Chöùng Nhaân Hy Voïng
(Caùc Baøi Giaûng Tónh Taâm
cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän
cho Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II vaø Giaùo Trieàu Roâma)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 01 -
Baøi Suy Nieäm daãn nhaäp
Gia Phaû Ñöùc Gieâsu Kitoâ
Ñöùng tröôùc Maàu Nhieäm Thieân Chuùa
Toâi, Phanxicoâ, ñaày tôù Ñöùc Gieâsu Kitoâ, keû beù moïn nhaát trong nhöõng ngöôøi keá nhieäm caùc Toâng Ñoà, tröôùc maët anh em toâi khoâng nghó mình hieåu bieát gì nhieàu ngoaïi tröø Ñöùc Gieâsu Kitoâ chòu ñoùng ñanh. Vaâng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha, vaø vôùi pheùp laønh cuûa Ngaøi, toâi xin chaøo anh em raát thaân meán vôùi nuï hoân thaùnh thieän vaø môøi anh em: nhaân danh Chuùa, chuùng ta cuøng nhau baét ñaàu Tuaàn Tónh Taâm Naêm 2000 vôùi baøi suy nieäm daãn nhaäp.
Gia phaû Ñöùc Kitoâ
Thaùnh söû Tin Möøng Marco môû ñaàu chöùng töø veà Ñöùc Gieâsu Con Thieân Chuùa vôùi nhöõng lôøi sau ñaây: "Gia phaû Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Con Vua Ñavít, Con cuûa Abraham..." (Mt 1,1).
Choïn gia phaû naøy laøm ñeà taøi cho baøi suy nieäm daãn nhaäp chaéc gaây nhieàu ngaïc nhieân.
Khi ñoïc ñoaïn Tin Möøng naøy trong phuïng vuï, nhieàu khi chuùng ta caûm thaáy hôi khoù chòu. Coù ngöôøi trong chuùng ta coi vieäc ñoïc moät ñoaïn vaên nhö vaäy thaät voâ nghóa, cöù laäp ñi laäp laïi caùch nhaøm chaùn. Coù keû ñoïc voäi vaõ, khieán cho caùc tín höõu chaúng hieåu gì; laïi coù ngöôøi caét ngaén, boû ñi moät soá ñoaïn.
Ñoái vôùi chuùng toâi, nhöõng ngöôøi AÙ chaâu, ñaëc bieät laø ñoái vôùi toâi laø moät ngöôøi Vieät Nam, vieäc töôûng nhôù caùc tieàn nhaân coù moät giaù trò lôùn lao. Theo vaên hoùa Vieät Nam, trong nieàm hieáu kính, chuùng toâi vaãn giöõ moät cuoán gia phaû cuûa gia toäc treân baøn thôø trong gia ñình. Chính toâi cuõng bieát ñoïc teân cuûa 15 theá heä caùc toå tieân cuûa toâi, töø naêm 1698, khi gia toäc toâi ñöôïc laõnh nhaän Pheùp Thaùnh Taåy. Qua gia phaû, chuùng ta thaáy raèng mình thuoäc veà moät lòch söû roäng lôùn hôn. Vaø chuùng ta yù thöùc roõ hôn yù nghóa lòch söû cuûa mình.
Vì theá, toâi caûm taï Meï Giaùo Hoäi thaùnh thieän, ít laø hai laàn trong naêm, vaøo muøa Voïng vaø trong leã Sinh Nhaät Ñöùc Meï, cho ñoïc laïi trong caùc coäng ñoaøn raûi raùc khaép nôi trong theá giôùi Coâng giaùo, danh xöng cuûa bao nhieâu nhaân vaät yù nghóa, theo yù ñònh maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa, ñaõ giöõ moät vai troø quan troïng trong lòch söû cöùu doä vaø trong thöïc taïi cuûa daân Israel.
Toâi xaùc tín raèng nhöõng lôøi trong "Saùch gia phaû Chuùa Gieâsu Kitoâ" chöùa ñöïng lôøi loan baùo chuû yeáu veà Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc, coát yeáu cuûa maàu nhieäm cöùu ñoä lieân keát taát caû chuùng ta vôùi nhau, caùc tín höõu Coâng giaùo, Chính thoáng vaø Tin laønh.
