Ñeå höôùng veà Cuoäc Ñaïi Hyû Möøng Naêm 2000, baét ñaàu ngay töø Thoâng Ñieäp Dominum et Vivificantem Toâi ñaõ keâu goïi anh chò em haõy nhìn "baèng con maét ñöùc tin hai ngaøn naêm taùc ñoäng cuûa Thaàn Chaân Lyù, Ñaáng qua caùc theá heä ñaõ laáy töø kho taøng Ôn Cöùu Ñoä do Chuùa Kitoâ laäp ñöôïc maø ban söï soáng môùi cho con ngöôøi, mang ñeán cho hoï ôn thöøa nhaän trong Ngöôøi Con ñöôïc haï sinh Duy Nhaát, thaùnh hoùa hoï, ñeå hoï coù theå cuøng vôùi Thaùnh Phaoloâ laäp laïi raèng: 'Chuùng ta ñaõ laõnh nhaän... Thaàn Linh laø Ñaáng ñeán töø Thieân Chuùa' (x.1Cor.2:12)" (ñoaïn 53a).
Trong caùc baøi giaùo lyù tröôùc ñaây, chuùng ta ñaõ dieãn taû vieäc Thaàn Linh Thieân Chuùa toû hieän nôi söï soáng cuûa Ñöùc Kitoâ vaøo Ngaøy Leã Hieän Xuoáng laø thôøi ñieåm Giaùo Hoäi ñöôïc hình thaønh, cuõng nhö nôi söï soáng chung rieâng cuûa caùc tín höõu. Giôø ñaây chuùng ta höôùng veà chaân trôøi theá giôùi vaø toaøn lòch söû nhaân loaïi. Nhö theá laø chuùng ta ñang di ñoäng theo phaùc hoïa cuûa cuøng böùc Thoâng Ñieäp veà Thaùnh Linh naøy, böùc thoâng ñieäp nhaán maïnh ñeán vieäc chuùng ta khoâng theå giôùi haïn mình vaøo hai ngaøn naêm keå töø khi Ñöùc Kitoâ giaùng sinh ñaõ qua ñi. Chuùng ta thöïc söï caàn phaûi "ñi ngöôïc veà tröôùc nöõa ñeå oâm laáy toaøn theå taùc ñoäng cuûa Thaùnh Linh ngay caû tröôùc thôøi Chuùa Kitoâ - töø ban ñaàu, treân khaép theá giôùi, nhaát laø trong coâng cuoäc cuûa Cöïu Öôùc" (cuøng nguoàn, ñoaïn 53b). Ñoàng thôøi "chuùng ta caàn nhìn xa hôn vaø ñi xa hôn theá nöõa, khi nhaän thöùc ñöôïc raèng 'gioù thoåi ñaâu tuøy yù', theo hình aûnh Chuùa Gieâsu ñaõ dieãn taû trong cuoäc noùi chuyeän vôùi Nicoâñeâmoâ" (cuøng nguoàn, ñoaïn 53c).
2 - Hôn nöõa, khi chuù troïng ñeán maàu nhieäm vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi, Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II ñaõ hieán cho chuùng ta luoàng gioù vieãn aûnh naøy. Coâng Ñoàng chuû tröông raèng taùc ñoäng cuûa Thaùnh Linh khoâng theå bò giôùi haïn vaøo chieàu kích cô caáu cuûa Giaùo Hoäi, nôi maø Thaàn Linh cuõng hoaït ñoäng moät caùch chuyeân nhaát vaø troïn veïn, maø coøn phaûi ñöôïc nhaän thaáy caû ôû ngoaøi bieân giôùi höõu hình cuûa Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ nöõa" (x.Hieán Cheá Gaudium et Spes, ñoaïn 22 vaø Lumen Gentium, ñoaïn 16).
Veà phaàn mình, cuøng vôùi toaøn boä Thaùnh Truyeàn, cuoán Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ nhaéc laïi raèng: "Lôøi cuûa Thieân Chuùa vaø Hôi Thôû cuûa Ngaøi hieän dieän ngay töø nguyeân thuûy cuûa höõu theå vaø söï soáng nôi moïi thuï taïo" (soá 703). Vaø moät ñoaïn yù nghóa cuûa phuïng vuï Byzantine coù caâu: "Vieäc cai quaûn, thaùnh hoùa vaø linh ñoäng taïo vaät thuoäc veà Thaùnh Linh, vì Ngaøi laø Thieân Chuùa ñoàng baûn theå vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con... Quyeàn naêng treân söï soáng thuoäc veà Thaàn Linh, vì laø Thieân Chuùa, Ngaøi baûo trì taïo thaønh trong Chuùa Cha vaø nhôø Chuùa Con" (cuøng nguoàn). Nhö theá thì khoâng coøn moät goùc trôøi naøo cuûa taïo vaät vaø khoâng coøn moät giaây phuùt naøo cuûa lòch söû maø Thaàn Linh khoâng taùc ñoäng.
