Ñeå tieáp tuïc vieäc chuùng ta suy tö veà vaán ñeà caûi thieän ñôøi soáng, moät vieäc ñöôïc baûo trì baèng nieàm tin töôûng vaøo tình yeâu cuûa Chuùa Cha, hoâm nay, chuùng ta seõ taäp trung suy tö veà yù nghóa cuûa toäi loãi, caû ôû phöông dieän caù nhaân laãn xaõ hoäi.
Tröôùc heát chuùng ta haõy nhìn ñeán thaùi ñoä cuûa Chuùa Gieâsu, vì Ngöôøi ñeán ñeå cöùu con ngöôøi khoûi toäi loãi vaø khoûi bò Satan kieàm cheá.
Taân Öôùc ñaõ nhaán maïnh thaät nhieàu ñeán quyeàn bính cuûa Chuùa Gieâsu treân ma quûi, thaønh phaàn Ngöôøi ñaõ tröø khöû "baèng ngoùn tay Thieân Chuùa" (Lk.11:20). Theo quan ñieåm Phuùc AÂm, vieäc giaûi cöùu nhöõng ngöôøi khoûi bò ma quûi aùm (x.Mk.5:1-20) coù moät yù nghóa roäng hôn yù nghóa chöõa laønh thuaàn tuùy veà theå lyù, ôû choã, coi beänh hoaïn veà phaàn xaùc coù lieân quan ñeán beänh hoaïn veà taâm hoàn. Beänh hoaïn ñöôïc Chuùa Gieâsu chöõa laønh, theo caên nguyeân cuûa noù, ñoù laø chöùng beänh toäi loãi. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ caét nghóa ñieàu naøy khi Ngöôøi chöõa laønh cho ngöôøi baát toaïi: "'Ñeå quùi vò bieát raèng Con Ngöôøi coù quyeàn tha toäi treân traùi ñaát' - Ngöôøi noùi cuøng ngöôøi baát toaïi - 'Toâi truyeàn cho anh haõy ñöùng leân vaùc choõng maø veà'" (Mk.2:10-11). Ngay caû tröôùc khi ra tay chöõa trò beänh naïn taät nguyeàn, Chuùa Gieâsu ñaõ chieán thaéng toäi loãi roài, baèng vieäc Ngöôøi cheá ngöï "caùc chöôùc caùm doã" do ma quûi gôïi leân cho Ngöôøi, trong thôøi gian Ngöôøi ôû trong hoang ñòa sau khi ñaõ laõnh nhaän pheùp röûa cuûa Gioan (x.Mk.1:12-13; Mt.4:1-14; Lk.4:1-13). Ñeå chieán ñaáu vôùi toäi loãi haèng caùm doã trong chuùng ta vaø chung quanh chuùng ta, chuùng ta phaûi theo chaân Chuùa Gieâsu, vaø phaûi hoïc laáy caûm thöùc "xin vaâng" lieân læ cuûa Ngöôøi ñoái vôùi yù ñònh yeâu thöông cuûa Chuùa Cha. Tieáng "xin vaâng" naøy ñoøi chuùng ta phaûi hoaøn toaøn daán thaân, song chuùng ta seõ khoâng theå naøo thöa ñöôïc nhö vaäy, neáu khoâng coù söï trôï giuùp cuûa aân suûng, do chính Chuùa Gieâsu laäp ñöôïc cho chuùng ta nhôø vieäc cöùu chuoäc cuûa Ngöôêi.
2- Giôø ñaây, nhìn vaøo theá giôùi ngaøy nay, chuùng ta phaûi coâng nhaän raèng coù moät sa suùt ñaùng keå trong yù thöùc veà toäi loãi. Vì tình traïng ñaày nhöõng döûng döng ñoái vôùi ñaïo nghóa, hay tình traïng phuû nhaän taát caû nhöõng gì ñöôïc lyù trí chaân chính vaø Maïc Khaûi cho chuùng ta bieát veà Thieân Chuùa, môùi coù nhieàu ngöôøi nam nöõ thieáu huït caûm quan veà Giao Öôùc cuûa Thieân Chuùa, cuõng nhö veà caùc giôùi luaät cuûa Ngaøi. Taát caû caûm quan cuûa con ngöôøi veà traùch nhieäm thöôøng bò lu môø bôûi vieäc con ngöôøi ñoøi phaûi ñöôïc quyeàn töï do tuyeät ñoái, moät quyeàn töï do cho raèng mình bò Thieân Chuùa laø nhaø laäp luaät toái cao ñe doïa vaø dung hoøa.
