Trong baøi giaùo lyù laàn vöøa roài chuùng ta ñaõ chuù troïng ñeán Chuùa Thaùnh Thaàn, suy nieäm veà nhöõng lôøi Kinh Tin Kính cuûa hai Coâng Ñoàng Chung Niceâa vaø Contantinoâpoâli theo maãu tuyeân xöng hieän haønh cuûa phuïng vuï Latinh: "Toâi tin kính Chuùa Thaùnh Thaàn laø Chuùa vaø laø Ñaáng ban söï soáng, Ngaøi bôûi Chuùa Cha vaø Chuùa Con maø ra. Ngaøi cuøng ñöôïc phuïng thôø vaø toân vinh vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Con. Ngaøi ñaõ duøng caùc tieân tri maø phaùn daïy".
Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc Chuùa Cha vaø Chuùa Con "sai", nhö Ngaøi cuõng ñaõ "nhieäm xuaát" töø hai ngoâi vò naøy. Vì lyù do ñoù Ngaøi ñöôïc goïi laø "Thaàn Linh cuûa Cha" (x.Mt.10:20; 1Cor.2:11; x. caû Jn.15:26), song Ngaøi cuõng laø "Thaàn Linh cuûa Con" (Gal.4:6) hay laø "Thaàn Linh cuûa Chuùa Gieâsu" (Acts 16:7) nöõa, vì chính Chuùa Gieâsu laø Ñaáng ñaõ sai Ngaøi ñeán (x.Jn.15:26). Bôûi theá, Giaùo Hoäi Latinh tuyeân xöng raèng Chuùa Thaùnh Thaàn nhieäm xuaát töø Chuùa Cha vaø Chuùa Con (qui a Patre Filioque procedit), trong khi Caùc Giaùo Hoäi Chính Thoáng tuyeân xöng töø Chuùa Cha qua Chuùa Con. Ngaøi nhieäm xuaát "baèng taùc ñoäng cuûa yù muoán", "theo cung caùch cuûa tình yeâu" (per modum amoris). Ñaây laø moät sententia certa, töùc laø moät giaùo ñieàu thaàn hoïc ñaõ ñöôïc chaáp nhaän chung chung theo giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, vì theá coù tính caùch chaéc chaén vaø caàn phaûi tin töôûng.
Nieàm xaùc tín naøy coøn ñöôïc xaùc nhaän bôûi chính nguyeân ngöõ hoïc lieân quan ñeán danh xöng "Thaùnh Linh", moät teân goïi maø Toâi ñaõ baøn ñeán ôû baøi giaùo lyù laàn tröôùc - Thaàn Linh, spirit, pneuma, ruah. Baét ñaàu töø nguyeân ngöõ hoïc naøy, vieäc Thaàn Linh "phaùt hieän" töø Cha vaø Con ñöôïc dieãn taû nhö laø vieäc "nhieäm xuaát" - spiramen - moät hôi thôû cuûa Tình Yeâu.
Vieäc nhieäm xuaát naøy khoâng phaûi laø vieäc truyeàn sinh. Chæ coù Lôøi laø Con môùi "nhieäm sinh" töø Cha nhôø vieäc ñôøi ñôøi truyeàn sinh. Thieân Chuùa, Ñaáng ñôøi ñôøi bieát mình cuøng moïi söï nôi chính mình, haï sinh Ngoâi Lôøi. Thieân Chuùa laø Cha vaø Con trong söï tuyeät ñoái hieäp nhaát cuûa baûn tính, töùc cuûa thaàn tính mình trong vieäc haï sinh vónh haèng naøy, moät vieäc xaåy ra nôi taùc ñoäng lyù trí (per modum intelligibilis actionis). "Ngaøi laø" chöù khoâng phaûi "Ngaøi trôû neân", ñôøi ñôøi "Ngaøi laø" theá. "Ngaøi laø" töø khôûi nguyeân voâ nguyeân khôûi. Töø ngöõ "phaùt hieän" phaûi ñöôïc hieåu ñuùng ñaén veà phöông dieän naøy. Noù khoâng bao haøm moät "vieäc trôû neân" taïm thôøi naøo caû. "Vieäc phaùt hieän" cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng phaûi ñöôïc hieåu ñuùng nhö vaäy.