Trong boái caûnh Naêm Thaùnh Nhaäp Theå, qua ñoù Hoäi Thaùnh haùt leân nieàm vui möøng Hy Voïng nôi Ñöùc Kitoâ, Ñaáng Cöùu Theá duy nhaát cuûa chuùng ta, ñoaïn Kinh Thaùnh naøy môû ra cho chuùng ta thaáy maàu nhieäm lòch söû laø maàu nhieäm veà loøng thöông xoùt. Ñoaïn Kinh Thaùnh naøy nhaéc nhôû cho chuùng ta ñieàu Ñöùc Trinh Nöõ Maria haùt leân trong kinh Magnificat, baøi ca maø Giaùo Hoäi haèng ngaøy vaãn tieáp nhaän laø cuûa mình trong Kinh Chieàu: yù ñònh nhaân laønh vaø trung tín cuûa Thieân Chuùa ñöôïc hoaøn thaønh theo lôøi höùa "vôùi Abraham vaø doøng doõi oâng ñeán muoân ñôøi" (Lc 1,55). Thöïc vaäy, loøng nhaân töø cuûa Chuùa ñang vaø seõ traûi daøi töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, "vì loøng thöông xoùt cuûa Ngaøi toàn taïi muoân ñôøi" (cf Tv 100,5; 136).
Maàu nhieäm cuûa tieáng Chuùa goïi
Saùch gia phaû Ñöùc Gieâsu Kitoâ coù ba phaàn. Phaàn I keå teân caùc toå phuï, phaàn II noùi ñeán caùc vua tröôùc cuoäc löu ñaøy Babilon, vaø phaàn III keå teân caùc vua sau cuoäc löu ñaøy.
Ñieàu gaây chuù yù ñaàu tieân khi ñoïc vaên baûn naøy laø maàu nhieäm cuûa tieáng Chuùa goïi. Söï choïn löïa cuûa Thieân Chuùa coù tính caùch nhöng khoâng vaø ñaày tình thöông, khoâng theå hieåu ñöôïc theo nhöõng lyù luaän cuûa lyù trí, vaø nhieàu khi coøn laø ñieàu gaây göông muø nöõa.
Chaúng haïn, trong saùch gia phaû Ñöùc Gieâsu Kitoâ, chuùng ta thaáy Abraham thay vì choïn tröôûng töû Ismael, con cuûa baø Aggar, thì laïi choïn Isaac, con cuûa lôøi höùa, con cuûa baø Sara, vôï cuûa oâng.
Roài ñeán löôït Isaac muoán chuùc laønh cho tröôûng nam Esau, nhöng roát cuoäc ñaønh chuùc laønh cho Giacoùp, theo moät yù ñònh maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa.
Giacoùp cuõng khoâng tröïc tieáp thoâng truyeàn söï noái gioøng daãn tôùi Ñaáng Messia. OÂng ñaõ khoâng choïn Ruben, con tröôûng hoaëc choïn Giuse, ngöôøi ñöôïc oâng yeâu thöông nhaát, ngöôøi gioûi giang hôn taát caû caùc anh em, ngöôøi ñaõ tha thöù cho anh em mình vaø cöùu hoï thoaùt khoûi naïn ñoùi lôùn khaép vuøng. Nhöng choïn Giuña, ngöôøi con thöù tö, ngöôøi ñaõ cuøng vôùi caùc anh em khaùc chòu traùch nhieäm veà vieäc baùn Giuse cho caùc laùi buoân ñöa sang Ai Caäp.
Maàu nhieäm cao caû veà vieäc Thieân Chuùa choïn löïa tieàn nhaân cuûa Ñaáng Messia baét ñaàu laøm cho chuùng ta chuù yù.
Trang Tin Möøng naøy soi saùng maàu nhieäm ôn goïi cuûa chuùng ta.
