Chöùng Nhaân Hy Voïng
(Caùc Baøi Giaûng Tónh Taâm
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
cho Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II vaø Giaùo Trieàu Roâma)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 02 -
Baøi Suy Nieäm thöù hai
Simon, Con Baûo Thaày Laø Ai?
Chuùa Gieâsu Cöùu Theá, nieàm Hy Voïng ñoäc nhaát
Ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1975, leã Ñöùc Meï Hoàn Xaùc Leân Trôøi, toâi ñöôïc môøi ñeán Phuû Toång Thoáng, "Dinh Ñoäc Laäp", vaøo luùc 14 giôø. Taïi ñoù, toâi bò baét vaø ñem ñi treân moät xe hôi coù hai coâng an ñi keøm. Vaø ñoù laø khôûi ñaàu cuoäc phieâu löu cuûa toâi.
Trong luùc aáy, taát caû caùc linh muïc, tu só nam nöõ bò goïi tôùi Nhaø Haùt, vôùi muïc ñích traùnh moïi phaûn öùng cuûa daân chuùng ñoái vôùi vuï baét toâi.
Trong cuoäc haønh trình, toâi baét ñaàu yù thöùc raèng mình ñang maát taát caû. Toâi ra ñi, vôùi chieác aùo chuøng thaâm, trong tuùi coù moät coã traøng haït. Toâi chæ coøn bieát phoù thaùc cho Chuùa Quan Phoøng. Nhöng giöõa bao nhieâu lo aâu aáy, toâi vaãn thaáy coù moät nieàm vui lôùn: "Hoâm nay laø leã Ñöùc Meï Hoàn Xaùc Leân Trôøi..."
Töø luùc ñoù, ngöôøi ta caám goïi toâi laø "Ñöùc Cha, Cha...". Toâi laø oâng Nguyeãn Vaên Thuaän. Toâi khoâng ñöôïc pheùp mang daáu hieäu gì veà chöùc vò cuûa toâi. Khoâng heà baùo tröôùc chuùt naøo, Chuùa yeâu caàu toâi haõy trôû veà vôùi ñieàu coát yeáu.
Treân ñöôøng daøi 450 caây soá, khoâng coù moät ai. Toâi thöïc söï bò boû rôi.
Vaø trong söï xuùc ñoäng tröôùc hoaøn caûnh môùi, dieän ñoái dieän vôùi Chuùa, toâi nghe thaáy caâu Chuùa Gieâsu hoûi Simon: Simon, con baûo Thaày laø ai? (cf Mt 16,15).
Caùc baïn ñoàng tuø vôùi toâi, nhöõng ngöôøi khoâng Coâng giaùo, muoán hoûi "lyù do taïi sao toâi Hy Voïng". Vôùi tình baèng höõu vaø thieän yù, hoï hoûi toâi: "Taïi sao oâng ñaõ boû moïi söï: gia ñình, quyeàn theá, giaøu sang, ñeå theo Chuùa Gieâsu? Chaéc laø phaûi coù moät caùi gì raát ñaëc bieät!" Nhöõng ngöôøi cai tuø cuõng ngaïc nhieân hoûi toâi: "Coù Thieân Chuùa thöïc hay khoâng? Coù Chuùa Gieâsu khoâng? Hay ñoù chæ laø nhöõng ñieàu meâ tín maø thoâi? Nhöõng ñieàu do giai caáp thoáng trò bòa ra?"
Vì theá caàn phaûi ñöa ra nhöõng giaûi thích deã hieåu, khoâng phaûi baèng nhöõng töø ngöõ kinh vieän, nhöng vôùi nhöõng lôøi leõ ñôn sô cuûa Tin Möøng.
Nhöõng khuyeát ñieåm cuûa Chuùa Gieâsu
Moät hoâm, toâi quyeát ñònh ñöa ra nhöõng giaûi thích ñaëc bieät. Vaø ñieàu toâi noùi ñaây ñuùng ra laø phaûn aûnh muïc vuï nhaø tuø. Toâi xin anh em ñaïi xaù cho neáu toâi coù phaïm toäi roái ñaïo naøo tröôùc maët Giaùo Trieàu: "Toâi ñaõ boû moïi söï ñeå theo Chuùa Gieâsu, vì toâi yeâu thích nhöõng khuyeát ñieåm cuûa Ngaøi".
