Caû cuoäc ñôøi cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ soáng trong Thaùnh Linh. Thaùnh Basilioâ cho raèng Thaàn Linh laø "baïn ñöôøng baát khaû phaân ly (cuûa Chuùa Kitoâ) trong heát moïi söï" (De Spir.S.,16), vaø thaùnh nhaân hieán cho chuùng ta moät toùm löôïc tuyeät vôøi veà lòch söû cuûa Chuùa Kitoâ theá naøy: "Chuùa Kitoâ ñeán thì Thaùnh Linh ñeán tröôùc, nhaäp theå thì Thaùnh Linh hieän dieän, laøm nhöõng vieäc laï luøng, ban ôn vaø chöõa laønh nhôø Thaùnh Linh, khu tröø quûi con, troùi buoäc quûi söù nhôø Thaùnh Linh, thöù tha toäi loãi, hieäp nhaát cuøng Cha nhôø Thaùnh Linh, phuïc sinh töø keû cheát bôûi quyeàn naêng Thaùnh Linh" (cuøng nguoàn, 19).
Sau khi suy nieäm veà vieäc Chuùa Gieâsu laõnh nhaän pheùp röûa vaø thöïc hieän söù vuï cuûa Ngöôøi trong quyeàn naêng cuûa Thaùnh Linh, giôø ñaây chuùng ta suy nieäm veà vieäc Thaàn Linh toû mình ra trong "giôø" sau heát cuûa Chuùa Gieâsu, giôø töû naïn vaø phuïc sinh cuûa Ngöôøi.
2 - Söï hieän dieän cuûa Thaùnh Linh ôû giaây phuùt töû naïn cuûa Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc döï tính tröôùc baèng söï vieäc laø chính Con Thieân Chuùa laø Ñaáng cheát treân thaäp giaù trong xaùc theå cuûa mình. Neáu "unus de Trinitate passus est" (DS 401), töùc laø, neáu "moät Ngoâi trong Ba Ngoâi chòu khoå", thì caû Ba Ngoâi cuøng hieän dieän trong cuoäc khoå naïn cuûa Ngöôøi; bôûi vaäy maø Chuùa Cha vaø Thaùnh Linh cuõng coù maët nöõa.
Tuy nhieân, chuùng ta phaûi töï hoûi: vai troø ñích thöïc cuûa Thaùnh Linh laø gì trong giôø phuùt cuoái cuøng cuûa Chuùa Gieâsu? Vaán naïn naøy chæ coù theå traû lôøi neáu maàu nhieäm cöùu chuoäc ñöôïc hieåu nhö laø moät maàu nhieäm yeâu thöông.
Toäi loãi laø nhöõng gì taïo vaät phaûn nghòch cuøng Ñaáng Hoùa Coâng, ñaõ laøm giaùn ñoaïn cuoäc ñoái thoaïi giöõa Thieân Chuùa vaø con caùi cuûa Ngaøi.
Trong vieäc Nhaäp Theå cuûa Ngöôøi Con Duy Nhaát, Thieân Chuùa ñaõ dieãn ñaït tình yeâu trung thaønh vaø xoùt thöông cuûa Ngaøi ñoái vôùi nhaân loaïi toäi loãi, cho ñeán ñoä laøm cho mình toån thöông nôi Chuùa Gieâsu. Phaàn mình, toäi loãi treân Goângoâta ñaõ toû cho thaáy baûn chaát cuûa noù nhö laø moät "cuoäc taán coâng Thieân Chuùa", ñeå baát cöù khi naøo nhaân loaïi rôi vaøo troïng toäi, nhö Thö göûi giaùo ñoaøn Do Thaùi vieát, "laø phaàn hoï, hoï laïi ñoùng ñanh Con Thieân Chuùa vaø khinh maï Ngöôøi laàn nöõa" (Heb.6:6).
Trong vieäc trao noäp Con Ngaøi cho toäi loãi cuûa chuùng ta, Thieân Chuùa ñaõ toû cho chuùng ta thaáy raèng döï aùn yeâu thöông cuûa Ngaøi coù tröôùc caû moïi coâng leânh cuûa chuùng ta vaø muoân vaøn troåi vöôït hôn taát caû moïi baát trung cuûa chuùng ta. "Tình yeâu laø theá naøy, ñoù laø khoâng phaûi chuùng ta ñaõ yeâu meán Thieân Chuùa maø laø Ngaøi ñaõ yeâu thöông chuùng ta vaø ñaõ sai Con mình ñeå ñeàn buø toäi loãi cuûa chuùng ta" (1Jn.4:10).
