Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Vaán ñeà ñònh meänh rieâng cuûa ngöôøi ta laø moät moái quan taâm saâu xa nôi loøng trí con ngöôøi. Noù laø moät vaán naïn caû theå, khoù khaên, nhöng quyeát lieät: "Caùi gì seõ xaåy ra cho toâi mai naøy?". Caùc caâu traû lôøi coù theå nguy hieåm khi daãn ñeán nhöõng hình thöùc cuûa ñònh meänh thuyeát, nhöõng hình thöùc tuyeät voïng, hay ngay caû daãn ñeán moät caûm quan töï haøo sai laàm veà söï an toaøn. "Ñoà ngoác! Ñeâm nay ngöôi seõ phaûi traû laïi linh hoàn mình", Thieân Chuùa caûnh giaùc nhö vaäy (Lk.11:20). Theá nhöng, aân suûng cuûa Vieäc Quan Phoøng thaàn linh voâ taän ñaõ toû hieän chính laø ôû choã naøy. Chuùa Gieâsu ñaõ chieáu leân moät aùnh saùng caàn thieát. Noùi veà Vieäc Quan Phoøng thaàn linh trong Baøi Giaûng Treân Nuùi, Ngöôøi ñaõ keát thuùc baèng lôøi huaán duï sau ñaây: "Caùc con tröôùc heát haõy tìm kieám vöông quoác cuûa Thieân Chuùa vaø söï coâng chính cuûa Ngaøi, roài taát caû moïi söï aáy cuõng seõ laø cuûa caùc con" (Mt.6:33; x.Lk.12:31). Trong caùc baøi giaùo lyù tröôùc ñaây, chuùng ta ñaõ suy nieäm veà moái lieân heä saâu xa giöõa Vieäc Quan Phoøng cuûa Thieân Chuùa vôùi töï do cuûa con ngöôøi. Chuùa Gieâsu ñaõ noùi nhöõng lôøi aáy, tröôùc tieân vôùi chính con ngöôøi ñöôïc döïng neân theo hình aûnh Thieân Chuùa, veà vöông quoác cuûa Thieân Chuùa vaø veà vieäc con ngöôøi tröôùc heát caàn phaûi tìm kieám vöông quoác naøy treân heát moïi söï khaùc.
Moái lieân keát giöõa Vieäc Quan Phoøng vaø maàu nhieäm vöông quoác Thieân Chuùa höôùng tö töôûng cuûa chuùng ta veà söï thaät cuûa ñònh meänh con ngöôøi - töùc laø vieäc tieàn ñònh cuûa con ngöôøi trong Chuùa Kitoâ. Vieäc tieàn ñònh cuûa con ngöôøi vaø cuûa theá gian trong Chuùa Kitoâ, Con haèng höõu cuûa Chuùa Cha, ñaõ laøm cho toaøn boä giaùo lyù veà Vieäc Quan Phoøng thaàn linh coù moät ñaëc tính cöùu ñoä vaø caùnh chung quyeát lieät. Chính Vò Sö Phuï Thaàn Linh ñaõ ñeà caäp ñeán vaán ñeà naøy trong cuoäc noùi chuyeän vôùi Nicoâñeâmoâ: "Vì Thieân Chuùa quùa yeâu thöông theá gian ñeán noãi ñaõ ban Con moät mình, ñeå ai tin vaøo Con thì khoâng phaûi cheát nhöng ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi" (Jn.3:16).
Nhöõng lôøi Chuùa Gieâsu noùi ñaây ñaõ laøm neân troïng taâm cuûa giaùo lyù veà vieäc tieàn ñònh, moät vaán ñeà maø chuùng ta tìm thaáy trong giaùo huaán cuûa caùc toâng ñoà, nhaát laø trong caùc thö cuûa Thaùnh Phaoloâ.
Chuùng ta ñoïc thaáy trong Thö göûi giaùo ñoaøn EÂpheâsoâ:
"Thieân Chuùa laø Cha cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta… ñaõ choïn chuùng ta trong Ngöôøi tröôùc khi taïo thaønh theá gian, ñeå chuùng ta ñöôïc thaùnh haûo vaø voâ traùch cöù tröôùc nhan Ngaøi trong yeâu thöông, khi nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ aán ñònh chuùng ta ñöôïc laøm con caùi cuûa Ngaøi theo muïc ñích cuûa yù Ngaøi muoán, ñeå chuùc tuïng aân suûng hieån vinh cuûa Ngaøi" (1:3-6).
Nhöõng lôøi phaùt bieåu saùng toû naøy ñaõ giaûi thích moät caùch chuyeân chính vaø coù theá giaù veà vaán ñeà tieàn ñònh laø ôû choã naøo. (Ngoân ngöõ Kitoâ giaùo goïi "vieäc tieàn ñònh" naøy theo chöõ praedestinatio trong Latinh). Caàn phaûi laøm saùng toû chöõ naøy cho khoûi nhöõng yù nghóa sai laïc, hay keå caû yù nghóa khoâng chính xaùc vaø khoâng chính yeáu, nhöõng yù nghóa ñaõ trôû thaønh thöôøng duøng - chaúng haïn vaán ñeà tieàn ñònh ñöôïc coi nhö ñoàng nghóa vôùi "ñònh meänh muø quaùng" hay vôùi "côn giaän" baát thöôøng cuûa moät thaàn tính ñaày uaát haän. Theo maïc khaûi thaàn linh, chöõ "tieàn ñònh" nghóa laø vieäc choïn löïa ñôøi ñôøi cuûa Thieân Chuùa, moät choïn löïa phuï töû, khoân ngoan vaø tích cöïc, moät choïn löïa do tình yeâu thuùc ñoäng.
Cuøng vôùi quyeát ñònh laøm cho vieäc choïn löïa thaønh töïu, töùc laø, thaønh döï aùn taïo döïng vaø cöùu chuoäc, vieäc choïn löïa naøy lieân quan ñeán söï soáng noäi taïi cuûa Ba Ngoâi chí Thaùnh. Vieäc choïn löïa naøy ñöôïc Chuùa Cha cuøng vôùi Chuùa Con trong Chuùa Thaùnh Thaàn quyeát ñònh. Ñoù laø moät choïn löïa, theo Thaùnh Phaoloâ, coù tröôùc vieäc taïo döïng theá gian, ("tröôùc khi taïo thaønh theá gian" - Eâph.1:4), cuõng nhö tröôùc khi taïo thaønh nhaân loaïi treân theá gian. Ngay caû tröôùc khi ñöôïc taïo döïng, con ngöôøi "ñaõ ñöôïc choïn" bôûi Thieân Chuùa. Vieäc choïn löïa naøy xaåy ra trong Ngöôøi Con haèng höõu ("trong Ngöôøi" - Eâph.1:4), töùc laø trong Lôøi cuûa Trí Khoân vónh haèng. Con ngöôøi ñöôïc choïn trong Con ñeå tham döï vaøo cuøng moät phaän laøm con caùi baèng vieäc thöøa nhaän. Yeáu tình cuûa maàu nhieäm tieàn ñònh laø ôû choã naøy. Noù boäc loä tình yeâu vónh haèng cuûa Chuùa Cha ("trong yeâu thöông, ñaõ aán ñònh chuùng ta ñöôïc laøm con caùi cuûa Ngaøi nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ" - Eâph.1:4-5). Vieäc tieàn ñònh bao goàm ôn goïi ñôøi ñôøi cuûa con ngöôøi trong vieäc tham döï vaøo chính baûn tính cuûa Thieân Chuùa. Noù laø moät ôn goïi soáng thaùnh thieän, nhôø ôn thöøa nhaän laøm con caùi ("ñeå neân thaùnh haûo vaø voâ traùch cöù tröôùc nhan Ngaøi" - Eâph.1:4).
