Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Chuùng ta haõy ñoïc laïi moät laàn nöõa ñoaïn vaên Böùc Thö Thöù Nhaát cuûa Thaùnh Pheâroâ maø chuùng ta ñaõ trích daãn ôû cuoái baøi giaùo lyù tröôùc:
"Chuùc tuïng Thieân
Chuùa vaø laø Cha cuûa Chuùa Gieâsu
Kitoâ, Chuùa chuùng ta!
Nhôø tình thöông cao caû cuûa
Ngaøi, chuùng ta ñaõ ñöôïc
taùi sinh,
Moät cuoäc haï sinh cho moät nieàm hy voïng
mang laïi söï soáng
Nhôø cuoäc phuïc sinh töø trong keû
cheát cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ,
Moät haï sinh cho moät gia nghieäp khoâng hö
naùt,
Khoâng tì oá vaø khoâng taøn taï
ôû treân trôøi daønh cho anh em"
(1Pt.1:3-4).
Cuõng vò Toâng Ñoà naøy ñaõ noùi leân moät caâu saùng suûa vaø an uûi khaùc sau ñaây:
"Anh em haõy vui möøng trong ñieàu naøy, cho duø giôø ñaây anh em coù theå phaûi chòu ñöïng caùc thöû thaùch khaùc nhau trong choác laùt, ñeå ñöùc tin nguyeân tuyeàn cuûa anh em trôû neân quùi giaù hôn vaøng thöû löûa" (1Pt.1:6-7).
Caên cöù vaøo ñoaïn vaên naøy, ngöôøi ta coù theå luaän raèng, söï thaät maïc khaûi veà "vieäc tieàn ñònh" trong Chuùa Kitoâ (praedestinatio in Christo) cuûa theá gian taïo thaønh, nhaát laø cuûa loaøi ngöôøi, ñaõ trôû thaønh cöù ñieåm vöõng chaéc khoâng theå thieáu cho vieäc chuùng ta coù yù suy nieäm ñeå tìm hieåu veà ñeà taøi cuûa moái lieân heä giöõa Vieäc Quan Phoøng thaàn linh vôùi thöïc taïi cuûa söï döõ vaø khoå ñau ñang hieän dieän döôùi nhieàu hình thöùc nôi cuoäc soáng con ngöôøi.
Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi thì ñaây laø trôû ngaïi chính trong vieäc chaáp nhaän söï thaät veà Vieäc Quan Phoøng thaàn linh. ÔÛ moät soá tröôøng hôïp, moái trôû ngaïi naøy maëc moät hình thöùc cöïc ñoan laøm cho ngöôøi ta daùm traùch moùc caû Thieân Chuùa vì thaáy söï döõ vaø khoå ñau xaåy ra treân theá gian. Thaäm chí moái trôû ngaïi naøy coù theå tieán ñeán choã phuû nhaän söï thaät veà Thieân Chuùa vaø veà vieäc Ngaøi hieän höõu (ñoù laø tröôøng hôïp chuû nghóa voâ thaàn). Moái trôû ngaïi naøy cuõng ñöôïc toû hieän ôû moät hình thöùc ít cöïc ñoan hôn song gaây raéc roái, qua nhieàu vaán ñeà ngöôøi ta bình phaåm veà Thieân Chuùa. Nhöõng noãi ngôø vöïc, chaát vaán, thaäm chí ñoái choïi ñaõ phaùt xuaát töø moái trôû ngaïi trong vieäc giaûi toûa söï thaät giöõa Vieäc Quan Phoøng thaàn linh, vieäc Thieân Chuùa chaêm soùc daãn daét theá giôùi taïo sinh, vôùi thöïc taïi söï döõ vaø khoå ñau ñöôïc ngöôøi ta caûm nghieäm baèng nhieàu caùch thöùc khaùc nhau.