"Khoâng phaûi caùc con ñaõ choïn Thaày, nhöng chính Thaày ñaõ choïn caùc con" (Ga 15,16). Chuùng ta khoâng ñöôïc choïn vì coâng traïng cuûa mình, nhöng chæ vì loøng nhaân töø cuûa Chuùa. Chuùa noùi: "Ta ñaõ yeâu thöông con baèng tình yeâu ñôøi ñôøi" (Gr 31,3). Ñoù laø ñieàu laøm cho chuùng ta an taâm. "Töø loøng meï, Chuùa ñaõ goïi toâi" (Is 49,1). Nhö theá, ñieàu laøm cho chuùng ta haõnh dieän, ñoù laø yù thöùc mình ñöôïc goïi vaø ñöôïc choïn vì tình thöông.
Nhöõng ngaøy tónh taâm naøy laø thôøi gian thuaän tieän ñeå haùt leân loøng bieát ôn voâ bieân cuûa chuùng ta ñoái vôùi Chuùa, vì "loøng thöông xoùt cuûa Ngaøi toàn taïi muoân ñôøi". Vaø chuùng ta phaûi laøm ñieàu ñoù töø taän ñaùy taâm hoàn mình, vôùi loøng khieâm toán saâu xa vaø bieát ôn. "Chuùa ñaõ naâng keû moïn heøn töø nôi caùt buïi, töø ñoáng phaân tro Ngaøi naâng keû ngheøo tuùng, ñeå ñaët hoï ngoài giöõa haøng quyeàn quí, haøng quyeàn quí daân Ngaøi" (Tv 113,7-8).
Maàu nhieäm cuûa toäi loãi vaø aân suûng
Neáu chuùng ta xeùt teân cuûa caùc Vua ôû trong saùch gia phaû Chuùa Gieâsu, chuùng ta coù theå nhaän thaáy raèng chæ coù hai vò laø trung thaønh vôùi Thieân Chuùa, ñoù laø EÂ-deâ-ki-en vaø Gieâ-roâ-boâ-am. Nhöõng vua khaùc ñeàu laø nhöõng keû thôø thaàn töôïng, voâ luaân hay saùt nhaân...
Caû trong thôøi kyø sau cuoäc löu ñaøy, trong soá caùc vua ñöôïc keå teân, chuùng ta chæ thaáy coù hai ngöôøi coøn trung thaønh vôùi Chuùa ñoù laø Sa-la-ti-en vaø Zoâ-roâ-ba-ben. Nhöõng vua khaùc ñeàu laø nhöõng keû toäi loãi hoaëc khoâng ñöôïc bieát ñeán.
Nôi Ña-vít, ngöôøi noåi danh nhaát trong caùc vua ñaõ sinh ra Ñaáng Messia, söï thaùnh thieän vaø toäi loãi xen laãn nhau: vôùi nöôùc maét cay ñaéng, Ngaøi xöng thuù trong Thaùnh Vònh caùc toäi ngoaïi tình vaø saùt nhaân, nhaát laø trong Thaùnh Vònh 50, moät ca vònh trôû thaønh kinh nguyeän thoáng hoái thöôøng ñöôïc duøng trong phuïng vuï cuûa Giaùo Hoäi.
Caû nhöõng phuï nöõ maø Maùt-theâu neâu teân trong ñaàu saùch Tin Möøng cuûa Ngaøi nhö nhöõng ngöôøi meï thoâng truyeàn söï soáng, töø cung loøng phuùc laønh cuûa Thieân Chuùa, cuõng gôïi leân nôi chuùng ta moät söï xuùc ñoäng. Taát caû hoï ñeàu laø nhöõng phuï nöõ ôû trong nhöõng hoaøn caûnh baát hôïp leä: Ta-ma laø moät phuï nöõ toäi loãi, Ra-kaùp laø moât gaùi maõi daâm, Ruùt laø moät ngöôøi ngoaïi bang; vaø veà ngöôøi phuï nöõ thöù tö, ngöôøi ta khoâng daùm neâu danh, vaø chæ noùi "ñoù laø vôï cuûa oâng U-ri-a". Ngöôøi ñaøn baø doù chính laø baø Beùt-sa-beâ-a maø vua Ña-vít ñaõ ngoaïi tình.
Tuy nhieân, doøng lòch söû traøn ñaày loãi laàm vaø toäi aùc nhö theá ñaõ trôû thaønh moät nguoàn nöôùc trong khi caøng ñeán gaàn thôøi gian sung maõn: ñeán Ñöùc Maria, Meï Chuùa Gieâsu, vaø ñeán Chuùa Gieâsu, Ñaáng Messia. Nôi caùc Ngaøi taát caû caùc theá heä ñöôïc cöùu chuoäc.
Danh saùch nhöõng ngöôøi toäi loãi maø Maùt-theâu neâu roõ trong gia phaû cuûa Chuùa Gieâsu khoâng ñöôïc gaây göông muø cho chuùng ta. Traùi laïi gia phaû aáy tuyeân döông maàu nhieäm thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Caû trong Taân Öôùc, Chuùa Gieâsu ñaõ choïn Pheâ-roâ, ngöôøi ñaõ choái Ngaøi, vaø choïn Phao-loâ, ngöôøi ñaõ baùch haïi Giaùo Hoäi. Vaäy maø caùc vò laïi trôû neân nhöõng coät truï cuûa Hoäi Thaùnh. Trong theá gian naøy, khi moät daân toäc vieát lòch söû chính thöùc cuûa mình, hoï thöôøng noùi veà nhöõng chieán thaéng ñaõ ñaït ñöôïc, nhöõng vò anh huøng, hoaëc söï cao caû cuûa mình... Quaû laø moät tröôøng hôïp duy nhaát, thaät ñaùng ngöôõng moä vaø tuyeät vôøi, khi thaáy moät daân toäc khoâng heà daáu dieám nhöõng toäi loãi cuûa tieàn nhaân trong lòch söû chính thöùc cuûa mình.
Maàu nhieäm cuûa Hy Voïng
Toaøn theå Cöïu Öôùc höôùng veà Hy Voïng:
Chuùa ñeán ñeå thieát laäp Nöôùc cuûa Ngaøi,
Chuùa ñeán ñeå taùi laäp Giao Öôùc,
Chuùa ñeán ñeå laäp moät daân môùi,
ñeå xaây döïng moät Gieârusalem môùi,
ñeå kieán thieát moät ñeàn thôø môùi,
Chuùa ñeán ñeå taùi taïo theá giôùi.
Vôùi bieán coá Nhaäp Theå, Nöôùc aáy ñaõ tôùi, thôøi gian vieân maõn ñaõ tôùi. Nhöng Chuùa Gieâsu noùi vôùi chuùng ta raèng Nöôùc aáy ñang taêng tröôûng töø töø, aâm thaàm, nhö moät haït caûi... Giöõa söï vieân maõn cuûa thôøi gian vaø taän theá, Hoäi Thaùnh ñang haønh trình nhö moät Daân Toäc Hy Voïng.
Vaên haøo Charles Peùguy ñaõ noùi: "Ñöùc tin laøm cho toâi haøi loøng hôn caû laø nieàm Hy Voïng" (Le porche du mystieøre de la deuxieøme vertu, Abbeville 1954. 81eø eùdition, p.15). Ñuùng vaäy, vì trong Hy Voïng, ñöùc tin voán hoaït ñoäng nhôø ñöùc aùi, môû ra nhöõng con ñöôøng môùi trong taâm hoàn con ngöôøi nhaèm höôùng ñeán vieäc thöïc hieän moät theá giôùi môùi, moät neàn vaên minh tình thöông. Ñöùc tin ñoù mang ñeán cho theá giôùi söï soáng thaàn linh cuûa Chuùa Ba Ngoâi, loái soáng vaø hoaït ñoäng cuûa Thieân Chuùa, nhö ñöôïc bieåu loä trong Ñöùc Kitoâ vaø ñöôïc truyeàn laïi trong Tin Möøng.
Thöa anh em, ñoù chính laø ôn goïi cao caû cuûa chuùng ta. Khoâng do coâng traïng cuûa chuùng ta, nhöng "vì loøng thöông xoùt cuûa Chuùa toàn taïi ñeán muoân ñôøi". Ngaøy nay, cuõng nhö trong thôøi Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc, loøng nhaân töø Chuùa vaãn linh hoaït nôi nhöõng ngöôøi coù tinh thaàn thanh baàn, nôi nhöõng ngöôøi khieâm haï, nhöõng ngöôøi toäi loãi thaønh taâm trôû veà cuøng Chuùa.
Cuøng nhau böôùc qua ngöôõng cöûa Hy Voïng
Toâi ñaõ choïn ñeà taøi Tuaàn Tónh Taâm Naêm Thaùnh naøy, töïa ñeà toång quaùt laø "Chöùng Nhaân Hy Voïng". Hy Voïng coù leõ laø thaùch ñoá lôùn nhaát ngaøy nay, tröôùc ngöôõng cöûa Ngaøn Naêm Môùi. Moät tieåu söû môùi ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh Cha mang töïa ñeà "Witness to Hope" - Chöùng Nhaân Hy Voïng. Giôø ñaây, toâi khoâng theå khoâng caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha, vì ñaõ höôùng daãn Hoäi Thaùnh baèng chöùng taù raïng ngôøi cuûa Ngaøi ñeå böôùc qua Ngöôõng Cöûa Hy Voïng. Cuøng vôùi nhöõng anh em thuoäc caùc Giaùo Hoäi vaø Coäng ñoàng toân giaùo khaùc böôùc qua Cöûa Thaùnh, ngöôõng cöûa töông lai, Ngaøi ñaõ chæ cho chuùng ta thaáy raèng toaøn theå nhaân loaïi tieáp tuïc cuoäc haønh trình gaëp gôõ Chuùa Gieâsu laø Hy Voïng ñoäc nhaát.
Hoâm nay, toâi trình dieän nhö moät cöïu tuø nhaân ñaùng thöông, ñaõ traõi qua hôn 13 naêm trong tuø, trong ñoù coù 9 naêm bieät giam.
Toâi cuõng caûm thaáy run sôï tröôùc nhieäm vuï maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ uûy thaùc cho toâi. Nhöng moät saùch chuyeän cuûa Myõ laøm cho toâi an taâm. Saùch aáy keå laïi chuyeän moät nhaø giaûng thuyeát danh tieáng thu huùt ñoâng ñaûo daân chuùng. Tröôùc toøa giaûng, coù moät cuï giaø luoân chaêm chæ theo doõi taát caû caùc baøi giaûng cuûa oâng. Nhaø giaûng thuyeát raát vui söôùng vì thaønh coâng cuûa mình. Moät hoâm, thieân thaàn hieän ra vaø noùi: "Toâi chuùc möøng oâng vì nhöõng baøi giaûng cuûa oâng... oâng thaät laø taøi gioûi! Nhöng oâng coù nhôù cuï giaø luoân ñeán nghe oâng khoâng?" "Coù chöù", - nhaø giaûng thuyeát ñaùp. Thieân thaàn tieáp: "Vaäy thì oâng haõy bieát raèng cuï giaø aáy ñeán khoâng phaûi ñeå nghe oâng ñaâu, nhöng laø ñeå caàu nguyeän cho oâng. Chính nhôø lôøi caàu nguyeän cuûa cuï maø nhöõng baøi giaûng cuûa oâng mang laïi nhieàu ích lôïi cho caùc tín höõu".
Nhö vaäy, toâi xin noùi vôùi anh em: toâi heát loøng troâng caäy nôi lôøi caàu nguyeän cuûa anh em.
Vaø vôùi taâm tình naøy, chuùng ta haõy phoù thaùc cho Meï Maria, Meï Ñaáng Cöùu Theá, ñang ngöï treân ngai trong nhaø nguyeän naøy, giöõa caùc Thaùnh cuûa Ñoâng vaø Taây phöông. Chuùng ta caûm thaáy gaàn Meï nhö trong dòp Chuùa Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng, nhö chính con tim cuûa Giaùo Hoäi, nhö Meï cuûa caùc Muïc Töû vaø caùc tín höõu, nhö Meï cuûa Hoäi Thaùnh.
Xin Meï chuùc laønh cho chuùng con.
Tuaàn Tónh Taâm ñaàu Muøa Chay Naêm Thaùnh 2000
Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän