101 Caâu Hoûi Vaø Giaûi Ñaùp Veà

Caùi Cheát Vaø Söï Soáng Vónh Haèng

by Rev. Peter Phan Dinh Cho, Warren Blanding Professor

The Catholic University Of America

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

Chöông III

Caùi Cheát Vaø Haønh Ñoäng Cheát

Thôøi Gian Bieán Thaønh Vónh Cöûu

Caâu Hoûi 29: Cöïu Öôùc coù daïy ñieàu gì veà caùi cheát?

Giaûi Ñaùp 29:

Khi giaûi ñaùp caâu hoûi 14, toâi ñaõ noùi raèng Cöïu Öôùc khoâng coù lôøi naøo noùi leân hy voïng caù nhaân ñöôïc tieáp tuïc soáng sau caùi cheát, ngoaïi tröø trong vaøi ñoaïn vaên ñöôïc vieát veà sau, coù leõ vaøo theá kyû II tröôùc CN. ÔÛ ñaây toâi muoán trieån khai ñieàu naøy. Ñoái vôùi ngöôøi Híp ri, caùi cheát ñuïng tôùi nguyeân caû con ngöôøi trong tö caùch noù laø moät nhaát theå baát khaû phaân goàm theå xaùc vaø tinh thaàn. Khoâng heà coù caùi quan nieäm veà moät nguyeân lyù rieâng reõ trong con ngöôøi, chaúng haïn linh hoàn, vaøo giôø cheát ñöôïc thoaùt xích xieàng theå xaùc vaø tieáp tuïc soáng moät mình caùch xa theå xaùc. Sau khi cheát, nguyeân caû con ngöôøi ñi xuoáng Sheol, laø nôi ôû toái taêm cuûa ngöôøi cheát, laø coõi aâm (thöôøng goïi laø "aâm phuû", "moà", hoaëc laø "gieáng saâu").

Ñaøng khaùc, khi cheát, con ngöôøi khoâng chæ ñôn giaûn bò huûy dieät. Ngöôøi cheát, coù theå caû ngöôøi laønh laãn ngöôøi döõ, ñeàu xuoáng Sheol, nôi hoï tieáp tuïc toàn taïi. Nhöng toàn taïi nhö theá khoâng phaûi laø soáng, vì khoâng theå ngôïi khen Thieân Chuùa nôi aáy, vaø con ngöôøi bò maát lieân laïc vôùi Thieân Chuùa. Ñoù gioáng nhö laø nguû hoaëc nghæ ngôi.

Tuy nhieân, cuoái cuøng ñaõ daäy leân caâu hoûi veà söï töôûng thöôûng toái haäu cho keû ñaõ soáng ngay laønh, chaúng haïn trong saùch Gioùp vaø Giaûng Vieân, trong ñoù coù löu yù raèng ngöôøi coâng chính khoâng phaûi luoân luoân ñöôïc laõnh nhaän ôû ñôøi naøy caùi maø hoï xöùng ñaùng laõnh nhaän ñaâu. Daàn daàn, caùc tö töôûng veà vieäc thöôûng phaït sau khi cheát ñaõ hình thaønh, treân cô sôû nieàm tin vaøo Thieân Chuùa nguoàn maïch söï soáng, lôøi khaúng ñònh veà ñöùc coâng chính cuûa Thieân Chuùa, vaø moät linh caûm coøn mô hoà veà tính baát töû cuûa con ngöôøi, maø daáu chæ laø nieàm khaùt voïng ñöôïc soáng maõi trong haäu dueä cuûa mình vaø danh thôm ñeå ñôøi. Nhieàu aån duï ñöôïc duøng ñeå noùi veà söï phuïc sinh (vd. Hs 6,1; Ed 37 vaø Is 24-27). Hoâseâ tieân baùo raèng, "sau hai ngaøy, Thieân Chuùa seõ hoaøn laïi cho chuùng ta söï soáng; ngaøy thöù ba, seõ cho chuùng ta choãi daäy, vaø chuùng ta seõ ñöôïc soáng tröôùc nhan Ngöôøi". EÂdeâkien thì baøy ra moät caûnh töôïng kyø vó vôùi nhöõng ñoáng xöông ñöôïc hoài sinh nhôø hôi thôû cuûa Thieân Chuùa, töôïng tröng cho cuoäc taùi sinh cuûa daân Israel. Coøn Isaia thì noùi vôùi daân: "Caùc vong nhaân cuûa (caùc ngöôi) seõ soáng laïi, xaùc hoï seõ ñöùng leân. Naøy nhöõng keû naèm trong buïi ñaát, haõy choãi daäy vaø reo möøng!" (26,19). Coù theå ba ñoaïn vaên naøy coøn phaûi ñöôïc hieåu, khoâng phaûi nhö nhöõng lôøi khaúng ñònh roõ reät veà söï soáng ñôøi sau, maø nhö nhöõng aån duï noùi leân nieàm tin vaøo Thieân Chuùa nguoàn maïch söï soáng, Ñaáng khoâng heà moûi meät ñeán taän nôi cöùu giuùp daân Ngöôøi giöõa caûnh gian truaân.

