Söï thaät tuyeân xöng Thieân Chuùa taïo döïng - töùc Ngaøi ñaõ laøm cho taát caû moïi söï ngoaøi Ngaøi hieän höõu, caû theá gian vaø con ngöôøi - ñaõ ñöôïc noùi ñeán ôû ngay trang nhaát cuûa Saùch Thaùnh, maëc duø yù nghóa cuûa chaân lyù naøy chæ ñöôïc neân troïn nôi tieán trình maïc khaûi sau ñoù.
Saùch Khôûi Nguyeân môû ñaàu baèng hai trình thuaät veà vieäc taïo döïng. Caùc hoïc giaû thaùnh kinh cho raèng trình thuaät thöù hai xöa hôn. Noù coù moät ñaëc tính boùng baûy vaø cuï theå hôn; noù xöng vôùi Thieân Chuùa baèng teân goïi "Giaveâ", vaø vì theá noù ñöôïc coi laø "nguoàn trình thuaät Giaveâ".
Trình thuaät thöù nhaát, theo thôøi gian ñöôïc vieát sau, laïi coù heä thoáng vaø tính caùch thaàn hoïc hôn. Noù duøng chöõ "Elohim" ñeå chæ Thieân Chuùa. Noù phaân chia coâng cuoäc taïo döïng ra moät loaït saùu ngaøy. Caùc hoïc giaû ñaõ keát luaän raèng baûn vaên naøy coù nguoàn goác theo aûnh höôûng tö teá vaø phöôïng töï, vì ngaøy thöù baûy ñöôïc trình baøy nhö laø ngaøy Thieân Chuùa nghæ ngôi. Noù cho con ngöôøi lao coâng thaáy maãu göông cuûa Thieân Chuùa Ñaáng Taïo Thaønh. Taùc giaû cuûa chöông nhaát Saùch Khôûi Nguyeân muoán xaùc nhaän giaùo huaán cuûa Möôøi Ñieàu Raên, baèng vieäc nhaán maïnh ñeán vieäc baét buoäc phaûi giöõ thaùnh haûo ngaøy thöù baûy.
Trình thuaät veà coâng cuoäc taïo döïng xöùng ñaùng ñöôïc ñoïc vaø suy nieäm thöôøng xuyeân trong phuïng vuï cuõng nhö ngoaøi phuïng vuï. Veà töøng ngaøy taïo döïng rieâng bieät, ngöôøi ta khaùm phaù thaáy giöõa ñoaïn naøy vôùi ñoaïn kia coù moät söï lieân tuïc chaët cheõ vaø töông ñoàng roõ raøng. Trình thuaät baét ñaàu vôùi nhöõng lôøi: "Töø khôûi nguyeân Thieân Chuùa ñaõ döïng neân caùc taàng trôøi vaø ñaát", töùc laø, toaøn theå theá giôùi höõu hình. Ñoaïn taû ñeán töøng ngaøy moät thì dieãn taû theá naøy: "Thieân Chuùa phaùn: Haõy coù…". Baèng quyeàn naêng cuûa lôøi Taïo Hoùa phaùn naøy - "fiat, haõy coù", theá giôùi höõu hình daàn daàn hieän leân. Töø khôûi nguyeân ñaát coøn "voâ theå vaø troáng khoâng". Sau ñoù, theo taùc ñoäng cuûa lôøi Thieân Chuùa saùng taïo, noù baét ñaàu trôû neân xöùng hôïp vôùi söï soáng vaø traøn ñaày nhöõng höõu theå soáng ñoäng, caây coái vaø thuù vaät, trong soá caùc höõu theå soáng ñoäng naøy, Thieân Chuùa cuoái cuøng ñaõ döïng neân con ngöôøi "theo hình aûnh Ngaøi" (Gn.1:27).
Tröôùc heát, ñoaïn vaên naøy coù moät taàm quan troïng veà ñaïo giaùo vaø thaàn hoïc. Noù khoâng bao goàm nhöõng yeáu toá theo quan ñieåm khoa hoïc töï nhieân. Vieäc tìm kieám veà nguoàn goác vaø phaùt trieån cuûa töøng gioáng loaïi trong thieân nhieân khoâng heà tìm thaáy trong ñoaïn dieãn taû naøy baát cöù moät tieâu chuaån nhaát ñònh naøo hay nhöõng ñoùng goùp tích cöïc thöïc söï coù lôïi naøo. Thaät vaäy, lyù thuyeát veà vieäc tieán hoùa töï nhieân, hieåu theo yù nghóa cuûa noù, neáu khoâng loaïi tröø nguyeân toá thaàn linh, thì theo nguyeân taéc, khoâng phaûn laïi vôùi söï thaät veà vieäc taïo döïng cuûa theá giôùi höõu hình, nhö Saùch Khôûi Nguyeân dieãn trình.
Nhìn toång quaùt, hình aûnh theá gian ñöôïc ngoøi buùt cuûa vò taùc giaû höùng khôûi phaùc hoïa vôùi nhöõng ñaëc tính cuûa nguoàn goác vuõ truï theo thôøi gian. Nôi nhöõng ñaëc tính naøy, taùc giaû ñaõ chen tính chaát nguoàn goác tuyeät ñoái vaøo söï thaät veà vieäc Thieân Chuùa duy nhaát taïo döïng moïi söï - ñaây laø moät chaân lyù maïc khaûi. Ñoaïn vaên thaùnh kinh naøy xaùc nhaän vieäc theá giôùi höõu hình hoaøn toaøn leä thuoäc vaøo Thieân Chuùa, Ñaáng laø Hoùa Coâng coù toaøn quyeàn naêng treân moïi thuï taïo (dominum altum). Noù toû cho thaáy giaù trò cuûa taát caû moïi taïo vaät tröôùc con maét Thieân Chuùa. Vaøo cuoái moãi moät ngaøy taïo döïng, noù ñaàu laäp laïi caâu: "Thieân Chuùa thaáy laø toát laønh". Vaøo ngaøy thöù saùu, sau khi taïo neân con ngöôøi, trung taâm cuûa vuõ hoaøn, chuùng ta ñoïc thaáy: "Thieân Chuùa thaáy moïi söï Ngaøi ñaõ laøm neân raát laø toát laønh" (Gn.1:31).
Vieäc kinh thaùnh dieãn taû coâng cuoäc taïo döïng coù moät ñaëc tính sieâu hình hoïc, töùc laø noùi veà höõu theå. Ñoàng thôøi vieäc dieãn taû naøy cuõng coù ñaëc tính thaåm vò hoïc vì noù minh chöùng cho giaù trò. Baèng vieäc taïo döïng neân theá gian nhö ñeå bieåu loä söï thieän haûo voâ cuøng cuûa mình, Thieân Chuùa ñaõ döïng neân noù toát laønh. Giaùo huaán chính yeáu naøy chuùng ta hoïc ñöôïc töø nguoàn goác cuûa vuõ truï theo thaùnh kinh, vaø nhaát laø töø ñoaïn dieãn taû môû ñaàu cuûa Saùch Khôûi Nguyeân.
Cuøng vôùi taát caû nhöõng gì Saùch Thaùnh noùi veà vieäc taïo döïng cuõng nhö veà Thieân Chuùa Hoùa Coâng ôû nhieàu nôi khaùc nhau, ñoaïn vaên dieãn taû naøy cho pheùp chuùng ta ñaët ra moät soá yeáu toá sau ñaây:
1) Thieân Chuùa ñaõ töï mình taïo döïng neân theá gian. Quyeàn naêng taïo döïng naøy laø moät quyeàn naêng baát chuyeån nhöôïng - incommunicabilis.
2) Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng neân theá gian khoâng bôûi moät thuùc ñaåy beân ngoaøi naøo hay bôûi moät boù buoäc beân trong naøo.
3) Theá gian ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân theo thôøi gian, bôûi theá, noù khoâng vónh haèng. Noù ñöôïc baét ñaàu trong thôøi gian.
4) Theá gian do Thieân Chuùa döïng neân ñöôïc lieân læ toàn höõu bôûi Hoùa Coâng. "Vieäc baûo toàn" naøy, theo moät nghóa naøo ñoù, laø moät vieäc taïo döïng lieân tuïc (conservatio est continua creatio).
Qua gaàn hai ngaøn naêm, Giaùo Hoäi nhaát trí tuyeân xöng vaø coâng boá söï thaät vieäc taïo döïng theá giôùi höõu hình vaø voâ hình laø coâng cuoäc cuûa Thieân Chuùa. Vieäc tuyeân xöng vaø coâng boá naøy laø vieäc tieáp noái ñöùc tin maø daân Yeán Duyeân, Daân cuûa Thieân Chuùa trong cöïu öôùc, tuyeân xöng vaø coâng boá. Giaùo Hoäi caét nghóa vaø khaûo saùt toaøn boä söï thaät naøy baèng vieäc söû duïng ñeán trieát thuyeát höõu theå, vaø Giaùo Hoäi baûo veä söï thaät naøy khoûi bò leänh laïc theo tö töôûng cuûa con ngöôøi qua gioøng thôøi gian cuûa lòch söû. ÔÛ Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ I, ñeå ñaùp laïi caùc xu höôùng phieám thaàn vaø tö töôûng duy vaät cuûa thôøi baáy giôø, Huaán Quyeàn cuûa Giaùo Hoäi ñaõ long troïng maïnh meõ xaùc nhaän söï thaät veà vieäc taïo thaønh laø coâng cuoäc cuûa Thieân Chuùa. Nhöõng chieàu höôùng töông töï nhö vaäy cuõng ñang luaân löu trong theá kyû cuûa chuùng ta ñaây, nôi moät soá phaùt tieån cuûa caùc khoa hoïc thöïc nghieäm cuõng nhö caùc yù heä voâ thaàn.
Trong Hieán Cheá Dei Filius cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ I, chuùng ta ñoïc thaáy: "Vò Thieân Chuùa chaân thaät duy nhaát naøy, theo söï thieän haûo vaø 'quyeàn toaøn naêng' cuûa mình, khoâng phaûi ñeå taêng theâm haïnh phuùc cho rieâng mình, cuõng khoâng phaûi ñeå ñaït tôùi maø laø bieåu hieän söï toaøn haûo cuûa mình qua taëng aân Ngaøi ban phaùt cho caùc taïo vaät, baèng moät quyeát ñònh tuyeät ñoái töï do, 'töø khôûi ñaàu thôøi gian, ñaõ cuøng moät luùc, keùo ra khoûi hö khoâng caû taïo vaät naøy laãn taïo vaät kia, voâ hình laãn höõu hình, töùc laø, thaàn thieâng laãn vaät theå, roài ñeán taïo vaät loaøi ngöôøi, thaønh phaàn ñöôïc thöïc söï thoâng phaàn vaøo caû hai caáp traät, goàm caû tinh thaàn laãn theå xaùc' (Conc.Lat.IV)'" (DS 3002).
Theo "caùc khoaûn" ñöôïc theâm vaøo baûn vaên giaùo huaán naøy, Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ I ñaõ xaùc nhaän caùc chaân lyù sau ñaây:
1) Vò Thieân Chuùa chaân thaät duy nhaát laø Taïo Hoùa vaø laø Chuùa "cuûa caùc vaät höõu hình vaø voâ hình" (DS 3021).
2) Neáu nhaän raèng chæ coù vaät chaát môùi hieän höõu (chuû nghóa duy vaät) laø phaûn laïi ñöùc tin (DS 3022).
3) Neáu cho raèng Thieân Chuùa thöïc söï ñoàng nhaát vôùi theá gian (thuyeát phieám thaàn) laø traùi vôùi ñöùc tin (DS 3023).
4) Neáu chuû tröông raèng caùc taïo vaät, duø thaàn thieâng ñi nöõa, laø phoùng theå cuûa baûn theå thaàn linh, hay neáu thöøa nhaän raèng Höõu Theå thaàn linh trôû thaønh moïi söï khi toû mình ra hay tieán hoùa, laø phaûn nghòch vôùi ñöùc tin.
5) Neáu nghó raèng Thieân Chuùa laø moät höõu theå phoå quaùt vaø baát ñònh, moät khi trôû neân nhaát ñònh, höõu theå ñaõ caáu taïo neân vuõ hoaøn thaønh gioáng, loaïi vaø caù theå, cuõng nghòch vôùi ñöùc tin (DS 3024).
6) Neáu choái boû theá gian vaø taát caû moïi söï trong theá gian, duø thaàn thieâng hay vaät theå, trong toaøn baûn theå cuûa mình, ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân töø hö khoâng, cuõng ngöôïc vôùi ñöùc tin (DS 3025).
Vieäc baøn ñeán cuøng ñích cuûa coâng cuoäc taïo döïng thì caàn phaûi baøn ñeán rieâng. Vaán ñeà naøy ñaõ chieám nhieàu choã trong maïc khaûi, trong Huaán Quyeàn cuûa Giaùo Hoäi cuõng nhö trong thaàn hoïc. Taïm thôøi, ñeå keát thuùc suy nieäm cuûa chuùng ta, caàn phaûi nhaéc ñeán ñoaïn Saùch Khoân Ngoan tuyeät vôøi, moät ñoaïn chuùc tuïng Thieân Chuùa veà tình yeâu maø Ngaøi ñaõ thöông taïo döïng neân vuõ truï vaø baûo toàn cho noù hieän höõu:
"Vì Ngaøi yeâu thöông
taát caû moïi söï hieän höõu,
vaø khoâng gheâ tôûm moät söï
gì
Ngaøi ñaõ taïo neân,
vì Ngaøi ñaõ khoâng taïo neân
baát cöù söï gì
maø Ngaøi gheùt boû.
Söï gì coù theå toàn taïi ñöôïc
neáu Ngaøi khoâng muoán coù?
Hay söï gì Ngaøi khoâng goïi ñeán
teân
maø laïi ñöôïc baûo trì?
Ngaøi bao dung vôùi taát caû moïi
söï, vì chuùng laø cuûa Ngaøi,
OÂi Chuùa laø Ñaáng yeâu thöông
sinh linh"
(Wis 11:24-26)