Tình traïng theâ thaûm hieän nay, moät tình traïng cho thaáy ñaõ boû ñi moät soá nhöõng giaù trò luaân lyù troïng yeáu, phaàn nhieàu laø do vieäc maát ñi caûm quan toäi loãi. Söï kieän naøy laøm cho chuùng ta nhaän thaáy khoaûng caùch khoång loà caàn phaûi ñöôïc laáp ñaày baèng vieäc truyeàn baù phuùc aâm hieän ñaïi. Löông tri con ngöôøi phaûi laáy laïi caûm quan veà Thieân Chuùa, veà tình thöông cuûa Ngaøi, veà caùc aân ban nhöng khoâng cuûa Ngaøi, ñeå coù theå nhaän ra caùi naëng neà cuûa toäi loãi, laø nhöõng gì khieán con ngöôøi choáng laïi Ñaáng Hoùa Coâng cuûa mình. Nieàm töï do caù nhaân caàn phaûi ñöôïc nhìn nhaän vaø baûo veä nhö moät taëng aân quùi baùu cuûa Thieân Chuùa, baèng caùch choáng laïi khuynh höôùng laøm cho noù maát ñi theo caùc caáu truùc cuûa hoaøn caûnh xaõ hoäi, hay haát noù ra khoûi caùi qui chieáu baát khaû xa caùch ñoái vôùi Ñaáng Hoùa Coâng.
3- Toäi loãi do caù nhaân gaây ra thaät söï cuõng bò aûnh höôûng bôûi xaõ hoäi nöõa. Trong khi toäi nhaân xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa vaø haïi ñeán baûn thaân mình, hoï cuõng phaûi chòu traùch nhieäm veà göông muø cuøng nhöõng aûnh höôûng xaáu do bôûi haønh vi cöû chæ cuûa hoï gaây ra. Cho duø hoï coù phaïm toäi ôû trong loøng ñi nöõa, noù vaãn gaây ra teä haïi cho thaân phaän con ngöôøi, vaø laøm suy yeáu ñi vieäc ñoùng goùp, maø moïi ngöôøi ñöôïc keâu goïi thöïc hieän, cho vieäc tieán boä veà tinh thaàn cuûa coäng ñoàng nhaân loaïi.
Ngoaøi ra, toäi loãi cuûa caù nhaân coøn laøm vöõng maïnh theâm caùc hình thöùc toäi loãi xaõ hoäi nöõa, thöù toäi loãi thöïc ra cuõng laø thaønh quûa choàng chaát töø nhieàu toäi loãi rieâng tö. Dó nhieân, traùch nhieäm thöïc söï laø ôû nôi caù nhaân, mieãn laø cô caáu xaõ hoäi khoâng phaûi laø chuû theå cuûa caùc taùc ñoäng veà luaân lyù. Toâng Huaán Haäu Cuoäc Thöôïng Hoäi Giaùm Muïc Theá Giôùi Reconciliatio et Paenitentia nhaéc nhôû laø: "Khi Giaùo Hoäi noùi veà caùc tröôøng hôïp toäi loãi, hay khi Giaùo Hoäi leân aùn moät soá tröôøng hôïp hay taùc haønh chung cuûa moät soá nhoùm xaõ hoäi naøo ñoù, lôùn hay nhoû, thaäm chí caû moät quoác gia hay phe nhoùm trong nöôùc, nhö laø thöù toäi loãi thuoäc veà xaõ hoäi, thì Giaùo Hoäi nhìn nhaän vaø coâng boá raèng, nhöõng tröôøng hôïp toäi loãi thuoäc veà xaõ hoäi naøy laø thaønh quûa choàng chaát vaø keát tuï töø nhieàu toäi loãi tö rieâng… Bôûi theá, traùch nhieäm thöïc söï laø ôû nôi caù nhaân" (ñoaïn 6).