Theo yù nghóa naøy thì vieäc tieàn ñònh coù tröôùc khi "theá gian ñöôïc taïo thaønh", töùc laø, coù tröôùc vieäc taïo döïng, vì vieäc taïo döïng ñöôïc hieän thöïc lieân quan ñeán vieäc tieàn ñònh cuûa con ngöôøi. AÙp duïng nhöõng saùnh ví taïm thôøi cuûa ngoân ngöõ loaøi ngöôøi naøy vaøo söï soáng thaàn linh, chuùng ta coù theå noùi raèng, Thieân Chuùa "ñaàu tieân" muoán thoâng thoâng baûn thaân nôi thaàn tính cuûa mình cho loaøi ngöôøi, ñaõ döïng neân hoï theo hình aûnh vaø töông töï nhö Ngaøi nôi theá giôùi taïo thaønh. "Tröôùc tieân", Ngaøi ñaõ choïn con ngöôøi trong Ngöôøi Con haèng höõu ñoàng baûn vôùi mình, ñeå nhôø aân suûng hoï ñöôïc thoâng phaàn vaøo thaân phaän laøm con caùi cuûa Ngaøi. Chæ "sau ñoù" Thieân Chuùa môùi thöïc hieän vieäc taïo döïng ("khi ñeán löôït noù"); Ngaøi muoán coù theá gian laø nôi nhaân loaïi thuoäc veà. Nhö theá, maàu nhieäm tieàn ñònh, theo moät nghóa naøo ñoù, ñaõ "moät caùch lôùp lang" ñi vaøo toaøn boä döï aùn cuûa Vieäc Quan Phoøng thaàn linh. Maïc khaûi veà döï aùn naøy ñaõ môû ra tröôùc nhaõn quan cuûa chuùng ta moät vöông quoác Thieân Chuùa, vaø daãn chuùng ta tôùi taâm ñieåm cuûa vöông quoác naøy, nôi chuùng ta khaùm phaù ra cuøng ñích toái haäu cuûa vieäc taïo thaønh. Chuùng ta ñoïc trong Thö göûi giaùo ñoaøn Coâloâseâ: "Anh em haõy haân hoan caûm taï Chuùa Cha, Ñaáng ñaõ laøm cho chuùng ta xöùng hôïp ñeå thoâng phaàn vaøo gia nghieäp cuûa caùc thaùnh trong aùnh saùng. Ngaøi ñaõ giaûi cöùu chuùng ta khoûi quyeàn thoáng trò cuûa toái taêm vaø mang chuùng ta tôùi vöông quoác cuûa Ngöôøi Con yeâu daáu Ngaøi, Ñaáng maø trong Ngöôøi chuùng ta ñöôïc cöùu chuoäc, ñöôïc thöù tha toäi loãi" (Col.1:12-14). Vöông quoác cuûa Thieân Chuùa laø vöông quoác cuûa "Ngöôøi Con yeâu daáu" trong döï aùn ñôøi ñôøi cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Sôû dó coù nhö vaäy, ñaëc bieät laø vì "vieäc cöùu chuoäc" vaø "vieäc thöù tha toäi loãi" ñöôïc hoaøn thaønh bôûi Ngöôøi Con. Nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Toâng Ñoà cuõng nhaéc ñeán "toäi loãi" cuûa con ngöôøi. Theá neân, vieäc tieàn ñònh, töùc vieäc thöøa nhaän laøm con caùi cuûa Ngöôøi Con haèng höõu, hoaït ñoäng chaúng nhöõng lieân heä tôùi vieäc taïo döïng theá gian, maø coøn lieân quan ñeán vieäc cöùu chuoäc ñöôïc Ngöôøi Con laø Chuùa Gieâsu Kitoâ thöïc hieän nöõa. Vieäc cöùu chuoäc ñaõ trôû thaønh moät theå hieän cuûa Vieäc Quan Phoøng, töùc cuûa vieäc Thieân Chuùa laø Cha toû ra chaêm soùc vaø quaûn trò, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc thuï taïo coù töï do.
Trong Thö göûi cho giaùo ñoaøn Coâloâseâ, chuùng ta thaáy raèng, söï thaät cuûa "vieäc tieàn ñònh" trong Chuùa Kitoâ gaén lieàn vôùi söï thaät cuûa "vieäc taïo döïng trong Chuùa Kitoâ". Thaùnh Phaoloâ vieát: "Ngöôøi laø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa voâ hình, laø tröôûng töû cuûa taát caû moïi taïo sinh; vì trong Ngöôøi taát caû moïi söï ñöôïc döïng neân…" (Col.1:15-16). Nhö vaäy, theá gian ñöôïc taïo thaønh trong Chuùa Kitoâ laø Ngöôøi Con haèng höõu, töø ban ñaàu, mang nôi chính mình, nhö taëng aân ñaàu tieân cuûa Ñaáng Quan Phoøng, lôøi môøi goïi, hay lôøi ñoan nguyeàn, cuûa vieäc tieàn ñònh trong Chuùa Kitoâ. Gaén lieàn vôùi vieäc tieàn ñònh trong Chuùa Kitoâ naøy laø vieäc theá gian keát thuùc nhö vieäc hoaøn thaønh ôn cöùu ñoä caùnh chung toái haäu, ôn cöùu ñoä nhaân loaïi tröôùc nhaát. "Vì trong Ngöôøi (Chuùa Kitoâ) taát caû taàm voùc vieân troïn cuûa Thieân Chuùa vui nguï" (Col.1:19). Vieäc hoaøn toaøn keát thuùc theá gian, nhaát laø con ngöôøi, xaåy ra chính laø bôûi taàm voùc vieân troïn nôi Chuùa Kitoâ naøy. Chuùa Kitoâ laø taàm voùc vieân troïn aáy. Theo moät nghóa naøo ñoù thì vieäc keát thuùc theá gian ñöôïc hoaøn taát nôi Ngöôøi. Bôûi theá, Vieäc Quan Phoøng thaàn linh môùi chaêm soùc vaø quaûn trò moïi söï treân theá gian, nhaát laø con ngöôøi, cuoäc soáng vaø lòch söû cuûa hoï treân theá giôùi.
Nhö theá, chuùng ta hieåu bieát theâm moät phöông dieän khaùc cuûa Vieäc Quan Phoøng thaàn linh - vieäc keát thuùc ôn cöùu ñoä. Thieân Chuùa "muoán taát caû moïi ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä vaø nhaän bieát chaân lyù" (1Tim.2:4). Theo nhaõn giôùi naøy thì caàn phaûi nôùi roäng theâm quan nieäm cuûa töï nhieân thuyeát veà Vieäc Quan Phoøng, moät quan nieäm chæ thu heïp vieäc quan phoøng vaøo vieäc quaûn trò theá giôùi vaät lyù, hay ngay caû vieäc quaûn trò haønh vi cöû chæ luaân lyù töï nhieân, cho toát ñeïp. Thöïc teá thì Vieäc Quan Phoøng thaàn linh laïi theå hieän mình trong vieäc ñaït ñöôïc caùc ñích nhaém hôïp vôùi döï aùn cöùu ñoä ñôøi ñôøi. Trong tieán trình naøy, nhôø "taàm voùc vieân troïn" cuûa Chuùa Kitoâ, toäi loãi bò cheá ngöï nôi Ngöôøi vaø bôûi Ngöôøi. Toäi loãi thöïc söï choáng laïi vieäc keát thuùc ôn cöùu ñoä theá gian, vieäc thaønh toaøn cuoái cuøng maø theá gian cuøng vôùi nhaân loaïi coù ñöôïc trong Thieân Chuùa. Noùi veà taàm voùc vieân troïn nôi Chuùa Kitoâ, Thaùnh Toâng Ñoà ñaõ tuyeân xöng: "Vì trong Ngöôøi taát caû taàm voùc vieân troïn cuûa Thieân Chuùa vui ngöï, vaø nhôø Ngöôøi, baèng maùu cuûa thaäp gía Ngöôøi, Thieân Chuùa hoøa giaûi taát caû moïi söï, ôû döôùi ñaát hay ôû treân trôøi, vôùi mình" (Col.1:19-20).
