Vieäc cöû haønh Cuoäc Möøng Kyû Nieäm giuùp chuùng ta chieâm ngaém Chuùa Gieâsu Kitoâ nhö laø taän ñieåm cuûa thôøi gian tröôùc Ngöôøi vaø nhö laø khôûi ñieåm cuûa taát caû thôøi gian sau Ngöôøi. Thaät theá, Ngöôøi ñaõ khai maøo cho moät taân söû, khoâng nhöõng cho nhöõng ai tin Ngöôøi maø coøn cho caû coäng ñoàng nhaân loaïi, vì ôn cöùu chuoäc Ngöôøi hoaøn thaønh laø ñeå hieán cho moãi moät con ngöôøi. Töø ñoù, nhöõng hoa traùi cuûa vieäc Ngöôøi cöùu chuoäc ñöôïc thaám nhaäp traøn lan khaép gioøng lòch söû moät caùch maàu nhieäm. Vôùi Chuùa Kitoâ vónh cöûu ñaõ ñi vaøo thôøi gian.
"Ngay töø ban ñaàu ñaõ coù Lôøi" (Jn.1:1). Baèng nhöõng lôøi naøy, thaùnh Gioan khai môû cho Phuùc AÂm cuûa ngaøi, mang chuùng ta vöôït ra ngoaøi khôûi ñieåm thôøi gian cuûa mình, ñeán taän coõi vónh haèng thaàn linh. Lôøi dieãn taû naøy ñaõ vang voïng lôøi dieãn taû trong ñoaïn saùng taïo: "Ngay töø ban ñaàu Thieân Chuùa ñaõ döïng neân caùc taàng trôøi vaø ñaát" (Gn.1:1). Theá nhöng, trong vieäc taïo döïng, noù laø moät vaán ñeà cuûa thôøi gian, trong khi ñoù, nôi maø Lôøi ñöôïc noùi ñeán, laïi laø moät vaán ñeà cuûa vónh haèng.
Coù hai khoaûng caùch voâ cuøng giöõa hai yeáu toá. Noù laø moät khoaûng caùch giöõa thôøi gian vaø vónh cöûu, giöõa taïo vaät vaø Thieân Chuùa.
2 - Laø Lôøi töø ñôøi ñôøi hieän höõu, Chuùa Kitoâ coù moät nguoàn goác vöôït xa khoûi cuoäc haï sinh cuûa Ngöôøi trong thôøi gian.
Lôøi minh xaùc cuûa thaùnh Gioan ñöôïc caên cöù vaøo chính nhöõng lôøi cuûa Chuùa Gieâsu. Ñeå traû lôøi cho nhöõng ngöôøi Do Thaùi haïch traùch Ngöôøi vì Ngöôøi cho raèng Ngöôøi ñaõ thaáy Abraham trong khi Ngöôøi chöa ñaày 50 tuoåi, Chuùa Gieâsu ñaùp: "Thaät vaäy, thaät vaäy, Toâi noùi cho quùi vò hay, Toâi hieän höõu tröôùc khi coù Abraham" (Jn.8:58). Lôøi minh xaùc naøy nhaán maïnh ñeán caùi töông phaûn giöõa vieäc trôû neân (the becoming) cuûa Abraham vaø vieäc hieän höõu (the being) cuûa Chuùa Kitoâ. Chöõ "geneùsthai" ñöôïc duøng trong baûn vaên Hy Laïp chæ veà Abraham thöïc söï coù nghóa laø "trôû neân" (to become), hay "hình thaønh" (to come into being): noù laø moät ñoäng töø xaùc ñaùng ñeå chæ veà theå thöùc hieän höõu hôïp vôùi loaøi taïo vaät. Ngöôïc laïi, chæ coù moät mình Chuùa Gieâsu môùi coù theå noùi: "Toâi hieän höõu" (I am), moät dieãn taû xaùc ñònh möùc ñoä hoaøn toaøn cuûa hieän theå, vöôït ra ngoaøi taát caû nhöõng naêng theå. Nhö theá laø Ngöôøi chöùng toû Ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc vieäc Ngöôøi coù moät hieän höõu caù bieät töø ñôøi ñôøi.
3 - Khi aùp duïng lôøi "Toâi hieän höõu" cho chính mình, Chuùa Gieâsu ñaõ laøm cho danh cuûa Thieân Chuùa thaønh teân cuûa Ngöôøi, moät danh xöng ñöôïc toû cho Moisen trong saùch Xuaát Haønh. Sau khi trao cho Moisen söù meänh giaûi thoaùt daân cuûa mình khoûi caûnh laøm toâi ôû Ai Caäp, Giaveâ laø Chuùa ñaõ baûo ñaûm seõ hoä giuùp vaø saùt caùnh vôùi Moisen, vaø ñeå ñoan quyeát cho loøng trung thaønh cuûa mình, Ngaøi ñaõ toû cho oâng bieát maàu nhieäm danh taùnh cuûa Ngaøi: "Ta laø Ñaáng hieän höõu" (Ex.3:14). Nhôø ñoù, Moisen coù theå noùi cuøng caùc ngöôøi Yeán-Duyeân raèng: "Ñaáng hieän höõu ñaõ sai toâi ñeán vôùi quùi vò" (ibid.). Danh xöng naøy chaúng nhöõng noùi leân söï hieän dieän cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa daønh cho daân cuûa Ngaøi, maø coøn noùi leân maàu nhieäm khoân thaáu cuûa Ngaøi.