Neân, baèng vieäc truyeàn sinh, Thieân Chuùa ñôøi ñôøi laø Cha vaø Con trong söï tuyeät ñoái hieäp nhaát cuûa thaàn tính. Cha, Ñaáng sinh haï, yeâu thöông Con, Ñaáng ñöôïc haï sinh. Con yeâu Cha baèng moät tình yeâu ñoàng nhaát vôùi tình yeâu cuûa Cha. Trong söï hieäp nhaát cuûa thaàn tính thì tình yeâu moät maët laø cha vaø moät maët laø con. Tuy nhieân, Cha vaø Con khoâng chæ hieäp nhaát baèng moät tình yeâu hoã töông nhö hai Ngoâi Vò voâ cuøng toaøn haûo. Vieäc hai Ngoâi maõn nguyeän nhau, yeâu thöông nhau, phaùt hieän nôi mình vaø töø mình moät ngoâi vò. Cha vaø Con "nhieäm xuaát" Thaàn Linh Tình Yeâu ñoàng baûn theå vôùi caùc vò. Nhö theá, trong söï tuyeät ñoái hieäp nhaát cuûa thaàn tính, töø ñôøi ñôøi haèng höõu, thì Thieân Chuùa laø Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn.
Kinh Tin Kính Quicumque tuyeân xöng: "Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng ñöôïc laøm neân, khoâng ñöôïc taïo thaønh, khoâng ñöôïc haï sinh, maø laø nhieäm xuaát töø Cha vaø Con". "Vieäc phaùt hieän" naøy laø vieäc phaùt hieän per modum amoris, nhö ñaõ noùi.Bôûi vaäy maø caùc vò Giaùo Phuï cuûa Giaùo Hoäi môùi goïi Chuùa Thaùnh Thaàn laø "Tình Yeâu, Ñöùc aùi, Tình Yeâu Thaàn Linh, Moái Giaây Yeâu Thöông, Nuï Hoân Yeâu Thöông". Taát caû nhöõng dieãn ñaït naøy chöùng thöïc cho ñöôøng loái Chuùa Thaùnh Thaàn "nhieäm xuaát" töø Chuùa Cha vaø Chuùa Con.
Coù theå noùi raèng Thieân Chuùa, trong söï soáng noäi taâm cuûa mình, Thieân Chuùa laø "tình yeâu", moät tình yeâu ñöôïc ngoâi vò hoùa nôi Thaùnh Linh, Thaàn Linh cuûa Cha vaø cuûa Con. Thaàn Linh cuõng coøn ñöôïc goïi laø Quøa Taëng.
Thaàn Linh, Ñaáng laø Tình Yeâu, laø nguoàn maïch cuûa moïi taëng aân baét nguoàn töø Thieân Chuùa ñoái vôùi caùc vaät thuï taïo - taëng aân hieän höõu nhôø vieäc taïo thaønh, taëng aân ôn nghóa thaùnh nhôø coâng cuoäc cöùu ñoä.
Theo yù nghóa thaàn hoïc veà Taëng AÂn Ba Ngoâi naøy, chuùng ta hieåu ñöôïc roõ hôn nhöõng lôøi trong Saùch Toâng Vuï: "Quùi vò seõ laõnh nhaän taëng aân Thaùnh Linh" (2:38). Baèng nhöõng lôøi naøy, Chuùa Kitoâ ñaõ vónh bieät caùc keû Ngöôøi yeâu daáu khi Ngöôøi veà cuøng Cha (phuï chuù cuûa ngöôøi dòch baûn Vieät ngöõ ñaây: thaät ra nhöõng lôøi naøy, theo Saùch Toâng Vuï, laø cuûa Thaùnh Pheâroâ trong baøi giaûng tieân khôûi thaùnh nhaân chia seû vôùi caùc thaønh phaàn Do Thaùi töø boán phöông ñang tuï hoïp ôû Gia-Lieâm, ngay sau khi Chuùa Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng). Cuõng theo yù nghóa naøy, chuùng ta hieåu ñöôïc nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Toâng Ñoà: "Tình yeâu Thieân Chuùa ñaõ tuoân ñoå vaøo loøng chuùng ta nhôø Thaùnh Linh laø Ñaáng ñaõ ñöôïc ban cho chuùng ta" (Rm.5:5).
Chuùng ta cuøng nhau keát thuùc baøi suy nieäm cuûa chuùng ta baèng vieäc laáy lôøi phuïng vuï maø keâu xin: "Veni, Sancte Spititus. "OÂi Chuùa Thaùnh Linh, xin haõy ñeán traøn ñaày taâm can tín höõu Chuùa vaø ñoát leân trong hoï ngoïn löûa yeâu thöông".