Khi tuyeân xöng "toâi tin kính Thieân Chuùa" laø chuùng ta tröôùc heát noùi leân taát caû nieàm xaùc tín cuûa chuùng ta raèng Thieân Chuùa hieän höõu. Ñaây laø moät chuû ñeà chuùng ta ñaõ baøn ñeán ôû buoåi giaùo lyù cuûa kyø tröôùc lieân quan ñeán yù nghóa cuûa caâu "toâi tin kính". Theo giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, söï thaät veà söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa coù theå bieát ñöôïc bôûi nguyeân trí khoân laønh maïnh cuûa con ngöôøi. Nhöõng ñoaïn Saùch Khoân Ngoan (13:1-9) vaø Böùc Thö göûi giaùo ñoaøn Roâma (x.1:19-20) maø chuùng ta ñaõ trích daãn tröôùc ñaây chöùng thöïc ñieàu naøy. Caùc ñoaïn vaên naøy noùi ñeán kieán thöùc veà Thieân Chuùa laø Ñaáng Hoùa Coâng (hay (Nguyeân Nhaân Ñeä Nhaát). Söï Thaät naøy cuõng ñöôïc ñeà caäp ñeán ôû nhöõng trang khaùc trong Thaùnh Kinh. Thieân Chuùa voâ hình, theo moät nghóa naøo ñoù, ñaõ trôû neân "höõu hình" qua nhöõng coâng vieäc Ngaøi laøm.
"Caùc taàng trôøi
coâng boá vinh quang Thieân Chuùa,
vaø khoâng trung chöùng toû coâng
vieäc tay Ngaøi.
Ngaøy ngaøy keå leå, ñeâm ñeâm
toû loä" (Ps.19:2-3).
Baøi ca vuõ truï haân hoan cuûa taïo vaät naøy laø moät baøi ca chuùc tuïng Thieân Chuùa laø Ñaáng Hoùa Coâng. Ñaây chuùng ta coù moät ñoaïn khaùc:
"OÂi Chuùa, caùc
kyø coâng cuûa Chuùa nhieàu bieát
bao!
Chuùa ñaõ khoân ngoan taïo neân chuùng
taát caû;
traùi ñaát ñaày nhöõng thuï
taïo cuûa Ngaøi"
(Ps.104:24).
"Chính Ngaøi laø
Ñaáng duøng quyeàn naêng döïng
neân traùi ñaát,
Ñaáng taïo theá gian baèng khoân
ngoan cuûa mình, vaø
baèng hieåu bieát cuûa mình môû
roäng caùc taàng trôøi...
Moïi ngöôøi ñeàu khôø
khaïo chaúng hieåu bieát chi" (Jer.10:12,14).
"Ngaøi ñaõ taïo
neân moïi xinh ñeïp trong thôøi gian...
Toâi bieát raèng baát cöù ñieàu
gì Thieân Chuùa laøm ñeàu beàn
vöõng muoân ñôøi;
Khoâng gì coù theå theâm hay bôùt"
(Eccl.3:11,14).
Ñaây chæ laø moät soá ñoaïn ñöôïc caùc taùc giaû caûm höùng noùi leân chaân lyù toân giaùo veà Thieân Chuùa Hoùa Coâng, baèng vieäc söû duïng hình aûnh theá giôùi cuøng thôøi vôùi caùc vò. Noù thöïc söï laø moät hình aûnh tieàn khoa hoïc, nhöng ñuùng theo toân giaùo vaø tuyeät vôøi veà thi ca. Hình aûnh hieän taïi cho ngöôøi cuûa thôøi chuùng ta, nhôø vieäc phaùt trieån cuûa ngaønh vuõ truï hoïc lieân quan ñeán trieát hoïc cuõng nhö khoa hoïc, laïi mang moâït yù nghóa vaø taùc hieäu khoân saùnh hôn nöõa ñoái vôùi nhöõng ai haønh ñoäng vôùi moät trí khoân laønh maïnh.
Nhöõng kyø laï maø caùc khoa hoïc chuyeân bieät khaùc nhau toû cho chuùng ta thaáy veà con ngöôøi cuõng nhö theá giôùi, veà tieåu vuõ truï vaø ñaïi vuõ truï, veà caáu truùc noäi taïi cuûa theå chaát vaø veà nhöõng saâu kín nôi taâm lyù con ngöôøi, ñeàu laø nhöõng gì xaùc nhaän nhöõng lôøi cuûa caùc taùc giaû Saùch Thaùnh, ñöa chuùng ta ñeán vieäc nhaän bieát söï hieän höõu cuûa moät Thöôïng Trí ñaõ taïo neân vuõ truï trong traät töï lôùp lang.
Nhöõng lôøi "toâi tin kính Thieân Chuùa" tröôùc heát qui veà Ñaáng maïc khaûi mình ra. Thieân Chuùa, Ñaáng maïc khaûi mình ra cuõng laø Ñaáng hieän höõu. Chæ coù Ñaáng hieän höõu thöïc môùi coù theå thöïc söï toû mình ra. Theo moät nghóa naøo ñoù, maïc khaûi töï mình noùi ñeán vaàn ñeà hieän höõu cuûa Thieân Chuùa moät caùch phuï thuoäc vaø giaùn tieáp. Kinh Tin Kính khoâng trình baøy söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa nhö laø moät vaán ñeà caàn phaûi coù. Nhö chuùng ta ñaõ noùi, Thaùnh Kinh, Thaùnh Truyeàn vaø Huaán Quyeàn ñeàu xaùc nhaän khaû kieän cuûa moät kieán thöùc naøo ñoù veà Thieân Chuùa chæ caàn moät mình lyù trí cuõng ñuû (x.Wis.13:1-9; Rm.1:19-20; Vatican I, DS 3004; Vatican II, DV 6). Vieäc xaùc nhaän naøy giaùn tieáp bao goàm giaû thieát raèng kieán thöùc veà söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa nhôø ñöùc tin - maø chuùng ta noùi leân qua caâu "toâi tin kính Thieân Chuùa" - coù moät ñaëc tính suy luaän lyù trí coù theå truy tìm. "Toâi tin ñeå toâi coù theå hieåu", cuõng nhö "toâi hieåu ñeå toâi coù theå tin" - ñoù laø con ñöôøng töø ñöùc tin tôùi thaàn hoïc.
Khi chuùng ta phaùt bieåu "toâi tin kính Thieân Chuùa", thì lôøi leõ cuûa chuùng ta coù moät ñaëc tính "tuyeân xöng" thöïc söï. Baèng vieäc tuyeân xöng cuûa mình, chuùng ta ñaùp laïi Thieân Chuùa laø Ñaáng toû mình ra. Baèng vieäc tuyeân xöng, chuùng ta trôû neân nhöõng ngöôøi tham döï vaøo söï thaät Thieân Chuùa ñaõ maïc khaûi, vaø chuùng ta cuõng noí leân söï thaät naøy nhö noäi dung cho nieàm xaùc tín cuûa chuùng ta. Ñaáng maïc khaûi mình ra khoâng chæ laøm cho söï thaät naøy giuùp chuùng ta coù theå nhaän bieát Ngaøi hieän höõu, maø Ngaøi coøn khieán chuùng ta bieát Ngaøi laø Ai vaø Ngaøi laø nhö theá naøo. Nhö theá vieäc Thieân Chuùa toû mình ra daãn chuùng ta ñeán vaán ñeà veà yeáu tính cuûa Thieân Chuùa: Thieân Chuùa laø Ai?
ÔÛ ñaây chuùng ta trôû laïi bieán coá thaùnh kinh ñöôïc Saùch Xuaát Haønh thuaät laïi (3:1-14). Moisen, ngöôøi ñang chaên chieân gaàn nuùi Horeb, ñaõ nhaän thaáy moät hieän töôïng ngoaïi thöôøng. "OÂng nhìn thaáy, kìa, moät buïi caây ñang chaùy maø khoâng bò thieâu ruïi" (Ex.3:2). OÂng ñaõ tieán ñeán vaø "Thieân Chuùa ñaõ goïi oâng töø buïi caây: 'Moisen, Moisen!'. OÂng thöa: 'Naøy toâi ñaây'. Baáy giôø Thieân Chuùa phaùn: 'Chôù coù ñeán gaàn; haõy côûi giaày cuûa ngöôi ra, vì nôi ngöôi ñang ñöùng laø ñaát thaùnh'. Roài Thieân Chuùa phaùn: 'Ta laø Thieân Chuùa cuûa cha oâng ngöôi, Thieân Chuùa cuûa Abraham, Thieân Chuùa cuûa Isaac, Thieân Chuùa cuûa Giacoùp'. Moisen che maët laïi vì oâng sôï nhìn vaøo Thieân Chuùa" (Ex.3:4-6).
Bieán coá ñöôïc Saùch Xuaát Haønh dieãn taû naøy ñöôïc coi nhö laø moät "cuoäc thaàn hieän", moät cuoäc bieåu hieän cuûa Thieân Chuùa qua moät daáu hieäu ngoaïi thöôøng. Trong soá taát caû caùc cuoäc thaàn hieän ôû Cöïu Öôùc, cuoäc thaàn hieän naøy noåi baät ñaëc bieät nhö laø moät daáu hieäu Thieân Chuùa hieän dieän. Cuoäc thaàn hieän khoâng phaûi laø moät maïc khaûi tröïc tieáp cuûa Thieân Chuùa, maø chæ laø moät cuoäc bieåu hieän söï coù maët ñaëc bieät cuûa Ngaøi. Trong tröôøng hôïp naøy, söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa ñöôïc toû ra baèng caû lôøi noùi phaùt ra töø buïi caây, laãn chính buïi caây chaùy maø khoâng bò thieâu ruïi.
Thieân Chuùa ñaõ toû cho Moisen söù meänh Ngaøi coù yù uûy thaùc cho oâng. Moisen phaûi keùo daân Yeán Duyeân ra khoûi caûnh laøm toâi Ai Caäp vaø daãn hoï vaøo ñaát höùa. Thieân Chuùa ñaõ höùa giuùp Moisen thöïc hieän söù meänh cuûa mình baèng quyeàn naêng cuûa Ngaøi: "Ta seõ ôû vôùi ngöôi". Baáy giôø Moisen noùi vôùi Thieân Chuùa: "neáu toâi ñeán vôùi daân Yeán Duyeân maø noùi vôùi hoï: 'Thieân Chuùa cuûa cha oâng caùc ngöôøi ñaõ sai toâi ñeán vôùi caùc ngöôøi', vaø hoï hoûi toâi: 'Teân Ngaøi laø gì?' thì toâi noùi vôùi hoï ra sao? Thieân Chuùa phaùn cuøng Moisen: 'Ta laø Ñaáng hieän höõu'. Roài Ngaøi phaùn: 'Haõy noùi theá naøy vôùi daân Yeán Duyeân: Ñaáng hieän höõu sai toâi ñeán cuøng caùc ngöôøi'" (Ex.3:12-14).
Thieân Chuùa cuûa ñöùc tin chuùng ta - Thieân Chuùa cuûa Abraham, Isaac vaø Giacoùp - ñaõ maïc khaûi teân cuûa Ngaøi laø nhö theá. Teân ñoù laø "Ta laø Ñaáng hieän höõu". Theo truyeàn thoáng Yeán Duyeân, teân noùi leân yeáu tính.
Saùch Thaùnh coù nhöõng teân khaùc veà Thieân Chuùa, nhö "Chuùa" (nhö Wis.1:1), "Tình Yeâu" (1Jn.4:16), "Ñaáng Xoùt Thöông" (nhö Ps.86:15), "Ñaáng Trung Tín" (1Cor.1:9), "Ñaáng Thaùnh" (Is.6:3). Theá nhöng, teân maø Moisen ñaõ nghe töø giöõa buïi caây chaùy thöïc söï laø neàn taûng cuûa taát caû moïi teân khaùc. Ñaáng hieän höõu noùi leân chính yeáu tính cuûa Thieân Chuùa, töùc töï höõu, Höõu Theå töï taïi, nhö caùc nhaø thaàn hoïc vaø caùc trieát gia noùi. Tröôùc nhan Ngaøi chuùng ta khoâng theå laøm gì ngoaøi vieäc phuïc mình maø toân thôø.