Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Hoâm nay, chuùng ta tieáp tuïc ñeà taøi cuûa caùc baøi giaùo lyù laàn tröôùc, nhöõng baøi giaùo lyù ñöôïc chuù troïng tôùi chi tieát ñöùc tin lieân quan ñeán caùc thieân thaàn laø moät loaøi taïo vaät cuûa Thieân Chuùa. Hoâm nay chuùng ta seõ baét ñaàu ñi saâu vaøo maàu nhieäm töï do maø moät soá trong caùc vò ñaõ quay laïi choáng ñoái Thieân Chuùa cuøng döï aùn cöùu roãi nhaân loaïi cuûa Ngaøi.
Nhö Thaùnh Kyù Luca chöùng nhaän, khi caùc moân ñeä trôû veà vôùi Thaøy cuûa mình, trong loøng vui möøng hôùn hôû veà nhöõng keát quûa caùc vò gaët haùi ñöôïc trong noã löïc truyeàn giaùo ñaàu tieân cuûa mình, Chuùa Gieâsu ñaõ thoát leân moät caâu raát ñaùng suy nghó: "Thaøy ñaõ thaáy Satan töø trôøi rôi xuoáng nhö chôùp" (Lk.10:18). Vôùi nhöõng lôøi naøy, Chuùa Gieâsu ñaõ khaúng ñònh vieäc loan baùo vöông quoác cuûa Thieân Chuùa luoân luoân laø moät cuoäc chieán thaéng thaàn döõ. Khi chuùng ta xeùt ñeán ñieàu aáy, nhö chuùng ta döï tính chia seû ôû baøi giaùo lyù hoâm nay ñaây, thì cuõng coù nghóa laø chuùng ta ñang trang bò ñeå saün saøng ñoái choïi, moät cuoäc ñoái choïi laøm neân ñaëc tính cuûa cuoäc soáng Giaùo Hoäi trong thôøi ñieåm cuoái cuøng cuûa lòch söû cöùu ñoä (nhö Saùch Khaûi Huyeàn chuû tröông - xem 12:7). Ngoaøi ra, vieäc chuùng ta xeùt ñeán yù nghóa cuûa lôøi Chuùa Gieâsu noùi treân ñaây coøn laøm cho ñöùc tin chaân thöïc cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc saùng toû, ngöôïc laïi vôùi nhöõng ai muoán laøm leäch laïc ñi yù nghóa naøy, baèng vieäc quùa ñeà cao vai troø quan troïng cuûa ma quûi, hay baèng vieäc choái boû hoaëc coi thöôøng quyeàn löïc quaùi gôû cuûa haén.
Caùc baøi giaùo lyù tröôùc ñaây veà caùc thieân thaàn ñaõ söûa soaïn cho chuùng ta ñeå hieåu ñöôïc söï thaät nhö Saùch Thaùnh toû ra, cuõng nhö Thaùnh Truyeàn cuûa Giaùo Hoäi löu laïi veà Satan, töùc laø veà moät thieân thaàn sa ngaõ, thieân thaàn gian aùc, cuõng ñöôïc goïi laø ma quûi hay thaàn döõ.
Vieäc "sa ngaõ" naøy mang tính caùch choái boû Thieân Chuùa maø haäu quûa laø tình traïng "traàm luaân". Noù ôû taïi vieäc caùc thaàn linh taïo sinh töï do, moät caùch hoaøn toaøn vaø khoâng aân haän, quyeát ñònh choái boû Thieân Chuùa vaø vöông quoác cuûa Ngaøi, baèng vieäc tieám quyeàn thoáng trò cuûa Ngaøi vaø baèng noã löïc phaù hoaïi coâng cuoäc cöùu ñoä cuõng nhö traät töï cuûa toaøn theå taïo sinh. Chuùng ta thaáy thaùi ñoä naøy phaûn aùnh qua nhöõng lôøi teân caùm doã noùi vôùi hai vò cha meï ñaàu tieân cuûa chuùng ta: "Caùc ngöôi seõ neân gioáng nhö Thieân Chuùa" hay "nhö caùc thaàn linh" (x.Gn.3:5). Nhö theá, taø thaàn ñaõ coá gaéng gieo vaøo nhaân loaïi tinh thaàn noåi loaïn, baát phuïc vaø choáng ñoái Thieân Chuùa, moät tinh thaàn thöïc söï ñaõ laø ñoäng löïc soáng cho Satan.
Trong Cöïu Öôùc, ñoaïn keå veà vieäc con ngöôøi sa ngaõ nhö Saùch Khôûi Nguyeân thuaät laïi chöùa ñöïng moät aùm chæ veà thaùi ñoä cuûa khuynh höôùng ñoái ñaàu maø Satan muoán truyeàn ñaït cho con ngöôøi ñeå laøm cho hoï phaïm toäi (Gn.3:5). Caû trong Saùch oâng Gioùp cuõng theá, chuùng ta ñoïc thaáy Satan tìm caùch gaây ra phaûn loaïn nôi con ngöôøi ñang chòu khoå ñau (x.Jb.1:11,2:5-7). Trong Saùch Khoân Ngoan (x.2:24), Satan ñöôïc toû cho thaáy nhö moät teân laønh ngheà gieát choùc, moät söï cheát choùc ñaõ cuøng vôùi toäi loãi ñi vaøo lòch söû con ngöôøi.
ÔÛ Coâng Ñoàng Chung Lateâranoâ IV (1215), Giaùo Hoäi ñaõ daïy raèng, ma quûi (hay Satan) vaø caùc thaàn döõ khaùc "ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân toát laønh, song ñaõ trôû neân xaáu bôûi yù muoán rieâng cuûa mình". Chuùng ta ñoïc trong Thö cuûa Thaùnh Giuña: "Caùc thieân thaàn maø khoâng giöõ phaåm vò rieâng, song rôøi boû choã ôû cuûa mình, ñeàu bò Chuùa xieàng troùi nhoát giam trong taêm toái chôø phaùn quyeát trong ngaøy troïng ñaïi" (Jude 6). Cuõng theá, trong Thö Thöù Hai cuûa Thaùnh Pheâroâ, chuùng ta nghe veà "caùc thieân thaàn sa ngaõ phaïm toäi" vaø laø thaønh phaàn Thieân Chuùa "ñaõ khoâng dung tha, song… quaúng vaøo vöïc thaúm aâm u hoûa nguïc daønh cho hoï chôø ñeán luùc phaùn quyeát" (2Pt.2:4). Roõ raøng laø sôû dó Thieân Chuùa "khoâng dung tha" toäi loãi cho caùc thieân thaàn bôûi vì hoï soáng trong toäi loãi cuûa mình. Hoï ñôøi ñôøi "bò xieàng troùi" bôûi vieäc choïn löïa maø hoï ñaõ quyeát ñònh luùc ban ñaàu, trong vieäc choái boû Thieân Chuùa, nghòch laïi vôùi söï thaät veà Söï Thieän toái cao vaø toái haäu laø chính Thieân Chuùa. Theo yù höôùng naøy Thaùnh Gioan ñaõ vieát "ma quûi ñaõ phaïm toäi ngay töø ñaàu…" (1Jn.3:8). Haén cuõng laø teân saùt nhaân "töø ban ñaàu" vaø "ñaõ khoâng ôû trong söï thaät, vì nôi haén khoâng coù söï thaät" (Jn.8:44).
