Vieäc ñoä vong

trong Kitoâ giaùo vaø Phaät giaùo

Nguyeãn Chính Keát, Vieät Nam

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Ngöôøi Coâng giaùo coi thaùng 11 döông lòch haøng naêm laø thaùng caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi quaù coá, coøn goïi laø thaùng caùc Linh Hoàn, maø cao ñieåm laø ngaøy 2-11, laø ngaøy Leã Caàu Hoàn. Nhöng ngöôøi Phaät töû vaø ngöôøi theo “Ñaïo toå tieân” laïi coi thaùng 7 aâm lòch haøng naêm môùi laø thaùng ñeå töôûng nhôù, cuùng kieáng vaø chuù nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát, maø cao ñieåm laø leã Vu Lan, ngaøy Raèm thaùng 7, hay cuõng goïi laø ngaøy Xaù Toäi Vong nhaân.

Phaät töû cuõng nhö Kitoâ höõu ñeàu tin raèng sau khi cheát coøn coù moät ñôøi soáng khaùc, vaø nhöõng ngöôøi coøn soáng ôû traàn gian coù theå giuùp ñôõ ngöôøi ñaõ cheát - hieän ñang soáng trong moät ñôøi soáng khaùc - thoaùt khoûi canh khoå cuûa hoï, hay giaûm bôùt ñau khoå cho hoï. Tuy nhieân quan nieäm veà soá phaän cuûa caùc vong nhaân vaø veà vieäc Ñoä Vong cuûa hai toân giaùo naøy (ñoä vong: cöùu nhöõng linh hoàn ñaõ quaù coá ñang ñau khoå vì hình phaït) coù nhieàu ñieåm khaùc bieät.

Trong chieàu höôùng Hoäi Nhaäp Vaên Hoaù vaø tìm hieåu caùc Toân giaùo, chuùng ta thöû so saùnh hai quan nieäm aáy, ñoàng thôøi ruùt ra nhöõng ñieåm ñoàng dò.

I. Quan nieäm cuûa Kitoâ giaùo: Soá Phaän Ñôøi Sau

Ngöôøi Kitoâ höõu tin raèng con ngöôøi chæ coù hai ñôøi soáng: ñôøi naøy vaø ñôøi sau.

Ñôøi naøy ngaén nguûi, höõu haïn, coøn ñôøi sau vónh cöûu, voâ haïn. Nhöng soá phaän cuûa ñôøi sau - haïnh phuùc hay ñau khoå - laïi hoaøn toaøn tuyø thuoäc vaøo caùch soáng cuûa con ngöôøi trong cuoäc ñôøi ngaén nguûi naøy, nhaát laø vaøo tình traïng taâm hoàn trong giaây phuùt cuoái cuøng cuûa cuoäc ñôøi. Ngöôøi naøo khi cheát vaãn coù aân nghóa vôùi Thieân Chuùa seõ ñöôïc höôûng haïnh phuùc vónh cöûu beân Ngaøi. Ngöôøi naøo cheát trong tình traïng thuø nghòch vôùi Ngaøi, töùc maéc toäi troïng, thì bò phaït ñôøi ñôøi xa caùch Ngaøi laø nguoàn haïnh phuùc cuûa mình.

Söï Thanh Luyeän

Tuy nhieân, ñeå xöùng ñaùng thaáy Thieân Chuùa, xöùng ñaùng keát hieäp vôùi Ngaøi, Ñaáng tuyeät ñoái hoaøn haûo, vaø ñeå höôûng haïnh phuùc ñôøi ñôøi, con ngöôøi cuõng phaûi trôû neân hoaøn haûo, trong traéng nhö Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: “Caùc con haõy neân hoaøn haûo nhö Cha caùc con treân Trôøi laø Ñaáng hoaøn haûo” (Mt 5,48). “Neáu söï coâng chính cuûa caùc con khoâng vöôït hôn nhöõng ngöôøi Pharisieâu, caùc con khoâng ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi” (Mt 5,20). “Phuùc cho nhöõng taâm hoàn trong saïch, vì hoï seõ thaáy Thieân Chuùa” (Mt 5,8). Haïnh phuùc vónh cöûu ñoøi hoûi gaét gao nhö theá thì duø nhöõng ngöôøi thaùnh thieän nhaát cuõng khoâng ñaït ñöôïc vì nhaâän voâ thaäp toaøn”. Do ñoù, ñeå xöùng ñaùng vaøo Nöôùc Trôøi, ñeå ñaït ñöôïc tình traïng hoaøn haûo treân, con ngöôøi caàn phaûi ñöôïc thanh luyeän moät thôøi gian tröôùc khi vaøo.

Söï thanh luyeän ñoù ñaõ ñöôïc Giaùo Hoäi ñònh tín trong coâng ñoàng chung thöù 14, naêm 1274 taïi Lyon: “Linh hoàn keû cheát chöa ñeàn toäi hoaøn toaøn seõ ñöôïc thanh luyeän sau khi cheát vôùi nhöõng hình phaït ñöôïc goïi laø thanh luyeän” (Ds 856/464). Tín ñieàu ñoù ñaõ ñöôïc laëp laïi trong nhieàu coâng ñoàng sau ñoù (xem DS 1580/840; 1620/983; 1867/998...).

Muïc ñích cuûa vieäc thanh luyeän laøm cho linh hoàn trôû neân hoaøn haûo, hoaøn toaøn vò tha, ñaày tình thöông, khoâng coøn moät chuùt taâm ñòa ích kyû, ñoäc aùc, tham lam naøo nöõa. Thieân Ñaøng ñoøi hoûi moät söï hoaøn haûo nhö theá, thaät laø hôïp lyù, vì ñoù laø moät “nôi” (Taïm goïi nhö theá. Thaät ra, Thieân Ñaøng, Luyeän nguïc hay Hoûa nguïc khoâng phaûi laø nhöõng nôi hieåu theo nghóa khoâng gian vaät lyù cho baèng laø nhöõng tình traïng taâm linh hoaëc taâm lyù. Chaúng haïn Thieân Ñaøng laø tình traïng taâm linh hoaøn toaøn haïnh phuùc, khoâng coøn moät chuùt ñau khoå, cuûa nhöõng taâm hoàn hoaøn haûo, thaùnh thieän, coøn Hoûa nguïc laø tình traïng taâm linh heát söùc ñau khoå cuûa nhöõng taâm hoàn ñoäc aùc, xaáu xa, ích kyû...), hoaøn toaøn haïnh phuùc, hoaøn toaøn thaùnh thieän, laø “nôi” chuùng ta seõ trôû veà ñeå höôûng haïnh phuùc muoân ñôøi. Khoâng caàn phaûi xeùt veà phía Thieân Chuùa, maø ngay chính chuùng ta cuõng ñoøi hoûi ñieàu ñoù.

Thaät vaäy, thöû hoûi: khi trôû veà nôi lyù töôûng ñoù ñeå höôûng haïnh phuùc, ta coù theå hoaøn toaøn haïnh phuùc khi phaûi soáng chung vôùi thaân nhaân, baïn beø vôùi nhöõng tính neát xaáu nhö hoï ñang coù baây giôø khoâng? Neáu hoï coøn ích kyû, coøn aùc yù, coøn laõnh ñaïm, coøn heïp hoøi, coøn hay nghó xaáu cho ngöôøi khaùc, duø chæ moät chuùt xíu, thì hoï coù theå hoaøn toaøn haïnh phuùc vaø laøm cho ta vaø nhöõng ngöôøi chung quanh hoï cuõng hoaøn toaøn haïnh phuùc cho ñeán ñôøi ñôøi, khoâng heà gaây ra moät chuùt ñau khoå naùo khoâng? Baûn thaân ta cuõng vaäy, ta seõ coøn ñau khoå vaø coøn laøm ngöôøi khaùc ñau khoå neáu ta coøn moät chuùt xaáu xa, ích kyû, ñoäc aùc... chöa hoaøn haûo maø ñaõ soáng ôû Thieân Ñaøng thì ta seõ laøm oâ nhieãm caùi haïnh phuùc tinh tuyeàn - khoâng vöông chuùt ñau khoå - cuûa Thieân Ñaøng roài, vaø bieán Thieân Ñaøng trôû thaønh moät caùi gì khoâng coøn laø Thieân Ñaøng nöõa. Do ñoù, Thieân Ñaøng ñoøi hoûi nhöõng ngöôøi böôùc vaøo phaûi hoaøn toaøn trong saïch, toát laønh, neáu coøn chuùt gì xaáu xa, thì phaûi thanh luyeän cho heát.

Söï thanh luyeän ñoù ñöôïc goïi laø Luyeän Nguïc.

Chöõ Nguïc khieán ngöôøi ta lieân töôûng tôùi moät nôi choán, moät caûnh tuø ñaày. Thöïc ra khoâng neân hieåu cuï theå nhö theá. Neân hieåu ñoù laø moät tgình traïng cuûa taâm hoàn ñöôïc thanh luyeän, ñöôïc thaùnh hoaù baèng nhöõng ñau khoå noäi taïi cuõng nhö ngoaïi taïi.

- Ñau khoå noäi taïi laø ñau khoå vì khaùt khao ñöôïc ôû gaàn Thieân Chuùa, keát hôïp vôùi Thieân Chuùa laø nguoàn haïnh phuùc cuûa mình maø khoâng ñöïôc. Sau khi cheát, linh hoàn heát söùc saùng suoát ñeå nhaän ra Thieân Chuùalaø nhu caàu khaån thieát nhaát, laø nguoàn haïnh phuùc ñích thöïc cuûa mình, neân loøng khao khaùt Thieân Chuùa luùc ñoù heát söùc lôùn lao. Töông töï nhö ngöôøi raát ñoùi, raát theøm aên, vaø coù ngay tröôùc maët moät maâm côm thònh soaïn, ñaày haáp daãn vôùi ñuû thöù cao löông myõ vò, maø laïi bò troùi chaân, troùi tay khoâng aên ñöôïc. Hay nhö hai tình nhaân yeâu nhau tha thieát maø phaûi soáng xa nhau.

- Coøn ñau khoå ngoaïi taïi cuõng ñöôïc thaàn hoïc baøn tôùi, nhöng khoâng ñöôïc ñònh tín. Giaùo Hoäi Hy laïp phuû nhaän loaïi ñau khoå naøy. Khoå hình naøy ñöôïc thaàn hoïc truyeàn thoáng goïi laø “Löûa”. Moät vaøi Giaùo hoaøng dieãn taû Luyeän nguïc coù löûa. (Ñöùc Innocentioâ IV (1243-1254) vaø Ñöùc Cleâmenteâ VI (1342-1352) Löûa ôû ñôøi naøy laø löûa maàu nhieäm, vöøa laø vaät chaát vöøa laø tinh thaàn, vì coù theå vöøa ñoát ñöôïc thaân xaùc maø vöøa ñoát ñöôïc caùc linh hoàn). Saéc leänh cuûa coâng ñoàng chung Firence (1438-1445) khoâng coøn duøng töø ngöõ “löûa” ñeå dieãn taû hình phaït nöõa, vì caùc nghò phuï Hy laïp khoâng chaáp nhaän. Caùc nhaø thaàn hoïc hieän nay cuõng khoâng thích lyù thuyeát noùi veà löûa ñoù nöõa.

Trong tình traïng thanh luyeän, ngöôøi ta thöôøng chæ nghó tôùi ñau khoå caùc linh hoàn ñang troâng chôø ngaøy gaëp maët Chuùa maø khoâng löu taâm tôùi tình traïng tích cöïc cuûa hoï. Chaéc chaén caùc linh hoàn aáy coù moät haïnh phuùc raát lôùn, raát caên baûn laø bieát chaéc chaén mình ñöôïc cöu roãi, ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông, (xem Ds 1488/778.), ñoàng thôøi hoï meán Chuùa heát söùc vì khoâng coøn gì troû ngaïi loøng yeâu meán aây nöõa, vaø hoï cuõng yù thöùc ñöôïc söï caàn thieát cuûa vieäc thanh luyeän naøy, neân hoï saün saøng vaø öôùc ao chòu moïi khoå hình ñeå sôùm gaëp Chuùa. Luùc ñoù, khoå hìnbh ñoái vôùi hoï khoâng coøn laø “khoå” nöõa. Cuõng nhö moät thí sinh saün saøng chaáp nhaän moïi cöïc nhoïc meät moûi cuûa vieäc hoïc ñeå chuaån bò moät kyø thi vôùi hy voïng seõ coù moät töông lai huy hoaøng. Vieäc thanh luyeän vì theá trôû thaønh töï nguyeän. Hoï sung söôùng vì ñöôïc thanh luyeän, ñöïoc khoå vì Chuùa, vì tình yeâu.

Vieäc Ñoä Vong

Thôøi gian thanh luyeän laâu hay mau chaéc chaén tuøy thuoäc vaøo tình traïng hay möùc ñoä hoaøn haûo cuûa moãi linh hoàn vaø vaøo tình thöông can thieäp cuûa Chuùa. Caùc tín höõu coøn soáng coù theå giuùp caùc linh hoàn ñöôïc thanh luyeän theo nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh, ñoù laø moät tín ñieàu.

Coâng ñoàng Trenteâ ñònh tín Leã Misa coù theå ñöôïc daâng leân ñeå caàu nguyeän cho ngöôøisoáng vaø keû cheát, cho hoï ñöôïc tha toäi, tha hình phaït, cho vieäc ñeàn toäi vaø cho nhöõng nhu caàu khaùc, (xem Ds 1753/950) ñaëc bieät cho nhöõng ngöôøi cheát trong Ñöùc Kitoâ ñöôïc tinh luyeän (xem Ds 1743/940). Ngoaøi leã Misa, caùc tín höõu coøn coù nhöõng hình thöùc ñoä vong khaùc (Ds 1820/693) nhö caàu nguyeän, boá thí, vaø laøm caùc vieäc ñaïo ñöùc (xem Ds 856/464). Ngöôøi coøn soáng coù theå ñeàn toäi thay cho hoï baèng nhöõng hy sinh haõm mình, chaáp nhaän nhöõng ñau khoå Thieân Chuùa göûi ñeán moät caùch vui veû, vì moät chi theå coù theå ñeàn toäi thay cho moät chi theå khaùc trong cuøng moät thaân theå, vaø laïi, toäi khoâng chæ coù tính caùch caù nhaân, maø coøn coù tính xaõ hoäi: söï lieân ñôùi chòu traùch nhieäm. Ñöông nhieân, tín höõu coøn soáng caøng trong saïch thaùnh thieän bao nhieâu thì khaû naêng ñoä vong caøng höõu hieäu baáy nhieâu: “Moät chi theå cheát” khoâng theå giuùp cho moät chi theå khaùc “soáng” ñöôïc.

Moïi vieäc ñoä vong ñeàu phaûi qua tay Thieân Chuùa chöù khoâng tröïc tieáp aûnh höôûng tôùi caùc linh hoàn. Tuy nhieân, Thieân Chuùa vaãn luoân luoân töï do. Söï ñoä vong cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø moät phaùp thuaät coù söùc eùp buoäc Thieân Chuùa phaûi tha cho caùc linh hoàn theo yù ta, hay aûnh höôûng tôùi Thieân Chuùa moät caùch maùy moùc, töï ñoäng theo nhöõng ñònh luaät.

Vieäc ñoä vong trong Giaùo Hoäi baét nguoàn töø vieäc laøm cuûa Juda Macchabeâoâ (2 Mcb 12,40-60). Thôøi ñoù, sau moät traän ñaùnh, coù moät soá binh só do thaùi töû traän. Khi luïc soaùt caùc töû thi, ngöôøi ta tìm ra döôùi aùo hoï aån daáu caùc ñoà vaät ñeå cuùng teá caùc thaàn ngoaïi lai maø luaät caám. Ngöôøi do thaùi tin raèng tuy hoï cheát ñi, khi mang toäi ñoù, nhöng hoï vaãn ñöôïc cöu roãi. Hoï caàu nguyeän ñeå xin Chuùa tha toäi cho nhöõng ngöôøi aáy. Roài hoï quyeân goùp 2000 quan tieàn nhôø Juda göûi leân Jerusalem ñeå teá leã chuoäc toäi. Baûn vaên khen oâng: “Ñoù laø vieäc laøm raát toát laønh vaø coù giaù trò cao quí do tin vaøo vieäc soáng laïi, vì neáu khoâng tin vaøo söï soáng laïi thì caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi cheát laø uoång coâng voâ ích. Neáu oâng nghó tôùi phaàn thöôûng daønh cho hoï thì quaû laø tö töôûng laønh thaùnh vaø ñaïo ñöùc. Vì theá, oâng ñaõ daâng leã xaù toäi ñeå ngöôøi quaù coá ñöôïc tha thöù toäi loãi.”

2. Quan nieäm cuûa Phaät giaùo: Luaät Luaân hoài vaø Nhaân quaû

Tröôùc heát,ngöôøi Phaät töû quan nieäm cuoäc ñôøi hieän taïi khoâng phaûi laø kieáp soáng duy nhaát cuûa mình maø chæ laø moät trong haøng traêm ngaøn kieáp soáng keát tuïc nhau nhö nhöõng maéc xích trong caû moät chuoãi xích daøi voâ taän. Kieáp hieän taïi laø quaû cuûa kieáp quaù khöù maø cuõng laø nhaân cho kieáp töông lai. Nghóa laø neáu kieáp naøy mình laøm laønh thì kieáp sau gaëp hieàn, laøm aùc thì kieáp sau gaëp döõ. Baát cöù moät ñoäng tónh naøo trong tö töôûng, lôøi noùi, hay vieäc laøm xaûy ra nôi con ngöôøi, ñeàu coù nguyeân nhaân trong quaù khöù vaø ñeàu gaây ra haäu quaû trong töông lai. Ñoù laø luaät nhaân quaû. Chuoãi nhaân quûa khoâng bao giôø chaám döùt. Vì theá, con ngöôøi cheát ñi ñeå baét ñaàu moät cuoäc soáng môùi, moät kieáp khaùc.Vaø cuoäc soáng môùi naøy mang hình thöùc naøo tuøy thuoäc caùi nghieäp ñaõ gaây ra trong kieáp tröôùc. Ñoù laø luaät luaân hoài.

Luïc Ñaïo

Luaân hoài coù 6 neûo, goïi laø Luïc Ñaïo, töùc 6 caûnh giôùi, sau khi cheát, con ngöôøi seõ phaûi ñaàu thai vaøo moät caûnh giôùi trong ñoù tuyø theo nghieäp löïc ñaõ taïo trong quaù khöù. Luïc Ñaïo goàm coù: Thieân, Nhaân, Atula, Ngaï quûy, suùc sinh, ñòa nguïc (xeáp theo möùc ñoä töø söôùng tôùi khoå).

Thieân : caûnh giôùi cuûa loaøi “thieân thaàn” toát laønh, voâ hình ñoái vôùi con ngöôøi, vì mang thaân xaùc vi teá hôn con ngöôøi, soáng trong nhöõng ñieàu kieän deã daøng haïnh phuùc hôn, ñôøi soáng cuõng laâu daøi hôn con ngöôøi raát nhieàu.

Nhaân : caûnh giôùi cuûa con ngöôøi, ñieàu kieän soáng khoù khaên hôn, nhöng laïi laø caûnh giôùi thuaän tieän nhaát ñeå tu giaûi thoaùt, nhôø coù söï quaân bình töông ñoái giöõa söôùng vaø khoå.

Atula : caûnh giôùi cuûa moät loaøi “thieân thaàn “ (cuõng voâ hình döôùi maét con ngöôøi töông töï nhöõng sinh linh trong caûnh thieân, nhöng hoï phaûi chòu nhieàu ñau khoå.) xaáu. Laø nhöõng sinh linh nhieàu tham voïng, ham quyeàn löïc, kieâu caêng, ghen gheùt, ganh tò... neân thöôøng xuyeân coù chieán tranh, vaø nhöõng ñau khoå thieân veà thieân thaàn.

Ngaï Quyû : (nghóa laø quûy ñoùi) caûnh giôùi cuûa nhöõng sinh linh tham lam vaät chaát, cuûa caûi, tieàn baïc, laïc thuù vaät chaát nhö aên uoáng, nhuïc duïc... (cuõng voâ hình döôùi maét con ngöôøi). Luùc naøo hoï cuõng khao khaùt nhöõng thöù ñoù maø khoâng bao giôø ñöôïc thoûa maõn, khieán hoï luoân khoå ñau.

Suùc sinh : caûnh giôùi cuûa loaøi vaät maø chuùng ta vaãn thaáy: thuù vaät, chim choùc, caù... Ít hieåu bieát, keùm yù thöùc. Ñôøi soáng thaáp keùm, haàu nhö khoâng coù ñôøi soáng tinh thaàn. Thöôøng xuyeân soáng trong sôï haõi coù theå bò thuù khaùc hoaëc bò ngöôøi gieát aên thòt, hoaëc coù theå bò thuùc ñaåy ñi gieát caùc thuù khaùc. Taát caû ñeàu sôï ñoùi.

Ñòa nguïc : caûnh giôùi cuûa nhöõng sinh linh ñoäc aùc, (cuõng voâ hình döôùi maét con ngöôøi) haän thuø,  ích kyû, ghen gheùt, hay giaän döõ, hay gaây ñau khoå cho ngöôøi khaùc. Hoï phaûi chòu nhöõng cöïc hình raát ñau ñôùn, khaéc nghieät. Ñôøi soáng trong caùc ñòa nguïc daøi hay ngaén tuyø theo töøng ñòa nguïc khaùc nhau, tuyø theo söï traàm troïng cuûa ñieàu xaáu hoï ñaõ laøm.

Taát caû caùc caûnh giôùi treân ñeàu bò chi phoái bôûi luaät voâ thöôøng, neân khoâng coù ai cöù ñöôïc hay phaûi ôû maõi trong moät caûnh giôùi naøo, vì khoâng coù moät ñieàu phuùc ñöùc naøo voâ cuøng ñeå ñaùng thöôûng ñôøi ñôøi, maø cuõng khoâng coù moät toäi aùc naøo voâ cuøng ñeå ñaùng bò phaït ñôøi ñôøi caû. Do ñoù, sinh linh cöù taùi sinh, cöù bò troâi laên trong luïc ñaïo ñoù maõi. Chæ coù nhöõng con ngöôøi bieát tu taäp trí tueä ñeå giaùc ngoä ñöôïc con ñöôøng giaûi thoaùt môùi ra khoûi caùi voøng laån quaån ñoù.

Trong Luïc Ñaïo, chæ coù hai caûnh giôùi ñöôïc coi laø söôùng, laø caûnh giôùi Thieân vaøNhaân, nhöng caûnh giôùi Nhaân laø quùy hôn caû. Xeùt veà haïnh phuùc thì caûnh giôùi Thieân coù nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi hôn, nhöng chính vì theá, maø hoï bò ru nguû khoâng muoán ñi tìm söï giaûi thoaùt thaät söï, ñeå roài khi hoï höôûng heát phuùc laønh, hoï laïi rôi vaøo moät caûnh giôùi khoå hôn. Caùc Atula thì taâm trí bò thu huùt vaøo vieäc tranh caõi vaø hôn thua. Caùc Ngaï quûy thì quan taâm ñeán nhöõng theøm khaùt khoâng ñöôïc thoûa maõn. Suùc sinh thì u meâ chæ nghó ñeán thöùc aên vaø thoaû maõn tính duïc,.Coøn sinh linh ôû ñòa nguïc thì bò hình khoå ñuû caùch, neân khoâng coù ñaàu oùc ñaâu maø nghó ñeán Ñaïo giaûi thoaùt. Chæ coù con ngöôøi söôùng khoå töông ñoái quaân bình, neân coù nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt taâm ñi tìm con ñöôøng giaûi thoaùt. Chæ coù con ngöôøi laø coù nhieàu töï do quyeát ñònh hôn caû, coù ñaàu oùc saùng suoát hôn caû, ñeå coù theå ñaït tôùi trí tueä giaûi thoaùt. Neân trong Luïc Ñaïo, chæ coù con ngöôøi laø coù nhieàu cô may, nhieàu khaû naêng ñeå thaønh Phaät nhaát. Do ñoù theo Ñöùc Phaät, ñöôïc laøm ngöôøi laø caû moät cô hoäi quyù baùu khoâng neân uoång phí (kinh Duy Ma Caät, Phaåm Phaät Ñaïo, Phaåm 8 noùi roõ ñieàu ñoù).

Vieäc ñoä vong

Trong Phaät giaùo, khoâng coù quan nieäm veà moät Ñaáng Saùng Taïo, ñieàu khieån vaø chi phoái moïi söï. Taát caû ñeàu xaûy ra theo quy luaät cuûa vuõ truï. Moät ngöôøi bò rôi vaøo ñòa nguïc hay ñaàu thai vaøo caûnh giôùi naøo hoaøn toaøn khoâng do moät Ñaáng Toái Cao naøo phaùn xeùt vaø ñònh ñoaït caû. Cuõng y nhö moät ngöôøi xöû duïng dao khoâng kheùo bò ñöùt tay, hay moät ngöôøi ích kyû bò moïi ngöôøi gheùt, moät ngöôøi vui veû ñöôïc nhieàu ngöôøi thöông. Ñoù laø luaät Nhaân Quaû taùc ñoäng moät caùch khaùch quan nhö bao ñònh luaät khaùc. Vieäc ñoä vong cuõng chæ döïa vaøo luaät nhaân quaû maø cöùu, chöù khoâng caàu khaån ai ñöôïc caû. Cuõng nhö muoán cöùu moät ngöôøi bò ñieän giaät, bò beänh ung thö,... ñieàu quan troïng laø coù bieát caùch cöùu hay khoâng, coù bieát nhöõng ñònh luaät veà ñieän hay veà beänh taät hay khoâng. Ñònh luaät coù nhieàu thöù, vaät lyù, taâm lyù, sieâu vaät lyù, sieâu taâm lyù...

Quan nieäm cuûa ngöôøi Phaät töû veà vieäc ñoä vong caên cöù treân caâu chuyeän trong kinh Vu Lan: Muïc Kieàu Lieân ñöôïc Ñöùc Phaät chæ daïy caùch cöùu meï mình - laø baø Thanh Ñeà - thoaùt khoûi kieáp Ngaï quûy. Phaät daïy oâng môøi nhöõng vò cao taêng vöøa “an cö kieát haï” (An cö kieát haï: laø thôøi gian Phaät quy ñònh cho chö taêng ôû moãi ñòa phöông phaûi hoäi veà moät nôi thuaän tieän ñeå chuyeân tu moãi naêm, töø 16/04 ñeán 15/07 aâm lòch. Töông töï nhö tónh taâm, caám phoøng hay linh thao beân Kitoâ giaùo.). Suoát ba thaùng xong, tôùi chuù nguyeän ñeå vong linh meï oâng chuyeån taâm ñòa ñoäc aùc thaønh taâm ñòa laønh, nhôø ñoù maø thoaùt khoûi kieáp Ngaï quyû, sinh vaøo caûnh giôùi haïnh phuùc hôn.

Trong vieäc cöùu baø Thanh Ñeà, meï cuûa Muïc Kieàu Lieân, Phaät ñaõ aùp duïng tôùi söùc maïnh cuûa söï chuù nguyeän (chuù nguyeän: chuù laø chuù yù, taäp trung tö töôûng, hay naêng löïc tinh thaàn vaøoi vieäc gì; nguyeän laø caàu mong, öôùc muoán) khaùc vôùi caàu nguyeän beân Kitoâ giaùo, chuù nguyeän laø taäp trung heát naêng löïc tinh thaàn cuûa mình ñeå öôùc muoán ñieàu gì, naêng löïc ñöôïc taäp trung laïi ñoù neáu duø coù theå laøm bieán chuyeån, thay ñoåi tình theá. Ñaây laø vaán ñeà söùc maïnh cuûa tö töôûng maø caùc nhaø taâm lyù hoïc hieän ñaïi ñeàu coâng nhaän), cuûa raát nhieàu nguôøi coù naêng löïc tinh thaàn raát maïnh (caùc cao taêng sau thôøi gian tinh taán tu haønh - ba thaùng “linh thao”) ñeå taùc ñoäng vaøo baûn thaân cuûa baø Thanh Ñeà khieán baø thay ñoåi taâm ñòa (töø taâm ích kyû buûn xæn ñoäc aùc, thaønh taâm vò tha quaûng ñaïi töø bi). Taâm thay ñoåi thì söôùng khoå cuõng thay ñoåi theo nhö caâu: “Toäi tuyø taâm sinh, toäi tuøng taâm dieät” hay “khoâ tuyø taâm sinh, khoå tuøng taâm dieät”. Nhôø vaäy baø thoaùt khoûi caûnh giôùi ngaï quyû, sinh vaøo caûnh giôùi laønh, khoâng coù söï can thieäp cuûa thaàn linh naøo vaøo ñaây caû.

Leã Vu Lan cuõng nhö thaùng 7 aâm lòch laø dòp ñeå cho ngöôøi Phaät töû ñaëïc bieät laøm coâng vieäc cöùu ñoä aáy baèng söï chuù nguyeän, khoâng nhöõng cho cha meï oâng baø toå tieân mình maø coøn cho nhieàu ngöôøi khaùc nöõa.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page