ngaøi: ñoù laø caùc Coâng trình Saùng taïo, Maëc khaûi vaø Sieâu ñoä vaø nhöõng coâng trình naøy ñeàu laø nhöõng coâng trình chung cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Khi thöïc hieän nhöõng coâng trình naøy caùc Ngaøi vöøa soáng cho nhau vöøa soáng cho caùc thuï taïo, nhaèm bieán toaøn theå thuï taïo thaønh moät ñaïi gia ñình trong Chuùa Con; hay noùi caùch khaùc, thaønh chính Thaân Mình cuûa Ñöùc Gieâsu-Kitoâ.

"Trong Ñöùc Kitoâ, Ngaøi ñaõ choïn ta tröôùc caû khi taïo thaønh vuõ truï. Ñeå tröôùc thaùnh nhan Ngaøi, ta trôû neân tinh tuyeàn thaùnh thieän, nhôø tình thöông cuûa Ngaøi. Theo yù muoán vaø loøng nhaân aùi cuûa Ngaøi, Ngaøi ñaõ tieàn ñònh cho ta laøm nghóa töû nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ... Ngaøi cho ta ñöôïc bieát thieân yù nhieäm maàu: thieân yù naøy laø keá hoaïch yeâu thöông Ngaøi ñaõ ñònh töø tröôùc trong Ñöùc Kitoâ. Ñoù laø ñöa thôøi gian tôùi hoài vieân maõn laø quy tuï muoân loaøi trong trôøi ñaát döôùi quyeàn moät thuû laõnh laø Ñöùc Kitoâ..." (Ep 1, 4-5.9-10; x. Cl 1, 15-20).

Ba coâng trình Saùng taïo, Maëc khaûi vaø Sieâu ñoä naøy cuõng naèm trong söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh vaø cuûa töøng gia ñình kitoâ. Thaät vaäy, khi taïo ra nhöõng ngöôøi con cuûa con ngöôøi vaø con cuûa Thieân Chuùa, Hoäi Thaùnh vaø moãi gia ñình kitoâ ñang coäng taùc vôùi Thieân Chuùa-Ba Ngoâi thöïc thi coâng trình saùng taïo, maëc khaûi vaø sieâu ñoä ñoù; hay noùi caùch khaùc, laø ñang thöïc thi keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa-Ba Ngoâi.

'"Ñôøi soáng cuûa vôï choàng laø moät söï thoâng döï vaøo coâng trình saùng taïo cuûa Thieân Chuùa...". Do ñoù, 'yù muoán xaây döïng moät gia ñình laø can ñaûm tham gia vaøo giaác mô cuûa Thieân Chuùa, daùm öôùc mô vôùi Ngaøi, daùm xaây döïng vôùi Ngaøi, daùm nhaäp cuoäc chôi vôùi Ngaøi trong lòch söû naøy, ñeå xaây döïng moät theá giôùi trong ñoù khoâng ai caûm thaáy coâ ñôn'." (AL 321).

Ñieàu naøy ñoøi hoûi caùc caëp vôï choàng vaø caùc gia ñình kitoâ phaûi hieäp nhaát vôùi nhau trong tình yeâu, trong nieàm tin vaø trong nieàm hy voïng.

I.1.c. Hieäp nhaát treân cô sôû "Lôøi":

Trong töông quan giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa vôùi nhau, Chuùa Cha chæ "coù" vaø "noùi qua" moät Lôøi laø Chuùa Con:

"Luùc khôûi ñaàu ñaõ coù Ngoâi Lôøi. Ngoâi Lôøi vaãn höôùng veà Thieân Chuùa, vaø Ngoâi Lôøi laø Thieân Chuùa. Luùc khôûi ñaàu, Ngöôøi vaãn höôùng veà Thieân Chuùa. Nhôø Ngoâi Lôøi, vaïn vaät ñöôïc taïo thaønh, vaø khoâng coù Ngöôøi, chaúng coù gì ñöôïc taïo thaønh. Ñieàu ñöôïc taïo thaønh ôû nôi Ngöôøi laø söï soáng, vaø söï soáng laø aùnh saùng cho nhaân loaïi." (x. Ga 1, 1-4).

Coøn Chuùa Con chæ noùi nhöõng gì ñaõ vaø vaãn nghe Cha noùi:

'"Toâi coøn nhieàu ñieàu phaûi noùi vaø xeùt ñoaùn veà caùc oâng. Nhöng Ñaáng ñaõ sai toâi laø Ñaáng chaân thaät; coøn toâi, toâi noùi laïi cho theá gian nhöõng ñieàu toâi ñaõ nghe Ngöôøi noùi..." (x. Ga 8, 26.27; 14, 10).

Vaø Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng chæ nhaéc laïi nhöõng gì ñaõ vaø vaãn "nghe" Chuùa Cha vaø Chuùa Con noùi:

"Thaày coøn nhieàu ñieàu phaûi noùi vôùi anh em. Nhöng baây giôø, anh em khoâng coù söùc chòu noåi. Khi naøo Thaàn Khí söï thaät ñeán, Ngöôøi seõ daãn anh em tôùi söï thaät toaøn veïn. Ngöôøi seõ khoâng töï mình noùi ñieàu gì, nhöng taát caû nhöõng gì Ngöôøi nghe, Ngöôøi seõ noùi laïi vaø loan baùo cho anh em bieát nhöõng ñieàu seõ xaûy ñeán." (Ga 16, 12-13).

Söï hieäp nhaát trong "Lôøi" nôi gia ñình chæ coù theå coù khi ñöôïc xaây döïng treân chính Ngoâi Lôøi cuûa Thieân Chuùa laø Ñöùc Gieâsu-Kitoâ hay noùi caùch khaùc, khi coù Ñöùc Gieâsu-Kitoâ hieän dieän trong gia ñình vaø trong moãi phaàn töû cuûa gia ñình, vaø khi ôû ñoù Ngöôøi ñöôïc toân kính vaø yeâu meán. Vaø moät khi coù Ñöùc Gieâsu-Kitoâ hieän dieän coù nghóa laø coù caû Ba Ngoâi Thieân Chuùa cuøng hieän dieän.

"Söï hieän dieän cuûa Chuùa trong gia ñình laø söï hieän dieän thöïc teá vaø cuï theå, cuøng vôùi moïi khoå ñau, chieán ñaáu, nieàm vui vaø nhöõng coá gaéng haèng ngaøy cuûa noù. Trong tình hieäp thoâng ñöôïc xaây döïng töø bao nhieâu laø daâng hieán vaø gaëp gôõ, Thieân Chuùa coù choã ngöï trò cuûa Ngaøi. Söï daâng hieán cho nhau ñoù keát hôïp 'nhöõng giaù trò nhaân vaên vaø thaàn linh', vì noù laø söï troøn ñaày cuûa tình yeâu Thieân Chuùa. " (AL 315).

I.1.d. Hieäp nhaát treân cô sôû haønh ñoäng:

Söï hieäp nhaát trong noäi thaân Ba Ngoâi Thieân Chuùa khoâng chæ döïa treân cô sôû baûn tính, baûn theå, lôøi noùi maø coøn vaø nhaát laø treân cô sôû moïi haønh ñoäng cuûa Ba Ngoâi ñeàu laø haønh ñoäng chung (GLHTCG, 292), vaø ñoù cuõng chính laø maãu möïc cuûa töông quan giöõa caùc phaàn töû trong gia ñình kitoâ.

"Caùc lôøi Thaày noùi vôùi anh em, Thaày khoâng töï mình noùi ra. Nhöng Chuùa Cha Ñaáng luoân ôû trong Thaày, chính Ngöôøi laøm nhöõng vieäc cuûa mình...Thaät, Thaày baûo thaät anh em, ai tin vaøo Thaày, thì ngöôøi ñoù cuõng seõ laøm ñöôïc nhöõng vieäc Thaày laøm. Ngöôøi ñoù coøn laøm nhöõng vieäc lôùn hôn nöõa, bôûi vì Thaày ñeán cuøng Chuùa ("hu..." (Ga 14, 10.12).

Söï hieäp nhaát vöõng beàn khoâng theå chæ döïa treân nhöõng lôøi noùi, nhöõng mô öôùc, nhöõng nieàm hy voïng suoâng, v.v., maø coøn phaûi döïa treân vieäc ngöôøi ta haønh ñoäng chung vôùi nhau vì nhöõng muïc ñích chung.

I.2. Nguyeân lyù cuûa söï Saùng taïo vaø Saûn sinh:

Khi noùi Thieân Chuùa-Ba Ngoâi laø nguyeân lyù cuûa söï Saùng taïo vaø Saûn sinh, tröôùc tieân vaø treân heát, laø coù yù noùi treân cô sôû höõu theå hoïc, töùc laø voán naèm trong caáu truùc höõu theå hoïc cuûa caùc thuï taïo noùi chung vaø, caùch rieâng, cuûa loaøi ngöôøi voán ñöôïc taïo döïng neân, coù nam vaø coù nöõ, theo hình aûnh Thieân Chuùa vaø gioáng nhö Thieân Chuùa.

"Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi theo hình aûnh mình, Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi theo hình aûnh Thieân Chuùa, Thieân Chuùa saùng taïo con ngöôøi coù nam coù nöõ. Thieân Chuùa ban phuùc laønh cho hoï: 'Haõy sinh soâi naûy nôû thaät nhieàu, cho ñaày maët ñaát...'" (St 1, 27-28).

Trong töông quan giöõa Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, Chuùa Cha yeâu, töï huûy Mình ñi ñeå Chuùa Con ñöôïc nhieäm sinh; Chuùa Cha vaø Chuùa Con yeâu nhau vaø hai Ñaáng töï hieán Mình cho nhau qua con ñöôøng töï huûy Mình ñi ñeå Thaàn Khí Tình Yeâu laø Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc nhieäm xuaát; Ba Ngoâi Thieân Chuùa yeâu neân töï hieán Mình cho nhau qua vieäc Chuùa Con töï huûy Mình ñi vaø moïi thuï taïo treân trôøi döôùi ñaát ñöôïc saùng taïo (GLHTCG, 280). Coù theå noùi raèng töông quan giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ trong ñôøi soáng hoân nhaân kitoâ cuõng vaäy, ñoù laø moät thöù tình yeâu töï hieán, töï huûy, saùng taïo vaø sinh saûn. Vaø chính Thieân Chuùa- Ba Ngoâi laø nguyeân lyù cuûa söï saùng taïo vaø saûn sinh ra nhöõng höõu theå môùi theo hình aûnh cuûa Ngaøi vaø gioáng nhö Ngaøi:

"Khi taïo döïng neân ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ theo hình aûnh cuûa mình vaø gioáng nhö mình, Thieân Chuùa ñaõ ñaåy coâng trình cuûa baøn tay Ngaøi ñaït ñeán toät ñænh cuûa noù: Ngaøi môøi goïi con ngöôøi caùch ñaëc bieät tham döï vaøo tình yeâu cuûa Ngaøi cuõng nhö vaøo quyeàn naêng cuûa Ñaáng Saùng taïo vaø cuûa Ngöôøi Cha, qua trung gian söï hôïp taùc töï do vaø vôùi tinh thaàn traùch nhieäm cuûa hoï ñeå truyeàn ban aân hueä söï soáng con ngöôøi: 'Thieân Chuùa ban phuùc laønh cho hoï, vaø Thieân Chuùa phaùn vôùi hoï: Haõy sinh soâi vaø naûy nôû thaät nhieàu, cho ñaày maët ñaát. Haõy laøm baù chuû caù bieån, chim trôøi, vaø moïi gioáng vaät boø treân ñaát'." (St 1, 28).

Nhö vaäy, muïc ñích caên baûn cuûa gia ñình laø phuïc vuï söï soáng, laø trong suoát haønh trình lòch söû hieän thöïc hoùa cho ñöôïc phuùc laønh maø Thieân Chuùa ñaõ chuùc phuùc ngay töø buoåi ban sô, qua vieäc truyeàn lan hình aûnh Thieân Chuùa töø ngöôøi naøy qua ngöôøi khaùc, nôi haønh vi truyeàn sinh.

Söï sinh soâi naûy nôû laø keát quaû vaø laø daáu chæ cuûa tình yeâu ñoâi löùa, laø chöùng töø soáng chöùng toû caùc ñoâi vôï choàng ñaõ hoaøn toaøn trao ban cho nhau: 'Töø ñoù, moät tình yeâu ñoâi löùa thöïc söï vaø neáu ñöôïc hieåu caùch ñuùng ñaén, cuõng nhö moïi caáu truùc ñôøi soáng gia ñình baét nguoàn töø ñoù, duø khoâng vì theá maø coi thöôøng nhöõng muïc ñích khaùc cuûa hoân nhaân, ñeàu höôùng veà vieäc khieán caùc ñoâi vôï choàng, caùch can ñaûm, saün saøng coäng taùc vôùi tình yeâu cuûa Ñaáng Taïo döïng vaø Cöùu ñoä, laø Ñaáng maø qua hoï vaãn khoâng ngöøng mong muoán gia ñình rieâng cuûa Ngaøi ñöôïc ñoâng ñuùc theâm vaø giaøu coù theâm'." (FC 28)

"Theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa, hoân nhaân laø neàn taûng cuûa thöù coäng ñoaøn coøn roäng lôùn hôn caû gia ñình, bôûi vì ñònh cheá cuûa hoân nhaân vaø tình yeâu ñoâi löùa voán ñöôïc ñaët ñònh ñeå saûn sinh vaø giaùo duïc con caùi vaø ñoù laø muïc ñích toái haäu cuûa hoân nhaân vaø tình yeâu löùa ñoâi.