Chæ vôùi Ñn 12,1-3 chuùng ta môùi coù laàn ñaàu tieân moät baèng chöùng khoâng theå choái caõi veà nieàm tin vaøo söï soáng laïi. Nhö ñaõ neâu trong phaàn giaûi ñaùp cuûa toâi cho caâu hoûi 18, baûn vaên naøy ñöôïc vieát vaøo thôøi baét ñaïo cuûa Antiochos IV Epiphane (175-164 tröôùc CN). Baûn vaên noùi ñeán söï phuïc sinh cuûa caùc thaønh vieân daân rieâng Thieân Chuùa, vaø chæ cuûa hoï thoâi, ngöôøi coâng chính thì ñeå vaøo höôûng söï soáng vónh haèng (ñaây laø laàn ñaàu tieân cuïm töø naøy xuaát hieän trong Kinh Thaùnh), keû khaùc thì ñeå chòu khoå nhuïc ñôøi ñôøi. Vaán ñeà ngöôøi ngay laønh phaûi chòu ñau khoå vaø ngöôïc ñaõi coäm leân nhöùc nhoái vaø taùc ñoäng nhö moät chaát xuùc taùc ñeå daãn ñeán nieàm tin vaøo söï phuïc sinh ñöôïc xem laø aùn quyeát coâng minh cuûa Thieân Chuùa. Hôn nöõa, theo Ñn 12,3, thì nhöõng baäc thaày hieàn ñöùc cuûa coäng ñoaøn, ñaõ töøng khích leä nhieàu ngöôøi ñi theo con ñöôøng chính tröïc, seõ ñaëc bieät raïng rôõ trong vinh quang, nôi hoï ñöôïc nhaéc leân giöõa ngaøn vì sao vaø muoân vaøn thieân söù.

Hai baûn vaên khaùc, thuoäc Cöïu Öôùc Kitoâ giaùo nhöng khoâng naèm trong Kinh Thaùnh Híp ri, khaúng ñònh moät nieàm tin vaøo söï soáng töông lai khi ngöôøi coâng chính ñöôïc höôûng haïnh phuùc vôùi Thieân Chuùa. Saùch Macabeâ quyeån thöù 2, ñöôïc vieát baèng tieáng Hy laïp vaøo cuoái theá kyû II tröôùc CN, qua truyeän töû ñaïo cuûa baûy thanh nieân vaø baø meï cuûa hoï, khaúng ñònh söï phuïc sinh cuûa ngöôøi coâng chính vaøo ngaøy sau heát (7,9.11.24; 14,46). Bò moät toaø aùn phaøm nhaân (töùc Antiochos IV Epiphane) keát aùn töû hình, hoï troâng ñôïi aùn quyeát cuûa toøa aùn toái cao cuûa Thieân Chuùa. Söï phuïc sinh theå lyù bôûi tay Thieân Chuùa laø phuùc ñaùp cho söï tieâu dieät theå lyù bôûi tay aùc nhaân. Hôn nöõa, 2 Mcb khaúng ñònh vieäc chuyeån caàu cuûa caùc thaùnh ôû treân trôøi cho ngöôøi coøn soáng ôû döôùi theá, cuõng nhö quyeàn naêng cho pheùp keû soáng daâng lôøi caàu nguyeän vaø cuûa leã cho ngöôøi cheát (12,39-46).

