Trong baøi giaùo lyù tröôùc, chuùng ta ñaõ suy nieäm veà "nhöõng daáu hy voïng" hieän dieän trong theá giôùi. Hoâm nay chuùng ta tieáp tuïc baøi suy nieäm naøy trong vieäc xeùt ñeán moät soá "daáu hieäu hy voïng" hieän coù trong Giaùo Hoäi ñeå caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu coù theå hieåu bieát hôn vaø caûm thaáy nhöõng daáu hy voïng naøy hôn. Chuùng phaùt xuaát töø taùc ñoäng cuûa Thaùnh Linh, Ñaáng maø qua caùc theá kyû, "baèng quyeàn naêng cuûa Phuùc AÂm… khieán cho Giaùo Hoäi giöõ ñöôïc neùt treû trung. Ngaøi khoâng ngöøng canh taân Giaùo Hoäi vaø daãn Giaùo Hoäi ñeán tình traïng hoaøn toaøn hieäp nhaát vôùi Taân Lang cuûa Giaùo Hoäi" (Hieán Cheá Lumen Gentium, ñoaïn 4).
Trong nhöõng bieán coá cuûa giaùo hoäi ñeå laïi daáu veát ñaäm neùt nôi theá kyû cuûa chuùng ta, bieán coá quan troïng nhaát laø Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II. Nhôø Coâng Ñoàng naøy, Giaùo Hoäi ñaõ laáy ra töø kho taøng cuûa mình "ñieàu cuõ cuõng nhö môùi" (x. Mt. 13:52), vaø caûm nghieäm ñöôïc moät caùch naøo ñoù aân suûng cuûa moät Leã Hieän Xuoáng môùi (x. Lôøi cuûa Ñöùc Gioan XXIII cuoái kyø hoïp ñaàu tieân cuûa Coâng Ñoàng, III, in Discorsi, Messaggi, Colloqui V, naêm 1962/1963, trang 29). Neáu chuùng ta nhìn kyõ thì nhöõng daáu hy voïng ñang laøm cho söù meänh cuûa Giaùo Hoäi hoâm nay linh hoaït ñeàu coù lieân heä vôùi vieäc tuoân traøn Thaùnh Linh maø Giaùo Hoäi ñaõ caûm thaáy trong cuoäc söûa soaïn, cöû haønh vaø aùp duïng Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II.
2 - Vieäc laéng nghe nhöõng gì "Thaàn Linh ñang noùi vôùi Giaùo Hoäi cuõng nhö cho caùc Giaùo Hoäi" (Toâng Thö Tertio Millennio Adveniente, ñoaïn 23; x. Rev. 2:7ff) ñang ñöôïc theå hieän nôi vieäc chaáp nhaän nhöõng ñoaøn suûng maø Ngaøi phaân phoái doài daøo. Vieäc taùi khaùm phaù vaø caûm nhaän naøy cuûa Giaùo Hoäi ñaõ khai môû cho moät cuoäc hieäp thoâng chaët cheõ giöõa caùc ôn goïi khaùc nhau nôi Daân Chuùa, nhö ñöôïc theå hieän qua loøng nhieät thaønh haân hoan môùi meû ñoái vôùi vieäc truyeàn baù Phuùc AÂm.
Ñaëc bieät laø hoâm nay ñaây Thaùnh Linh ñang thoâi thuùc Giaùo Hoäi phaùt ñoäng ôn goïi vaø söù meänh cuûa ngöôøi tín höõu giaùo daân. Vieäc hoï tham döï vaø cuøng coù traùch nhieäm trong ñôøi soáng nôi coäng ñoàng Kitoâ höõu, cuøng vôùi nhieàu hình thöùc cuûa vieäc toâng ñoà vaø vieäc phuïc vuï cuûa hoï trong xaõ hoäi, khieán cho chuùng ta coù lyù maø hy voïng raèng, vaøo buoåi bình minh cuûa ñeä tam thieân nieân seõ coù moät cuoäc "hieån linh" troïn veïn vaø toát ñeïp nôi thaønh phaàn giaùo daân. Cuõng thaáy coù hy voïng ôû nôi caû vai troø nöõ giôùi maø hoï ñöôïc keâu goïi ñeå laõnh nhaän nöõa. Trong xaõ hoäi daân söï cuõng nhö Giaùo Hoäi, "khaû naêng nöõ giôùi" ñang caøng ngaøy caøng trôû neân roõ neùt hôn, vaø khaû naêng nöõ giôùi naøy caàn phaûi ñöôïc naâng ñôõ hôn baèng nhöõng caùch thöùc xöùng hôïp vôùi ôn goïi nöõ giôùi theo yù ñònh cuûa Thieân Chuùa.
