Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Luaân laø baùnh xe, Hoài laø trôû laïi. Vì baùnh xe quay, neân caùc ñieåm treân baùnh xe seõ phaûi dôøi ñi choã khaùc, nhöng roài seõ coù luùc phaûi trôû veà vò trí cuõ, cöù ñi roài laïi trôû veà nhö vaäy hoaøi. Nhö vaäy, luaân hoài cuõng coù nghóa nhö chu kyø. Hieän höõu cuûa con ngöôøi laø moät chuoãi voâ taän nhöõng kieáp soáng, moãi kieáp ñeàu khôûi ñaàu baèng vieäc sinh ra vaø keát thuùc baèng vieäc cheát ñi. Sinh töû, töû sinh lieân tuïc noái tieáp nhau nhö caùi baùnh xe cöù quay hoaøi quay maõi khoâng ngöøng.
Luaân hoài khoâng phaûi laø thuyeát ñaëc tröng cuûa Phaät Giaùo, vì tröôùc khi Phaät Giaùo ra ñôøi thì thuyeát luaân hoài ñaõ ñöôïc löu haønh trong AÁn Giaùo vaø Kyø Na Giaùo. Ñöùc Phaät ñaõ duøng thuyeát luaân hoài saün coù trong hai toân giaùo naøy, ñoàng thôøi boå tuùc cuûng coá theâm, ñeå giaûi thích veà soá phaän con ngöôøi ngoaøi kieáp soáng naøy. Ñöùc Phaät daïy raèng neáu ngöôøi ta coù trí tueä thanh tònh saùng suoát, hoï coù theå nhôù ñöôïc caùc tieàn kieáp cuûa mình. Chính Ngaøi coù theå nhôù laïi haèng haø sa soá kieáp cuûa Ngaøi cuõng nhö cuûa bao ngöôøi khaùc. Ngaøi ñaõ keå ra raát nhieàu kieáp tröôùc cuûa Ngaøi vaø cuûa moät soá ngöôøi khaùc vôùi ñaày ñuû tình tieát nhö khi keå veà moät soá ngöôøi raát quen bieát.
Kinh Trung A Haøm vieát: "Nhö Lai ñaõ nhôù laïi nhieàu kieáp soáng trong quaù khöù nhö sau: tröôùc heát moät kieáp, roài 2 kieáp, roài 3, 4, 5, 20, ñeán 50, roài 100, 1000, 100,000 kieáp, v.v..."
Kinh naøy keå laïi: Chính trong ñeâm Phaät Toå ñaéc quaû Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, luùc canh moät, Ngaøi ñaéc Tuùc Maïng Minh laø trí tueä bieát roõ nhöõng kieáp soáng quaù khöù. Sang canh hai, Ngaøi ñaéc Thieân Nhaõn Minh, nhaän thaáy chuùng sinh cheát töø kieáp soáng naøy taùi sinh vaøo kieáp soáng khaùc. Ngaøi chöùng kieán caûnh töôïng "keû heøn ngöôøi sang, keû ñeïp ngöôøi xaáu, keû haïnh phuùc ngöôøi khoán khoå, chuùng sinh cöù cheát roài taùi sinh, tuøy theo haønh vi taïo taùc cuûa moãi ngöôøi".
Maëc duø trong AÁn Giaùo vaø Kyø Na Giaùo ñaõ coù thuyeát luaân hoài, nhöng Phaät khoâng döïa vaøo ñoù, chæ döïa treân kinh nghieäm vaø nhaän thöùc cuûa mình, tuy sieâu phaøm, nhöng ai cuõng coù theå ñaït ñöôïc neáu tu taäp trau gioài ñuùng möùc. Tuùc sinh truyeän coù ghi laïi caùc tieàn kieáp cuûa Ñöùc Phaät. Kinh Trung A-Haøm vaø Taêng-Nhaát A-Haøm thænh thoaûng cuõng ñeà caäp ñeán nhöõng kieáp soáng quaù khöù cuûa Phaät.
Kinh Ñaïi Nieát-Baøn ghi laïi: Moät hoâm, Ñaïi Ñöùc Ananda hoûi Ñöùc Phaät veà soá phaän cuûa moät soá ngöôøi cheát trong laøng noï, Phaät nhaãn naïi dieãn taû tröôøng hôïp cuûa töøng ngöôøi, töøng hoaøn caûnh. trong Tam Taïng Kinh coù raát nhieàu nhöõng ñoaïn ghi laïi nhöõng tröôøng hôïp töông töï nhö vaäy. Ñieàu ñoù chöùng toû Ñöùc Phaät giaûng giaûi thuyeát taùi sinh vaø luaân hoài nhö moät chaân lyù coù theå kieåm chöùng ñöôïc.