Nhöõng ñoaïn vaên naøy giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc baûn chaát vaø chieàu kích cuûa toäi loãi Satan. Noù ôû taïi vieäc choái boû söï thaät veà Thieân Chuùa laø Söï Thieän voâ cuøng, laø Tình Yeâu vaø laø Söï Thaùnh Thieän töï taïi, nhö haén ñöôïc toû cho bieát baèng aùnh saùng cuûa minh trí cuõng nhö cuûa maïc khaûi. Toäi loãi naøy laïi caøng naëng hôn nöõa, ôû choã haén ñöôïc hoaøn bò hôn veà phöông dieän linh thieâng vaø coù moät trí tueä thieân thaàn hieåu bieát saéc beùn hôn, laïi coù töï do vaø ñöôïc gaàn guõi vôùi Thieân Chuùa hôn. Baèng taùc ñoäng cuûa yù muoán töï do, khi haén phuû nhaän söï thaät maø haén bieát veà Thieân Chuùa, thì Satan ñaõ trôû thaønh truøm "laùo khoeùt vaø laø cha cuûa nhöõng söï doái traù" (Jn.8:44). Vì lyù do naøy, haén soáng trong tình traïng choái boû Thieân Chuùa thöïc söï vaø khoâng hoái haän, cuøng tìm caùch aùp ñaët treân taïo sinh - treân caùc höõu theå khaùc ñöôïc döïng neân theo hình aûnh Thieân Chuùa, nhaát laø treân ngöôøi ta - "caùi doái traù (theâ haïi cuûa mình) veà söï thieän" laø Thieân Chuùa. Trong Saùch Khôûi Nguyeân, chuùng ta thaáy moät vieäc trình baøy xaùc ñaùng caùi gian doái vaø laøm sai leäch ñi söï thaät veà Thieân Chuùa aáy, moät söï thaät maø Satan (döôùi hình thuø cuûa moät con raén) ñaõ coá truyeàn sang cho caùc vò ñaïi dieän ñaàu tieân cuûa loaøi ngöôøi - ôû choã caùc vò nghó raèng Thieân Chuùa lo ngaïi bò maát ñaëc quyeàn cuûa Ngaøi neân Ngaøi muoán aùp ñaët caùc giôùi haïn treân con ngöôøi (x.Gn.3:5). Satan ñaõ xui baåy con ngöôøi töï giaûi thoaùt mình khoûi nhöõng aùp ñaët goâng cuøm naøy, baèng vieäc töï laøm cho mình "neân gioáng nhö Thieân Chuùa".
Soáng trong tinh thaàn laàm laïc naøy, Satan, theo Thaùnh Gioan, cuõng trôû thaønh teân "gieát ngöôøi". Töùc haén laø moät keû phaù dieät söï soáng sieâu nhieân Thieân Chuùa töø ban ñaàu ñaõ ban cho haén cuõng nhö cho caùc taïo sinh ñöôïc döïng neân "töông töï nhö Thieân Chuùa" - laø caùc thuaàn linh khaùc vaø loaøi ngöôøi ta. Satan muoán huûy dieät söï soáng soáng theo söï thaät, moät söï soáng traøn ñaày söï thieän, moät söï soáng sieâu nhieân trong aân suûng vaø yeâu thöông. Taùc giaû Saùch Khoân Ngoan ñaõ vieát: "Söï cheát ñaõ nhaäp vaøo theá gian bôûi ghen hôøn cuûa ma quûi, vaø nhöõng ai thuoäc veà haén ñeàu caûm nghieäm thaáy söï cheát naøy" (Wis.2:24). Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ caûnh giaùc trong Phuùc AÂm: "Toát hôn caùc con haõy sôï Ñaáng coù quyeàn huûy dieät caû linh hoàn laãn thaân xaùc trong Hoûa Nguïc" (Mt.10:28).
Bôûi haäu quûa toäi loãi cuûa hai vò cha meï ñaàu tieân chuùng ta, thieân thaàn sa ngaõ naøy ñaõ chieám ñöôïc quyeàn thoáng trò treân con ngöôøi ôû moät möùc ñoä naøo ñoù. Ñaây laø giaùo lyù ñaõ ñöôïc Giaùo Hoäi lieân læ tuyeân xöng vaø coâng boá, vaø ñöôïc Coâng Ñoàng Chung Triñentinoâ xaùc nhaän trong phaàn noùi veà nguyeân toäi (x.DS 1511). Giaùo lyù naøy coøn ñöôïc toû baøy long troïng trong phuïng vuï bí tích röûa toäi, khi ngöôøi döï toøng ñöôïc yeâu caàu töø boû ma quûi vaø taát caû caùc lôøi höùa cuûa haén. Trong Saùch Thaùnh, chuùng ta thaáy coù caùc chi tieát noùi leân quyeàn chi phoái naøy cuûa thaàn sa ngaõ treân con ngöôøi cuõng nhö treân nhöõng cô caáu veà tinh thaàn (vaø veà thaân xaùc cuûa hoï). Thaùnh Kinh cho thaáy Satan ñöôïc goïi laø "vöông chuû theá gian naøy" (x.Jn.12:31,14:30,16:11), thaäm chí ñöôïc goïi laø "chuùa cuûa theá gian naøy" (2Cor.4:4). Chuùng ta coøn thaáy nhieàu teân goïi khaùc noùi leân moái lieân heä ñoäc haïi cuûa haén ñoái vôùi loaøi ngöôøi: "Beelzebul" hay "Belial", "thaàn oâ ueá", "teân caùm doã", "teân gian aùc" hay ngay caû ñeán "teân Phaûn Kitoâ" (1Jn.4:3). Haén ñöôïc so saùnh vôùi "sö töû" (1Pt.5:8), vôùi "con roàng" (trong Khaûi Huyeàn) vaø vôùi "con raén" (Gen.3). Thöôøng thì haén ñöôïc goïi baèng teân "ma quûi", töø tieáng Hy Laïp diaballein (neân môùi thaønh chöõ diabolos). Teân naøy coù nghóa laø "gaây huûy hoaïi, chia reõ, bòa ñaët, löøa ñaûo". Thöïc theá, taát caû nhöõng ñieàu naøy ñaõ xaåy ra ngay töø ban ñaàu qua vieäc laøm cuûa thaàn döõ, thaønh phaàn ñöôïc Saùch Thaùnh cho thaáy nhö laø moät baûn vò, thaønh phaàn Saùch Thaùnh coøn baûo laø khoâng phaûi chæ coù moät mình haén. "Chuùng toâi coù ñoâng ñaûo", nhö caùc quûi ñaõ keâu leân vôùi Chuùa Gieâsu ôû ñòa haït Geraseâneâ (Mk.5:9); vaø Chuùa Gieâsu, khi noùi ñeán vieäc phaùn xeùt sau naøy, cuõng ñaõ noùi ñeán "ma quûi vaø caùc thaàn cuûa haén" (x.Mt.25:41).
Theo Saùch Thaùnh, nhaát laø Taân Öôùc, thì quyeàn thoáng trò vaø taàm aûnh höôûng cuûa Satan cuõng nhö cuûa caùc thaàn döõ khaùc bao goàm toaøn theå theá gian. Chuùng ta coù theå nghó ñeán duï ngoân cuûa Chuùa Kitoâ veà caùnh ñoàng (theá gian), veà haït gioáng toát vaø veà haït gioáng xaáu do ma quûi gieo vaøo giöõa luùa ñeå tìm caùch laáy ñi khoûi loøng trí keû laønh caùi ñaõ "ñöôïc gieo" nôi hoï (x.Mt.13:38-39). Chuùng ta cuõng coù theå nghó ñeán nhöõng caâu noùi maïnh meõ cuûa Chuùa Gieâsu: "Thöù quûi ma naøy khoâng theå naøo tröø khöû ñöôïc ngoaïi tröø baèng vieäc caàu nguyeän" (Mk.9:29). Hoaït ñoäng cuûa Satan chính yeáu ôû taïi vieäc caùm doã con ngöôøi haønh aùc, baèng kheâu gôïi leân trí töôûng cuûa hoï cuõng nhö caùc taøi naêng cao hôn nôi hoï, ñeå keùo hoï ra khoûi leà luaät Thieân Chuùa. Satan thaäm chí caùm doã caû Chuùa Gieâsu (x.Lk.4:3-13), baèng moät heát söùc noã löïc phaù hoûng nhöõng gì caàn cho coâng cuoäc cöùu ñoä theo nhö Thieân Chuùa tieân ñònh.
ÔÛ moät soá tröôøng hôïp, thaàn döõ coøn coù theå ñi xa hôn nöõa trong vieäc thöïc hieän aûnh höôûng cuûa haén treân caùc vaät theå, ngay ñeán caû treân thaân xaùc con ngöôøi, ñeå ngöôøi ta coù theå noùi raèng ñoù laø vieäc "quûi aùm" (x.Mk.5:2-9). Khoâng phaûi luùc naøo cuõng deã daøng nhaän ra yeáu toá baát thöôøng taùc ñoäng nôi caùc tröôøng hôïp naøy, vaø Giaùo Hoäi cuõng khoâng deã daøng chaáp nhaän khuynh höôùng gaùn cho taùc ñoäng cuûa quûi ma nhieàu thöù. Theá nhöng, theo nguyeân taéc, cuõng khoâng theå naøo choái boû ñöôïc vieäc Satan coù theå ñi ñeán choã toû hieän toät ñoä tröôïng quyeàn cuûa haén theo yù haén ñeå taùc haïi vaø daãn ñeán gian aùc.
Ñeå keát luaän, chuùng ta caàn phaûi theâm nhöõng lôøi ñaùng nhôù cuûa toâng ñoà Gioan laø "toaøn theå theá gian ôû döôùi quyeàn löïc cuûa teân gian aùc" (1Jn.5:19) cuõng aùm chæ ñeán vieäc hieän dieän cuûa Satan trong lòch söû nhaân loaïi. Vieäc hieän dieän naøy trôû neân caøng roõ neùt hôn khi con ngöôøi vaø xaõ hoäi rôøi xa Thieân Chuùa. AÛnh höôûng cuûa thaàn döõ töï noù coù theå kín maät baèng moät ñöôøng loái ngaám ngaàm vaø taùc hieäu hôn. Theo "khuynh höôùng cuûa mình", haén muoán daáu mình ñi. Treân theá gian Satan khoân kheùo duï hoaëc ngöôøi ta choái boû vieäc coù maët cuûa haén, nhaân danh duy lyù thuyeát cuõng nhö caùc trieát thuyeát khaùc trong vieäc tìm moïi caùch ñeå traùnh neù nhaän ra hoaït ñoäng cuûa haén. Tuy nhieân, nhö theá khoâng coù nghóa laø loaïi tröø ñi yù muoán töï do vaø traùch nhieäm cuûa con ngöôøi, hay laøm suy baïi ñi taùc ñoäng cöùu ñoä cuûa Chuùa Kitoâ. Traùi laïi, ñaây laø moät cuoäc ñoái choïi giöõa quyeàn löïc toái taêm vaø quyeàn löïc cöùu ñoä. Nhöõng lôøi Chuùa Kitoâ noùi vôùi Thaùnh Pheâroâ vaøo luùc cuoäc Khoå Naïn cuûa Ngöôøi baét ñaàu veà cuoäc ñoái choïi naøy ñaõ roõ raøng: "Naøy Simon, Satan ñaõ tìm caùch ñeå saøng con nhö saøng gaïo; theá nhöng, Thaøy ñaõ caàu nguyeän cho con ñeå con khoâng bò maát ñöùc tin" (Lk.22:31).
Lôøi aáy giuùp chuùng ta hieåu taïi sao Chuùa Gieâsu, trong lôøi kinh "Laïy Cha" Ngöôøi daïy chuùng ta, keát thuùc kinh naøy moät caùch khoâng xuoâi maáy, khaùc haún vôùi nhieàu kinh nguyeän vaøo thôøi cuûa Ngöôøi, baèng vieäc nhaéc nhôù chuùng ta veà thaân phaän cuûa chuùng ta deã sa vaøo caùc chöôùc caùm doã vaø loït vaøo tay teân giaùn aùc. Vôùi Thaàn Linh cuûa Chuùa Gieâsu, khi caàu khaán cuøng Chuùa Cha vaø nguyeän caàu cho vöông quoác cuûa Ngaøi, Kitoâ höõu keâu leân baèng quyeàn löïc ñöùc tin: xin chôù ñeå chuùng con sa chöôùc caùm doã, nhöng cöùu chuùng con cho khoûi söï döõ, khoûi teân gian aùc. OÂi laïy Chuùa, xin chôù ñeå chuùng con trôû thaønh baát trung khi chuùng con bò teân baát trung töø ban ñaàu duï doã.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page