Chuùa Gieâsu, vaøo giaây phuùt bi thaûm söûa soaïn ñoái dieän vôùi söï cheát, ñaõ keát thuùc baøi töø bieät cuûa mình (x.Jn.13ff) baèng lôøi nguyeän tuyeät vôøi cuøng Chuùa Cha. Baøi töø bieät naøy coù theå ñöôïc coi nhö laø moät baèng chöùng thieâng lieâng cho thaáy Chuùa Gieâsu trao laïi vaøo baøn tay Cha meänh leänh Ngöôøi ñaõ nhaän laõnh: ôû choã laøm cho tình yeâu cuûa Cha ñöôïc theá gian nhaän bieát nhôø taëng aân söï soáng ñôøi ñôøi (x.Jn.17:2). Söï soáng Ngöôøi hieán taëng ñöôïc giaûi nghóa moät caùch ñaùng chuù yù nhö laø moät taëng aân nhaän bieát. "Söï soáng ñôøi ñôøi ôû choã hoï nhaän bieát Cha laø Thieân Chuùa chaân thaät duy nhaát vaø Ñaáng Cha sai laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ" (Jn.17:3).
Nhaän bieát ôû ñaây, theo ngoân ngöõ thaùnh kinh Cöïu Öôùc cuõng nhö Taân Öôùc, khoâng phaûi chæ thuoäc veà tri thöùc maø thöôøng bao haøm moät kinh nghieäm soáng cuûa toaøn theå con ngöôøi trong ñoù coù caû khaû naêng yeâu thöông. Vieäc nhaän bieát naøy daãn ñeán vieäc "gaëp gôõ" Thieân Chuùa, nhö moät phaàn cuûa tieán trình ñöôïc truyeàn thoáng thaàn hoïc Ñoâng phöông goïi laø "thaàn linh hoùa", vaø laø moät tieán trình xaåy ra nhôø taùc ñoäng bieán ñoåi noäi taïi cuûa Thaàn Linh Thieân Chuùa (x. Thaùnh Greâgoârioâ Nyssan, Oratio Catech., 37: PG 45, 98B). Chuùng ta ñaõ baøn tôùi nhöõng ñeà taøi naøy ôû caùc baøi giaùo lyù trong naêm kính Chuùa Thaùnh Thaàn. Giôø ñaây, trôû laïi vôùi nhöõng lôøi cuûa Chuùa Gieâsu vöøa ñöôïc trích daãn, chuùng ta muoán suy tö veà yù nghóa trong vieäc nhaän bieát soáng ñoäng veà Thieân Chuùa Cha.
2 - Thieân Chuùa coù theå ñöôïc nhaän bieát nhö moät ngöôøi cha ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau, tuøy thuoäc vaøo quan ñieåm chuùng ta nhìn Ngaøi cuõng nhö vaøo khía caïnh cuûa maàu nhieäm cöùu xeùt. Vieäc nhaän bieát theo töï nhieân veà Thieân Chuùa ñöôïc caên cöù vaøo taïo vaät: vieäc nhaän bieát naøy daãn chuùng ta tôùi vieäc nhaän bieát Ngaøi laø nguyeân uûy vaø laø caên nguyeân sieâu vieät cuûa theá giôùi cuõng nhö cuûa con ngöôøi, nhôø ñoù chuùng ta nhaän thaáy vai troø laøm cha cuûa Ngaøi. Vieäc nhaän bieát naøy saâu xa hôn theo tieán trình cuûa aùnh saùng Maïc Khaûi, töùc laø döïa vaøo caùc lôøi cuûa Thieân Chuùa cuõng nhö vaøo vieäc Ngaøi laøm trong lòch söû cöùu ñoä (xem saùch Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, soá 287).
Trong Cöïu Öôùc, vieäc nhaän bieát Thieân Chuùa nhö moät ngöôøi cha töùc laø vieäc trôû laïi vôùi nguoàn coäi cuûa daân giao öôùc: "Ngaøi haù chaúng phaûi laø cha cuûa caùc ngöôøi, Ñaáng ñaõ taïo döïng caùc ngöôøi, Ñaáng ñaõ laøm neân caùc ngöôøi vaø ñaõ thieát laäp caùc ngöôøi hay sao?" (Dt.32:6). Vieäc qui chieáu veà Thieân Chuùa nhö cha cuûa mình laø vieäc baûo ñaûm vaø baûo toàn tình traïng hieäp nhaát cuûa nhöõng ai thuoäc veà cuøng moät gia ñình: "Taát caû chuùng ta khoâng phaûi coù cuøng moät Cha hay sao? Thieân Chuùa duy nhaát ñaõ khoâng döïng neân chuùng ta hay sao?" (Mal.2:10). Thieân Chuùa ñöôïc nhaän bieát nhö moät ngöôøi cha ngay caû khi Ngaøi söûa trò con caùi cho lôïi ích cuûa chuùng: "Thieân Chuùa khieån traùch keû Ngaøi yeâu thöông, nhö ngöôøi cha khieån traùch ngöôøi con oâng yeâu quùi" (Prv.3:12). Hieån nhieân laø ngöôøi cha bao giôø cuõng ñöôïc keâu caàu trong nhöõng luùc thaát voïng: "OÂi Chuùa, toâi keâu leân Ngaøi laø cha cuûa toâi, laø veä só cuûa toâi vaø laø ñaáng cöùu ñoä toâi; xin ñöøng boû rôi toâi trong luùc raéc roái, giöõa baõo toá vaø hieåm nguy" (Sir.51:10). Nhöõng giaù trò coù ñöôïc nôi vai troø laøm cha theo nhaân loaïi qua taát caû caùc hình thöùc naøy ñöôïc aùp duïng moät caùch tuyeät haûo cho Thieân Chuùa. Chuùng ta phaûi nhaän ngay laø khoâng theå naøo bieát ñöôïc troïn veïn yù nghóa vai troø laøm cha naøy, ngoaïi tröø noù ñöôïc chính Thieân Chuùa toû ra cho bieát.
3 - Caùc bieán coá lòch söû cöùu roãi cho thaáy vieäc maïc khaûi töø töø taùc ñoäng khôi maøo cuûa Chuùa Cha: Ngaøi môû loøng trí tín höõu baèng taùc ñoäng beà trong ñeå hoï chaáp nhaän Ngoâi Con nhaäp theå. Nhôø vieäc nhaän bieát Chuùa Gieâsu, hoï cuõng coù theå nhaän bieát Ngaøi laø Cha. Ñaây laø ñieàu chính Chuùa Gieâsu ñaõ daïy khi Ngöôøi traû lôøi cho Thaùnh Toâma: "Neáu caùc con bieát Thaøy caùc con cuõng bieát Cha Thaøy" (Jn.14:7; x. 7-10).
Nhö theá, caàn phaûi tin vaøo Chuùa Gieâsu vaø thaáy Ngöôøi, aùnh saùng theá gian, ñeå khoâng coøn ôû trong taêm toái cuûa voâ thöùc (x.Jn.12:44-46) vaø ñeå bieát raèng giaùo huaán cuûa Ngöôøi töø Cha maø coù (x.Jn.7:17ff). Ñieàu kieän naøy laøm cho chuùng ta coù theå nhaän bieát Cha vaø môùi coù khaû naêng toân thôø Ngaøi "trong tinh thaàn vaø chaân lyù" (Jn.4:23). Vieäc nhaän bieát soáng ñoäng naøy khoâng theå taùch khoûi tình yeâu. Tình yeâu naøy ñöôïc Chuùa Gieâsu thoâng truyeàn, nhö Ngöôøi noùi leân trong kinh nguyeän tö teá cuûa Ngöôøi: "OÂi Cha coâng chính… Con ñaõ toû danh Cha cho hoï vaø Con seõ coøn toû ra, ñeå tình Cha yeâu Con cuõng ôû trong hoï nöõa" (Jn.17:25-26).
"Khi chuùng ta caàu nguyeän cuøng Chuùa Cha laø chuùng ta giao tieáp vôùi Ngaøi cuõng nhö vôùi Con Ngaøi laø Chuùa Gieâsu Kitoâ. Baáy giôø chuùng ta hieåu bieát vaø nhaän ra Ngaøi baèng moät caûm quan chieâm ngaém luoân luoân môùi meû" (Saùch Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, soá 2781). Nhö theá, nhaän bieát Cha nghóa laø tìm thaáy nôi Ngaøi nguoàn goác höõu theå cuûa chuùng ta vaø tìm thaáy nguoàn goác söï hieäp nhaát cuûa chuùng ta nhö phaàn töû cuûa moät gia ñình, vaø cuõng coù nghóa laø ñöôïc chìm vaøo söï soáng "sieâu nhieân", chính laø söï soáng cuûa Thieân Chuùa.
4 - Bôûi theá, söù ñieäp cuûa Chuùa Con vaãn laø con ñöôøng vöông giaû cho vieäc nhaän bieát Cha vaø laøm cho Ngaøi ñöôïc nhaän bieát; thaät vaäy, nhö nhöõng lôøi saùng toû cuûa Thaùnh Ireâneâ gôïi laïi: "Kieán thöùc cuûa Cha laø Con" (Adv. Haer., IV 6, 7: PG 7, 990B). Tröôøng hôïp naøy chaúng nhöõng ñöôïc coáng hieán cho daân Yeán-Duyeân maø coøn cho caû Daân Ngoaïi nöõa, nhö Thaùnh Phaoloâ nhaán maïnh trong Thö göûi giaùo ñoaøn Roâma: "Phaûi chaêng Thieân Chuùa laø Thieân Chuùa cuûa moät mình daân Do Thaùi? Ngaøi cuõng chaúng phaûi laø Thieân Chuùa cuûa Daân Ngoaïi hay sao? Phaûi, cuûa caû Daân Ngoaïi nöõa, vì Thieân Chuùa chæ laø moät; vaø Ngaøi seõ coâng chính thaønh phaàn caét bì theo ñöùc tin cuûa hoï cuõng nhö thaønh phaàn khoâng caét bì nhôø ñöùc tin cuûa hoï" (Rm.3:29f). Thieân Chuùa chæ laø moät vaø Ngaøi laø Cha cuûa taát caû moïi ngöôøi, Ñaáng thieát tha hieán ban cho moïi ngöôøi ôn cöùu ñoä do Con mang laïi: ñaây laø ñieàu ñöôïc Phuùc AÂm Thaùnh Gioan goïi laø taëng aân söï soáng ñôøi ñôøi. Taëng aân naøy phaûi ñöôïc chaáp nhaän vaø truyeàn ñaït theo chieàu höôùng caûm taï tri aân laø nhöõng gì ñaõ laøm cho Thaùnh Phaoloâ vieát trong Thö Thöù Hai göûi giaùo ñoaøn Thessalonica: "Chuùng toâi buoäc phaûi taï ôn Chuùa thay cho anh em, nhöõng ngöôøi anh em yeâu daáu cuûa Chuùa, vì Thieân Chuùa ñaõ choïn anh em töø ñaàu ñeå ñöôïc cöùu ñoä, nhôø vieäc thaùnh hoùa cuûa Thaàn Linh cuõng nhö nhôø nieàm tin vaøo chaân lyù" (2Thes.2:13).
Ñaminh Maria Cao Taán Tónh chuyeån dòch