Taát caû moïi söï ñuùng thöïc ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân nhôø Ñöùc Kitoâ vaø trong Ñöùc Kitoâ (x.Col.1:16), vì yù nghóa vaø muïc ñích toái haäu cuûa vieäc taïo döïng naøy laø ñeå "hieäp nhaát taát caû nôi Ngöôøi" (Eph.1:10). Tuy nhieân, taát caû moïi söï naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi quyeàn pheùp Thaùnh Linh cuõng laø moät söï thaät. Ñeå dieãn taû "nhòp ñieäu" lòch söû cöùu ñoä cuûa Ba Ngoâi naøy, Thaùnh Ireâneâ vieát raèng "Thaàn Linh söûa soaïn con ngöôøi tröôùc cho Con Thieân Chuùa, Con daãn hoï ñeán cuøng Chuùa Cha, vaø Chuùa Cha ban cho hoï ñöôïc baát töû vaø tröôøng sinh" (Adv. Haer., IV,20,5).
3 - Thaàn Linh Thieân Chuùa, Ñaáng hieän dieän trong vieäc taïo thaønh vaø hoaït ñoäng nôi taát caû moïi giai ñoaïn cuûa lòch söû cöùu roãi, ñieàu khieán moïi söï höôùng veà bieán coá Lôøi Nhaäp Theå chung cuoäc. Thaàn Linh naøy roõ raøng khoâng khaùc vôùi Ñaáng Chuùa Kitoâ töû giaù vaø phuïc sinh ban cho "ngoaøi caân löôøng" (x.Jn.3:34). Cuõng vò Thaàn Linh naøy ñaõ söûa soaïn muøa voïng cho Ñaáng Thieân Sai trong theá giôùi, vaø bôûi Ñöùc Gieâsu Kitoâ, ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa Ngoâi Cha thoâng truyeàn cho Giaùo Hoäi vaø cho toaøn theå nhaân loaïi. Nhöõng chieàu kích Kitoâ hoïc vaø Thaùnh Linh hoïc khoâng theå taùch rôøi nhau, chaúng nhöõng traûi suoát gioøng lòch söû cöùu roãi maø coøn khaép caû lòch söû theá giôùi nöõa.
Bôûi theá, chuùng ta coù theå nghó moät caùch hôïp lyù raèng ñöôøng loái daãn ñeán ôn cöùu ñoä ñang roäng môû ôû baát cöù nôi naøo mang nhöõng yeáu toá cuûa söï chaân thaät, söï thieän haûo, söï myõ leä nguyeân tuyeàn vaø söï khoân ngoan ñích thöïc, ôû baát cöù choã naøo coù nhöõng noã löïc quaûng ñaïi trong vieäc xaây döïng moät xaõ hoäi nhaân baûn hôn hôïp vôùi yù ñònh cuûa Thieân Chuùa. Hôn theá nöõa, ôû nôi ñaâu thaønh taâm troâng mong maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa vaø hy voïng höôùng veà maàu nhieäm cöùu roãi, ôû ñoù chuùng ta coù theå nhaän ra coâng vieäc kín ñaùo vaø hieäu naêng cuûa Thaàn Linh Thieân Chuùa, Ñaáng thoâi thuùc con ngöôøi ñeán gaëp gôõ Chuùa Kitoâ "laø Ñöôøng, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng" (Jn.14:6). Khi chuùng ta laät moät soá trang vaên chöông vaø trieát lyù tuyeät vôøi naøo ñoù, ca tuïng chính ñaùng moät coâng trình ngheä thuaät hay laéng nghe nhöõng khuùc nhaïc du döông, chuùng ta töï nhieân nhaän ra nôi nhöõng dieãn taû loaøi ngöôøi taøi tình naøy moät phaûn aùnh saùng ngôøi cuûa Thaàn Linh Thieân Chuùa. Dó nhieân, nhöõng phaûn aùnh naøy ôû moät laõnh vöïc khaùc vôùi nhöõng can thieäp laøm cho con ngöôøi, ñöôïc naâng leân baäc sieâu nhieân, thaønh moät ñeàn thôø cho Thaùnh Linh ngöï cuøng vôùi caùc Ngoâi trong Ba Ngoâi Thieân Chuùa (x.Thaùnh Toâma, Summa Theol., I-II, q.109,a.1,ad 1). Nhö theá, tröïc tieáp hay giaùn tieáp, Thaùnh Linh höôùng daãn con ngöôøi ñeán cuøng toaøn boä ôn cöùu ñoä cuûa Ngaøi.