Khuyeát ñieåm thöù nhaát: Chuùa Gieâsu khoâng coù trí nhôù toát (cf Lc 23,42-43)
Treân Thaäp Giaù, trong luùc haáp hoái, Chuùa Gieâsu nghe teân troäm beân phaûi noùi: "Thöa oâng Gieâsu, xin haõy nhôù ñeán toâi, khi oâng vaøo nöôùc cuûa oâng" (Lc 23,42). Giaû söû ñoù laø toâi, thì coù leõ toâi ñaõ traû lôøi: "Toâi seõ khoâng queân anh, nhöng anh phaûi ñeàn buø caùc toäi aùc cuûa mình ít laø khoaûng 20 naêm trong luyeän nguïc". Traùi laïi, Chuùa Gieâsu traû lôøi anh ta: "Ngaøy hoâm nay, ngöôi seõ ñöôïc ôû cuøng Ta treân Thieân ñaøng" (Lc 23,43). Ngaøi ñaõ queân taát caû toäi loãi cuûa ngöôøi aáy.
Ñieàu töông töï cuõng xaûy ra vôùi ngöôøi ñaøn baø toäi loãi ñaõ xöùc thuoác thôm cho chaân Chuùa. Chuùa Gieâsu chaúng hoûi gì veà quaù khöù xaáu xa cuûa baø nhöng chæ noùi: "... toäi cuûa con tuy nhieàu, nhöng ñeàu ñöôïc tha heát vì con ñaõ yeâu meán nhieàu" (lc 7,47).
Duï ngoân ngöôøi con trai hoang ñaøng keå laïi cho chuùng ta: treân ñöôøng trôû veà nhaø cha, anh ta ñaõ chuaån bò saün trong loøng ñieàu seõ noùi: "Thöa cha, con ñaõ phaïm toäi ñoái vôùi Trôøi vaø vôùi cha; con khoâng coøn ñaùng ñöôïc goïi laø con cha nöõa. Xin haõy ñoái xöû vôùi con nhö nhöõng ñaày tôù cuûa cha" (Lc 15,8-9). Nhöng khi ngöôøi cha thaáy ngöôøi con aáy töø ñaøng xa, lieàn queân heát moïi söï vaø chaïy ra ñoùn con, oâm hoân con vaø khoâng ñeå anh ta ruït reø noùi leân baøi dieãn vaên ñaõ doïn saün. Ngöôøi cha goïi nhöõng ñaày tôù ñang kinh ngaïc vaø noùi: "Haõy mang quaàn aùo ñeïp nhaát ra ñaây vaø maëc cho anh, haõy xoû nhaãn vaøo tay vaø xoû giaày cho anh. Haõy mang beâ beùo ñeå laøm thòt, vaø chuùng ta haõy môû tieäc, vì con ta ñaõ cheát nay ñöôïc soáng laïi..." (Lc 15,22-24).
Chuùa Gieâsu khoâng coù moät trí nhôù nhö trí nhôù cuûa toâi. Khoâng nhöõng Ngaøi tha thöù vaø tha thöù cho moãi ngöôøi, nhöng Ngaøi coøn queân laø Ngaøi ñaõ tha thöù.
Khuyeát ñieåm thöù hai: Chuùa Gieâsu khoâng bieát toaùn hoïc
Giaû söû Chuùa Gieâsu ñi thi toaùn, chaéc Ngaøi seõ bò ñaùnh rôùt. Duï ngoân ngöôøi Muïc Töû Nhaân Laønh chöùng toû ñieàu ñoù. Moät ngöôøi muïc töû coù 100 con chieân. Moät con chieân bò laïc, vaø khoâng chaàn chôø gì, oâng ta ñi tìm con chieân aáy, boû 99 con chieân khaùc nôi hoang ñòa. Khi tìm ñöôïc chieân laïc, oâng vaùc chieân leân vai (cf Lc 15,4-7).