Thuyeát luaân hoài cuûa nhaø Phaät laáy luaät nhaân quaû laøm neàn taûng: baát kyø moät söï coá naøo cuõng ñeàu laø haäu quaû cuûa moät daõy nguyeân nhaân xaûy ra tröôùc noù vaø cuõng laø nguyeân nhaân cho moät daõy haäu quaû xaûy ra sau noù. Nhaân vaø quaû lieân keát vôùi nhau chaët cheõ nhö moät chuoãi daây xích voâ taän: baát kyø maét xích naøo cuõng laø nguyeân nhaân cho nhöõng maét keá tieáp sau noù vaø laø haäu quaû cho nhöõng maét lieàn tröôùc noù. Vieäc luaân hoài cuõng coù theå ñöôïc minh hoïa nhö vaäy: moãi kieáp töông töï nhö moät maét xích trong moät daây xích daøi voâ taän. Kieáp naøy söôùng hay khoå, coù nhöõng taøi naêng hay khuynh höôùng baåm sinh naøo ñeàu coù nguyeân nhaân töø trong kieáp tröôùc, vaø chính kieáp naøy laïi laø nguyeân nhaân quyeát ñònh nhöõng yeáu toá caáu taïo neân kieáp sau.
Luaân hoài coù theå ñöôïc minh hoïa deã hieåu hôn baèng chuoãi ngaøy trong ñôøi ta, vôùi moãi ngaøy töôïng tröng cho moät kieáp. Ngaøy hoâm nay ta ñöôïc (hay bò) nhö theá naøy laø do keát quaû cuûa ngaøy hoâm qua vaø caùc hoâm tröôùc nöõa. Nhöõng gì ta coù ñöôïc, laøm ñöôïc hoâm nay seõ laïi aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng cuûa ta ngaøy mai vaø nhöõng ngaøy keá tieáp. Chaúng haïn ngaøy hoâm nay toâi vieát cuoán saùch naøy laø vì ngaøy hoâm qua coù ngöôøi ñeà nghò vôùi toâi vieát ra. Sôû dó hoâm qua ngöôøi aáy ñeà nghò vôùi toâi laø vì nhöõng ngaøy tröôùc ñoù toâi coù ñoïc kyõ nhieàu saùch veà Phaät Giaùo. Sôõ dó hoâm tröôùc toâi nghieân cöùu laø vì... Ngaøy naøo ra sao cuõng ñeàu coù lyù do töø nhöõng ngaøy tröôùc. Xeùt veà töông lai thì vì ngaøy nay toâi vieát saùch naøy neân ngaøy mai seõ ñem in. Ngaøy mai toâi ñem in neân ngaøy moát nhieàu ngöôøi seõ ñoïc toâi. Ngaøy moát toâi ñöôïc nhieàu ngöôøi ñoïc neân ngaøy sau ñoù toâi... Cöù nhö vaäy, ngaøy naøo cuõng aûnh höôûng tôùi ngaøy keá tieáp noù. Vì theá, cöù xem hoâm nay toâi theá naøo, ngöôøi ta coù theå ñoaùn ñöôïc hoâm qua vaø nhöõng hoâm tröôùc nöõa toâi ñaõ laøm gì, vaø ñoaùn ñöôïc ngaøy mai vaø nhöõng ngaøy sau ñoù toâi ra sao.
Nhieàu söï vieäc xaûy ra cho toâi hoâm nay laø do nhöõng vieäc toâi laøm cuõng trong ngaøy hoâm nay. Nhöng raát nhieàu söï vieäc xaûy ra cho toâi hoâm nay seõ khoâng theå giaûi thích ñöôïc neáu chæ caên cöù vaøo nhöõng gì toâi laøm trong ngaøy hoâm nay, maø chæ coù theå giaûi thích ñöôïc baèng nhöõng vieäc toâi ñaõ laøm töø hoâm qua hay nhöõng hoâm tröôùc nöõa. Neáu toâi queân heát nhöõng vieäc toâi ñaõ laøm hoâm qua vaø tröôùc nöõa, thì nhieàu chuyeän xaûy ra hoâm nay toâi seõ cho laø phi lyù, baát coâng. Neáu queân heát nhöõng gì xaûy ra trong quaù khöù cuûa mình, coù nhöõng tuø nhaân seõ khoâng theå hieåu noåi taïi sao ngaøy nay môùi saùng daäy, chöa laøm gì caû, mình ñaõ bò caûnh saùt tôùi coøng tay, ñöa vaøo tuø, bò coi laø toäi phaïm, vaø chòu ñuû moïi cöïc hình, ñang khi coù bieát bao keû hoâm nay ñaõ phaïm moät soá toäi aùc maø vaãn ñang höôûng töï do vaø ñang pheø phôõn vôùi nhöõng cuûa baát coâng chieám ñöôïc. Neáu queân heát nhöõng gì mình ñaõ laøm trong quaù khöù maø chæ nhôù nhöõng vieäc mình laøm hoâm nay, töø saùng ñeán giôø maø thoâi, thì thaáy ñôøi quaû laø baát coâng: keû voâ toäi nhö mình thì bò caàm tuø, chòu ñuû moïi khoå sôû, coøn keû toäi loãi thì laïi töï do tung hoaønh vaø höôûng ñuû moïi öu ñaõi cuûa cuoäc ñôøi. Nhöng chæ caàn nhôù laïi ñöôïc nhöõng nhöõng vieäc mình ñaõ laøm hoâm qua hay tröôùc ñoù, hoï seõ nhaän thaáy mình khoâng phaûi laø voâ toäi, maø ñaõ phaïm nhöõng toäi aùc khoâng keùm gì nhöõng keû ñang phaïm toäi hoâm nay. Nhöõng teân naøy coù theå mai moát cuõng seõ sa löôùi phaùp luaät vaø cuõng seõ caûm thaáy baát coâng neáu hoï khoâng nhôù ñöôïc nhöõng vieäc hoï laøm ngaøy hoâm nay.
