"Thieân Chuùa laø tình yeâu...". Nhöõng lôøi naøy ñöôïc chöùa ñöïng ôû moät trong nhöõng cuoán saùch Taân Öôùc cuoái cuøng, ñoù laø Böùc Thö Thöù Nhaát cuûa Thaùnh Gioan (4:16). Chuùng laø nguyeân toá chính yeáu cuûa söï thaät veà Thieân Chuùa. Söï thaät naøy ñöôïc maïc khaûi baèng nhieàu lôøi noùi vaø nhieàu bieán coá cho tôùi khi noù ñaït tôùi moät nieàm tin hoaøn toaøn vöõng chaéc nôi vieäc Chuùa Kitoâ xuaát hieän, nhaát laø nôi thaäp giaù vaø cuoäc phuïc sinh cuûa Ngöôøi. Nhöõng lôøi naøy aâm vang nguyeân veïn chính lôøi cuûa Chuùa Kitoâ: "Thieân Chuùa yeâu theá gian ñeán ban Con Moät mình, ñeå ai tin vaøo Con thì khoâng phaûi cheát song ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi" (Jn.3:16).
Ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi tieán ñeán tuyeät ñænh cuûa mình nôi söï thaät cao caû naøy: Thieân Chuùa laø tình yeâu! Nôi thaäp giaù vaø cuoäc phuïc sinh cuûa Ñöùc Kitoâ, Thieân Chuùa cuoái cuøng ñaõ toû mình ra nhö laø tình yeâu. "Chuùng ta nhaän bieát vaø tin töôûng tình yeâu Thieân Chuùa daønh cho chuùng ta. Thieân Chuùa laø tình yeâu, ai ôû trong tình yeâu laø ôû trong Thieân Chuùa vaø Thieân Chuùa ôû trong hoï" (1Jn.4:16).
Chaân lyù Thieân Chuùa laø tình yeâu laøm neân ñích ñieåm cuûa taát caû nhöõng gì ñaõ ñöôïc maïc khaûi, "qua caùc tieân tri vaø trong nhöõng ngaøy sau heát naøy qua Ngöôøi Con" nhö ñöôïc phaùt bieåu trong Böùc Thö göûi giaùo ñoaøn Do Thaùi. Chaân lyù naøy soi saùng taát caû nhöõng gì chöùa ñöïng trong maïc khaûi thaàn linh, nhaát laø thöïc taïi maïc khaûi veà vieäc taïo döïng cuõng nhö vieäc thieát laäp giao öôùc. Vieäc taïo döïng toû loä quyeàn toaøn naêng cuûa Thieân Chuùa Hoùa Coâng. Theá nhöng, vieäc thöïc hieän quyeàn toaøn naêng naøy hoaøn toaøn laø vì yeâu thöông. Thieân Chuùa ñaõ taïo thaønh vì Ngaøi coù theå laøm nhö vaäy, vì Ngaøi toaøn naêng. Tuy nhieân, quyeàn toaøn naêng cuûa Ngaøi ñaõ ñöôïc höôùng daãn bôûi söï khoân ngoan vaø ñöôïc thuùc ñaåy bôûi tình yeâu. Ñoù laø coâng vieäc taïo thaønh. Coâng vieäc cöùu chuoäc coøn huøng hoàn hôn nöõa vaø hieán cho chuùng ta moät bieåu chöùng saâu vöõng hôn nöõa. Tình yeâu vaãn laø moät dieãn ñaït cuûa quyeàn toaøn naêng ñoái dieän vôùi söï döõ, ñoái dieän vôùi toäi loãi cuûa caùc thuï sinh. Chæ coù tình yeâu toaøn naêng môùi coù theå ruùt ñöôïc söï laønh töø söï döõ, söï soáng môùi töø toäi loãi vaø söï cheát thoâi.