Tuy nhieân, coøn moät söï kieän khoâng theå choái caõi, nhö Toâi thöôøng vaïch ra, ñoù laø nhöõng cô caáu toäi loãi trong theá giôùi hoâm nay, xaåy ra laø bôûi moái lieân thuoäc veà caùc cô caáu xaõ hoäi, kinh teáù vaø chính trò (x. Thoâng Ñieäp Sollicitudo Rei Socialis, ñoaïn 36; Saùch Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, soá 1869). Söï döõ ñaåy maïnh quyeàn löïc thu huùt khieáp ñaûm cuûa noù ñaõ khieán cho nhieàu maãu thöùc taùc haønh ñöôïc con ngöôøi coi laø "bình thöôøng" vaø "baát khaû traùnh". Theá roài, söï döõ ñöôïc ñaø phaùt trieån, baèng vieäc taøn phaù caùc aûnh höôûng cuûa löông taâm, moät löông taâm bò hoûa muø, thaäm chí khoâng theå nhaän thöùc ñöôïc nöõa. Bôûi vaäy maø, ngöôøi ta coù nghó ñeán nhöõng cô caáu toäi loãi, nhöõng gì laøm ngaên trôû tình traïng tieán trieån cuûa nhöõng ngöôøi baát lôïi nhaát theo quan ñieåm kinh teá vaø chính trò (x. Thoâng Ñieäp Sollicitudo Rei Socialis, ñoaïn 37), haàu nhö hoï seõ phaûi ñaàu haøng tröôùc söï döõ luaân lyù maø hoï cho laø baát khaû traùnh. Theá neân, nhieàu ngöôøi caûm thaáy mình baát löïc vaø boái roái tröôùc moät tình traïng ngoaøi söùc töôûng töôïng laøm cho hoï coù veû bò boù tay. Theá nhöng, vieäc loan baùo Chuùa Kitoâ chieán thaéng söï döõ ñaõ khieán chuùng ta tin töôûng raèng, "nhöõng cô caáu söï laønh" (x.Ibid. ñoaïn 39) vaãn coù theå cheá ngöï vaø thay theá nhöõng cô caáu söï döõ vöõng chaéc nhaát.
4- Truyeàn baù phuùc aâm taân thôøi laø vieäc phaûi ñöông ñaàu vôùi cuoäc thaùch ñoá naøy. Noù phaûi thöïc hieän laøm sao ñeå baûo ñaûm vieäc ngöôøi ta laáy laïi ñöôïc nhaän thöùc raèng, nôi Chuùa Kitoâ, söï döõ coù theå bò söï thieän chieán thaéng. Ngöôøi ta phaûi ñöôïc daïy cho bieát nhaän thöùc traùch nhieäm caù nhaân, moät traùch nhieäm coù lieân heä maát thieát vôùi nhöõng ñoøi hoûi veà luaân lyù cuõng nhö vôùi yù thöùc veà toäi loãi. Con ñöôøng caûi thieän ñôøi soáng bao goàm caû vieäc loaïi tröø ñi taát caû nhöõng gì laø ñoàng loõa vôùi nhöõng cô caáu toäi loãi maø, nhaát laø hoâm nay ñaây, aûnh höôûng ñeán con ngöôøi qua nhöõng lieân heä phöùc taïp khaùc nhau trong cuoäc soáng.
Cuoäc Möøng Kyû Nieäm Naêm 2000 cho caù nhaân vaø coäng ñoàng moät cô hoäi thuaän lôïi ñeå tieán theo ñöôøng höôùng aáy, baèng vieäc phaùt ñoäng moät "metanoia", töùc laø phaùt ñoäng moät cuoäc ñoåi thay veà taâm thöùc, moät cuoäc ñoåi thay seõ giuùp taïo neân nhöõng cô caáu chính tröïc vaø nhaân baûn hôn cho lôïi loäc cuûa ích chung.
Ñaminh Maria Cao Taán Tónh,
BVL, chuyeån dòch
(theo tuaàn san L'Osservatore Romano, aán baûn Anh
ngöõ, 1/9/1999)