Theo Phaät Giaùo, söï hieän höõu cuûa moãi ngöôøi laø moät cuoäc soáng daøi voâ taän goàm nhieàu kieáp lieân tieáp nhau. Kieáp naøy keát thuùc baèng caùi cheát ñeå khôûi ñaàu kieáp sau baèng vieäc sinh ra. neáu cuoäc soáng daøi voâ taän aáy ví nhö cuoäc ñôøi naøy, thì moãi kieáp trong ñoù ví nhö moät ngaøy, nhö trong minh hoïa treân. Coù ñieàu ñaùng thaéc maéc laø taïi sao toâi khoâng theå nhôù noåi kieáp tröôùc toâi ñaõ laøm gì, ôû ñaâu, cuoäc soáng theá naøo. Ñieàu ñoù ñöôïc giaûi thích nhö sau:
Ban toái, khi xeùt laïi nhöõng vieäc toâi ñaõ laøm ngaøy hoâm nay, toâi caûm thaáy töông ñoái deã daøng nhöng vaãn coù nhöõng tình tieát maø toâi khoâng theå nhôù ñöôïc heát. Neáu phaûi xeùt laïi nhöõng vieäc hoâm qua, toâi caûm thaáy khoù hôn, vì nhöõng vieäc laøm hoâm qua tính ñeán nay, ñaõ bò giaùn ñoaïn phaàn naøo vì phaûi traûi qua moät ñeâm laø thôøi gian toâi soáng khoâng yù thöùc. Nhöõng vieäc laøm ngaøy hoâm qua ñaõ baét ñaàu chìm vaøo tieàm thöùc cuûa toâi, vaø ñeå nhôù laïi chuùng, trí nhôù toâi phaûi noã löïc nhieàu hôn laø nhôù nhöõng vieäc hoâm nay. Neáu phaûi nhôù nhöõng gì ñaõ laøm tröôùc, thaùng tröôùc, naêm tröôùc, thì laïi caøng khoù hôn nöõa, caøng xa veà tröôùc caøng khoù nhôù. Trí nhôù phaûi moi moùc trong tieàm thöùc vaø neáu khoâng coù nhöõng söï vieäc trung gian giuùp lieân töôûng ñeán nhöõng vieäc muoán nhôù, thì raát khoù maø nhôù. Raát nhieàu vieäc trong quaù khöù, thaäm chí môùi thaùng tröôùc hay naêm tröôùc, ta khoâng coøn nhôù chuùt naøo. Vaø söï vieäc coøn teä haïi hôn khi phaûi nhôù nhöõng vieäc töø thôøi thô aáu. Nhöõng söï vieäc xaûy ra trong kieáp naøy ñöôïc ghi nhôù trong cuøng moät boä naõo maø ñaõ khoù khaên laém môùi nhôù ñöôïc, nhaát laø nhöõng vieäc xaûy ra ñaõ laâu, huoáng chi nhöõng vieäc trong kieáp tröôùc, ñöôïc ghi nhôù trong moät boä oùc xaùc thòt khaùc, tröôùc khi chuyeån sang boä oùc xaùc thòt cuûa kieáp naøy. Nhöõng söï vieäc xaûy ra trong nhöõng kieáp tröôùc, khi chuyeån sang boä oùc cuûa kieáp naøy, ñaõ ñöôïc xeáp trong tieàm thöùc ôû caùc taàng lôùp saâu hôn nhöõng vieäc ñöôïc ghi nhôù trong kieáp naøy. Muoán nhôù ñöôïc nhöõng gì ñaõ ñöôïc ghi nhaän trong kieáp quaù khöù, caàn phaûi coù moät taâm hoàn thaät saùng suoát, thanh tónh. Muoán theá, caàn phaûi tu taäp nhieàu naêm nhieàu kieáp môùi laøm ñöôïc. Chính Ñöùc Phaät noùi Ngaøi ñaõ nhôù laïi ñöôïc raát nhieàu kieáp soáng quaù khöù cuûa Ngaøi, vaø baát kyø ai tu taäp ñöôïc nhö Ngaøi, cuõng seõ chöùng ngoä ñöôïc ñieàu aáy.