3 - Cuoäc khoå naïn vaø töû naïn cuûa Chuùa Gieâsu laø moät maàu nhieäm tình yeâu hieån nhieân coù caû Ba Ngoâi thaàn linh tham döï vaøo. Chuùa Cha thöïc hieän vieäc khôi maøo töï do toái thöôïng: chính Ngaøi laø Ñaáng ñaõ yeâu tröôùc, vaø trong vieäc trao phoù Con vaøo baøn tay saùt nhaân cuûa chuùng ta, Ngaøi boäc loä cho thaáy sôû höõu yeâu quùi nhaát cuûa Ngaøi. Nhö Thaùnh Phaoloâ vieát, Ngaøi "ñaõ khoâng dung tha cho Con rieâng mình", töùc laø, Ngaøi ñaõ khoâng giöõ Con cho baûn thaân mình nhö laø moät kho taøng caàn giöõ laáy moät caùch vò kyû, maø "ñaõ hieán Ngöôøi vì taát caû chuùng ta" (Rm.8:32).
Chuùa Con thoâng phaàn troïn veïn tình yeâu cuûa Chuùa Cha vaø döï aùn cöùu ñoä cuûa Ngaøi: "Ngöôøi ñaõ hieán mình vì toäi loãi cuûa chuùng ta... theo yù muoán Thieân Chuùa vaø Cha cuûa chuùng ta" (Gal.1:4).
Coøn Thaùnh Linh? Vì cuõng ôû trong moái thaân tình cuûa söï soáng Ba Ngoâi, neân ôû cuoäc trao ñoåi yeâu thöông naøy, moät cuoäc trao ñoåi yeâu thöông giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con nôi maàu nhieäm Goângoâta, Thaùnh Linh laø Ngoâi Vò Tình Yeâu maø Chuùa Cha vaø Chuùa Con yeâu nhau hieäp nhaát trong Ngaøi.
Böùc Thö göûi giaùo ñoaøn Do Thaùi ñaõ khai trieån hình aûnh cuûa hy teá khi noùi raèng Chuùa Gieâsu ñaõ hieán mình "nhôø Thaàn Linh haèng höõu" (Heb.9:14). Trong Thoâng Ñieäp Dominum et Vivificantem, Toâi ñaõ cho thaáy laø ñoaïn "Thaàn Linh haèng höõu" naøy thöïc söï muoán noùi leân Thaùnh Linh nhö ngoïn löûa thieâu huûy caùc teá vaät hy sinh cuûa caùc hy teá theo leã nghi xöa, cuõng laø "Thaùnh Linh ñaõ taùc haønh moät caùch ñaëc bieät nôi vieäc töï hieán tuyeät ñænh naøy cuûa Con Ngöôøi ñeå bieán vieäc khoå ñau naøy thaønh tình yeâu cöùu chuoäc" (ñoaïn 40). "Thaùnh Linh nhö Tình Yeâu vaø Taëng AÂn xuoáng, baèng moät nghóa naøo ñoù, ngay taâm ñieåm cuûa hy teá ñöôïc hieán daâng treân Thaäp Giaù. ÔÛ ñaây, caên cöù vaøo truyeàn thoáng thaùnh kinh chuùng ta coù theå noùi: Ngaøi thieâu huûy hy teá naøy baèng ngoïn löûa yeâu thöông lieân keát Con vôùi Cha trong nieàm hieäp thoâng Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Vaø vì hy teá Thaäp Giaù laø moät taùc ñoäng xöùng hôïp vôùi Chuùa Kitoâ neân trong hy teá naøy Ngöôøi môùi 'nhaän laõnh' Thaùnh Linh" (cuøng nguoàn, ñoaïn 41).
Theo phuïng vuï Roâma, vò linh muïc ñaõ coù lyù khi caàu nguyeän tröôùc Hieäp Leã nhöõng lôøi quan troïng naøy: "Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa haèng soáng, bôûi yù muoán cuûa Chuùa Cha vaø coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùa ñaõ cheát ñeå mang laïi söï soáng cho theá gian".
4 - Lòch söû cuoäc ñôøi cuûa Chuùa Gieâsu khoâng chæ keát thuùc ôû caùi cheát maø coøn daãn ñeán moät söï soáng vinh quang Phuïc Sinh. "Baèng vieäc phuïc sinh töø trong keû cheát cuûa mình, Chuùa Gieâsu Kitoâ Chuùa chuùng ta" ñaõ "ñöôïc chæ ñònh laø Con Thieân Chuùa trong quyeàn naêng theo Thaàn Linh thaùnh thieän" (x.Rm.1:4).
