"Ngaøi ñaõ döïng neân chuùng toâi cho Ngaøi, oâi laïy Chuùa, neân loøng chuùng toâi khaéc khoaûi cho tôùi khi ñöôïc nghæ an trong Chuùa" (Conf.1,1). Caâu noùi löøng danh daãn vaøo cuoán Töï Thuù cuûa Thaùnh Augustinoâ naøy ñaõ noùi leân moät caùch soáng ñoäng caùi nhu caàu khoâng theå ñeø neùn ñaõ thuùc ñaåy con ngöôøi trong vieäc tìm kieám dung nhan Thieân Chuùa. Caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc nhau cuõng chöùng thöïc cho thaáy caùi caûm nghieäm aáy. "Traûi suoát gioøng lòch söû, ngay caû cho ñeán ngaøy hoâm nay ñaây, vaãn thaáy xuaát hieän nôi caùc daân nöôùc khaùc nhau caùi nhaän thöùc veà moät quyeàn naêng kín nhieäm, moät quyeàn naêng tieàm aån beân trong caùc chuyeån bieán cuûa thieân thieân, cuõng nhö taøng aån beân trong caùc bieán coá cuûa ñôøi soáng con ngöôøi. Coù nhöõng luùc coøn thaáy ñöôïc caû vieäc con ngöôøi bieát nhìn nhaän moät höõu theå toái cao, hay hôn theá nöõa, bieát nhaän ra moät Ngöôøi Cha" (Tuyeân Ngoân Nostra Aetate, ñoaïn 2).
Thaät vaäy, nhieàu kinh nguyeän nôi vaên chöông cuûa caùc toân giaùo treân theá giôùi ñeàu noùi leân nieàm xaùc tín laø coù theå nhaän thaáy ñöôïc moät Höõu Theå Toái Cao vaø keâu caàu Ngaøi nhö laø moät ngöôøi cha, Ñaáng con ngöôøi caûm nghieäm ñöôïc qua vieäc ngöôøi cha traàn gian chaêm soùc cho mình. Chính moái lieân heä naøy, nhö moät soá luoàng tö töôûng cuûa chuû nghóa voâ thaàn hieän ñaïi ñaët vaán ñeà cho raèng tö töôûng veà Thieân Chuùa laø moät phoùng aûnh töø vai troø cuûa ngöôøi laøm cha. Thaät ra vaán ñeà naøy khoâng coù lyù.
Tuy nhieân, theo kinh nghieäm cuûa mình, con ngöôøi ñoâi khi thöïc söï cuõng deã thích so saùnh thaàn tính vôùi caùc ñaëc ñieåm veà nhaân caùch hoïc laø nhöõng gì hoaøn toaøn phaûn aùnh theá giôùi nhaân loaïi. Bôûi theá, vieäc tìm kieám Thieân Chuùa tieáp tuïc tieán böôùc "moät caùch laàn moø", nhö Thaùnh Phaoloâ noùi vôùi daân thaønh Nhaõ Ñieån trong moät baøi dieãn töø cuûa ngaøi (x.Acts 17:27). Do ñoù, ñoái vôùi phöông dieän maäp môø nôi caûm nghieäm veà ñaïo giaùo naøy, caàn phaûi nhôù ñeå nhaän thöïc raèng, chæ coù maïc khaûi troïn veïn laø nhöõng gì Thieân Chuùa toû mình ra môùi coù theå xua tan ñi nhöõng boùng toái muø mòt vaø môùi chieáu leân aùnh saùng choùi chang.
2 - Theo göông Thaùnh Phaoloâ, vò maø ngay trong baøi dieãn töø cuûa mình noùi vôùi daân thaønh Nhaõ Ñieån ñaõ trích laïi moät caâu noùi cuûa thi só Aratus veà nguoàn goác thaàn linh cuûa con ngöôøi (x.Acts 17:28), vôùi moät loøng toân troïng, Giaùo Hoäi cuõng coá gaéng nhaän ra dung nhan cuûa Thieân Chuùa ñöôïc caùc toân giaùo khaùc nhau phaùc taû, baèng vieäc phaân bieät nôi caùc nieàm tin töôûng cuûa hoï nhöõng gì coù theå chaáp nhaän ñöôïc vôùi nhöõng gì khoâng hôïp vôùi Maïc Khaûi Kitoâ Giaùo.
Nhö theá, vieäc nhìn nhaän Thieân Chuùa nhö moät Ngöôøi Cha chung cuûa theá giôùi vaø cuûa loaøi ngöôøi phaûi ñöôïc coi laø moät minh thöùc tích cöïc veà ñaïo nghóa. Tuy nhieân, tö töôûng veà thaàn tính do con ngöôøi chuû quan khoâng ñaùng tin töôûng thöôøng nghó ra aáy khoâng theå naøo chaáp nhaän ñöôïc. Chaúng haïn, caùc ngöôøi Hy Laïp xöa cho Söï Thieän nhö laø moät höõu theå thaàn linh toái cao cuõng ñöôïc goïi laø cha, theá nhöng thaàn Zeus ñaõ toû ra cho thaáy vò thaàn naøy laøm cha moät caùch giaän döõ vaø aùc ñoäc cuõng nhö töø aùi. Chuùng ta ñoïc thaáy nôi taùc giaû Odyssey theá naøy: "Laïy cha Zeus, cha laø moät vò thaàn saùt haïi nhaát trong caùc thaàn: cha khoâng heà thöông con ngöôøi sau khi cha ñaõ sinh ra hoï vaø cha ñaõ boû maëc hoï cho taø vaän cuøng vôùi saàu ñau giaày voø" (XX, 201-203).
Theá nhöng, nhu caàu caàn ñeán moät vò Thieân Chuùa vöôït ra ngoaøi caùi chuû quan khoâng ñaùng tin töôûng aáy cuõng ñöôïc thaáy nôi caùc ngöôøi Hy Laïp xöa kia, nhö roõ raøng qua "Baûn Thaùnh Ca cho Zeus" cuûa nhaø thô Cleanthes. Tö töôûng veà moät ngöôøi cha thaàn linh, moät ngöôøi cha saün saøng ban taëng aân söï soáng doài daøo vaø cung caáp caùc nhu caàu caàn thieát, cuõng laø Ñaáng nghieâm thaúng ra tay tröøng trò maø khoâng caàn luùc naøo cuõng phaûi coù lyù do roõ raøng minh baïch, ñöôïc gaén lieàn, ôû nôi caùc xaõ hoäi coå xöa, vôùi leà loái taäp tuïc cuûa cha oâng vaø ñöôïc löu truyeàn laïi theo quan nieäm phoå thoâng nhaát trong laõnh vöïc toân giaùo.
3 - Nôi daân toäc Yeán-Duyeân, vieäc nhaän bieát vai troø laøm cha cuûa Thieân Chuùa daàn daàn vaø lieân tuïc bò taùc haïi bôûi khuynh höôùng toân thôø ngaãu töôïng laø nhöõng gì caùc vò tieân tri ñaõ maïnh meõ choáng ñoái: "Hoï noùi vôùi caây coái raèng 'Caùc ngöôi laø cha cuûa chuùng toâi', vaø vôùi soûi ñaù raèng 'Caùc ngöôi ñaõ sinh ra chuùng toâi'" (Jer.2:27). Thaät vaäy, ñoái vôùi caûm nghieäm veà ñaïo nghóa nôi thaùnh kinh thì nhaän thöùc veà Thieân Chuùa nhö laø moät Ngöôøi Cha ít coù lieân quan ñeán coâng vieäc taïo döïng cuûa Ngaøi cho baèng ñeán vieäc can thieäp cöùu ñoä cuûa Ngaøi trong lòch söû, khi Ngaøi thieát laäp moái lieân heä öôùc theä ñaëc bieät vôùi daân toäc Yeán-Duyeân. Thieân Chuùa thöôøng than raèng moái tình phuï thaân cuûa Ngaøi ñaõ khoâng ñöôïc ñoùn nhaän xöùng hôïp: "Chuùa phaùn: 'Nhöõng ñöùa con maø Ta ñaõ nuoâi lôùn laïi noåi leân phaûn choáng Ta'" (Is.1:2).
Ñoái vôùi daân toäc Yeán-Duyeân, vai troø laøm cha cuûa Thieân Chuùa döôøng nhö thaät hôn laø vai troø laøm cha nôi loaøi ngöôøi: "Cha toâi vaø meï toâi ñaõ boû queân toâi, song Chuùa vaãn giöõ laáy toâi" (Ps.27:10). Taùc giaû thaùnh vònh, vò ñaõ coù caûm nghieäm ñau thöông bò ruoàng boû vaø ñaõ thaáy nôi Thieân Chuùa moät ngöôøi cha coøn chaêm soùc hôn caû cha meï traàn gian cuûa mình nöõa, cho chuùng ta thaáy ñöôïc caùch taùc giaû ñaõ vöôn leân tôùi vai troø laøm cha cuûa Thieân Chuùa: "Loøng cuûa toâi noùi veà Ngaøi, maét cuûa toâi tìm kieám Ngaøi; OÂi laïy Chuùa, toâi tìm kieám dung nhan Ngaøi" (Ps.27:8). Vieäc tìm kieám dung nhan Thieân Chuùa laø moät haønh trình thieát yeáu, caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän vôùi moät taám loøng chaân thaønh vaø moät cuoäc daán thaân lieân tuïc. Chæ coù nhöõng coõi loøng chính tröïc môùi coù theå hoan hæ trong vieäc tìm kieám dung nhan Chuùa (x.Ps.105:3f), vaø vì theá dung nhan phuï thaân cuûa Thieân Chuùa môùi coù theå toû hieän ra nôi hoï (x.Ps.119:135; x. 31:17; 67:2; 80:4, 8, 20). Nhôø vieäc tuaân giöõ leà luaät thaùnh ngöôøi ta cuõng coù theå hoaøn toaøn hoan höôûng vieäc Thieân Chuùa cuûa giao öôùc baûo veä hoï. Phuùc laønh Thieân Chuùa töôûng thöôûng cho daân Ngaøi, qua vai troø trung gian tö teá cuûa Aaron, thöïc söï ñaõ nhaán maïnh ñeán vieäc dung nhan Thieân Chuùa toû ra saùng laùng: "Chuùa ñaõ chieáu toû dung nhan Ngaøi treân caùc ngöôøi vaø öu aùi caùc ngöôøi. Dieän maïo cuûa Ngaøi ôû vôùi caùc ngöôøi, laøm cho caùc ngöôøi ñöôïc bình an" (Num.6:25f).
4 - Töø luùc Chuùa Gieâsu ñeán theá gian, vieäc tìm kieám dung nhan Thieân Chuùa laø Cha ñaõ coù moät tính caùch quan troïng hôn nöõa. Chuùa Gieâsu ñaõ giaûng daïy theo caûm nghieäm laøm Con cuûa mình vaø ñaõ xaùc nhaän yù nieäm Thieân Chuùa laø Cha ñöôïc phaùc taû trong Cöïu Öôùc; thaät vaäy, Ngöôøi lieân tuïc nhaán maïnh ñeán yù nieäm naøy, soáng yù nieäm naøy moät caùch saâu xa khoân taû, vaø ñaõ chia seû yù nieäm aáy cho ai muoán ñöôïc cöùu ñoä nhö laø moät döï aùn söï soáng vaäy.
Nhaát laø Chuùa Gieâsu coøn ôû trong chính moái lieân heä tuyeät ñoái ñaëc thuø vôùi vai troø laøm cha thaàn linh cuûa Thieân Chuùa, khi Ngöôøi toû mình ra laø "con" vaø laáy mình laøm ñöôøng loái duy nhaát ñeå ñeán cuøng Cha. Ngöôøi ñaõ traû lôøi cho Philipheâ laø moân ñeä ñaõ xin Ngöôøi "toû cho chuùng con bieát Cha thì chuùng con seõ ñöôïc maõn nguyeän" (Jn.14:8), raèng bieát Ngöôøi töùc laø bieát Cha, vì Cha taùc haønh nôi Ngöôøi (x.Jn.14:8-11). Bôûi theá, nhöõng ai muoán gaëp Chuùa Cha ñeàu phaûi tin vaøo Con: "Nôi Con mình, Thieân Chuùa khoâng chæ ñoan quyeát vôùi chuùng ta veà vieäc chaêm soùc phuï thaân quan phoøng cuûa Ngaøi, maø coøn thoâng ban söï soáng cuûa Ngaøi cho hoï nöõa, khi laøm cho hoï trôû thaønh "con caùi trong Con mình". Ñoù laø ñieàu Thaùnh Toâng Ñoà Gioan nhaán maïnh baèng moät taám loøng bieát ôn saâu xa: "Haõy xem Chuùa Cha ñaõ yeâu thöông chuùng ta bieát bao, ñeå chuùng ta ñöôïc goïi laø con caùi cuûa Thieân Chuùa; vaø chuùng ta thaät söï laø nhö theá" (1Jn.3:1).