Ngoaøi ra, chuùng ta khoâng theå queân ñöôïc raèng, moät trong nhöõng taëng aân Thaàn Linh ñaõ ban phaùt roäng raõi trong thôøi cuûa chuùng ta laø vieäc thaêng hoa caùc bieán chuyeån giaùo hoäi, caùc bieán chuyeån maø töø luùc môû maøn cho Giaùo Trieàu cuûa mình Toâi vaãn tieáp tuïc chæ ñieåm nhö laø caên nguyeân hy voïng cuûa Giaùo Hoäi cuõng nhö xaõ hoäi. Chuùng "laø daáu hieäu cuûa caùc hình thöùc töï do, theå hieän moät Giaùo Hoäi duy nhaát, vaø chuùng cuõng bieåu hieäu cho neùt môùi meû toát ñeïp ñang hoaït ñoäng trong giaây phuùt lòch söû hieän taïi naøy, chôø ñöôïc nhaän ra moät caùch troïn veïn moïi taùc duïng tích cöïc cuûa noù ñoái vôùi nöôùc Chuùa" (Insegnamenti VII/2 naêm 1984, trang 696).
3 - Theá kyû cuûa chuùng ta cuõng ñaõ töøng chöùng kieán thaáy maàm moáng cuûa bieán chuyeån giaùo hoäi böøng nôû vaø phaùt trieån. Trong cuoäc bieán chuyeån naøy, Thaùnh Linh ñaõ daãn caùc phaàn töû cuûa caùc Coäng Ñoàng Giaùo Hoäi khaùc nhau tìm kieám nhöõng ñöôøng loái ñoái thoaïi ñeå thöïc hieän vieäc taùi thieát laäp hieäp nhaát.
Ñaëc bieät nhôø Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II, vieäc tìm kieám hieäp nhaát vaø quan taâm ñaïi keát ñaõ döùt khoaùt trôû thaønh "moät laõnh vöïc caàn thieát cho toaøn boä ñôøi soáng Giaùo Hoäi", vaø laø moät cuoäc daán thaân öu tieân cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong vieäc "muoán ñoùng goùp baèng moïi caùch coù theå" (Insegnamenti VIII/1 naêm 1991, trang 1999). Vieäc ñoái thoaïi veà söï thaät, ñöôïc môû ñöôøng vaø hoã trôï baèng vieäc ñoái thoaïi baèng baùc aùi, ñang daàn daàn gaët haùi ñöôïc nhöõng hoa traùi ñaùng keå. Cuõng thaáy coù moät yù thöùc maõnh lieät hôn veà linh hoàn thöïc söï cuûa traøo löu trong vieäc phuïc hoài hieäp nhaát Kitoâ giaùo laø ôû traøo löu ñaïi keát thieâng lieâng, töùc laø ôû vieäc caûi thieän taâm hoàn, nguyeän caàu vaø soáng thaùnh thieän (x. Unitatis Redintegratio, ñoaïn 8).
4 - Sau heát, trong soá nhieàu daáu hieäu hy voïng khaùc, Toâi muoán ñeà caäp ñeán "khuynh höôùng phaùt trieån trong vieäc ñoái thoaïi vôùi caùc toân giaùo khaùc cuõng nhö vôùi vaên hoùa hieän ñaïi" (Toâng Thö Tertio Millennio Adveniente, ñoaïn 46).
Rieâng vieäc ñoái thoaïi vôùi caùc toân giaùo khaùc, ngöôøi ta chæ caàn nhôù laïi tính caùch tieân tri maø Tuyeân Ngoân Nostra Aetate cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II veà lieân heä cuûa Giaùo Hoäi vôùi caùc toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo vaãn ñöôïc daàn daàn theå hieän. Nhieàu cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi ôû caùc caáp khaùc nhau ñaõ ñöôïc thöïc hieän vaø ñang ñöôïc thöïc hieän ôû moïi phaàn ñaát treân theá giôùi giöõa ñaïi dieän cuûa caùc toân giaùo khaùc nhau. Toâi haân hoan nhaéc laïi caùch rieâng böôùc tieán daøi ñaõ ñaït tôùi trong vieäc ñoái thoaïi vôùi Anh Em Do Thaùi, "chö huynh" cuûa chuùng ta.
Vieäc caùc toân giaùo ñang tin töôûng xích laïi gaàn nhau ñeå ñoái thoaïi, vaø caûm thaáy coù moät nhu caàu khaån tröông trong vieäc hôïp löïc ñeå coå voõ möùc tieán boä cuõng nhö ñeå ñoùng goùp vôùi caùc quoác gia daán thaân phuïc vuï neàn luaân lyù, laø moät daáu hy voïng quan troïng cho nhaân loaïi. Nieàm tin töôûng vaøo taùc ñoäng lieân læ cuûa Thaàn Linh khieán chuùng ta hy voïng raèng, nhôø cuøng moät ñöôøng loái quan taâm vaø hieåu bieát nhau aáy, moïi ngöôøi coù theå môû loøng mình ra cho Chuùa Kitoâ, AÙnh Saùng ñích thöïc "chieáu soi moïi ngöôøi" (Jn.1:9).
Coøn vieäc ñoái thoaïi vôùi vaên hoùa, tinh thaàn cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II cuõng ñang chöùng toû cho thaáy caùi coâng hieäu linh caûm cuûa mình: "Theo khuynh höôùng cuûa theá giôùi, Giaùo Hoäi ñöôïc coâng nhaän bieát laø moät thöïc taïi xaõ hoäi vaø laø moät löïc ñaåy trong lòch söû theá naøo, Giaùo Hoäi cuõng khoâng phaûi laø khoâng caûm nhaän thaáy mình ñaõ ñöôïc höôûng lôïi bôûi lòch söû cuõng nhö bôûi vieäc phaùt trieån nhaân loaïi nhö vaäy" (Hieán Cheá Gaudium et Spes, ñoaïn 44). Nhöõng lieân heä ñaït ñöôïc trong laõnh vöïc naøy ñaõ thaéng löôùt nhöõng toån thöông baát traéc. Vieäc caùc traøo löu vaên hoùa khaùc nhau trong thôøi chuùng ta ñaõ chuù taâm hôn ñoái vôùi nghieäm thöùc toân giaùo, nhaát laø vôùi Kitoâ giaùo, ñang thoâi thuùc chuùng ta kieân trì tieán böôùc treân con ñöôøng chuùng ta ñaõ löïa choïn, höôùng veà moät cuoäc gaëp gôõ môùi meû giöõa Phuùc AÂm vaø vaên hoùa.
5 - Trong nhieàu daáu hieäu hy voïng aáy chuùng ta khoâng theå khoâng nhaän ra taùc ñoäng cuûa Thaàn Linh Thieân Chuùa. Tuy nhieân, trong vieäc hoaøn toaøn leä thuoäc vaøo Ngaøi cuõng nhö trong vieäc hieäp thoâng vôùi Ngaøi, Toâi cuõng muoán thaáy coù caû vai troø cuûa Meï Maria nöõa, Ñaáng "ñöôïc Thaùnh Linh khuoân ñuùc vaø ñöôïc hình thaønh nhö moät taïo vaät môùi" (Hieán Cheá Lumen Gentium, ñoaïn 56). Laø moät ngöôøi meï, Meï Maria chuyeån caàu cho Giaùo Hoäi vaø daãn Giaùo Hoäi tieán böôùc treân con ñöôøng thaùnh thieän vaø deã daïy ñoái vôùi Ñaáng An UÛi. Vaøo buoåi bình minh cuûa moät thieân nieân môùi, chuùng ta coù theå vui möøng nhaän ra raèng "baûn toùm löôïc veà Meï Maria" cuûa Giaùo Hoäi (Insegnamenti X/3 naêm 1987, trang 1483) laø ñieàu moâ taû yù nghóa saâu xa nhaát cho cuoäc canh taân cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II.