Vieäc phuïc sinh laø vieäc hoaøn thaønh vieäc Nhaäp Theå, vaø vieäc phuïc sinh naøy cuõng xaåy ra, nhö vieäc Con haï sinh vaøo traàn gian, "bôûi hoaït ñoäng cuûa Thaùnh Linh". Thaùnh Phaoloâ ñaõ noùi taïi Antioâkia ôû Pisidia raèng: "Chuùng toâi mang ñeán cho anh em tin möøng laø ñieàu Thieân Chuùa ñaõ höùa vôùi cha oâng, thì Ngaøi ñaõ hoaøn thaønh nôi chuùng ta laø con chaùu cuûa caùc vò, baèng vieäc laøm cho Chuùa Gieâsu soáng laïi; nhö cuõng ñaõ ñöôïc vieát trong Thaùnh Vònh ñoaïn 2: 'Con laø Con Cha, hoâm nay Cha ñaõ sinh ra Con'" (Acts 13:32).
Taëng aân cuûa Thaùnh Linh maø Chuùa Gieâsu ñaõ laõnh nhaän troøn ñaày vaøo buoåi saùng Phuïc Sinh, ñöôïc Ngöôøi tuoân traøn lai laùng treân Giaùo Hoäi. Chuùa Gieâsu ñaõ noùi vôùi caùc moân ñeä tuï hoïp nhau treân Nhaø Tieäc Ly: "Caùc con haõy nhaän laáy Thaùnh Linh" (Jn.20:22), vaø Ngöôøi ñaõ ban cho caùc vò Thaàn Linh naøy "thöïc söï qua nhöõng daáu tích töû giaù cuûa Ngöôøi: 'Ngöôøi ñaõ toû cho caùc vò thaáy baøn tay vaø caïnh söôøn Ngöôøi'" (Thoâng Ñieäp Dominum et Vivificantem, ñoaïn 24). Söù vuï cöùu ñoä cuûa Chuùa Gieâsu ñöôïc toùm laïi vaø hoaøn taát trong vieäc Ngöôøi thoâng ban Thaàn Linh cho nhaân loaïi, ñeå daãn hoï veà vôùi Chuùa Cha.
5 - Neáu "coâng vieäc chính" cuûa Thaùnh Linh laø maàu nhieäm vöôït qua cuûa Chuùa Gieâsu, moät maàu nhieäm khoå naïn vaø vinh quang, thì nhôø taëng aân cuûa Thaàn Linh, caùc moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ cuõng coù theå chòu khoå vaø bieán thaäp giaù thaønh con ñöôøng daãn ñeán aùnh saùng: "per crucem ad lucem". Thaàn Linh cuûa Con ban cho chuùng ta aân suûng ñeå coù cuøng moät caûm thöùc nhö Chuùa Kitoâ vaø ñeå yeâu nhö Ngöôøi yeâu, cho ñeán ñoä hieán maïng soáng mình cho anh em: "Ngöôøi ñaõ thí maïng soáng mình vì chuùng ta; neân chuùng ta cuõng phaûi boû söï soáng mình cho anh em" (1Jn.3:16).
Baèng vieäc truyeàn ñaït Thaàn Linh cuûa mình cho chuùng ta, Chuùa Kitoâ ñaõ ñi vaøo ñôøi soáng cuûa chuùng ta, ñeå moãi ngöôøi trong chuùng ta coù theå noùi nhö thaùnh Phaoloâ: "Khoâng phaûi toâi soáng maø laø Chuùa Kitoâ soáng trong toâi" (Gal.2:20). Nhö theá, troïn cuoäc soáng cuûa chuùng ta trôû neân moät Cuoäc Vöôït Qua lieân tuïc, moät cuoäc lieân tuïc vöôït qua söï cheát maø vaøo söï soáng, cho ñeán cuoäc Vöôït Qua cuoái cuøng, khi chuùng ta cuøng vôùi Chuùa Gieâsu vaø nhö Chuùa Gieâsu vöôït "töø theá giôùi naøy maø veà cuøng Cha" (Jn.13;1). Thaät vaäy, thaùnh Ireâneâoâ Lyon vieát, "nhöõng ai ñaõ laõnh nhaän vaø mang trong mình Thaàn Linh Thieân Chuùa thì ñöôïc daãn ñeán cuøng Lôøi, töùc laø ñeán cuøng Con, roài Con tieáp nhaän hoï vaø daâng hoï cho Cha, vaø Cha ban cho hoï tình traïng baát hoaïi" (Demonst. Apost.,7).