Saùch Khoân Ngoan, cuõng ñöôïc vieát baèng tieáng Hy laïp taïi A-leâ-xan-ria vaøo theá kyû I tröôùc CN, ñeå loä aûnh höôûng cuûa tö töôûng vaên hoùa Hy laïp. ÔÛ 1,11 vaø 3,1, laàn ñaàu tieân, khaùi nieäm Psuche (linh hoàn) ñöôïc du nhaäp vaøo trong Kinh Thaùnh ñeå chæ caùi nguyeân lyù thieâng lieâng baát töû trong con ngöôøi, ñoái laäp vôùi theå xaùc vaät chaát moûng gioøn, maëc duø khoâng coù choã naøo trong cuoán saùch duøng cuïm töø "linh hoàn baát töû" heát. Hôn nöõa, "tính baát töû" (3,4; 4,1; 8,13.17; 15,3) vaø "tính baát huû baïi" (2,23; 6,18) khoâng phaûi ñöôïc ñöa ra nhö nhöõng tính chaát töï nhieân cuûa baûn tính con ngöôøi, maø nhö laø moät quaø taëng Thieân Chuùa ban cho keû ngay laønh vaø laø hoa traùi cuûa söï keát hôïp vôùi ñöùc khoân ngoan (6,18; 8,13.17; 15,3). Sau heát, saùch Kn giaûi thích laïi St 3, quaû quyeát raèng chính vì loøng ganh tò cuûa quyû maø caùi cheát ñaõ ñi vaøo theá gian (2,24).

Noùi toùm laïi, coù moät söï tieán trieån trong tö töôûng Cöïu Öôùc lieân quan ñeán söï soáng beân kia caùi cheát, baét ñaàu töø nieàm tin cho raèng sau giôø cheát, coù moät söï toàn taïi aâm thaàm laëng leõ nôi aâm phuû cho ñeán lôøi khaúng ñònh keû cheát ñöôïc phuïc sinh, ít nhaát laø ngöôøi coâng chính. Duø sao, vaøo thôøi kyø Taân Öôùc, coù boán quan ñieåm lieân quan ñeán söï soáng beân kia caùi cheát. (1) Nhoùm Xañoác tin raèng caùi cheát hoaøn toaøn huûy dieät con ngöôøi. (2) Nhoùm Phariseâu khaúng ñònh thaân xaùc seõ phuïc sinh vaøo ngaøy sau heát. (3) Nhoùm EÂxeâni daïy linh hoàn laø baát töû. (4) Coäng ñoaøn Qumran döôøng nhö cho raèng thaân xaùc seõ khoâng phuïc sinh, maø thay vaøo ñoù, seõ coù moät daïng toàn taïi töông töï vôùi caùc thieân thaàn treân trôøi.

Nguyeân Taùc Anh Ngöõ "Responses to 101 Questions on Death And Eternal Life"

(Paulist Press, New York, 1998) cuûa Linh Muïc Peter Phan Ñình Cho

Baûn Dòch Vieät Ngöõ Cuûa M.A. Nguyeãn Thò Sang, CND

ñaõ ñöôïc xuaát baûn bôûi Nhaø Xuaát Baûn University Press, naêm 2000

(C) Copyright 2000 - Taùc Giaû Giöõ Baûn Quyeàn

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page