Phaät Giaùo cuõng nhö Kitoâ Giaùo ñeàu cho raèng ngöôøi soáng coù theå giuùp ñôõ ngöôøi cheát thoaùt khoûi caûnh khoå cuûa hoï, hay giaûm bôùt ñau khoå cho hoï. Tuy nhieân, vieäc ñoä voïng cuûa ngöôøi Phaät Töû ñöôïc xaây döïng treân cô sôû raát khaùc vôùi Kitoâ Giaùo. Chuùng ta thöû tìm hieåu vieäc ñoä voïng cuûa hoï.
Trong Phaät Giaùo, khoâng coù choã ñöùng cho moät Thieân Chuùa saùng taïo, moät Thieân Chuùa ñieàu khieån vaø chi phoái moïi söï. Taát caû ñeàu xaûy ra theo qui luaät cuûa vuõ truï. Moät ngöôøi bò rôi vaøo ñòa nguïc hay ñaàu thai vaøo caûnh giôùi naøo, hoaøn toaøn khoâng do moät Ñaáng Toái Cao naøo phaùn xeùt vaø ñònh ñoaït caû. Cuõng y nhö moät ngöôøi xöû duïng dao khoâng kheùo bò caét ñöùt tay, hay moät ngöôøi ích kyû bò moïi ngöôøi gheùt, moät ngöôøi vui veû ñöôïc nhieàu ngöôøi thöông. Ñoù laø luaät nhaân quaû taùc ñoäng moät caùch khaùch quan nhö bao ñònh luaät khaùc. Vieäc cöùu ñoä nhöõng vong linh ngöôøi cheát cuõng chæ döïa vaøo ñònh luaät, khoâng theå caàu khaån ai ñöôïc caû. Cuõng nhö muoán cöùu moät ngöôøi bò ñieän giaät, bò beänh ung thö... ñieàu quan troïng laø coù bieát caùch cöùu hay khoâng, coù bieát nhöõng ñònh luaät veà ñieän, veà beänh taät hay khoâng. Ñònh luaät coù nhieàu thöù: vaät lyù, taâm lyù, sieâu vaät lyù, sieâu taâm lyù...
Khi Phaät Toå coøn sinh tieàn, Ngaøi coù daïy Muïc Kieàn Lieân caùch cöùu meï oâng laø baø Thanh Ñeà thôøi aáy ñang bò ñoïa ñòa nguïc. Phaät ñaõ aùp duïng söùc maïnh cuûa chuù nguyeän. Chuù laø chuù yù taäp trung tö töôûng hay naêng löïc tinh thaàn vaøo, vaø nguyeän laø caàu mong, öôùc muoán. Chuù nguyeän laø taäp trung heát naêng löïc tinh thaàn cuûa mình ñeå öôùc muoán ñieàu gì. Phaät daïy Muïc Kieàn Lieân thænh caùc chö taêng laø nhöõng ngöôøi coù naêng löïc tinh thaàn raát maïnh ñeán chuù nguyeän cho baø Thanh Ñeà ñeå taùc ñoäng vaøo taâm ñòa cuûa baø, khieán baø thay ñoåi taâm ñòa, töø taâm ích kyû boûn xeûn ñoäc aùc thaønh taâm vò tha quaûng ñaïi töø bi. Taâm thay ñoåi thì söôùng khoå cuõng thay ñoåi theo: "Toäi tuøy taâm sinh, toäi tuøng taâm dieät" vaø "Khoå tuøy taâm sinh, khoå tuøng taâm dieät". Nhôø vaäy baø thoaùt khoûi caûnh ñòa nguïc, sinh vaøo caûnh giôùi laønh. Khoâng coù thaàn linh naøo can thieäp vaøo chuyeän cuûa baø caû.
Vaäy, vieäc ñoä voïng cuûa Phaät Giaùo laø duøng söùc maïnh tinh thaàn cuûa ngöôøi chuù nguyeän aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi taâm ñòa cuûa ngöôøi ñang bò ñau khoå ñeå trôï theâm söùc löïc taâm linh cho hoï haàu hoï thay ñoåi taâm ñòa töø xaáu thaønh toát, nhôø vaäy hoï thay ñoåi ñöôïc soá phaän. Ngay caû nhöõng ngöôøi ñang soáng ñaây cuõng coù theå nhôø nhöõng ngöôøi coù naêng löïc tinh thaàn maïnh hôn ñeå chuù nguyeän cho mình. Nhöõng ngöôøi coù naêng löïc ñeå nhôø ñoù coù theå laø nhöõng ngöôøi cuøng soáng, maø cuõng coù theå laø nhöõng vò Phaät hay Boà Taùt soáng moät coõi naøo ñoù. Vieäc caàu sieâu chính laø nhôø nhöõng vò aáy chuù nguyeän duøm, ñeå nhöõng ngöôøi ñaõ cheát ñang ôû caûnh giôùi naøo ñoù ñöôïc sieâu thoaùt khoûi khoå caûnh.
Nhö ñaõ noùi ôû treân, Phaät Giaùo nguyeân thuûy chuû tröông ngay khi cheát laø taùi sinh sang ñôøi soáng môùi lieàn. Nhöng nhieàu nôi chuû tröông chæ nhöõng ngöôøi coù nghieäp maïnh, toát hoaëc xaáu, môùi ñöôïc hoaëc bò nhöõng caûnh giôùi thích hôïp thu huùt ngay. Coøn nhöõng ngöôøi coù nghieäp yeáu thì thöùc taùi sinh, töùc a-laïi-da thöùc, chöa ñi ñaàu thai ngay, maø coøn ôû trong coõi trung aám, duøng naêng löïc tö töôûng töï taïo cho mình moät thaân xaùc baèng chaát lieäu cuûa coõi ñoù, coøn quyeán luyeán vôùi kieáp soáng cuõ. Nhöng hoï chæ coù theå ôû tình traïng naøy toái ña 49 ngaøy. trong thôøi gian naøy, neáu hoï coù moät tö töôûng naøo maïnh, thì hoï seõ ñöôïc hoaëc bò ruùt veà caûnh giôùi töông öùng vôùi tö töôûng ñoù. Vì theá, trong thôøi gian 49 ngaøy, thaân nhaân cuûa ngöôøi quaù coá thöôøng thænh caùc vò taêng töø baäc ñaïi ñöùc trôû leân tôùi chuù nguyeän caàu sieâu cho ngöôøi cheát, duøng söùc maïnh tinh thaàn cuûa mình laøm cho ngöôøi quaù coá ñang ôû coõi trung aám phaùt taâm toát ñeïp ñeå ñöôïc sinh vaøo caûnh giôùi laønh.
Tröôùc nghi aùn (baøn thôø) vôùi höông hoa ñaêng ñeøn ñaày ñuû, caùc vò taêng vöøa tuïng kinh A-Di-Ñaø, hoaëc kinh Ñòa-Taïng, vöøa ñaùnh chuoâng goõ moõ. Hai kinh naøy khoâng phaûi laø nhöõng lôøi caàu nguyeän xin moät vò thaàn linh naøo, maø laø nhöõng baøi thuyeát giaûng cuûa Phaät Toå veà caûnh giôùi Phaät A-Di-Ñaø, moät caûnh giôùi heát söùc toát ñeïp (moät caûnh cuûa Thieân). Ngöôøi cheát nghe kinh naøy seõ coù nhöõng tö töôûng toát ñeïp, ngöôøi ñoïc kinh cuõng theo kinh maø coù nhöõng tö töôûng toát ñeïp haàu taêng naêng löïc cho nhöõng tö töôûng toát ñeïp cuûa ngöôøi cheát. Ngoaøi ra coøn ñoïc theâm "chuù vaõng sanh", taïo nhöõng aâm thanh coù söùc maïnh ñeå aûnh höôûng ñeán tö töôûng ngöôøi cheát. Sau nghi thöùc tuïng nieäm ñoù, ngöôøi nhaø coù theå laøm moät vieäc phuùc ñöùc naøo ñoù taïi nhaø nhö: phaùt kinh Phaät ñeå truyeàn baù Phaät Phaùp, hoaëc daâng tieàn ñeå in kinh, hoaëc phoùng sinh (thaû chim, caù... traû töï do cho chuùng)... ñeå taïo söùc maïnh toát ñeïp aûnh höôûng ñeán tö töôûng ngöôøi cheát. Toaøn boä nghi thöùc ñoä voïng ñeàu mang yù nghóa: phaûi coù tö töôûng toát ñeïp môùi coù töông lai toát ñeïp. Ñieàu ñoù cuõng raát phuø hôïp vôùi ñònh luaät taâm lyù.