Ñoái vôùi Chuùa Gieâsu, 1 coù giaù trò baèng 99... vaø coù leõ coøn hôn theá nöõa! Coù ai chaáp nhaän ñöôïc ñieàu ñoù khoâng? Nhöng loøng thöông xoùt cuûa Ngaøi traûi roäng töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc...
Khi phaûi cöùu moät con chieân laïc, Chuùa Gieâsu khoâng naûn chí vì baát kyø ruûi ro, meät nhoïc hoaëc hieåm nguy naøo... Chuùng ta haõy chieâm ngaém thaùi ñoä nhaân töø thöông xoùt cuûa Chuùa khi Ngaøi ngoài beân bôø gieáng Gia-coùp ñeå tìm ngöôøi phuï nöõ xöù Sa-ma-ri-a, hoaëc khi Ngaøi muoán döøng laïi taïi nhaø oâng Gia-keâu! Thaät laø ñôn sô... thaät laø thöông yeâu döôøng naøo ñoái vôùi keû toäi loãi!
Khuyeát ñieåm thöù ba: Chuùa Gieâsu khoâng bieát luaän lyù hoïc
Moät ngöôøi ñaøn baø coù 10 ñoàng baïc. Baø bò maát moät ñoàng, lieàn ñoát ñeøn leân ñeå tìm kieám. Khi tìm thaáy, baø goïi nhöõng baø laùng gieàng ñeán vaø noùi vôùi hoï: "Caùc baø haõy vui möøng vôùi toâi, vì toâi tìm ñöôïc ñoàng baïc bò maát" (cf Lc 15,8-10).
Thaät khoâng hôïp lyù tí naøo khi laøm phieàn caùc baø baïn chæ vì moät ñoàng baïc nhö vaäy! Cuõng chaúng hôïp lyù chuùt naøo caû khi môû tieäc giöõa ñeâm khuya ñeå aên möøng vì tìm laïi ñöôïc ñoàng baïc ñaùnh maát. Vaø cuoái cuøng laïi caøng khoâng hôïp lyù khi môøi baïn beø ñeán aên tieäc, toán phí coøn nhieàu hôn ñoàng baïc tìm thaáy. Cho duø coù tieâu caû 10 ñoàng cuõng khoâng ñuû cho phí toån...
ÔÛ ñaây, chuùng ta coù theå noùi nhö Pascal: "Con tim coù nhöõng lyù leõ cuûa noù maø lyù trí khoâng bieát ñöôïc" (B. Pascal, Penseùes n.477, in: Oeuvres compleøtes [ed. J. Chevalier], Paris 1954).
Khi keát luaän duï ngoân, Chuùa Gieâsu ñaõ toû loä lyù luaän laï luøng cuûa taâm hoàn Ngaøi: "Thöïc, Thaày baûo caùc con, caùc thieân thaàn cuûa Chuùa vui möøng chæ vì moät toäi nhaân hoaùn caûi" (Lc 15,10).
Khuyeát ñieåm thöù tö: Chuùa Gieâsu laø moät ngöôøi phieâu löu
Ai quaûng caùo cho moät coâng ty hoaëc ra öùng cöû thöôøng chuaån bò moät chöông trình raát chính xaùc, vôùi nhieàu lôøi höùa heïn. Nhöng ñoái vôùi Chuùa Gieâsu laïi khoâng nhö vaäy. Loái tuyeân truyeàn cuûa Ngaøi, döôùi maét ngöôøi ñôøi, theá naøo cuõng bò thaát baïi. Thöïc vaäy, Ngaøi höùa cho nhöõng keû theo Ngaøi nhieàu laàn bò xeùt xöû vaø bò baùch haïi.
Vôùi caùc Toâng Ñoà ñi theo, Ngaøi khoâng baûo ñaûm cho hoï nôi aên choán ôû, nhöng chæ cho hoï chia seû cuøng moät caùch soáng cuûa Ngaøi.
Moät ngöôøi kyù luïc muoán gia nhaäp ñoaøn moân ñeä, Chuùa Gieâsu traû lôøi: "Con caùo coù hang, con chim coù toå, nhöng Con Ngöôøi khoâng coù nôi goái ñaàu" (Mt 8,20).
Ñoaïn Tin Möøng veà caùc Moái Phuùc Thaät, moät "böùc chaân dung töï hoïa" cuûa Chuùa Gieâsu nhö moät ngöôøi phieâu löu vì tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Cha vaø anh em. Töø ñaàu chí cuoái cuûa caùc Moái Phuùc Thaät naøy ñeàu nghòch lyù, cho duø chuùng ta ñaõ nghe quen: "Phuùc cho ngöôøi coù tinh thaàn thanh baàn.... phuùc cho ngöôøi saàu khoå..., phuùc cho ngöôøi bò baùch haïi vì söï coâng chính..., phuùc cho caùc con khi ngöôøi ta laêng maï, baùch haïi, vaø noùi moïi ñieàu xaáu choáng laïi caùc con vì Thaày. Caùc con haõy vui möøng hôùn hôû, vì phaàn thöôûng caùc con thaät lôùn lao treân trôøi" (Mt 5,3-12).
Nhöng caùc moân ñeä ñaõ tín thaùc nôi ngöôøi phieâu löu aáy. Töø 2,000 naêm nay, vaø cho ñeán taän theá, chuùng ta vaãn thaáy khoâng thieáu haøng nguõ nhöõng ngöôøi phieâu löu ñaõ vaø seõ tieáp tuïc theo Chuùa Gieâsu. Chæ caàn xem caùc Thaùnh qua moïi thôøi ñaïi. Raát nhieàu ngöôøi trong soá hoï thuoäc hieäp hoäi nhöõng ngöôøi phieâu löu aáy. Khoâng coù ñòa chæ, chaúng coù ñieän thoaïi hay ñieän thö...!
Khuyeát ñieåm thöù naêm: Chuùa Gieâsu khoâng bieát taøi chaùnh vaø kinh teá
Chuùng ta haõy nhôù lôøi duï ngoân nhöõng ngöôøi thôï laøm vöôøn nho: "Nöôùc Trôøi gioáng nhö moät chuû nhaø töø saùng sôùm ra ngoaøi möôùn ngöôøi laøm vöôøn nho cho oâng. Roài vaøo luùc 9 giôø, giöõa tröa, 3 giôø chieàu, vaø caû luùc 5 giôø oâng tieáp tuïc möôùn ngöôøi veà laøm...". Chieàu ñeán, oâng baét ñaàu traû löông cho nhöõng ngöôøi ñeán laøm treã nhaát, roài laàn löôït tôùi nhöõng ngöôøi laøm töø saùng sôùm, taát caû moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc oâng traû moät ñoàng (cf Mt 20,1-16).
Giaû söû Chuùa Gieâsu ñöôïc ñaët laøm quaûn lyù coäng ñoaøn hoaëc giaùm ñoác moät xí nghieäp, toå chöùc aáy chaéc sôùm bò phaù saûn. Laøm sao laïi traû cuøng moät ñoàng löông cho nhöõng ngöôøi laøm töø saùng sôùm cuõng nhö nhöõng ngöôøi chæ baét ñaàu laøm töø ban chieàu! Phaûi chaêng Chuùa Gieâsu ñaõ sai laàm? Ñaõ tính sai keát toaùn? Thaät ra, khoâng phaûi theá! Ngaøi coá tình laøm nhö vaäy, nhö Ngaøi giaûi thích: "Toâi khoâng coù quyeàn xöû duïng cuûa caûi cuûa toâi theo yù toâi sao? Hay laø baïn ghen töông vì toâi toát laønh".
Chuùng toâi ñaõ tin vaøo tình yeâu Thieân Chuùa
Nhöng chuùng ta töï hoûi: taïi sao Chuùa Gieâsu coù nhöõng khuyeát ñieåm nhö theá?
Vì Ngaøi laø Tình Yeâu (Cf 1Ga 4,16). Tình yeâu ñích thöïc khoâng lyù luaän, khoâng ño löôøng, khoâng döïng leân nhöõng haøng raøo, khoâng tính toaùn, khoâng nhôù ñeán nhöõng xuùc phaïm vaø khoâng ñaët ñieàu kieän. Noùi theo kieåu thôøi nay: tình yeâu khoâng caân, ño, ñong, ñeám.
Chuùa Gieâsu luoân haønh ñoäng vì yeâu thöông. Töø toå aám cuûa Chuùa Ba Ngoâi, Ngaøi mang cho chuùng ta moät tình yeâu lôùn lao, voâ bieân vaø thaàn linh. Vaø nhö caùc Thaùnh Giaùo Phuï dieãn ñaït, ñoù laø moät tình yeâu ñieân roà, laøm ñaûo loän nhöõng maãu möïc tính toaùn cuûa con ngöôøi.
Khi suy tö veà duï ngoân naøy, taâm hoàn toâi ñaày traøn haïnh phuùc vaø an bình. Toâi Hy Voïng raèng vaøo cuoái ñôøi, Chuùa cuõng seõ ñoùn nhaän toâi nhö ngöôøi beù nhaát trong soá nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong vöôøn nho cuûa Ngaøi. Vaø toâi seõ ca tuïng loøng nhaân töø cuûa Chuùa ñeán muoân ñôøi, seõ kinh ngaïc vì nhöõng ñieàu laï luøng Chuùa daønh cho nhöõng ngöôøi Ngaøi tuyeån choïn. Toâi seõ vui möøng ñöôïc thaáy Chuùa Gieâsu vôùi nhöõng "khuyeát ñieåm" cuûa Ngaøi, nhöõng khuyeát ñieåm - taï ôn Chuùa - khoâng theå söûa chöõa noåi, nhöõng khuyeát ñieåm baát trò.
Caùc Thaùnh laø nhöõng ngöôøi chuyeân moân veà tình yeâu voâ bieân aáy. Trong ñôøi, toâi thöôøng caàu xin Nöõ Tu Faustina Kowalska giuùp toâi hieåu loøng nhaân töø cuûa Chuùa. Vaø khi vieáng thaêm Paray-le-Monial, toâi caûm ñoäng vì nhöõng lôøi Chuùa Gieâsu noùi vôùi Thaùnh nöõ Margarita Maria Alacoque: "Neáu con tin, con seõ thaáy quyeàn naêng cuûa Traùi Tim Cha".
Chuùng ta haõy chieâm ngöôõng maàu nhieäm tình yeâu aáy.
Ngaøi ñaõ saùng taïo vaïn vaät caùch kyø dieäu
Thieân Chuùa ñaõ saùng taïo ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ theo hình aûnh Ngaøi. Ngaøi taïo neân hoï chæ keùm thieân thaàn moät chuùt (Tv 8,6; Dt 2,27). Ngaøi ñaõ ban ôn baát töû, chaân lyù, coâng lyù... Coâng Ñoàng Vatican II daïy: "Lyù leõ cao caû nhaát cuûa con ngöôøi heä taïi ñieàu naøy laø con ngöôøi ñöôïc keâu goïi hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa. Ngay töø thuôû môùi sinh, con ngöôøi ñöôïc môøi goïi ñoái thoaïi vôùi Thieân Chuùa. Thaät vaäy, con ngöôøi chæ hieän höõu vì ñöôïc saùng taïo do tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, vaø luoân ñöôïc Ngaøi baûo toàn vì tình yeâu thöông. Con ngöôøi seõ khoâng soáng troïn veïn theo söï thaät neáu khoâng töï nhìn nhaän ñieàu ñoù vaø khoâng bieát tín thaùc nôi Ñaáng Taïo Thaønh cuûa mình" (GS 19).