Tình yeâu nhö moät quyeàn löïc ban söï soáng vaø laøm sinh ñoäng. Tình yeâu hieän dieän trong toaøn theå maïc khaûi. Thieân Chuùa haèng soáng, vò Thieân Chuùa ban söï soáng cho taát caû moïi höõu theå soáng ñoäng, laø Ñaáng ñöôïc Thaùnh Vònh noùi raèng: "Taát caû ñeàu ngöôùc troâng leân Ngaøi ñeå Ngaøi ñeán böõa cho aên. Khi Ngaøi ban cho thì chuùng thu löôïm laáy; khi Ngaøi môû tay ra thì chuùng no ñaày ñieàu thieän haûo. Khi Ngaøi khuaát dieän thì chuùng chôùi vôùi; khi Ngaøi laáy hôi thôû cuûa chuùng thì chuùng cheát ñi vaø trôû veà tro buïi" (Ps.104:27-29). Hình aûnh naøy ñöôïc ruùt ra töø troïng taâm cuûa vieäc taïo thaønh. Böùc tranh naøy coù nhöõng ñaëc tính nhaân theå hoïc (nhö nhieàu baûn vaên Thaùnh Kinh khaùc). Theá nhöng, khuynh höôùng nhaân theå hoïc naøy ñöôïc khôi daäy töø thaùnh kinh. Thaáy con ngöôøi ñöôïc döïng neân theo hình aûnh Thieân Chuùa vaø töông töï nhö Ngaøi thì cuõng coù lyù do ñeå noùi raèng Thieân Chuùa "theo hình aûnh vaø töông töï nhö" con ngöôøi. Tuy nhieân, khuynh höôùng nhaân theå hoïc naøy khoâng laøm lu môø sieâu vieät tính cuûa Thieân Chuùa. Noù khoâng keùo Thieân Chuùa xuoáng taàm kích loaøi ngöôøi. Noù tuaân giöõ taát caû moïi ñöôøng loái cuûa vieäc so saùnh vaø ngoân ngöõ cuûa vieäc so saùnh, cuõng nhö nhöõng ñöôøng loái cuûa vieäc so saùnh nôi ñöùc tin.
Thieân Chuùa toû mình ra trong vieäc thieát laäp giao öôùc, tröôùc heát, vôùi daân tuyeån choïn cuûa Ngaøi. Vò Thieân Chuùa cuûa giao öôùc toû loä nhöõng ñaëc tính cuûa Höõu Theå Ngaøi, theo thöù töï tieán trình cuûa ngheä thuaät giaùo huaán. Nhöõng ñaëc tính naøy thöôøng ñöôïc goïi laø caùc öu phaåm cuûa Ngaøi. Tröôùc heát chuùng laø nhöõng öu phaåm thuoäc veà caáp traät luaân lyù, moät caáp traät luaân lyù ñöôïc Thieân Chuùa laø tình yeâu söû duïng ñeå daàn daàn toû mình ra. Thieân Chuùa toû mình ra - ñaëc bieät nôi giao öôùc nuùi Sinai - nhö moät nhaø laäp luaät, moät toái thöôïng nguyeân cuûa leà luaät. Quyeàn bính laäp phaùp naøy ñöôïc troïn veïn dieãn ñaït vaø vöõng chaéc nôi caùc öu phaåm cuûa taùc ñoäng thaàn linh ñöôïc Thaùnh Kinh toû cho chuùng ta thaáy.
Caùc cuoán saùch thaàn höùng cuûa Cöïu Öôùc ñaõ cho chuùng ta thaáy caùc öu phaåm naøy. Chaúng haïn, chuùng ta ñoïc trong Saùch Khoân Ngoan: "Söùc maïnh cuûa Ngaøi laø nguoàn maïch coâng chính, vaø quyeàn thoáng trò cuûa Ngaøi ôû treân taát caû moïi söï khieán Ngaøi khoan dung vôùi taát caû... Ngaøi laø Ñaáng thoáng trò baèng söùc maïnh phaân xöû dòu hieàn, vaø Ngaøi cai quaûn chuùng toâi baèng löôïng caû bao dung; vì Ngaøi coù quyeàn laøm baát cöù khi naøo Ngaøi muoán" (Wis.12:16-18).
Coøn nöõa: "Ai coù theå ño ñöôïc quyeàn naêng cao caû cuûa Ngaøi? Vaø ai coù theå keå laïi troïn veïn caùc vieäc Ngaøi xoùt thöông?" (Sir.18:5).
Caùc baûn vaên Cöïu Öôùc nhaán maïnh ñöùc coâng minh cuûa Thieân Chuùa, caû loøng töø aùi vaø xoùt thöông cuûa Ngaøi.
Caùc baûn vaên naøy nhaán maïnh ñaëc bieät ñeán loøng trung thaønh cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi giao öôùc laø moät phöông dieän cuûa "tính chaát baát bieán dòch" nôi Ngaøi (x.Ps.111:7-9; Is.65:1-2,16-19).