Vieäc queân ñi tieàn kieáp nhö theá laø ñieàu caàn thieát vaø ích lôïi ñeå luaät baùo öùng ñöôïc thi haønh toát ñeïp. Chaúng haïn, coù hai keû thuø vôùi nhau töø kieáp tröôùc coøn maéc nôï nhau veà tình caûm yeâu thöông khieán hoï phaûi trôû thaønh cha con, hay vôï choàng, hoaëc anh em cuûa nhau trong kieáp naøy. Neáu khi laø ngöôøi thaân yeâu cuûa nhau trong kieáp naøy maø hoï nhôù ñöôïc moái thuø vôùi nhau töø kieáp tröôùc, thì laøm sao hoï coù theå yeâu thöông nhau nhö nghieäp ñoøi hoûi. Luùc ñoù hoï seõ trôû thaønh thuø ñòch nhau chöù khoâng theå soáng vôùi nhau nhö cha con, vôï choàng hay anh em ñöôïc nöõa. Hoaëc nhö moät ngöôøi kieáp tröôùc gaëp ñuû moïi buoàn phieàn lo laéng, neân kieáp naøy hoï ñöôïc höôûng moät ñôøi soáng toát ñeïp thoaûi maùi, neáu hoï nhôù ñöôïc heát nhöõng buoàn phieàn böïc boäi, hay nhöõng buoàn tuûi, haän thuø töø kieáp tröôùc, thì laøm sao hoï coù ñöôïc ñôøi soáng thoaûi maùi vui töôi. Nhöõng söï kieän ñaùng tieác cuõ maø nhôù laïi ñöôïc seõ ñeø naëng taâm tö hoï trong kieáp naøy, seõ aùm aûnh hoï vaø laøm cho hoï ñau khoå, chua chaùt. Vì theá, vieäc queân ñi kieáp quaù khöù ñeå coù theå baét ñaàu moät cuoäc ñôøi hoaøn toaøn môùi laø moät ñieàu heát söùc caàn thieát vaø ích lôïi cho moïi chuùng sinh. Khi chuùng sinh chöa ñaït tôùi trình ñoä giaûi thoaùt, taâm hoàn chöa ñuû thanh tònh hay trong saïch, thì nhôù ñöôïc kieáp quaù khöù chæ coù haïi chöù khoâng coù lôïi. Do ñoù, khaû naêng nhôù laïi ñöôïc kieáp quaù khöù chæ daønh cho nhöõng ngöôøi ñaõ hoaëc saép ñaït tôùi trình ñoä giaûi thoaùt, töùc ñaõ coù ñöôïc taâm hoàn thanh tònh, taâm töø bi ñoä löôïng. Nhöõng ngöôøi naøy duø coù bieát ñöôïc ngöôøi keá beân mình hay ngöôøi ñang naèm trong tay mình laø keû thuø ñaõ gieát mình moät caùch ñoäc aùc trong kieáp tröôùc, cuõng seõ ñeå cho keû thuø aáy baèng an, thaäm chí coøn laøm ôn cho haén nöõa. Nhöng moät ngöôøi bình thöôøng khi thaáy ngöôøi haøng xoùm, hay ngöôøi baïn hoïc vôùi mình, hay moät ai ñoù trong gia ñình mình chính laø keû thuø khoâng ñoäi trôøi chung vôùi mình trong kieáp tröôùc, laøm sao coù theå dung tha hay ñoái xöû toát ñeïp vôùi ngöôøi aáy ñöôïc? Neáu ngöôøi trong theá giôùi naøy khoâng queân ñöôïc kieáp tröôùc cuûa mình, thì theá giôùi naøy seõ loaïn hôn, seõ khoán khoå hôn raát nhieàu vì oaùn thuø choàng chaát.