Nhöng trong töï do, con ngöôøi coù theå töø choái "söï cao caû" do Thieân Chuùa ban cho. Con ngöôøi coù theå toan tính haønh ñoäng theo yù ñònh rieâng cuûa mình khaùc vôùi töông lai Chuùa höùa. Thaät vaäy, con ngöôøi coá tìm caùch baûo ñaûm cho mình moät töông lai rieâng nhö Kinh Thaùnh ñaõ noùi veà caùc daân ngoaïi: hoï tìm kieám giaøu sang, troâng caäy nôi loaøi ngöôøi, lieân minh vôùi nhöõng quyeàn löïc ngoaïi bang, thuû ñaéc nhöõng cuûa thaùnh (Hs 2,10; Ed 16,15ss). Vaø theá laø hoï rôi vaøo tình traïng laàm than. Hoï khoâng coøn Hy Voïng nôi Thieân Chuùa nöõa, nhöng theo ñuoåi nhöõng Hy Voïng giaû traù.
Laïi coøn chænh ñoán moïi söï caùch nhieäm laï hôn
Qua caùc Ngoân Söù, Thieân Chuùa khoâng ngöøng môøi goïi con ngöôøi tôùi nieàm Hy Voïng ñích thöïc laø Chuùa Gieâsu, Ñaáng Cöùu Theá duy nhaát. Trong Chuùa Gieâsu, chuùng ta ñöôïc aùnh saùng chaân lyù tha thöù toäi loãi, ñöôïc töï do taùi taïo tröôùc quyeàn löïc söï döõ. Trong Ngaøi, chuùng ta coøn ñöôïc moät khaû naêng môùi ñeå yeâu thöông, ñöôïc tham gia vaøo baûn tính Thieân Chuùa, ñöôïc chieán thaéng treân söï cheát nhôø söï phuïc sinh cuûa thaân xaùc, vaø ñöôïc söï soáng vónh cöûu. Chuùa Gieâsu ñeán gaëp gôõ thaân phaän laàm than cuûa con ngöôøi. vaø khi cöùu thoaùt chuùng ta, Chuùa Gieâsu ñaõ bieán Tin Möøng vaø ôn thaùnh cuûa Ngaøi thaønh nguyeân lyù ñoåi môùi theá giôùi vaø nhaát laø canh taân con ngöôøi trong moïi laõnh vöïc cuûa cuoäc soáng: coâng vaø tö, vaên hoùa vaø xaõ hoäi, chính trò vaø kinh teá. Thieát laäp moïi söï trong Chuùa Kitoâ.
Ngaây ngaát tröôùc Chuùa Gieâsu laø Thieân Chuùa vaø laø taát caû moïi söï cuûa toâi (Deus meus et omnia), toâi cuøng vôùi Chuùa Gieâsu trôû thaønh nguoàn Hy Voïng trong vöôøn theá giôùi, nhö thi haøo Charles Peùguy ngöôøi Phaùp ñaõ noùi:
"Ta töï hoûi: nhöng laøm sao nguoàn suoái Hy Voïng aáy coù theå maõi treû trung, töôi maùt, sinh ñoäng... Thieân Chuùa phaùn: hôõi daân toát laønh, ñieàu aáy khoâng khoù laém ñaâu... Neáu Nguoàn Hy Voïng aáy muoán duøng nöôùc trong ñeå laøm neân nhöõng nguoàn maïch tinh khieát, thì seõ chaúng bao giôø tìm cho ñuû nöôùc trong toaøn theà caùc taïo vaät cuûa ta. Nhöng töø nhöõng doøng nöôùc ñuïc ngaàu maø Nguoàn Hy Voïng aáy duøng ñeå bieán thaønh nhöõng nguoàn nöôùc trong. Vaø chính vì theá maø chaúng bao giôø thieáu nöôùc, nhöng cuõng vì vaäy maø nguoàn aáy laø Hy Voïng... vaø ñoù chính laø bí quyeát ñeïp nhaát trong vöôøn theá gôùi". (Cf Le porche du mysteøre de la deuxieøme vertu, cit., pp.186-189).
Kính chaøo Meï töø nhaân
Meï Thieân Chuùa vaø Meï tha thöù,
Meï Hy Voïng vaø Meï ôn phuùc
Meï ñaày hoan laïc thaùnh thieän.
Laïy Meï Maria!
Tuaàn Tónh Taâm ñaàu Muøa Chay Naêm Thaùnh 2000
Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän