Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Ñöôïc döïng neân theo hình aûnh Thieân Chuùa, con ngöôøi laø moät höõu theå vöøa coù hoàn thieâng vöøa coù xaùc chaát. Duø thuoäc veà theá giôùi ngoaïi taïi, con ngöôøi cuõng troåi vöôït hôn noù. Ngoaøi vieäc laø moät taïo vaät xaùc phaøm, con ngöôøi coøn laø moät baûn vò nhö thaàn linh. Chaân lyù veà con ngöôøi naøy laø ñoái töôïng cuûa ñöùc tin, nhö chaân lyù thaùnh kinh veà höõu theå cuûa con ngöôøi ñöôïc caáu taïo neân theo "hình aûnh vaø töông töï nhö" Thieân Chuùa. Noù laø moät söï thaät ñöôïc Huaán Quyeàn lieân læ truyeàn daïy qua caùc theá kyû.
Theo gioøng lòch söû, söï thaät aáy ñaõ khoâng ngöøng laø ñoái töôïng cho vieäc tìm hieåu veà kieán thöùc, caû ôû laõnh vöïc trieát hoïc cuõng nhö ôû nhieàu khoa hoïc nhaân baûn khaùc nöõa. Toùm laïi, noù laø ñoái töôïng cuûa nhaân loaïi hoïc.
Con ngöôøi laø moät thaàn linh nhaäp theå, hay neáu muoán chuùng ta cuõng coù theå noùi, laø moät xaùc theå ñöôïc truyeàn khieán bôûi moät linh theå baát töû. Söï thaät naøy, moät caùch naøo ñoù, coù theå suy ra töø trình thuaät taïo döïng trong Saùch Khôûi Nguyeân, ñaëc bieätø trong trình thuaät "Giaveâ". Trình thuaät Giaveâ ñaõ söû duïng ñeán moät caûnh trí vaø nhöõng hình aûnh nhaân theå hoïc. Chuùng ta ñoïc thaáy raèng: "Chuùa laø Thieân Chuùa ñaõ hình thaønh con ngöôøi töø buïi ñaát, vaø ñaõ thôû hôi soáng vaøo muõi con ngöôøi; vaø con ngöôøi ñaõ trôû neân moät höõu theå soáng ñoäng" (Gn.2:7). Baûn vaên thaùnh kinh lieân tuïc giuùp chuùng ta hieåu roõ raøng laø, ñöôïc döïng neân nhö theá, con ngöôøi noåi vöôït treân toaøn theå theá giôùi höõu hình, nhaát laø theá giôùi thuù vaät. "Hôi soáng" ñaõ laøm cho con ngöôøi coù khaû naêng bieát ñöôïc caùc höõu theå loaøi vaät naøy, bieát ñaët teân cho chuùng, vaø bieát nhaän ra mình khaùc vôùi chuùng (x.Gn.2:18-20). Trình thuaät "Giaveâ" khoâng noùi ñeán "linh hoàn". Tuy nhieân, chuùng ta coù theå deã daøng suy dieãn töø trình thuaät naøy laø söï soáng ñöôïc ban cho con ngöôøi qua taùc ñoäng taïo thaønh vöôït treân laõnh vöïc thuaàn theå chaát (moät laõnh vöïc xöùng hôïp vôùi loaøi thuù). Vöôït treân chaát theå, söï soáng aáy vöôn tôùi laõnh vöïc thaàn linh, moät laõnh vöïc coù nguoàn goác saâu xa nôi "hình aûnh Thieân Chuùa", nhö Saùch Khôûi Nguyeân ñoaïn 1 caâu 27 cho thaáy veà con ngöôøi.
Con ngöôøi laø moät ñôn vò. Hoï töï mình laø moät. Theá nhöng, tình traïng ñôn nhaát naøy laïi keùp ñoâi. Saùch Thaùnh ñaõ cho thaáy veà tình traïng vöøa ñôn nhaát (baûn vò) laïi vöøa keùp ñoâi (xaùc hoàn) naøy. Ngöôøi ta nghó ñeán Saùch Huaán Ca coù caâu: "Chuùa ñaõ döïng neân con ngöôøi töø buïi ñaát vaø traû hoï veà ñaát buïi"; roõ hôn nöõa: "Ngaøi taïo neân con ngöôøi vôùi mieäng löôõi, maét nhìn, tai nghe, vaø ban cho chuùng moät con tim hieåu bieát. Ngaøi laøm cho chuùng ñaày khoân ngoan vaø kieán thöùc; Ngaøi toû cho chuùng thaáy söï laønh söï döõ" (17:1, 5-6).
Theo quan ñieåm naøy thì ñaëc bieät phaûi noùi ñeán Thaùnh Vònh 8. Trong vieäc toân vinh con ngöôøi, caâu Thaùnh Vònh ñaõ thaân thöa cuøng Thieân Chuùa nhöõng lôøi sau ñaây: "Loaøi ngöôøi laø chi maø Ngaøi nghó tôùi, hay con caùi loaøi ngöôøi laø gì maø Ngaøi phaûi chaêm nom? Ngaøi ñaõ döïng neân hoï keùm thieân thaàn moät chuùt, vaø ñaõ ñoäi trieàu thieân vinh quang vaø vinh döï cho hoï. Ngaøi ñaõ ban cho hoï quyeàn cai trò treân caùc coâng cuoäc tay Ngaøi laøm ra, khi ñaët taát caû moïi söï ôû döôùi chaân cuûa hoï" (5-7).
Truyeàn thoáng thaùnh kinh thöôøng ñaëc bieät nhaán maïnh ñeán tình traïng ñôn nhaát baûn vò cuûa höõu theå con ngöôøi, baèng vieäc söû duïng töø ngöõ "xaùc theå" ñeå chæ toaøn theå con ngöôøi (x.Ps.145:21, Jl.3:1; Is.66:23; Jn.1:14). Nhaän ñònh naøy chính xaùc. Theá nhöng, ngoaøi tình traïng ñôn nhaát baûn vò cuûa höõu theå con ngöôøi naøy, tình traïng keùp ñoâi nôi con ngöôøi cuõng ñöôïc truyeàn thoáng thaùnh kinh cho thaáy, ñoâi khi raát roõ raøng. Nhöõng lôøi cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ cho thaáy truyeàn thoáng thaùnh kinh naøy: "Caùc con ñöøng sôï nhöõng keû saùt haïi ñöôïc thaân xaùc maø khoâng huûy hoaïi ñöôïc linh hoàn. Hôn laø haõy sôï Ñaáng coù theå huûy dieät ñöôïc caû hoàn laãn xaùc trong Hoûa Nguïc" (Mt.10:28).
Caùc nguoàn kinh thaùnh cho pheùp chuùng ta thaáy con ngöôøi vöøa laø moät ñôn nhaát baûn vò vöøa laø moät hieäp nhaát hoàn xaùc. Quan nieäm naøy ñaõ ñöôïc dieãn ñaït bôûi toaøn theå Truyeàn Thoáng vaø giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi. Giaùo huaán naøy chaúng nhöõng hoøa hôïp nhöõng nguoàn thaùnh kinh, maø coøn hoøa hôïp caû nhöõng dieãn giaûi thaàn hoïc nöõa, nhöõng daãn giaûi thaàn hoïc naøy coù ñöôïc laø nhôø vieäc khai trieån nhöõng phaân taùch cuûa moät soá tröôøng phaùi trieát hoïc Hy Laïp (nhö tröôøng phaùi trieát hoïc Aristote). Vieäc khai trieån naøy laø moät vieäc lieân læ ngaãm nghó töø töø. Nhôø aûnh höôûng cuûa Thaùnh Toâma Aquinoâ, vieäc khai trieån naøy ñaõ thöïc söï ñaït tôùi vieäc Coâng Ñoàng ôû Vieân (1312) coâng boá, goïi linh hoàn laø "moâ theå" cuûa thaân xaùc: forma corporis humani per se et essentialiter (DS 902). Laø moät yeáu toá laøm neân baûn theå höõu theå "con ngöôøi", "moâ theå" coù moät baûn chaát linh thieâng. "Moâ theå" linh thieâng laø linh hoàn naøy thì baát töû. Veà sau, Coâng Ñoàng Lateranoâ V (1513) ñaõ laáy quyeàn phaùn quyeát veà ñieàu aáy - linh hoàn thì baát töû, ngöôïc vôùi thaân xaùc thì phaûi cheát (x.DS 1440). Tröôøng phaùi Thaùnh Toâma ñoàng thôøi cuõng nhaán maïnh raèng, bôûi vieäc hieäp nhaát thöïc söï cuûa xaùc vaø hoàn maø linh hoàn, ngay caû sau khi con ngöôøi cheát, cuõng khoâng thoâi "muoán" ñöôïc taùi hôïp vôùi thaân xaùc. Ñieàu naøy ñöôïc xaùc nhaän bôûi chaân lyù maïc khaûi veà cuoäc phuïc sinh cuûa thaân xaùc.
Ngöõ hoïc coù tính caùch trieát lyù ñöôïc söû duïng ñeå dieãn ñaït tình traïng ñôn nhaát vaø phöùc hôïp (keùp ñoâi) nôi con ngöôøi ñoâi khi cuõng bò chæ trích. Theá nhöng, chaéc chaén moät ñieàu laø giaùo lyù veà tình traïng ñôn nhaát cuûa baûn vò con ngöôøi, cuõng nhö veà tình traïng keùp ñoâi cuûa con ngöôøi, vöøa linh thieâng vöøa theå chaát, hoaøn toaøn ñöôïc baét nguoàn töø Thaùnh Kinh vaø Thaùnh Truyeàn. Nieàm xaùc tín con ngöôøi laø "hình aûnh Thieân Chuùa", vì coù linh hoàn, thöôøng hay ñöôïc noùi ñeán. Theá nhöng, giaùo lyù truyeàn thoáng khoâng phaûi laø khoâng xaùc tín raèng thaân xaùc cuõng ñöôïc tham phaàn vaøo phaåm vò laø "hình aûnh Thieân Chuùa", theo caùch thöùc rieâng cuûa noù, nhö noù tham döï vaøo phaåm vò cuûa con ngöôøi vaäy.
Vaøo thôøi buoåi taân tieán, thuyeát tieán hoùa ñaõ gaây khoù khaên cho giaùo lyù maïc khaûi veà vieäc taïo döïng con ngöôøi nhö laø moät höõu theå ñöôïc caáu taïo bôûi caû hoàn laãn xaùc. Baèng caùc phöông phaùp rieâng cuûa mình, nhieàu khoa hoïc gia veà phöông dieän töï nhieân ñaõ tìm hieåu vaán ñeà nguoàn goác söï soáng con ngöôøi treân traùi ñaát naøy. Moät soá chuû tröông, hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi ñoàng nghieäp cuûa mình, chaúng nhöõng veà söï hieän höõu lieân keát giöõa con ngöôøi vôùi ñaïi ñoàng thieân nhieân, maø coøn veà söï phaùt xuaát cuûa con ngöôøi töø caùc gioáng vaät cao ñaúng. Vaán ñeà naøy ñaõ laøm baän taâm caùc khoa hoïc gia theá kyû vöøa roài, vaø cuõng ñaõ keùo theo bieát bao nhieâu laø taàng lôùp yù kieán coâng khai.
Huaán Quyeàn ñaõ traû lôøi trong thoâng ñieäp Humani Generi cuûa Ñöùc Pioâ XII naêm 1950. Chuùng ta ñoïc thaáy trong böùc thoâng ñieäp naøy laø: "Huaán Quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh khoâng choáng laïi thuyeát tieán hoùa ñang laø ñoái töôïng nghieân cöùu vaø baøn caõi cuûa caùc nhaø chuyeân moân. ÔÛ ñaây, thuyeát tieán hoùa ñöôïc hieåu nhö laø moät cuoäc tìm xeùt veà nguoàn goác cuûa thaân theå con ngöôøi töø vaät soáng coù tröôùc noù, vì ñöùc tin Coâng Giaùo buoäc chuùng ta phaûi chaáp nhaän raèng linh hoàn ñöôïc Thieân Chuùa tröïc tieáp döïng neân…" (DS 3896).
Bôûi theá, coù theå noùi raèng, theo quan ñieåm giaùo lyù ñöùc tin, thì khoâng khoù khaên gì trong vieäc nhôø thuyeát tieán hoùa ñeå giaûi thích veà nguoàn goác con ngöôøi lieân quan ñeán thaân xaùc cuûa hoï. Theá nhöng, cuõng phaûi theâm raèng, giaû thieát naøy chæ ñöa ra moät tính chaát khaû theå maø thoâi, chöù khoâng phaûi laø moät xaùc ñaùng veà khoa hoïc. Tuy nhieân, giaùo lyù ñöùc tin xaùc nhaän nguyeân veïn laø hoàn thieâng cuûa con ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa tröïc tieáp döïng neân. Theo giaû thieát ñöôïc nhaéc ñeán, thaân xaùc cuûa con ngöôøi coù theå, theo caáp ñoä veà caùc thöù nhieät naêng cuûa söï soáng do Thieân Chuùa aán ñònh, coù theå ñaõ ñöôïc tuaàn töï söûa soaïn nôi caùc hình theå cuûa caùc höõu theå soáng ñoäng tröôùc mình. Tuy vaäy, linh hoàn con ngöôøi laø yeáu toá laøm neân nhaân tính cuûa con ngöôøi, khoâng theå naøo phaùt sinh töø vaät chaát, vì linh hoàn coù moät baûn chaát linh thieâng.
Toång hôïp veà vieäc taïo döïng ñuùng ñaén nhö treân ñaây ñeà caäp ñeán cuõng ñöôïc Coâng ñoàng Chung Vaticanoâ II nhaéc nhôû: "Maëc duø ñöôïc döïng neân coù xaùc theå vaø hoàn thieâng, con ngöôøi cuõng chæ laø moät. Nhôø caáu truùc thaân xaùc cuûa mình, con ngöôøi tuï hôïp cho mình nhöõng yeáu toá cuûa theá giôùi vaät chaát; nhö theá, nhôø con ngöôøiù, nhöõng yeáu toá naøy ñaït tôùi tuyeät ñænh cuûa mình" (Hieán Cheá Gaudium et Spes, ñoaïn 14). Tieáp theo ñoù, Coâng Ñoàng coøn noùi: "Con ngöôøi cuõng khoâng sai laàm khi coi mình cao caû hôn nhöõng giaù trò vaät theå, khaù hôn vuïn vaët thieân nhieân hay hôn laø moät phaàn töû voâ danh tieåu toát trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Vì, bôûi caùc tính chaát noäi taïi cuûa mình, con ngöôøi qua maët toaøn khoái thuaàn vaät theå" (cuøng ñoaïn 14 treân).
Vaäy, nhö theá laø cuøng moät söï thaät veà tình traïng ñôn nhaát vaø keùp ñoâi (phöùc hôïp) nôi baûn tính con ngöôøi coù theå ñöôïc dieãn ñaït baèng moät ngoân ngöõ gaàn guõi hôn vôùi yù heä taân tieán.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page