4 - Vì lyù do naøy chuùng ta seõ döøng laïi ôû caùc baøi giaùo lyù tôùi ñeå chieâm ngöôõng taùc ñoäng cuûa Thaàn Linh nôi ñaáu tröôøng roäng lôùn cuûa lòch söû loaøi ngöôøi. Caùi nhìn naøy seõ giuùp chuùng ta naém ñöôïc moái lieân heä saâu xa noái keát Giaùo Hoäi vaø theá giôùi, noái keát toaøn boä lòch söû loaøi ngöôøi vôùi lòch söû cöùu roãi ñaëc bieät. Lòch söû cöùu roãi ñaëc bieät naøy thöïc söï khoâng phaûi laø moät lòch söû "taùch bieät" cho baèng ñoùng moät vai troø lieân heä ñeán toaøn boä lòch söû loaøi ngöôøi, moät vai troø maø chuùng ta coù theå dieãn taû nhö "bí tích", töùc laø, nhö moät daáu hieäu vaø duïng cuï cuûa moät vieäc ban taëng caû theå ôn cöùu roãi höôùng ñeán nhaân loaïi nhôø vieäc Nhaäp Theå cuûa Lôøi vaø vieäc traøn ñoå Thaàn Linh.
Naém laáy chieác chìa khoùa naøy seõ deã hieåu ñöôïc moät soá trang tuyeät vôøi cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II veà söï lieân keát voán coù giöõa Giaùo Hoäi vaø nhaân loaïi. Trong chieàu höôùng Thaùnh Linh hoïc naøy Toâi thích ñoïc laïi khuùc môû ñaàu cuûa Hieán Cheá Gaudium et Spes: "Nieàm vui vaø hy voïng, noãi ñau vaø buoàn thöông cuûa con ngöôøi thôøi ñaïi chuùng ta, nhaát laø cuûa nhöõng ai ngheøo naøn vaø khoå sôû moät caùch naøo ñoù, cuõng laø nieàm vui vaø hy voïng, noãi ñau vaø buoàn thöông cuûa caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ nöõa. Khoâng coù gì thuaàn tuùy nhaân loaïi laïi khoâng ñöôïc vang voïng nôi taâm can cuûa hoï. Vì coäng ñoàng cuûa hoï laø moät coäng ñoàng bao goàm nhöõng con ngöôøi, nhöõng con ngöôøi maø, vì ñöôïc hieäp nhaát trong Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc höôùng daãn bôûi Thaùnh Linh, vöôn mình tieán ñeán vöông quoác cuûa Chuùa Cha vaø laø nhöõng ngöôøi mang söù ñieäp cöùu ñoä daønh ñeå cho taát caû moïi ngöôøi. Ñoù laø lyù do taïi sao Kitoâ Höõu chia seû caûm thöùc veà moái lieân keát saâu xa vôùi doøng gioáng loaøi ngöôøi cuõng nhö vôùi lòch söû loaøi ngöôøi" (ñoaïn 1).
ÔÛ ñaây coù theå thaáy roõ raøng taïi sao vieäc Giaùo Hoäi lieân keát vôùi theá giôùi vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi theá giôùi phaûi ñöôïc hieåu nhö baét nguoàn töø Chuùa Kitoâ, trong aùnh saùng vaø quyeàn naêng cuûa Thaùnh Linh. Theá neân, Giaùo Hoäi töï caûm nghieäm thaáy mình laøm vieäc cho Thaàn Linh laø Ñaáng maàu nhieäm hoaït ñoäng trong caùc coõi loøng vaø trong lòch söû. Vaø chuùng ta caûm thaáy chuùng ta ñöôïc sai ñi ñeå lan truyeàn cho toaøn theå nhaân loaïi taàm möùc vieân troïn Thaàn Linh ñaõ laõnh nhaän vaøo ngaøy Thaønh Thaàn Hieän Xuoáng.