Chuùa Gieâsu laáy danh hieäu thaàn linh naøy laøm cuûa mình. Trong Phuùc AÂm thaùnh Gioan, lôøi dieãn taû naøy xuaát hieän moät soá laàn treân moâi mieäng Ngöôøi (xem 8:24,28,58;13:19). Vôùi danh hieäu naøy, Chuùa Gieâsu cho chuùng ta thaáy moät caùch thöïc söï raèng, nôi baûn thaân Ngöôøi, vónh cöûu chaúng nhöõng coù tröôùc thôøi gian maø coøn ñi vaøo thôøi gian nöõa.
Cho duø chia seû vôùi thaân phaän con ngöôøi, Chuùa Gieâsu vaãn nhaän thöùc ñöôïc vieäc hieän höõu ñôøi ñôøi cuûa mình, moät hieän höõu khieán cho taát caû moïi hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi coù moät giaù trò cao caû hôn. Chính Ngöôøi ñaõ nhaán maïnh giaù trò ñôøi ñôøi naøy: "Trôøi ñaát coù qua ñi nhöng nhöõng lôøi cuûa Toâi seõ khoâng qua ñi" (Mk.13:31; par.). Nhöõng lôøi cuûa Ngöôøi, cuõng nhö nhöõng taùc haønh cuûa Ngöôøi, coù moät giaù trò chuyeân bieät chung keát, vaø seõ tieáp tuïc keâu goïi loaøi ngöôøi ñaùp öùng cho ñeán cuøng thôøi gian.
4 - Vieäc laøm cuûa Chuùa Gieâsu coù hai phöông dieän lieân heä chaët cheõ vôùi nhau: vieäc cuûa Ngöôøi laø moät vieäc cöùu ñoä giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi quyeàn löïc söï döõ, vieäc cuûa Ngöôøi cuõng laø moät vieäc taân taïo ñeå con ngöôøi ñöôïc tham döï vaøo söï soáng thaàn linh.
Vieäc giaûi thoaùt khoûi söï döõ ñaõ ñöôïc baùo tröôùc trong Cöïu Öôùc, nhöng chæ moät mình Ñöùc Kitoâ môùi hoaøn toaøn chieám ñöôïc noù. Chæ coù moät mình Ngöôøi laø Con môùi coù quyeàn naêng vónh haèng treân lòch söû con ngöôøi: "Neáu Con giaûi thoaùt cho quùi vò, quùi vò seõ thöïc söï ñöôïc giaûi thoaùt" (Jn.8:36). Thö göûi cho giaùo ñoaøn Do Thaùi cuõng heát söùc nhaán maïnh ñeán söï thaät naøy, khi toû cho thaáy hy teá duy nhaát cuûa Con ñaõ chieám laáy cho chuùng ta "ôn cöùu ñoä ñôøi ñôøi" (Heb.9:12), vöôït treân giaù trò cuûa nhöõng hy teá Cöïu Öôùc.
Vieäc taân taïo chæ coù theå ñaït ñöôïc bôûi Ñaáng toaøn naêng, vì noù bao haøm vieäc thoâng truyeàn söï soáng thaàn linh cho vieäc hieän höõu cuûa con ngöôøi.
5 - Quan ñieåm veà nguoàn goác ñôøi ñôøi cuûa Lôøi, ñaëc bieät ñöôïc nhaán maïnh trong Phuùc AÂm thaùnh Gioan, thoâi thuùc chuùng ta ñi saâu hôn vaøo maàu nhieäm naøy.
Bôûi theá, chuùng ta haõy tieán ñeán Cuoäc Möøng Kyû Nieäm, baèng vieäc tuyeân xöng ñöùc tin cuûa mình nôi Ñöùc Kitoâ caøng ngaøy caøng maõnh lieät hôn bao giôø heát: "Thieân Chuùa bôûi Thieân Chuùa, AÙnh Saùng bôûi AÙnh Saùng, Thieân Chuùa thaät bôûi Thieân Chuùa thaät". Nhöõng ñoaïn cuûa Kinh Tin Kính ñaây hieán cho chuùng ta loái tieán vaøo maàu nhieäm naøy; chuùng laø moät lôøi môøi goïi tieán ñeán maàu nhieäm naøy. Chuùa Gieâsu tieáp tuïc laøm chöùng cho theá heä cuûa chuùng ta, nhö Ngöôøi ñaõ laøm 2000 naêm tröôùc ñoái vôùi caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi cuõng nhö vôùi nhöõng ai nghe Ngöôøi, veà vieäc Ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc caên tính thaàn linh cuûa Ngöôøi: maàu nhieäm Toâi hieän höõu.
Vì maàu nhieäm naøy, lòch söû nhaân loaïi khoâng coøn rôi vaøo tình traïng baêng hoaïi nöõa, nhöng coù moät yù nghóa vaø moät höôùng ñi: moät caùch naøo ñoù, lòch söû nhaân loaïi ñaõ ñöôïc thai ngheùn vôùi vónh cöûu. Lôøi höùa an uûi maø Chuùa Kitoâ ñaõ noùi vôùi caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi vang leân cho moïi ngöôøi laø: "Naøy ñaây Thaøy luoân ôû cuøng caùc con cho ñeán cuøng thôøi gian" (Mt.28:20).