Caên cöù vaøo nhöõng suy tö ñöôïc ruùt ra töø caùc thö cuûa Thaùnh Phaoloâ aáy, lôøi huaán duï cuûa Chuùa Kitoâ trôû neân roõ raøng hôn, lôøi huaán duï veà Vieäc Quan Phoøng cuûa Cha treân trôøi bao goàm moïi söï (x.Mt.6:33-34 vaø Lk.12:22-31). Ngöôøi noùi: "Tröôùc heát haõy tìm kieám vöông quoác cuûa Thieân Chuùa vaø söï coâng chính cuûa Ngaøi ñaõ, roài taát caû nhöõng söï aáy cuõng seõ laø cuûa caùc con nöõa" (Mt.6:33; x.Lk.12:31). Chuùa Gieâsu muoán noùi ñeán caùi "tröôùc tieân" naøy laø caùi chính Thieân Chuùa muoán "tröôùc nhaát" - töùc laø caùi maø Ngaøi ñaàu tieân coù yù ñònh trong vieäc taïo neân theá gian cuõng nhö trong caû vieäc taän cuøng cuûa chính theá gian. Ñoù laø "vöông quoác cuûa Thieân Chuùa vaø söï coâng chính cuûa Ngaøi" (söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa). Toaøn theå theá gian ñöôïc döïng neân lieân quan ñeán vöông quoác naøy, ñeå vöông quoác naøy trôû thaønh hieän thöïc nôi con ngöôøi cuõng nhö nôi lòch söû. Vôùi "vöông quoác" aáy cuøng vôùi "söï coâng chính" aáy, vieäc tieàn ñònh ñôøi ñôøi maø theá gian vaø con ngöôøi coù trong Chuùa Kitoâ ñöôïc hoaøn taát.
Nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Pheâroâ cuõng hôïp vôùi caùi nhìn cuûa Thaùnh Phaoloâ veà vieäc tieàn ñònh naøy: "Chuùc tuïng Thieân Chuùa vaø laø Cha cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta! Nhôø tình thöông cao caû cuûa Ngaøi, chuùng ta ñaõ ñöôïc taùi sinh cho moät nieàm hy voïng cuûa söï soáng nhôø cuoäc phuïc sinh töø trong keû cheát cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, cuõng nhö cho moät gia nghieäp khoâng hö naùt, khoâng tì oá vaø khoâng taøn taï ôû treân trôøi daønh cho anh em, thaønh phaàn, vôùi ñöùc tin, ñöôïc quyeàn naêng Thieân Chuùa canh giöõ ôn cöùu ñoä, moät ôn cöùu ñoä ñaõ saün saøng ñeå ñöôïc toû hieän ra vaøo thôøi ñieåm sau heát" (1Pt.1:3-5).
Thöïc vaäy, "chuùc tuïng Thieân Chuùa", Ñaáng ñaõ toû cho chuùng ta thaáy Vieäc Quan Phoøng cuûa Ngaøi laø vieäc Ngaøi khoâng ngöøng löu yù can thieäp vaøo ôn cöùu roãi cuûa chuùng ta laø chöøng naøo. Vieäc can thieäp khoâng chaùn cheâ meâ moûi naøy hoaït ñoäng cho ñeán khi chuùng ta tieán ñeán "thôøi ñieåm sau heát". Baáy giôø, "vieäc tieàn ñònh trong Chuùa Kitoâ" töø ban ñaàu seõ ñöôïc hoaøn toaøn thaønh ñaït "nhôø cuoäc phuïc sinh trong Chuùa Gieâsu Kitoâ", Ñaáng laø "Alpha vaø Omega" (Rev.1:8) cuûa lòch söû nhaân loaïi chuùng ta.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page