Trong Thaùnh Vònh 116 chuùng ta ñoïc thaáy "Chuùa suûng aùi vaø coâng minh; Thieân Chuùa cuûa chuùng ta giaàu loøng thöông xoùt" (caâu 5). Thoaït tieân phaùn quyeát vaø tình thöông döôøng nhö laø hai thöïc taïi khoâng theå hoøa hôïp vôùi nhau, hay ít laø neáu tình thöông coù theå lieân keát ñöôïc vôùi phaùn quyeát thì tình thöông phaûi laøm giaûm bôùt quyeàn naêng baát nhaân nhöôïng cuûa phaùn quyeát. Bôûi theá môùi caàn phaûi hieåu ñöôïc lyù leõ cuûa Thaùnh Kinh laø nhöõng gì ñaõ lieân keát chuùng laïi vôùi nhau vaø ñaõ thöïc söï cho thaáy raèng chuùng caàn nhau ñeå toàn taïi.
Trong Cöïu Öôùc, yù nghóa veà ñöùc coâng minh thaàn linh ñöôïc daàn daàn nhaän thöùc thaáy, baét ñaàu töø tình traïng con ngöôøi haønh thieän maø laïi caûm thaáy bò ñe doïa moät caùch baát coâng. Theá roài hoï tìm nöông naùu vaø chôû che nôi Thieân Chuùa. Caûm nghieäm naøy ñaõ ñöôïc dieån ñaït moät soá laàn trong caùc Thaùnh Vònh, chaúng haïn nhö: "Toâi bieát raèng Chuùa phaân xöû cho keû khoán khoù vaø phaân minh cho ngöôøi ngheøo khoù. Keû chính tröïc nhaát ñònh seõ taï ôn danh Ngaøi; ngöôøi ngay laønh seõ ôû tröôùc nhan Chuùa" (Ps.104:13-14).
Veà vaán ñeà khoù khaên trong vieäc tìm kieám coâng lyù nôi con ngöôøi cuõng nhö nôi caùc tröôøng hôïp cuûa hoï, thì trong Thaùnh Kinh caøng ngaøy caøng nhaän thöùc ñöôïc raèng coâng lyù seõ chæ hoaøn toaøn ñöôïc theå hieän ôû töông lai, qua hoaït ñoäng cuûa moät nhaân vaät nhieäm maàu laø Ñaáng töø töø seõ toû ra nhöõng ñaëc tính "thieân sai" roõ raøng minh baïch hôn: ñoù laø moät vò vua hay con cuûa moät vò vua (x.Ps.72:1), moät choài "seõ phaùt xuaát töø goác Jesse" (Is.11:1), moät "nhaùnh coâng chính" laø mieâu dueä cuûa Ñavít (Jer.23:5).
2- Hình aûnh cuûa Vò Thieân Sai, ñöôïc baùo tröôùc nôi nhieàu ñoaïn vaên, nhaát laø nôi caùc saùch tieân tri, theo quan nieäm cöùu ñoä, coù phaän söï cai quaûn vaø phaân xöû cho tình traïng thònh vöôïng vaø phaùt trieån cuûa coäng ñoàng cuõng nhö cuûa phaàn töû caù nhaân thuoäc coäng ñoàng naøy.
Phaän söï phaùp quyeàn naøy seõ ñöôïc thi haønh ñoái vôùi ngöôøi laønh cuõng nhö keû aùc, thaønh phaàn seõ cuøng nhau ra tröôùc toøa phaùn xeùt, nôi maø söï vinh thaéng cuûa keû coâng chính seõ laøm cho keû döõ phaûi khieáp sôï vaø ngôõ ngaøng (x.Wis.4:20-5:23; cuõng x.Dn.12:1-3). Taùc duïng cuûa phaùn quyeát thuoäc veà "Con Ngöôøi", theo thò kieán cuûa saùch Ñanieân cho thaáy, seõ laø vieäc daân thaùnh cuûa Ñaáng Toái Cao chieán thaéng treân cuoäc suïp ñoå cuûa caùc vöông quoác theá traàn (x.Dn. ñoaïn 7, nhaát laø caùc caâu 18 vaø 27).
Laïi nöõa, ngay caû chính thaønh phaàn mong chôø phaùn quyeát thuaän lôïi cho mình cuõng nhaän thaáy nhöõng giôùi haïn cuûa mình. Theá neân, caøng ngaøy môùi caøng coù caûm thöùc raèng khoâng theå naøo coù coâng chính neáu khoâng coù aân suûng thaàn linh, nhö taùc giaû Thaùnh Vònh nhaéc nhôû: "OÂi Chuùa… xin haõy ñaùp lôøi toâi theo coâng lyù cuûa Ngaøi. Xin Chuùa ñöøng luaän xöû toâi tôù cuûa Ngaøi, vì tröôùc nhan Chuùa khoâng coù ai soáng maø chính tröïc caû" (Ps.143:1-2).
3- Chuùng ta cuõng thaáy cuøng moät lyù leõ nhö vaäy trong Taân Öôùc, nôi maø phaùn quyeát thaàn linh ñöôïc gaén lieàn vôùi coâng vieäc cöùu ñoä cuûa Chuùa Kitoâ.
Chuùa Gieâsu laø Con Ngöôøi ñöôïc Chuùa Cha ban quyeàn xeùt xöû. Ngöôøi seõ tuyeân phaùn treân taát caû moïi ngöôøi töø coõi cheát soáng laïi, khi phaân loaïi thaønh phaàn ñöôïc tieàn ñònh phuïc sinh ñeå höôûng söï soáng ra khoûi thaønh phaàn soáng laïi ñeå chòu phaùn xeùt (x.Jn.5:26-30). Tuy nhieân, nhö Thaùnh Kyù Gioan nhaán maïnh: "Thieân Chuùa ñaõ sai Con vaøo traàn gian khoâng phaûi ñeå luaän phaït traàn gian, song ñeå traàn gian nhôø Ngöôøi maø ñöôïc cöùu ñoä" (Jn.3:17). Chæ nhöõng ai choái töø ôn cöùu ñoä do Thieân Chuùa hieán ban theo loøng nhaân töø voâ bieân cuûa Ngaøi môùi bò luaän phaït maø thoâi, bôûi vì hoï seõ töï luaän phaït chính baûn thaân mình.
4- Thaùnh Phaoloâ ñaõ ñaøo saâu yù nghóa cöùu ñoä veà quan nieäm "söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa" naøy, moät coâng chính ñöôïc hoaøn taát "nhôø ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ ñoái vôùi taát caû nhöõng ai tin" (Rm.3:22). Söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa ñöôïc gaén boù chaët cheõ vôùi taëng aân giao hoøa; neáu chuùng ta ñöôïc giao hoøa vôùi Chuùa Cha nhôø Ñöùc Kitoâ, thì caû chuùng ta nöõa, nhôø Ñöùc Kitoâ, cuõng coù theå trôû neân söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa (x.2Cor.5:18-21).
Phaùn quyeát vaø tình thöông, nhö theá, coù theå hieåu nhö laø hai khía caïnh cuûa cuøng moät maàu nhieäm yeâu thöông: "Vì Thieân Chuùa ñaõ doàn taát caû moïi ngöôøi vaøo tình traïng baát phuïc tuøng ñeå Ngaøi coù theå toû tình thöông vôùi taát caû moïi ngöôøi" (Rm.11:32). Nhö theá, laø coát loõi cuûa thaùi ñoä thaàn linh vaø caàn trôû neân nhaân ñöùc neàn taûng cho tín höõu, tình yeâu phaûi thoâi thuùc chuùng ta tin töôûng vaøo ngaøy phaùn xeùt, loaïi tröø ñi taát caû moïi sôï haõi lo aâu (x.1Jn.4:18). Theo göông cuûa phaùn quyeát thaàn linh naøy, phaùn ñoaùn cuûa nhaân loaïi cuõng phaûi ñöôïc theå hieän theo leà luaät cuûa töï do, moät leà luaät thöïc söï ñöôïc tình thöông laøm chuû: "Anh em haõy luoân luoân noùi vaø laøm nhö nhöõng ngöôøi höôùng ñeán phaùn quyeát theo leà luaät cuûa töï do. Phaùn quyeát phuõ phaøng daønh cho ngöôøi khoâng bieát xoùt thöông; nhöng tình thöông laïi thaéng vöôït treân phaùn quyeát" (Jas.2:12-13).
5- Thieân Chuùa laø Cha tình thöông vaø cuûa moïi nieàm an uûi. Vì theá maø trong lôøi caàu thöù naêm cuûa kinh nguyeän tuyeät haûo laø Kinh Laïy Cha, "chuùng ta baét ñaàu nguyeän caàu vôùi lôøi 'xöng nhaän' noãi heøn yeáu cuûa mình cuõng nhö tình thöông cuûa Ngaøi" (Saùch Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, soá 2839). Trong vieäc toû cho chuùng ta thaáy söï troïn veïn cuûa tình thöông nôi Chuùa Cha, Chuùa Gieâsu cuõng daïy chuùng ta raèng, chuùng ta chæ coù theå ñeán ñöôïc vôùi Cha raát chính tröïc vaø xoùt thöông, nhôø caûm nghieäm ñöôïc moái tình thöông aáy, moät moái tình thöông ghi veát nôi caùc moái lieân heä giöõa chuùng ta vôùi tha nhaân. "Vieäc tuoân ñoå tình thöông naøy khoâng theå thaám vaøo loøng chuùng ta bao laâu chuùng ta khoâng tha cho nhöõng ai phaïm ñeán chuùng ta… Khi töø choái khoâng chòu tha thöù cho anh chò em cuûa mình, loøng chuùng ta ñaõ ñoùng laïi vaø tình traïng cöùng coûi cuûa loøng chuùng ta laøm cho chuùng tuoät maát tình yeâu nhaân haäu cuûa Chuùa Cha" (Saùch Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, soá 2840).
Ñaminh Maria Cao Taán Tónh, BVL, chuyeån dòch