Ngoaøi nhöõng ngöôøi thöïc haønh thieàn ñònh vaø phaùt trieån taâm löïc ñaày ñuû coù theå nhôù ñöôïc nhöõng gì xaûy ra trong caùc kieáp quaù khöù, cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp baát thöôøng khaùc. Chaúng haïn trong quyeån Reincarnation and the law Kamma, W. Atkinson tröng daãn raèng Pythagore ñaõ nhôù laïi töôøng taän caùi thuaãn oâng ñaõ duøng trong moät tieàn kieáp, luùc aáy oâng ñang vaây haõm thaønh Troie. Trong kieáp oâng taùi sinh laøm Pythagore, caùi thuaãn aáy vaãn coøn ñeå trong moät ñeàn thôø Hylaïp. Trong nhöõng saùch nghieân cöùu veà sieâu taâm lyù (parapsychology) coù keå ra nhieàu tröôøng hôïp ngöôøi bò thoâi mieân ñaõ thuaät laïi nhöõng kinh nghieäm cuûa mình trong kieáp quaù khöù. Vaø caên cöù vaøo ñoù maø caùc baùc só taâm lyù chöõa beänh cho moät caùch höõu hieäu. Coù nhöõng ngöôøi nhö Edgar Casey (Myõ), laø moät y só taâm thaàn, coù theå chöõa beänh taâm thaàn cho beänh nhaân moät caùch höõu hieäu döïa treân nhöõng gì oâng thaáy ñöôïc trong kieáp tröôùc cuûa hoï. Coù nhöõng em beù, do tö töôûng phoái hôïp baát ngôø, ñaõ söïc nhôù laïi moät ñoaïn ñôøi hoaëc moät vaøi chi tieát trong kieáp quaù khöù. Ñeán khi lôùn leân thì caùc em khoâng coøn nhôù nöõa. Haàu nhö ngöôøi naøo cuõng ñeàu coù kinh nghieäm naøy: coù nhieàu laàn ta muïc kích moät caûnh naøo ñoù maø ta chöa heà gaëp bao giôø trong ñôøi, nhöng töï nhieân ta coù caûm giaùc laø ñaõ quen thuoäc, hay ñaõ töøng gaëp caûnh naøy roài maø khoâng xaùc ñònh ñöôïc luùc naøo.
Treân theá gian coù nhöõng hieän töôïng laï raát khoù giaûi thích, maø ngöôøi Phaät Töû giaûi thích caùch deã daøng baèng thuyeát luaân hoài cuûa hoï. Chaúng haïn coù nhöõng thaàn ñoàng nhö Christian Heieken coù theå noùi chuyeän ñöôïc ngay vaøi tieáng ñoàng hoà sau khi sinh ra ñôøi, töï nhieân noùi ñöôïc nhieàu ñoaïn trong Thaùnh Kinh luùc leân moät, traû lôøi ñöôïc nhöõng caâu hoûi veà ñòa dö luùc leân hai, noùi ñöôïc tieáng Latinh vaø tieáng Phaùp luùc leân ba, vaø theo hoïc caùc lôùp trieát lyù khi leân boán. John Stuart Mill coù theå ñoïc chöõ Hylaïp khi môùi ba tuoåi. Macaulay coù theå vieát theá giôùi söû khi vöøa leân saùu. William James Sidis ñoïc vaø vieát raønh roït tieáng meï ñeû (Myõ) luùc môùi leân hai, vaø khi leân taùm thì ñaõ noùi ñöôïc tieáng Phaùp, Nga, Anh, Ñöùc vaø bieát chuùt ít veà Latinh vaø Hylaïp. Charles Bennet (Manchester) noùi ñöôïc nhieàu thöù tieáng luùc môùi leân ba tuoåi. Vieäc noùi ra nhöõng kinh nghieäm trong kieáp quaù khöù cuûa mình thì ngöôøi khaùc khoâng theå kieåm chöùng ñöôïc vaø coù quyeàn nghi ngôø raèng nguïy taïo. Coøn nhöõng söï kieän nhö thaàn ñoàng thì chuùng ta coù theå kieåm chöùng ñöôïc. Vaäy thì laøm sao giaûi thích ñöôïc cho oån thoûa? Noùi raèng trôøi sinh ra nhö vaäy, hay Thieân Chuùa ban ôn ñaëc bieät nhö vaäy thì aét haún laém ngöôøi cho raèng quaù ñôn giaûn, vaø ñoàng nghóa vôùi khoâng giaûi thích gì caû. Moät soá nhaø khoa hoïc giaûi thích raèng ñoù laø söï phaùt trieån khaùc thöôøng cuûa caùc haïch tuyeán nhö tuøng quaû tuyeán, tuyeán giaùp traïng, haïch thöôïng thaän... Giaûi thích naøy bò baùc boû ngay vì söï phaùt trieån cuûa nhöõng haïch naøy chæ aûnh höôûng ñeán khaû naêng ghi nhôù hay trí thoâng minh hay moät naêng khieáu naøo ñoù, chöù khoâng theå töï nhieân maø coù ñöôïc kieán thöùc hay kinh nghieäm. Kinh nghieäm vaø kieán thöùc chæ coù theå hoïc hay traûi qua môùi coù. Cuõng vì lyù do ñoù maø giaûi thích baèng thuyeát di truyeàn khoâng theå ñöùng vöõng ñöôïc. Vaû laïi, cha meï hay oâng baø cuûa caùc thaàn ñoàng thöôøng khoâng coù ñöôïc naêng khieáu hay nhöõng kinh nghieäm hoaëc kieán thöùc nhö theá. Thaàn ñoàng Mozart chaúng haïn, môùi 6 tuoåi ñaõ saùng taùc nhöõng baûn nhaïc baát huû: Cha meï vaø toå tieân nhieàu ñôøi tröôùc cuûa oâng khoâng ai gioûi aâm nhaïc caû, laøm sao coù theå di truyeàn cho oâng naêng khieáu aáy ñöôïc? Neáu khoa hoïc hay nhöõng giaû thuyeát khaùc khoâng giaûi thích ñöôïc oån thoûa vaán ñeà thaàn ñoàng, thì giaû thuyeát veà taùi sinh vaø luaân hoài trôû neân ñaùng tin hôn.
Caùc Phaät Töû cho raèng thuyeát taùi sinh luaân hoài coù theå giaûi thích ñöôïc nhöõng cheânh leäch baát coâng khoù coù theå giaûi thích ñöôïc oån thoûa treân theá giôùi naøy. Taïi sao coù nhöõng ngöôøi quaù giaàu, giaàu "nöùt khoá ñoå vaùch", giaàu suoát ñôøi töø luùc sinh ra ñeán luùc cheát, chaúng phaûi do hoï coù coâng leânh gì maø chæ do hoï may maén, ñang khi coù nhöõng ngöôøi ngheøo heát möùc, ngheøo "maït reäp", vaø ngheøo suoát ñôøi, chaúng phaûi do hoï coù toäi loãi gì maø chæ laø do hoï thieáu may maén? Laøm sao giaûi thích ñöôïc söï kieän raát nhieàu ngöôøi laøm aùc, thaäm chí taøy trôøi, maø vaãn höôûng caûnh giaàu sang, may maén, coù phöông tieän ñeå boùc loät ñaøn aùp ngöôøi khaùc suoát caû cuoäc ñôøi, coù khi sang caû ñôøi con chaùu, ñang khi coù nhöõng ngöôøi caû ñôøi laøm laønh traùnh döõ maø vaãn gaëp ñuû moïi baát haïnh, baát coâng, aùp böùc suoát caû ñôøi (khoâng ñöôïc nhö oâng Gioùp ñöôïc Chuùa thöôûng vaøo cuoái ñôøi)? Coù nhöõng ngöôøi chaúng bao giôø laøm aùc nhöng bò haøm oan laø gieát ngöôøi, bò keát aùn khoå sai chung thaân (nhö trong tieåu thuyeát cuûa Cronin, Thanh göôm coâng lyù, hay cuûa Carrieøre, Papillon): Phaûi an uûi nhöõng ngöôøi ñoù theá naøo? Laøm sao thuyeát phuïc hoï ñöôïc raèng Thieân Chuùa nhaân laønh voâ cuøng ñaõ an baøi nhö theá vì tình thöông voâ cuøng khoân ngoan cuûa Ngaøi? Phaûi giaûi thích noãi oan öùc quaù söùc chaáp nhaän cuûa hoï nhö theá naøo cho oån thoûa vaø hôïp lyù ñeå hoï cam chòu moät caùch chaúng nhöõng baèng loøng maø coøn vui loøng nöõa? laøm sao giaûi thích ñeå hoï nhìn nhaän raèng trôøi ñaát khoâng baát coâng vôùi hoï, maø traùi laïi, söï oan öùc cuûa hoï chính laø ñeå theå hieän söï coâng baèng?
Ñöông nhieân moãi toân giaùo ñeàu coù nhöõng caùch giaûi thích hôïp lyù, oån thoûa, nhöng ngöôøi Phaät Töû cho raèng thuyeát luaân hoài cuûa hoï giaûi thích oån thoûa nhaát. Theo luaät nhaân quaû, baát kyø moät söï kieän naøo cuõng ñeàu coù nguyeân nhaân cuûa noù, vaø khoâng coù choã cho ngaãu nhieân tuyeät ñoái (Kitoâ Giaùo cuõng nhìn nhaän "Khoâng moät sôïi toùc treân ñaàu caùc con rôi xuoáng maø ngoaøi Thaùnh YÙ cuûa Cha Ta": Mt 10,29). Neáu coù ngöôøi bò keát aùn oan trong kieáp naøy, thì chaéc chaén trong kieáp quaù khöù hoï ñaõ laøm moät haønh vi aùc töông xöùng vôùi hình phaït aáy, neân söï oan öùc cuûa hoï trong kieáp naøy chaúng oan öùc chuùt naøo caû. Trong thöïc teá, nhieàu ngöôøi laøm moät ñieàu raát aùc xong thì cheát, neân phaùp luaät cuûa con ngöôøi khoâng tröøng phaït ñöôïc. Vaø coù nhöõng tröôøng hôïp nhieàu ngöôøi trong ñôøi chöa laøm gì aùc trong ñôøi maø ñaõ bò keát oaùn oan. Neáu chaáp nhaän thuyeát luaân hoài vaø taùi sinh thì hai tröôøng hôïp treân raát aên khôùp vôùi nhau. Vaû laïi, moãi nhaân ñeàu phaûi coù duyeân (hoaøn caûnh thuaän lôïi) môùi keát quaû ñöôïc. Cuõng nhö haït gioáng phaûi ñöôïc gieo xuoáng ñaát, phaûi coù nöôùc, coù nhieät ñoä, coù chaát boå döôõng trong ñaát thì môùi moïc thaønh caây vaø sinh hoa keát quaû. Vaû laïi, cuøng gieo haït gioáng xuoáng moät löôït, nhöng caây ngoâ thì chæ caàn vaøi thaùng laø coù quaû, coøn caây cam thì phaûi maáy naêm. Cuõng vaäy, nhöõng vieäc laønh cuõng nhö vieäc aùc phaûi gaëp duyeân (ñieàu kieän thuaän lôïi) môùi coù hieäu quaû, coù nhöõng vieäc coù keát quaû ngay kieáp naøy, coù vieäc phaûi qua kieáp sau hoaëc kieáp sau nöõa môùi coù quaû baùo.
Nhö vaäy, nhöõng ngöôøi laøm laønh maø gaëp toaøn caûnh ngang traùi laø vì vieäc laønh cuûa hoï chöa coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå sinh hoa keát quaû, ñang khi caûnh ñau khoå hoï chòu chính laø haäu quaû cuûa nhöõng vieäc aùc hoï laøm töø kieáp tröôùc baây giôø gaëp ñieàu kieän thuaän lôïi neân sinh hoa keát traùi. Coøn nhöõng keû laøm aùc maø gaëp toaøn thuaän caûnh laø vì vieäc aùc cuûa hoï môùi laøm kieáp naøy chöa coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå sinh quaû aùc, vaø thuaän caûnh hoï ñang höôûng chính laø quaû laønh cuûa nhöõng vieäc thieän hoï ñaõ laøm trong kieáp tröôùc. Hai tröôøng hôïp ñoù coù khaùc gì moät ngöôøi trong tuø chòu ñuû moïi khoå sôû maëc duø töø khi vaøo tuø chöa laøm ñieàu gì aùc, coøn moät teân cöôùp khaùc ñang tung hoaønh laøm ñuû moïi ñieàu aùc ôû ngoaøi maø vaãn soáng phaây phaây vôùi ñuû moïi laïc thuù. Keû trong tuø vì ñaõ laøm aùc neân môùi bò tuø, nhöng khi bò tuø roài thì khoâng khoâng gaây aùc nöõa. Coøn teân cöôùp ôû ngoaøi vì tröôùc ñaây chöa gaây aùc neân vaãn ñöôïc höôûng töï do, nhöng sôùm muoän gì haén cuõng sa löôùi phaùp luaät vaø seõ vaøo tuø chòu khoå nhö chaøng kia thoâi. Neáu chæ caên cöù vaøo hieän taïi maø khoâng döïa vaøo quaù khöù thì raát nhieàu söï vieäc treân ñôøi khoâng sao giaûi thích ñöôïc. Cuõng vaäy, neáu chæ caên cöù vaøo kieáp hieän taïi vaø cho raèng khoâng coù kieáp tröôùc thì raát nhieàu chuyeän khoâng theå giaûi thích ñöôïc vaø chæ coù theå ñi ñeán keát luaän laø ñôøi soáng phi lyù baát coâng.
Coøn hieän töôïng thaàn ñoàng laø do kieán thöùc, kinh nghieäm, taøi naêng cuûa moät ngöôøi thuû ñaéc ñöôïc töø kieáp tröôùc, vaø vì moät lyù do ñaëc bieät naøo ñoù maø chuyeån ñöôïc sang kieáp sau. Chuùng ta seõ baøn veà vieäc chuyeån ñi nhöõng di saûn tinh thaàn töø kieáp naøy sang kieáp khaùc sau. Thuyeát luaân hoài cuõng giaûi thích nhöõng khuynh höôùng hay naêng khieáu baåm sinh nôi moãi ngöôøi: taïi sao trong cuøng moät gia ñình, thaäm chí trong moät caëp song sinh ñoàng nhaát (do moät noaõn vaø moät tinh truøng), caùc anh chò em laïi coù moãi ngöôøi moät khuynh höôùng baåm sinh khaùc nhau? Ngöôøi gioûi hoäi hoïa, ngöôøi öa aâm nhaïc? ngöôøi thieân veà ñaïo ñöùc, ngöôøi thieân veà tö lôïi vaät chaát? ngöôøi öa trieát lyù, ngöôøi thích thöïc teá?... Caùc Phaät Töû cho raèng moãi ngöôøi ñeàu ñaõ huaán taäp nhöõng khuynh höôùng baåm sinh ñoù töø kieáp tröôùc, vaø kieáp naøy laïi baét ñaàu töø choã kieáp tröôùc ñang dôõ dang. Neáu kieáp tröôùc toâi say meâ hoïc hoûi veà aâm nhaïc, thì kieáp naøy toâi seõ töï nhieân thích vaø coù naêng khieáu veà aâm nhaïc. Kieáp tröôùc toâi chöa heà hoïc toaùn bao giôø, neáu kieáp naøy toâi môùi baét ñaàu hoïc toaùn thì toâi khoâng theå gioûi toaùn ñöôïc. Neáu caùc kieáp tröôùc toâi laø thuù vaät, vaø kieáp naøy toâi môùi leân laøm ngöôøi thì chaéc chaén toâi seõ laø moät ngöôøi sô khai, mang nhieàu thuù tính. Neáu kieáp tröôùc toâi ñaõ laø moät nhaø baùc hoïc taøi ba, thì kieáp naøy coù theå toâi seõ laø moät thaàn ñoàng.
Ngöôøi Kitoâ Höõu thöôøng khoâng tin coù luaân hoài vaø taùi sinh, nhöng trong nhieàu saùch Phaät Giaùo coù tröng daãn caâu chuyeän trao ñoåi giöõa Chuùa Gieâsu vaø caùc moân ñeä. Chuùa Gieâsu hoûi caùc moân ñeä: "Ngöôøi ta baûo Con Ngöôøi laø ai?", caùc moân ñeä thöa: "keû thì noùi laø Gioan Taåy Giaû, keû thì baûo laø EÂlia, coù ngöôøi laïi cho laø Gieâreâmia hay moät trong caùc ngoân söù" (Mt 16,13-14). Nhö vaäy laø trong quan nieäm cuûa ngöôøi Dothaùi thôøi Chuùa Gieâsu roõ raøng coù choã ñöùng cho vieäc taùi sinh. Vaøo thôøi Chuùa Gieâsu, luùc Ngaøi hoûi caùc moân ñeä, thì Gioan Taåy Giaû, EÂlia, Gieâreâmia vaø caùc tieân tri khaùc ñeàu ñaõ cheát, theá nhöng ngöôøi ta laïi baûo Chuùa Gieâsu coù theå laø moät trong caùc vò aáy. Ñieàu ñoù roõ raøng coù nghóa laø daân chuùng Dothaùi thôøi ñoù quan nieäm coù taùi sinh, cuï theå laø moät trong caùc vò tieân tri keå treân taùi sinh trôû laïi laøm Chuùa Gieâsu. Vaø ñöông nhieân quan nieäm ñoù khoâng phaûi chæ coù vaøo thôøi Chuùa Gieâsu, coù theå noù ñaõ baét nguoàn töø xa xöa. Nhöng ñaáy chæ quan nieäm cuûa daân chuùng. Coøn quan nieäm cuûa Chuùa Gieâsu thì sao? Coù ñoaïn thaùnh kinh naøo noùi raèng Ngaøi cuõng quan nieäm nhö theá? Ñoaïn Tin Möøng Mt 17,9-13 traû lôøi cho caâu hoûi ñoù.
Caùc moân ñeä hoûi Chuùa Gieâsu: "Sao caùc Kinh Sö laïi noùi EÂlia phaûi ñeán tröôùc?". Ngöôøi ñaùp: "EÂlia phaûi ñeán ñeå chænh ñoán moïi vieäc. Nhöng Thaày noùi cho anh em bieát: EÂlia ñaõ ñeán roài maø hoï khoâng nhaän ra, laïi coøn ñoái xöû vôùi oâng theo yù hoï muoán. Con Ngöôøi cuõng seõ phaûi ñau khoå nhö theá". Baáy giôø caùc moân ñeä hieåu Ngöôøi coù yù noùi veà Gioan Taåy Giaû.
Trong Mt 11,14 Chuùa Gieâsu xaùc nhaän Gioan taåy Giaû chính laø EÂlia: "Neáu anh em chòu tin lôøi toâi, thì OÂng Gioan chính laø EÂlia, ngöôøi phaûi ñeán". Trong Lc 1,17 Thieân Söù tieân tri cho oâng Dacaria veà Gioan, con cuûa oâng seõ sinh ra: "Chaùu seõ ñi tröôùc maët Ngöôøi (Thieân Chuùa), ñaày thaàn khí vaø uy quyeàn cuûa ngoân söù EÂlia". Vì muoán phuû nhaän thuyeát taùi sinh, caùc nhaø chuù giaûi Thaùnh Kinh Kitoâ Giaùo ñaõ chuù giaûi caùc caâu ñoù theo nghóa boùng. Ñang khi nhöõng lôøi Chuùa Gieâsu truyeàn pheùp Thaùnh Theå thì caùc nhaø chuù giaûi Coâng Giaùo laïi chuû tröông theo nghóa ñen, coøn caùc nhaø chuù giaûi Tin Laønh laïi chuû tröông theo nghóa boùng. Boùng hay ñen döôøng nhö cuõng tuøy theo quan ñieåm coù saün cuûa mình! Ngöôøi Phaät Giaùo khi ñoïc nhöõng ñoaïn thaùnh kinh naøy thì thaáy roõ raøng chính Chuùa Gieâsu cuõng maëc khaûi raèng coù söï taùi sinh.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page