Trong thöïc taïi saâu thaúm nhaát cuûa noù, tình yeâu töï baûn chaát voán laø söï töï hieán, vaø tình yeâu ñoâi löùa, khi daãn ñöa vôï choàng ñeán choã 'bieát' laãn nhau khieán cho caû hai trôû neân 'moät xöông moät thòt' khoâng döøng laïi ôû nôi chæ hai ngöôøi; thaät vaäy, tình yeâu ñoâi löùa khieán ñoâi vôï choàng coù theå thöïc hieän moät haønh vi trao hieán coøn vó ñaïi hôn baát cöù haønh vi daâng hieán naøo, qua ñoù ñoâi vôï choàng trôû neân nhöõng ngöôøi coäng taùc vôùi Thieân Chuùa trong coâng vieäc trao ban söï soáng cho moät nhaân sinh khaùc. Nhö vaäy, caùc ñoâi vôï choàng, trong khi trao ban chính mình cho nhau, vöôït qua beân kia caû chính baûn thaân mình, hoï coøn trao ban moät thöïc theå soáng, moät ñöùa con, hoïa aûnh thöïc cuûa tình yeâu cuûa hoï, laø daáu chæ thöôøng haèng cuûa söï hieäp nhaát ñoâi löùa vaø laø toång hôïp soáng ñoäng vaø khoâng theå chia caét ñöôïc laøm neân töø höõu theå cuûa chính cha vaø meï.

Khi trôû neân caùc baäc laøm cha laøm meï, caùc ñoâi vôï choàng nhaän töø Thieân Chuùa aân hueä laø moät traùch nhieäm môùi. Tình yeâu phuï maãu cuûa hoï ñöôïc môøi goïi ñeå, ñoái vôùi con caùi cuûa hoï, trôû thaønh daáu chæ höõu hình cuûa chính tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, 'Ñaáng chính laø nguoàn coäi cuûa moïi tình phuï töû treân trôøi vaø döôùi ñaát'..." (FC 14).

II. Laø Phöông Tieän:

Töông quan tình yeâu giöõa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa-Ba Ngoâi vaø giöõa con ngöôøi vôùi nhau chæ coù theå phaùt xuaát, toàn taïi vaø hoaøn taát trong, bôûi vaø qua Ñöùc Gieâsu-Kitoâ maø thoâi. Vaø bôûi vì Ba Ngoâi Thieân Chuùa haèng töông nguï vaø töông taïi trong nhau, vì theá, khi noùi "trong Ñöùc Gieâsu-Kitoâ" cuõng ñoàng nghóa laø "trong Thieân Chuùa-Ba Ngoâi". Ñieàu ñoù coù nghóa tình yeâu hoân nhaân gia ñình chæ coù theå phaùt xuaát, toàn taïi vaø phaùt trieån trong "moâi tröôøng" Thieân Chuùa-Ba Ngoâi qua trung gian Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, Con vaø Ngoâi Lôøi cuûa Thieân Chuùa. Hay noùi caùch khaùc, chính trong "moâi tröôøng" nhöõng moái töông quan giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa vôùi nhau nôi Ñöùc Kitoâ maø tình yeâu trong ñôøi soáng löùa ñoâi vaø gia ñình môùi coù ñöôïc nhöõng khaû naêng hieäp nhaát, saùng taïo vaø saûn sinh theo yù nghóa ñích thöïc nhaát cuûa noù.

II.1. Phöông tieän cuûa tình yeâu hieäp nhaát:

Söï hieäp nhaát giöõa caùc phaàn töû trong gia ñình trong tình yeâu (giöõa choàng-vôï, cha meï-con caùi, giöõa anh chò em vôùi nhau.) chæ coù theå coù ñöôïc qua vaø trong Ñöùc Gieâsu-Kitoâ (x. Gl 2, 20), vaø khi noùi qua vaø trong Ñöùc Kitoâ, ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi qua moâi tröôøng trung gian laø tình yeâu cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa vôùi nhau, vì Ba Ngoâi Thieân Chuùa haèng luoân töông nguï vaø töông taïi trong nhau, hay noùi caùch khaùc, vì Ba Ngoâi Thieân Chuùa haèng luoân ôû trong nhau vaø haèng luoân coù nhau.

'"Toâi soáng, nhöng khoâng coøn phaûi laø toâi, maø laø Ñöùc Kitoâ soáng trong toâi..." (Gl 2, 20).

"Söï hieäp thoâng giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi ñöôïc hoaøn taát caùch troïn veïn nôi Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, Ñaáng voán laø vò Hoân phu giaøu tình yeâu thöông vaø ñaõ hieán thaân mình nhö laø Ñaáng Cöùu ñoä loaøi ngöôøi khi töï laøm cho loaøi ngöôøi hieäp nhaát vôùi mình nhö thaân mình cuûa mình.

Ñöùc Gieâsu-Kitoâ maëc khaûi cho thaáy söï thaät nguyeân thuûy cuûa hoân nhaân laø gì, söï thaät cuûa 'thuôû ban ñaàu' vaø, khi giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi tình traïng loøng chai daï ñaù, khieán con ngöôøi coù khaû naêng hoaøn taát söï thaät ñoù caùch veïn toaøn.

Maëc khaûi naøy ñaït ñeán tình traïng toaøn veïn cuûa noù trong aân hueä tình yeâu maø Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa ñaõ ban cho loaøi ngöôøi khi nhaän baûn tính nhaân loaïi laø cuûa mình vaø trong hy leã laø chính baûn thaân mình maø treân thaäp giaù Ñöùc Gieâsu-Kitoâ ñaõ hieán daâng cho vò Hoân Theâ cuûa Ngöôøi laø Hoäi Thaùnh. Trong hy teá naøy, hoaøn toaøn ñeå loä cho thaáy keá hoaïch maø Thieân Chuùa ñaõ ghi khaéc ngay töø thuôû taïo thieân laäp ñòa nôi nhaân loaïi voán bao goàm caû ñaøn oâng vaø ñaøn baø; nhö vaäy, hoân nhaân cuûa nhöõng ai ñaõ ñöôïc thaùnh taåy ñeàu trôû thaønh bieåu tröng thöïc söï cuûa giao öôùc môùi vaø vónh cöûu, ñöôïc ñoùng daáu trong maùu cuûa Ñöùc Kitoâ. Thaàn Khí, Ñaáng maø Ñöùc Chuùa tuoân traøn xuoáng, chính Ngaøi ban cho hoï moät quaû tim môùi vaø khieán cho ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø coù khaû naêng yeâu thöông nhau, nhö Ñöùc Kitoâ ñaõ yeâu thöông chuùng ta. Ñöùc aùi trong ñôøi soáng vôï choàng ñoù laø ñænh ñieåm maø tình yeâu ñoâi löùa ñaõ ñöôïc höôùng ñích ñeå nhaèm ñaït tôùi: ñöùc aùi trong ñôøi soáng vôï choàng naøy laø caùch thöùc ñaëc thuø vaø bieät loaïi maø nhôø ñoù caùc ñoâi vôï choàng ñöôïc tham döï vaøo ñöùc aùi cuûa Ñöùc Kitoâ khi Ngöôøi trao ban chính mình treân thaäp giaù, vaø maø caùc caëp vôï choàng ñöôïc môøi goïi ñeå soáng noù." (FC 13).

Nhö vaäy, coù theå noùi raèng trong taát caû moïi moái töông quan giöõa caùc phaàn töû trong gia ñình kitoâ vôùi nhau noùi chung, Ñöùc Gieâsu-Kitoâ luoân laø "moâi tröôøng trung gian", laø phöông tieän, laø chieác caàu noái: giöõa gia ñình kitoâ vôùi Ba Ngoâi Thieân Chuùa, vôùi Hoäi Thaùnh, vôùi nhau vaø vôùi tha nhaân, v.v...

II.1.a. Phöông tieän cuûa moái töông quan giöõa gia ñình kitoâ vôùi Ba Ngoâi-Thieân Chuùa:

Trong töông quan giöõa caùc phaàn töû trong gia ñình kitoâ, trong vaø qua Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, Ba Ngoâi Thieân Chuùa vaãn luoân vöøa laø moâi tröôøng trung gian, laø phöông tieän, vöøa laø cuøng ñích, hay noùi caùch khaùc, ngöôøi ta chæ coù theå ñeán vôùi Thieân Chuùa qua vaø trong Ñöùc Gieâsu-Kitoâ maø thoâi:

'"Thaùnh Töû laø hình aûnh Thieân Chuùa voâ hình, laø tröôûng töû sinh ra tröôùc moïi loaøi thuï taïo... Vì Thieân Chuùa ñaõ muoán laøm cho taát caû söï vieân maõn hieän dieän ôû nôi Ngöôøi, cuõng nhö muoán nhôø Ngöôøi laø laøm cho muoân vaät ñöôïc hoøa giaûi vôùi mình." (Cl 1, 15.19-20).

"Nhôø thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ laøm cho ñoâi beân ñöôïc hoøa giaûi vôùi Thieân Chuùa trong moät thaân theå duy nhaát; treân thaäp giaù Ngöôøi ñaõ tieâu dieät söï thuø gheùt. Thaät vaäy, nhôø Ngöôøi, caû ñoâi beân, chuùng ta ñöôïc lieân keát trong moät Thaàn Khí duy nhaát maø ñeán cuøng Chuùa Cha." (Ep 2, 16-18).

". Nhöng söï baát trung cuûa Daân It-ra-en vaãn khoâng phaù huûy ñöôïc loøng tín trung vónh haèng cuûa Ñöùc Chuùa, vaø bôûi vì theá, tình yeâu haèng luoân thuûy chung tröôùc sau nhö moät cuûa Thieân Chuùa vaãn haèng luoân hieän dieän nhö maãu möïc cho nhöõng moái töông quan tình yeâu thuûy chung voán caàn phaûi coù giöõa caùc ñoâi vôï choàng..." (FC 12)

II.1.b. Phöông tieän trong töông quan giöõa gia ñình kitoâ vaø Hoäi Thaùnh:

Laø "Hoäi Thaùnh thu nhoû" hay "Hoäi Thaùnh taïi gia", ñeå coù theå tieáp caän ñöôïc vôùi Hoäi Thaùnh laø Thaân Mình cuûa Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, ngöôøi ta phaûi qua moâi tröôøng trung gian laø Ñöùc Gieâsu-Kitoâ vaø, trong Ngöôøi, qua Ba Ngoâi Thieân Chuùa.

'Trong Ñöùc Kitoâ, Hoäi Thaùnh laø bí tích, nghóa laø daáu chæ vaø duïng cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hôïp nhaát cuûa toaøn theå nhaân loaïi: laø bí tích cuûa söï keát hôïp maät thieát con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa: ñoù laø muïc ñích ñaàu tieân cuûa Hoäi Thaùnh. Bôûi vì söï hieäp thoâng giöõa con ngöôøi baét reã trong söï keát hôïp vôùi Thieân Chuùa, neân Hoäi Thaùnh cuõng laø bí tích cuûa söï hôïp nhaát cuûa nhaân loaïi'..." (GLHTCG soá 775).

"Gia ñình kitoâ ñöôïc môøi goïi goùp phaàn tích cöïc vaø coù traùch nhieäm vaøo söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh theo caùch rieâng bieät vaø ñoäc ñaùo, ñeå haèng luoân saün saøng phuïc vuï Hoäi Thaùnh vaø xaõ hoäi, vôùi heát caû con ngöôøi vaø haønh ñoäng cuûa mình trong tö caùch laø moät coäng ñoaøn maät thieát cuûa söï soáng vaø tình yeâu.

Neáu gia ñình kitoâ laø moät coäng ñoaøn maø caùc sôïi daây lieân keát ñaõ ñöôïc Ñöùc Kitoâ canh taân ñoåi môùi qua ñöùc tin vaø caùc bí tích, thì vieäc gia ñình kitoâ tham döï vaøo söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh phaûi ñöôïc thöïc hieän theo caùch cuûa moät coäng ñoaøn, vì theá, ñieàu ñoù coù nghóa chính trong tö caùch laø töøng caëp vaø töøng gia ñình maø caùc ñoâi vôï choàng, cha meï vaø con caùi phaûi soáng ôn goïi phuïc vuï Hoäi Thaùnh vaø theá giôùi. Cha meï vaø con caùi, trong ñöùc tin, phaûi chæ laø 'moät traùi tim vaø moät taâm hoàn', trong tinh thaàn toâng ñoà chung linh hoaït hoï cuõng nhö qua söï coäng taùc khieán hoï daán thaân vaøo noã löïc phuïc vuï coäng ñoaøn Hoäi Thaùnh vaø coäng ñoaøn daân söï.

Ngoaøi ra, gia ñình kitoâ coøn xaây döïng Nöôùc Thieân Chuùa trong lòch söû thoâng qua nhöõng thöïc taïi haèng ngaøy voán lieân can ñeán vaø taïo ra neùt ñaëc thuø cuûa ñieàu kieän soáng cuûa gia ñình kitoâ: chính töø luùc ñoù trong tình yeâu vôï choàng vaø gia ñình - ñöôïc soáng trong thöïc taïi phong nhieâu laï thöôøng vôùi nhöõng giaù trò vaø nhöõng ñoøi hoûi cuûa noù laø moät thöù tình yeâu troïn veïn, duy nhaát, trung tín vaø phong nhieâu - maø söï tham döï cuûa gia ñình kitoâ vaøo söù maïng ngoân söù, tö teá vaø vöông giaû cuûa Ñöùc Gieâsu-Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh cuûa Ngöôøi ñöôïc toû baøy vaø ñöôïc trôû neân hieän thöïc. Nhö vaäy, tình yeâu vaø söï soáng caáu taïo neân trung taâm ñieåm cuûa söù maïng sieâu ñoä cuûa gia ñình kitoâ trong Hoäi Thaùnh vaø cho Hoäi Thaùnh." (FC 50).

II.1.c. Phöông tieän trung gian trong quan heä tình yeâu giöõa caùc phaàn töû trong gia ñình vôùi nhau vaø vôùi tha nhaân:

Töông quan tình yeâu giöõa con ngöôøi vôùi nhau noùi chung khoâng bao giôø ñôn giaûn chæ laø vieäc cuûa con ngöôøi vôùi nhau maø luoân luoân laø saùng kieán ñeán töø Thieân Chuùa qua trung gian laø Ñöùc Gieâsu-Kitoâ.

"Gia ñình kitoâ, cuõng vaäy, ñöôïc thaùp nhaäp vaøo trong Hoäi Thaùnh, daân tö teá. Nhôø bí tích hoân phoái, bí tích maø trong ñoù noù ñöôïc baùm reã saâu vaø töø ñoù noù môùi ñöôïc oån coá, gia ñình kitoâ khoâng ngöøng ñöôïc laøm cho soáng ñoäng nhôø Ñöùc Chuùa Gieâsu, khoâng ngöøng ñöôïc Ngöôøi môøi goïi vaø daãn ñöa vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi Thieân Chuùa qua nhöõng phöông tieän laø soáng ñôøi soáng bí tích, laø bieán hieän höõu cuûa mình vaø kinh nguyeän ñôøi mình thaønh leã vaät daâng leân Thieân Chuùa." (FC 55).

"Tình yeâu ñöôïc soáng vaø ñöôïc vun troàng trong cuoäc soáng maø haèng ngaøy ñoâi vôï choàng vaø con caùi hoï cuøng chia seû." (AL 90).

"Tình yeâu maø khoâng taêng tröôûng laø moät tình yeâu ñang laâm nguy. Vaø chuùng ta chæ coù theå lôùn leân khi chuùng ta ñaùp laïi aân suûng cuûa Thieân Chuùa xuyeân qua caùc haønh ñoäng yeâu thöông khoâng ngöøng, nhöõng haønh ñoäng töø aùi trôû neân ngaøy caøng thöôøng xuyeân hôn, noàng nhieät, quaûng ñaïi, dòu daøng vaø vui töôi hôn. Ngöôøi choàng vaø ngöôøi vôï 'kinh nghieäm yù nghóa veà söï hieäp nhaát cuûa mình vaø theo ñuoåi noù ngaøy moät troïn veïn hôn'. Ôn ban cuûa tình yeâu Thieân Chuùa tuoân traøn treân ñoâi baïn cuõng laø moät lôøi môøi goïi khoâng ngöøng phaùt trieån quaø taëng cuûa aân suûng naøy." (AL 134).

II.2. Phöông tieän trung gian cuûa tình yeâu saùng taïo vaø saûn sinh:

Neáu taát caû moïi höõu theå ñeàu chæ coù theå hieän höõu trong, nhôø vaø bôûi Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa laø chính Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, thì ngay trong haønh vi laøm xuaát hieän moät höõu theå môùi laø nhöõng ñöùa con, Ngoâi Lôøi vaø trong Ngöôøi laø Ba Ngoâi Thieân Chuùa vaãn haèng luoân laø phöông tieän, laø moâi tröôøng trung gian cuûa haønh vi ñoù:

'"Coù lôøi Ñöùc Chuùa phaùn vôùi toâi raèng: 'Tröôùc khi cho ngöôi thaønh hình trong daï meï, Ta ñaõ bieát ngöôi; tröôùc khi ngöôi loït loøng meï, Ta ñaõ thaùnh hoùa ngöôi, Ta ñaët ngöôi laøm ngoân söù cho chö daân'." (Gr 1, 4-5; x. Is 49, 1-5).

"... Baø noùi vôùi caùc con: 'Meï khoâng roõ caùc con ñaõ thaønh hình trong loøng meï theá naøo. Khoâng phaûi meï ban cho caùc con thaàn khí vaø söï soáng. Cuõng khoâng phaûi meï saép ñaët caùc phaàn cô theå cho moãi ngöôøi trong caùc con. Chính Ñaáng Taïo Hoùa caøn khoân ñaõ naén ñuùc neân loaøi ngöôøi, vaø ñaõ saùng taïo nguoàn goác muoân loaøi. Chính Ngöôøi do loøng thöông xoùt, cuõng seõ traû laïi cho caùc con thaàn khí vaø söï soáng, bôûi vì baây giôø caùc con troïng Luaät Leä cuûa Ngöôøi hôn baûn thaân mình'." (2 Mcb 7, 21-23).

"Söù thaàn lieàn noùi: 'Thöa baø Maria, xin ñöøng sôï, vì baø ñeïp loøng Thieân Chuùa. Vaø naøy ñaây baø seõ thuï thai, sinh haï moät con trai, vaø ñaët teân laø Gieâsu...' Baø Maria thöa vôùi söù thaàn: 'Vieäc aáy seõ xaûy ra caùch naøo, vì toâi khoâng bieát ñeán vieäc vôï choàng'! Söù thaàn ñaùp: 'Thaùnh Thaàn seõ ngöï xuoáng treân baø, vaø quyeàn naêng Ñaáng Toái Cao seõ rôïp boùng treân baø, vì theá, Ñaáng Thaùnh saép sinh ra seõ ñöôïc goïi laø Con Thieân Chuùa.'." (Lc 1, 30-31.34-35).

III. Laø Cuøng Ñích:

Khi noùi Thieân Chuùa-Ba Ngoâi laø cuøng ñích cuûa tình yeâu hoân nhaân vaø gia ñình, ñieàu naøy coù yù muoán noùi hoân nhaân vaø gia ñình, töï noù, khoâng phaûi laø muïc ñích, maø ñuùng hôn laø phöông tieän Thieân Chuùa duøng ñeå thöïc hieän keá hoaïch tình yeâu cuûa Ngaøi laø xaây döïng "ñaïi gia ñình nhaân loaïi" vaø roài qua ñoù xaây döïng "ñaïi gia ñình cuûa Thieân Chuùa" laø Hoäi Thaùnh, laøm sao ñeå cuoái cuøng "Thieân Chuùa laø taát caû trong moïi söï":

'"Ngay trong cung loøng cuûa hoân nhaân vaø gia ñình, ñöôïc ñan deät neân caû moät khoái nhöõng moái töông quan lieân vò - töông quan giöõa nhöõng ngöôøi phoái ngaãu, giöõa cha vaø meï, giöõa con caùi vôùi cha meï, vaø giöõa anh chò em vôùi nhau - qua ñoù moãi caù vò ñöôïc hoäi nhaäp vaøo trong 'ñaïi gia ñình nhaân loaïi' vaø vaøo trong 'ñaïi gia ñình cuûa Thieân Chuùa' laø Hoäi Thaùnh." (FC 15).

Tuy nhieân, ñoù chöa phaûi laø muïc ñích cuoái cuøng cuûa hoân nhaân vaø gia ñình. Vaán ñeà khoâng ñôn giaûn chæ laø "neân moät" maø laø "neân moät trong Thieân Chuùa-Ba Ngoâi":

"Sau ñoù moïi söï ñeàu hoaøn taát, khi Ngöôøi ñaõ tieâu dieät heát moïi quaûn thaàn, moïi quyeàn thaàn vaø moïi duõng thaàn, roài trao vöông quyeàn laïi cho Thieân Chuùa laø Cha. Thaät vaäy, Ñöùc Kitoâ phaûi naém vöông quyeàn cho ñeán khi Thieân Chuùa ñaët moïi thuø ñòch döôùi chaân Ngöôøi... Luùc muoân loaøi ñaõ quy phuïc Ñöùc Kitoâ, thì chính Ngöôøi, vì laø Con, cuõng seõ quy phuïc Ñaáng baét muoân loaøi phaûi quy phuïc Ngöôøi; vaø nhö vaäy, Thieân Chuùa laø taát caû trong moïi söï." (1 Cr 24-25.28).

Vaø luùc ñoù, Ñöùc Gieâsu Kitoâ seõ laëp laïi:

" Toâi vaø Cha, Chuùng toâi laø Moät" [Baûn dòch TOB: "Moi et Le Peøre, Nous sommes Un"] (Ga 10, 30).

III.1. Muïc ñích xaây döïng "ñaïi gia ñình nhaân loaïi":

Hoân nhaân vaø gia ñình, tröôùc tieân, laø teá baøo cuûa xaõ hoäi vaø nhaân loaïi, moät ñònh cheá do chính Thieân Chuùa thieát laäp ñeå xaây döïng "ñaïi gia ñình nhaân loaïi":

"Coù maáy ngöôøi Phariseâu ñeán gaàn Ñöùc Gieâsu ñeå thöû Ngöôøi. Hoï noùi: 'Thöa Thaày, coù ñöôïc pheùp raãy vôï mình vì baát cöù lyù do naøo khoâng?' Ngöôøi ñaùp: 'Caùc oâng khoâng ñoïc thaáy ñieàu naøy sao: Thuôû ban ñaàu, Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ laøm ra con ngöôøi coù nam coù nöõ, vaø Ngöôøi ñaõ phaùn: Vì theá, ngöôøi ta seõ lìa cha meï maø gaén boù vôùi vôï mình, vaø caû hai seõ thaønh moät xöông moät thòt. Nhö vaäy, hoï khoâng coøn laø hai, nhöng chæ laø moät xöông moät thòt. Vaäy, söï gì Thieân Chuùa ñaõ phoái hôïp, loaøi ngöôøi khoâng ñöôïc phaân ly'." (Mt 19, 3-6).

"Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ thieát laäp vaø ban nhöõng ñònh luaät rieâng cho ñôøi soáng chung thaân maät vaø cho coäng ñoaøn tình yeâu vôï choàng. Ñôøi soáng chung naøy ñöôïc gaày döïng cho giao öôùc hoân nhaân, nghóa laø söï öng thuaän caù nhaân khoâng theå ruùt laïi. Nhö theá, bôûi moät haønh vi nhaân linh, trong ñoù, hai vôï choàng töï hieán cho nhau, nhôø söï an baøi cuûa Thieân Chuùa, phaùt sinh moät ñònh cheá vöõng chaéc coù giaù trò tröôùc maët xaõ hoäi nöõa.

Vì lôïi ích cuûa löùa ñoâi, cuûa con caùi vaø xaõ hoäi, neân sôïi daây lieân keát thaùnh thieän naøy khoâng leä thuoäc sôû thích cuûa con ngöôøi. Chính Thieân Chuùa laø Ñaáng taùc taïo hoân nhaân, phuù baåm nhöõng lôïi ích vaø muïc tieâu khaùc nhau." (GS 48).

"Trong hoân nhaân, vôï choàng daâng hieán thaân xaùc cho nhau baèng moät cöû chæ ñaëc bieät vaø giôùi haïn giöõa hai ngöôøi, ñeå keát hôïp vôùi nhau neân moät, vôùi muïc ñích giuùp nhau phaùt trieån con ngöôøi vaø coäng taùc vôùi Thieân Chuùa ñeå sinh saûn vaø giaùo duïc nhöõng söï soáng môùi." (Thoâng ñieäp "Humanae vitae", Ñgh. Phaoloâ VI, 25-7-1968, ñöôïc vieát taét: HV 8).

"Bôûi vì 'theo traät töï taïo thaønh, tình yeâu phu phuï giöõa moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ vaø söï thoâng truyeàn söï soáng ñöôïc quy höôùng veà nhau (x. st 1, 27-28). Baèng caùch ñoù Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ laøm cho ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ñöôïc tham döï vaøo coâng trình taïo döïng cuûa Ngaøi vaø ñoàng thôøi laøm cho hoï thaønh nhöõng duïng cuï dieãn taû tình yeâu cuûa Ngaøi, uûy thaùc cho hoï traùch nhieäm ñoái vôùi töông lai cuûa loaøi ngöôøi xuyeân qua vieäc thoâng truyeàn söï soáng con ngöôøi'." (AL 81).

"Söï hieäp thoâng giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi ñöôïc hoaøn taát caùch troïn veïn nôi Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, Ñaáng voán laø vò Hoân phu giaøu tình yeâu thöông vaø ñaõ hieán thaân mình nhö laø Ñaáng Cöùu ñoä loaøi ngöôøi khi töï laøm cho loaøi ngöôøi hieäp nhaát vôùi mình nhö thaân mình cuûa mình." (FC 13).

III.2. Muïc ñích xaây döïng "ñaïi gia ñình cuûa Thieân Chuùa" laø Hoäi Thaùnh:

Nhö chuùng ta ñaõ bieát, troïng taâm vaø noäi dung chính yeáu cuûa nhöõng lôøi rao giaûng cuûa Ñöùc Gieâsu-Kitoâ chính laø Nöôùc Trôøi, Nöôùc Thieân Chuùa, hay noùi caùch khaùc, muïc ñích chính cuûa Ngöôøi khi Nhaäp Theå laøm ngöôøi laø xaây döïng Nöôùc Thieân Chuùa ñeå qua ñoù Danh Cha ñöôïc caû saùng vaø YÙ Cha ñöôïc theå hieän döôùi ñaát cuõng nhö treân Trôøi (Mt 6, 9-10). Theá maø, noùi theo ngoân ngöõ cuûa Vaên haøo Origeøne, bôûi vì Ñöùc Gieâsu-Kitoâ laø hieän thaân cuûa Tin Möøng (Mc 1, 1; Rm 1, 2; 16, 25; Ep 1, 13; Kh 14, 6; v.v.) vaø cuûa "Nöôùc Trôøi", hay "Nöôùc Thieân Chuùa" (Mt 5, 3; 6, 33; 21, 43; Mc 10, 15; 12, 34; Lc 6, 20; Ga 3, 3; v.v#), nhö vaäy, khi "xaây döïng Nöôùc Thieân Chuùa" ñoù cuõng chính laø luùc ngöôøi ta ñang xaây döïng chính Thaân Mình cuûa Ñöùc Kitoâ hay laø Hoäi Thaùnh; vaø ngöôïc laïi, khi xaây döïng Hoäi Thaùnh nhö laø coâng cuï vaø daáu chæ cuûa söï hieäp nhaát nhaân loaïi, ñoù laø luùc ngöôøi ta ñang xaây döïng Nöôùc Trôøi hay Nöôùc Thieân Chuùa..

"Vôùi caùi nhìn naøy cuûa ñöùc tin vaø tình yeâu, cuûa aân suûng vaø cuûa daán thaân, cuûa gia ñình nhaân loaïi vaø Maàu nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi, chuùng ta chieâm ngaém maãu gia ñình maø Lôøi Chuùa kyù thaùc vaøo ñoâi tay cuûa ngöôøi ñaøn oâng, cuûa ngöôøi ñaøn baø vaø cuûa con caùi ñeå hình thaønh neân söï hieäp thoâng giöõa caùc ngoâi vò, laø hình aûnh cuûa söï hôïp nhaát giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Roài ñeán vieäc sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi, ñoù laïi laø phaûn aûnh coâng trình taïo döïng cuûa Chuùa Cha. Gia ñình ñöôïc môøi goïi cuøng nhau caàu nguyeän haèng ngaøy, ñoïc Lôøi Chuùa vaø hieäp thoâng trong Thaùnh Theå ñeå laøm cho tình yeâu ngaøy moät lôùn leân vaø luoân hoaùn caûi ñeå xöùng ñaùng laø ñeàn thôø cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn." (AL 29).

"Hoäi Thaùnh ñöôïc môøi goïi coäng taùc vôùi caùc baäc cha meï qua moät hoaït ñoäng muïc vuï thích hôïp, hoã trôï hoï trong vieäc chu toaøn söù maïng giaùo duïc con caùi. Hoäi Thaùnh phaûi luoân luoân laøm vieäc naøy baèng caùch giuùp caùc cha meï traân troïng vai troø rieâng cuûa mình vaø nhaän ra raèng ai ñaõ nhaän laõnh Bí tích Hoân Phoái thì trôû thaønh nhöõng thöøa taùc vieân giaùo duïc ñích thöïc, bôûi leõ khi giaùo duïc con caùi laø hoï ñaõ xaây döïng Hoäi Thaùnh, vaø khi laøm theá, hoï chaáp nhaän moät ôn goïi do Thieân Chuùa ban." (AL 85).

" Hoäi Thaùnh laø Gia ñình cuûa caùc gia ñình, thöôøng xuyeân ñöôïc laøm phong phuù bôûi ñôøi soáng cuûa caùc Hoäi Thaùnh taïi gia. Trong vieãn aûnh naøy, vieäc xem xeùt moái töông taùc giöõa gia ñình vaø Hoäi Thaùnh chaéc chaén seõ laø moät ôn ban quyù giaù cho Hoäi Thaùnh ngaøy nay: Hoäi Thaùnh laø moät phuùc laønh cho gia ñình, vaø gia ñình laø moät phuùc laønh cho Hoäi Thaùnh..." (AL 87).

Thöïc ra, Hoäi Thaùnh, nhö ngöôøi ta vaãn thöôøng hieåu, töï mình, khoâng phaûi laø cuøng ñích, maø chæ laø coâng cuï, laø daáu chæ cuûa Ñöùc Kitoâ. Cuøng ñích cuûa Keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa voán vó ñaïi hôn nhieàu, vaø noùi theo ngoân ngöõ cuûa Phaoloâ: ñoù laø hieäp nhaát toaøn theå Thuï taïo laïi vôùi Ngaøi trong vaø qua Ñöùc Kitoâ, töùc laø khi Ñöùc Kitoâ hoøa giaûi toaøn theå nhaân loaïi laïi vôùi nhau, giöõa giaùo vaø löông, giöõa nhöõng keû "ôû beân trong Hoäi Thaùnh" vaø nhöõng keû "ôû beân ngoaøi Hoäi Thaùnh":

"Thaät vaäy, chính Ñöùc Kitoâ laø bình an cuûa chuùng ta: Ngöôøi ñaõ lieân keát ñoâi beân, daân Do thaùi vaø daân ngoaïi, thaønh moät; Ngöôøi ñaõ hy sinh thaân mình ñeå phaù ñoå böùc töôøng ngaên caùch laø söï thuø gheùt; Ngöôøi ñaõ huûy boû Luaät cuõ goàm caùc ñieàu raên vaø giôùi luaät. Nhö vaäy, khi thieát laäp hoøa bình, Ngöôøi ñaõ taùc taïo ñoâi beân thaønh moät ngöôøi môùi duy nhaát nôi chính baûn thaân Ngöôøi. Nhôø thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ laøm cho ñoâi beân ñöôïc hoøa giaûi vôùi Thieân Chuùa trong moät thaân theå duy nhaát; treân thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ tieâu dieät söï thuø gheùt. Ngöôøi ñaõ ñeán loan Tin Möøng bình an: bình an cho anh em laø nhöõng keû ôû xa, vaø bình an cho nhöõng keû ôû gaàn. Thaät vaäy, nhôø Ngöôøi, caû ñoâi beân, chuùng ta ñöôïc lieân keát trong moät Thaàn Khí duy nhaát maø ñeán cuøng Chuùa Cha." (Ep 2, 14-18).

Vaø cuoái cuøng, khi Keá hoaïch vó ñaïi cuûa Thieân Chuùa-Ba Ngoâi hoaøn taát, ñoù laø luùc "Trôøi môùi", "Ñaát môùi" vaø "Con ngöôøi môùi" xuaát hieän, hay coøn ñöôïc goïi laø Ngaøy Quang Laâm cuûa Ñöùc Chuùa (x. Mc 13, 24-27; Mt 24, 29-31; Lc 21, 25-28; Pl 2, 9-11):

"Baáy giôø toâi thaáy trôøi môùi ñaát môùi, vaø bieån cuõng khoâng coøn nöõa. Vaø toâi thaáy Thaønh Thaùnh laø Gieârusalem môùi, töø trôøi, töø nôi Thieân Chuùa maø xuoáng, saün saøng nhö taân nöông trang ñieåm ñeå ñoùn taân lang. Ñaáng ngöï treân ngai phaùn: 'Naøy ñaây Ta ñoåi môùi moïi söï'. Roài Ngöôøi phaùn: 'Ngöôi haõy vieát: Ñaây laø nhöõng lôøi ñaùng tin caäy vaø chaân thaät'. Ngöôøi laïi phaùn vôùi toâi: 'Xong caû roài! Ta laø Anpha vaø OÂmeâga, laø Khôûi Nguyeân vaø Taän Cuøng'..." (Kh 21, 1-2.5-6).

Ñoù chính laø luùc hoaøn taát Lòch söû, Lòch söû cuûa Thieân Chuùa vaø Lòch söû cuûa moïi thuï taïo, ñaëc bieät cuûa loaøi ngöôøi (Ep 1, 3-14). Laø luùc maø "Thieân Chuùa laø taát caû nôi moïi söï" (1 Cr 15, 28). Laø luùc maø Ñöùc Gieâsu-Kitoâ coù theå khaúng ñònh laàn nöõa: "Toâi vaø Cha, Chuùng toâi laø Moät" (Ga 10, 30).

Trong Keá hoaïch thaàn linh naøy vaø trong Lòch söû naøy, hoân nhaân vaø gia ñình luoân luoân ñoùng moät vai troø heát söùc quan troïng: gia ñình laø teá baøo cuûa moïi xaõ hoäi, cuûa moïi Hoäi Thaùnh, cuûa Vöông quoác Thieân Chuùa. Neáu gia ñình laø teá baøo cuûa xaõ hoäi, cuûa theá giôùi vaø cuûa Hoäi Thaùnh, vieäc baûo veä caáu truùc gia ñình vaø hoân nhaân phaûi luoân laø moái öu tö haøng ñaàu cuûa toaøn theå nhaân loaïi vaø tröôùc heát vaø treân heát laø cuûa Hoäi Thaùnh. ÔÛ ñaây, söù maïng chính yeáu cuûa Hoäi Thaùnh laø rao giaûng keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa lieân quan ñeán hoân nhaân vaø gia ñình nhö ñaõ ñöôïc maëc khaûi ra trong Thaùnh Kinh vaø nôi nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa Hoäi Thaùnh qua caùc thôøi, duø phaûi ñoái dieän vôùi voâ vaøn thaùch thöùc, choáng ñoái vaø thaát baïi, qua lôøi noùi vaø chöùng taù ñôøi soáng "ngheøo naøn" cuûa mình, hay noùi caùch khaùc, laø gieo nhöõng haït gioáng toát, coøn vieäc nhöõng haït gioáng ñoù moïc leân khi naøo, ôû ñaâu, vaø nhö theá naøo, v.v... ñoù laø vieäc cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa duy chæ moät mình Ngaøi maø thoâi. Söù maïng cuûa Hoäi Thaùnh laø rao giaûng vaø laøm chöùng, chöù khoâng phaûi laø phaùn xeùt vaø keát aùn: chæ coù Thieân Chuùa chí aùi, toaøn tri vaø toaøn naêng môùi coù ñuû thaåm quyeàn ñeå phaùn xeùt! Cho ñeán hieän nay, coù veû nhö khoâng ít ngöôøi Kitoâ-höõu vaãn coøn giöõ naõo traïng cuûa ngöôøi phariseâu leân ñeàn thôø caàu nguyeän (Lc 18, 9-14), nghóa laø thích khoe coâng vaø phaùn xeùt ngöôøi khaùc, vaø vaãn cöù nghó raèng Hoäi Thaùnh coù söù maïng cöùu roãi theá giôùi! Khoâng phaûi Hoäi Thaùnh maø chính Ñöùc Kitoâ cöùu roãi theá giôùi vaø duy chæ moät mình Ngöôøi laø Ñaáng sieâu ñoä maø thoâi! Vì theá, noùi theo ngoân ngöõ cuûa Bruno Forte, Thieân Chuùa khoâng baét chuùng ta tính soå vôùi Ngaøi laø ñaõ cöùu roãi ñöôïc bao nhieâu ngöôøi maø laø ñaõ loan baùo ñöôïc cho bao nhieâu ngöôøi Tin Möøng cuûa Ñöùc Gieâsu-Kitoâ...

Ñöùng tröôùc moät theá giôùi maø tình traïng hoân nhaân vaø gia ñình ñang ñoái dieän vôùi bieát bao nguy cô tan vôõ, khoâng ít ngöôøi ñaâm ra hoang mang, thaát voïng, maát nieàm tin vaøo Thieân Chuùa, vaøo Hoäi Thaùnh, vaøo chính con ngöôøi, thaäm chí vaøo caû chính baûn thaân mình. Sôû dó theá, ñaõ haún laø töï ñaùy thaâm taâm, ngöôøi ta vaãn nghó raèng ñaây laø vaán ñeà rieâng cuûa con ngöôøi. Nhöng khoâng phaûi vaäy: ñaây laø Keá hoaïch vaø laø Coâng trình cuûa Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, vì theá, khoâng theå naøo thaát baïi! Laøm sao thaát baïi, vì ñoù laø coâng trình cuûa Vò Thieân Chuùa chí aùi, toaøn tri vaø toaøn naêng! Laøm sao thaát baïi, vì ñoù laø coâng trình cuûa Vò Thieân Chuùa coù theå bieán nhöõng cuïc ñaù thaønh con chaùu cuûa Abraham (Mt 3, 9)! Laøm sao thaát baïi, vì ñoù laø coâng trình cuûa Vò Thieân Chuùa coù theå bieán Taám baùnh thaønh "Thaân Mình cuûa Ngaøi" vaø bieán ly Röôïu thaønh "cheùn Maùu cuûa Ngaøi"! Laøm sao thaát baïi, khi töông quan tình yeâu giöõa caùc ñoái taùc trong hoân nhaân vaø gia ñình laø hoïa aûnh (icoâne) cuûa nhöõng töông quan tình yeâu giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa vôùi nhau!

Trong moät theá giôùi tuïc hoùa vaø giaûi thieâng nhö theá giôùi maø chuùng ta ñang soáng hoâm nay, moät caùch can ñaûm, laïc quan vaø traøn ñaày nieàm tin, Hoäi Thaùnh qua Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, vaãn ngoû lôøi vôùi moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø caùc baïn treû:

"Ñôøi soáng cuûa vôï choàng laø moät söï thoâng döï vaøo coâng trình saùng taïo cuûa Thieân Chuùa... Do ñoù, 'yù muoán xaây döïng moät gia ñình laø can ñaûm tham gia vaøo giaác mô cuûa Thieân Chuùa, daùm öôùc mô vôùi Ngaøi, daùm xaây döïng vôùi Ngaøi, daùm nhaäp cuoäc chôi vôùi Ngaøi trong lòch söû naøy, ñeå xaây döïng moät theá giôùi trong ñoù khoâng ai caûm thaáy coâ ñôn'." (AL 321).

Ñoù quaû laø moät giaác mô thaät ñeïp, bôûi vì ñoù laø giaác mô cuûa chính Thieân Chuùa!

(Trích Taäp san Hieäp Thoâng / HÑGMVN, Soá 101 - thaùng 7 & 8 naêm 2017)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page