Chuùng ta coù theå noùi raèng, nhaõn quan nhìn thaáy söï döõ vaø khoå ñau hieän dieän heát taàm côõ cuûa chuùng ñaõ coù nôi caùc trang Saùch Thaùnh. Thaùnh Kinh tröôùc heát laø moät cuoán saùch lôùn veà khoå ñau. Quan nieäm naøy hoaøn toaøn toû töôøng trong phaïm truø nhöõng söï Thieân Chuùa muoán noùi vôùi nhaân loaïi "baèng caùc caùch khaùc nhau… qua caùc tieân tri, song vaøo nhöõng ngaøy sau heát naøy qua Con mình” (x.Heb.1:1). Noù ñi saâu vaøo moái töông quan cuûa vieäc Thieân Chuùa toû mình cuõng nhö vaøo moái töông quan cuûa Phuùc AÂm hay Tin Möøng cöùu roãi. Vì lyù do naøy, phöông phaùp xöùng tieän duy nhaát ñeå tìm ra giaûi ñaùp cho vaán naïn veà vieäc söï döõ vaø khoå ñau hieän dieän treân theá gian naøy laø tìm kieám noù theo töông quan maïc khaûi ñöôïc lôøi Thieân Chuùa cho thaáy.
Tuy nhieân, tröôùc heát chuùng ta phaûi hoaøn toaøn roõ raøng veà vaán ñeà söï döõ vaø khoå ñau ñaõ. Noùi chung, ngöôøi ta phaân bieät söï döõ theo nghóa theå lyù vôùi söï döõ theo nghóa luaân lyù. Söï döõ luaân lyù ñöôïc phaân bieät vôùi söï döõ theå lyù, tröôùc heát, bôûi söï kieän laø noù bao haøm laàm loãi. Söï döõ luaân lyù naøy leä thuoäc vaøo yù muoán töï do, vaø noù luoân luoân laø moät söï döõ theo baûn chaát linh thieâng cuûa noù. Noù ñöôïc phaân bieät vôùi söï döõ theå lyù, vì söï döõ theå lyù khoâng nhaát thieát vaø tröïc tieáp bao haøm yù muoán cuûa con ngöôøi, noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø noù khoâng theå gaây ra bôûi con ngöôøi hay laø do haäu quûa laàm loãi cuûa hoï. Söï döõ theå lyù gaây ra bôûi con ngöôøi coù nhieàu hình thöùc. Coù khi noù laø keát quaû cuûa söï voâ tri hay thieáu khoân ngoan, coù luùc noù bôûi coi thöôøng nhöõng caûnh giaùc thích thuaän, hay thaäm chí bôûi nhöõng vieäc laøm thaát caùch tai haïi. Theá nhöng, daàu sao cuõng phaûi theâm laø, coù nhieàu tröôøng hôïp söï döõ theå lyù xaåy ra treân theá giôùi naøy hoaøn toaøn khoâng do con ngöôøi. Chaúng haïn, coù theå keå ñeán nhöõng taøn phaù hay tai öông thieân nhieân, cuõng nhö taát caû nhöõng hình thöùc taøn taät theå lyù, hay nhöõng beänh lyù nôi xaùc thaân cuõng nhö taâm thaàn xaåy ra ngoaøi traùch nhieäm cuûa con ngöôøi ta.
Ñau khoå xaåy ra nôi höõu theå con ngöôøi bôûi hoï caûm nghieäm ñöôïc muoân vaøn hình thöùc söï döõ aáy. Ñau khoå cuõng coù theå xaåy ra cho caùc thuù vaät, vì chuùng coù giaùc quan vaø moät caûm tính töông ñoái. Theá nhöng, nôi con ngöôøi, ñau khoå ñaït tôùi moät chieàu kích töông ñöông vôùi caùc taøi naêng taâm thaàn cuûa hoï. Coù theå noùi raèng khoå ñau cuûa con ngöôøi ñöôïc noäi taâm hoùa, ñöôïc caûm thöùc saâu xa, vaø ñöôïc caûm nghieäm nôi moïi chieàu kích cuûa höõu theå cuøng caùc khaû naêng taùc ñoäng cuõng nhö phaûn ñoäng cuûa hoï, cuûa caû vieäc chaáp nhaän vaø loaïi tröø noù. Noù laø moät caûm nghieäm khuûng khieáp laøm cho con ngöôøi, nhaát laø tröôøng hôïp hoï voâ toäi vaï, noåi leân nhöõng vaán naïn nan giaûi, xaâu xeù vaø nhieàu khi khoác haïi nhö theá. Ñoâi khi chuùng gaây neân caùc lôøi than phieàn, luùc thì chuùng taïo neân moät thaùch ñoá, vaø coù luùc laïi laø moät tieáng keâu la phuû nhaän Thieân Chuùa vaø Vieäc Quan Phoøng cuûa Ngaøi. Chuùng laø nhöõng vaán ñeà vaø laø nhöõng vaán naïn coù theå ñöôïc toùm laïi theá naøy: laøm theá naøo söï döõ vaø khoå ñau coù theå dung hoøa vôùi vieäc chaêm soùc phuï töû ñaày yeâu thöông Chuùa Gieâsu ñaõ gaùn cho Thieân Chuùa trong Phuùc AÂm? Laøm sao caû hai dung hoøa ñöôïc theo ñöùc khoân ngoan sieâu vieät vaø quyeàn toaøn naêng cuûa Ñaáng Hoùa Coâng? Vaø theo moät hình thöùc bieän chöùng hôn - nôi taát caû caûm nghieäm veà söï döõ coù treân theá gian, nhaát laø khi ñöông ñaàu vôùi khoå ñau cuûa keû voâ toäi, chuùng ta coù theå noùi hay chaêng Thieân Chuùa khoâng muoán coù söï döõ sao? Vaø neáu Ngaøi muoán coù söï döõ thì chuùng ta laøm sao tin ñöôïc raèng "Thieân Chuùa laø tình yeâu"? - coù nhieàu söï döõ nhö vaäy phaûi chaêng laø vì tình yeâu naøy toaøn naêng hay chaêng?
Chaïm traùn vôùi nhöõng vaán naïn naøy, caû chuùng ta nöõa, nhö oâng Gioùp, caûm thaáy khoù maø giaûi ñaùp noåi. Cuøng nhau chuùng ta ñöøng ñi tìm giaûi ñaùp aáy nôi baûn thaân mình, maø laø nôi Lôøi cuûa Thieân Chuùa, baèng moät loøng khieâm nhöôïng vaø tin töôûng. Trong Cöïu Öôùc, chuùng ta ñaõ thaáy moät caâu noùi noåi baät ñaùng keå: "söï döõ khoâng qua maët ñöôïc söï khoân ngoan. Khoân ngoan maõnh lieät thaáu taän bieân cöông bôø coõi traùi ñaát, vaø ñaët ñònh moïi söï ñaâu vaøo ñoù" (Wis.7:30; 8:1). Cöïu Öôùc cuõng cho thaáy baûn quyeàn cuûa söï khoân ngoan cuøng söï thieän haûo nôi Thieân Chuùa, vaø cho thaáy caû Vieäc Quan Phoøng thaàn linh cuûa Ngaøi nôi caûm nghieäm ña dieän cuûa söï döõ vaø khoå ñau xaåy ra treân theá gian. Saùch oâng Gioùp toùm taét vaø khai trieån tinh thaàn aáy. Cuoán saùch naøy hoaøn toaøn noùi ñeán ñeà taøi veà söï döõ vaø khoå ñau, maø ñoâi khi ñöôïc coi nhö moät cuoäc thöû thaùch kinh hoaøng ñoái vôùi keû laønh, song laïi ñöôïc cheá ngöï moät caùch khoå coâng bôûi söï tin töôûng raèng Thieân Chuùa laø Ñaáng thieän haûo.
Theo cuoán saùch naøy, chuùng ta nhaän ra giôùi haïn vaø tình traïng chuyeån bieán cuûa caùc vaät taïo thaønh. Coù moät soá hình thöùc "söï döõ" theå lyù (vì tình traïng thieáu huït hay haïn heïp cuûa söï thieän) ñaõ thuoäc veà chính caáu truùc cuûa höõu theå taïo vaät, moät höõu theå tuøy thuoäc vaø qua ñi, neân cuõng coù theå hö hoaïi, theo baûn chaát cuûa mình. Ngoaøi ra, chuùng ta coøn bieát raèng, caùc höõu theå vaät chaát gaén lieàn vôùi tình traïng leä thuoäc laãn nhau, nhö coå xöa coù caâu: "caùi cheát cuûa vaät naøy laø söï soáng cuûa vaät khaùc" (corruptio unius est generatio alterius). Vaäy thì, theo moät yù nghóa naøo ñoù, caùi cheát giuùp cho söï soáng. Ñònh luaät naøy cuõng aùp duïng cho tröôøng hôïp con ngöôøi, vì hoï laø moät höõu theå vöøa thuoäc thuù laãn thuoäc linh, vöøa cheát choùc laãn baát töû. Tuy nhieân, veà vaán ñeà naøy, nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Phaoloâ ñaõ môû ra moät chaân trôøi khoaùng ñaït hôn: "Cho duø xaùc thaân cuûa chuùng ta ñang bò huûy hoaïi ñi thì cuøng moät luùc con ngöôøi beân trong cuûa chuùng ta ñang ñöôïc canh taân moãi ngaøy" (2Cor.4:16). Laïi nöõa: "Vì noãi khoán khoù taïm thôøi nhoû nhen naøy ñang doïn cho chuùng ta moät vinh quang saùng laùng ñôøi ñôøi khoâng gì coù theå saùnh baèng" (2Cor.4:17).
Saùch Thaùnh ñoan chaéc vôùi chuùng ta raèng: "söï döõ khoâng qua maët ñöôïc söï khoân ngoan" (Wis.7:30). Ñieàu naøy laøm cho nieàm xaùc tín cuûa chuùng ta theâm vöõng chaéc, ôû choã, theo döï aùn quan phoøng cuûa Ñaáng Hoùa Coâng lieân quan ñeán theá giôùi thì söï döõ phaûi luïy thuoäc vaøo söï thieän trong cuoäc phaân giaûi cuoái cuøng. Hôn nöõa, ngöôøi ta coù theå hieåu roõ hôn töông quan cuûa söï thaät hoøa hôïp veà Vieäc Quan Phoøng thaàn linh nhôø hai caâu phaùt bieåu sau ñaây: "Thieân Chuùa khoâng muoán söï döõ xaåy ra nhö vaäy" vaø "Thieân Chuùa ñeå cho söï döõ xaåy ra". Ñoái vôùi caâu phaùt bieåu thöù nhaát thì neân laäp laïi nhöõng lôøi trong Saùch Khoân Ngoan laø hay nhaát: "Thieân Chuùa khoâng döïng neân söï cheát, vaø Ngaøi khoâng vui gì khi thaáy sinh linh phaûi cheát. Vì Ngaøi ñaõ döïng neân taát caû moïi söï laø ñeå cho chuùng ñöôïc hieän höõu" (Wis.1:13-14). Veà vieäc cho pheùp söï döõ xaåy ra trong laõnh vöïc theå lyù, chaúng haïn nhö söï kieän caùc höõu theå vaät chaát, (trong soá ñoù coù thaân xaùc cuûa con ngöôøi), coù theå bò hö hoaïi vaø phaûi cheát, thì phaûi noùi raèng söï kieän naøy laø do chính caáu truùc höõu theå cuûa nhöõng taïo vaät aáy. Trong tình traïng hieän thôøi cuûa theá giôùi vaät chaát, khoù loøng maø coù theå nghó ñeán moät cuoäc hieän höõu voâ haïn cuûa moïi höõu theå coù xaùc chaát. Theá neân, chuùng ta môùi hieåu ñöôïc raèng, neáu "Thieân Chuùa khoâng döïng neân söï cheát", nhö Saùch Khoân Ngoan noùi, thì Ngaøi chæ coù theå cho pheùp noù xaåy ra vì söï thieän bao quaùt cuûa vuõ truï vaät chaát thoâi.
Tuy nhieân, ñoái vôùi tröôøng hôïp söï döõ luaân lyù, töùc laø tröôøng hôïp toäi loãi vaø laàm loãi döôùi nhieàu hình thöùc vaø haäu quûa khaùc nhau cuûa chuùng cuõng xaåy ra ôû trong laõnh vöïc theå lyù, thì söï döõ naøy döùt khoaùt vaø tuyeät ñoái khoâng do Thieân Chuùa maø coù. Söï döõ luaân lyù hoaøn toaøn phaûn laïi vôùi yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Neáu trong lòch söû loaøi ngöôøi coù söï hieän dieän cuûa söï döõ luaân lyù naøy, nhieàu khi traøn ngaäp nöõa laø ñaøng khaùc, theo moät nghóa naøo ñoù, noù coù nguyeân do rieâng cuûa mình, thì noù chæ ñöôïc Vieäc Quan Phoøng thaàn linh cho pheùp xaåy ra maø thoâi, vì Thieân Chuùa muoán theá giôùi taïo thaønh caàn phaûi coù töï do. Vieäc hieän höõu cuûa töï do ñöôïc ban cho naøy, (vaø vì theá môùi coù vieäc hieän höõu cuûa con ngöôøi, cuõng nhö vieäc hieän höõu cuûa caùc vò thuaàn linh nhö caùc thieân thaàn chuùng ta seõ noùi ñeán sau), khoâng theå naøo khoâng coù ñoái vôùi taàm möùc toaøn veïn cuûa moät vieäc taïo thaønh xöùng hôïp vôùi döï aùn ñôøi ñôøi cuûa Thieân Chuùa (nhö chuùng ta ñaõ noùi ñeán ôû baøi giaùo lyù tröôùc ñaây). Bôûi lyù do ñoù, taàm voùc thieän haûo hoaøn toaøn maø Thieân Chuùa muoán theå hieän nôi vieäc taïo thaønh, töùc laø vieäc hieän höõu cuûa caùc höõu theå töï do, thì ñoái vôùi Ngaøi coù moät giaù trò heä troïng vaø caàn thieát, hôn laø söï kieän nhöõng höõu theå ñoù coù theå lôïi duïng töï do cuûa mình choáng laïi Ñaáng Hoùa Coâng, vaø cuõng hôn laø söï kieän töï do coù theå vì theá laøm côù daãn ñeán söï döõ luaân lyù.
Chaéc haún chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc aùnh saùng caû theå phaùt ra töø lyù trí vaø maïc khaûi soi daãn cho nhöõng gì lieân quan ñeán maàu nhieäm cuûa Vieäc Quan Phoøng thaàn linh, moät vieäc quan phoøng maø, trong khi khoâng muoán söï döõ xaåy ra, vaãn cho pheùp noù coù maët ñeå ñaït ñöôïc moät söï thieän cao quùi hôn. Tuy nhieân, aùnh saùng toái haäu coù theå soi daãn chuùng ta chæ chieáu ra töø thaäp giaù vinh quang cuûa Chuùa Kitoâ thoâi. Chuùng ta seõ chuù troïng ñeán vaán ñeà naøy vaøo baøi giaùo lyù sau.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page