Caùc baûn vaên naøy cuõng noùi veà vieäc Thieân Chuùa thònh noä, song vieäc thònh noä naøy luoân luoân laø vieäc thònh noä chính ñaùng cuûa moät vò Thieân Chuùa laø Ñaáng "chaäm baát bình vaø giaàu loøng nhaân aùi" (Ps.145:8). Chuùng luoân luoân cho thaáy, theo quan nieäm nhaân theå hoïc ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán ôû treân, "vieäc hôøn ghen" cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi daân Ngaøi trong vieäc hoï khoâng giöõ giao öôùc cuûa Ngaøi. Theá nhöng, chuùng luoân luoân trình baøy vieäc hôøn ghen naøy nhö laø moät öu phaåm cuûa tình yeâu: "Nhieät tình cuûa Chuùa caùc ñaïo binh" (Is.9:7).
Chuùng ta ñaõ noùi raèng caùc öu phaåm cuûa Thieân Chuùa khoâng khaùc bieät vôùi yeáu tính cuûa Ngaøi. Theá neân, noùi cho ñuùng hôn thì khoâng phaûi chuùng ta noùi veà moät Thieân Chuùa coâng chính, trung thaønh, töø aùi maø laø veà Thieân Chuùa, Ñaáng laø söï coâng chính, trung thaønh, töø aùi, xoùt thöông - gioáng nhö Thaùnh Gioan ñaõ vieát "Thieân Chuùa laø tình yeâu" (1Jn.4:16) vaäy.
Cöïu Öôùc, vôùi voâ soá ñoaïn vaên thaàn höùng, ñaõ söûa soaïn cho maïc khaûi toái haäu cuûa Thieân Chuùa nhö laø tình yeâu. Nôi moät trong nhöõng ñoaïn vaên naøy, chuùng ta ñoïc thaáy: "Ngaøi xoùt thöông taát caû moïi ngöôøi, vì Ngaøi coù theå laøm taát caû moïi söï... Ngaøi yeâu thöông taát caû moïi söï hieän höõu vaø khoâng gôùm gheùt moät söï gì Ngaøi ñaõ döïng neân, bôûi neáu Ngaøi gheùt baát cöù söï gì thì Ngaøi ñaõ khoâng döïng neân noù. Caùi gì coù theå beàn vöõng neáu Ngaøi khoâng coøn muoán noù nöõa?... Ngaøi khoan dung vôùi taát caû moïi söï vì chuùng laø cuûa Ngaøi, OÂi Chuùa laø Ñaáng yeâu thöông sinh linh" (Wis.11:23-26).
Nhöõng lôøi cuûa Saùch Khoân Ngoan naøy ñaõ khoâng coù yù noùi roõ raøng hay sao Thieân Chuùa laø Ñaáng laø tình yeâu (Amor-Caritas) bôûi "Höõu Theå" taïo hoùa cuûa Thieân Chuùa?
Theá nhöng, chuùng ta cuõng thaáy caùc baûn vaên khaùc, nhö caùc ñoaïn Saùch Giona: "Vì toâi bieát raèng Ngaøi laø Thieân Chuùa khoan haäu vaø xoùt thöông, chaäm baát bình vaø giaàu loøng nhaân aùi" (Jon.4:2).
Hay Thaùnh Vònh 145 cuõng theá: "Chuùa khoan haäu vaø xoùt thöông, chaäm baát bình vaø giaàu nhaân aùi. Chuùa thieän haûo vôùi taát caû moïi ngöôøi, loøng nhaân haäu cuûa Ngaøi ôû treân taát caû nhöõng gì Ngaøi laøm neân" (Ps.145:8-9).
Chuùng ta caøng ñoïc caùc baûn vaên cuûa caùc tieân tri chính, khuoân maët cuûa Thieân Chuùa yeâu thöông caøng toû hieän ra cho chuùng ta. Chuùa ñaõ noùi vôùi daân Yeán Duyeân qua mieäng tieân tri Gieâreâmia: "Ta ñaõ yeâu thöông ngöôi baèng moät tình yeâu vónh cöûu; theá neân, Ta vaãn tieáp tuïc trung thaønh vôùi ngöôi" (hesed tieáng Do Thaùi) (Jer.31:3).
Ñeå trích nhöõng lôøi cuûa tieân tri Isaia: "Theá nhöng, Sion noùi: 'Chuùa ñaõ boû rôi toâi, Chuùa cuûa toâi ñaõ laõng queân toâi'. 'Coù theå naøo moät ngöôøi meï queân ñöôïc con mình, khoâng thöông ñöùa con bôûi loøng daï cuûa mình chaêng? Cho duø baø coù queân ñi nöõa, Ta seõ khoâng theå queân ngöôi'" (Is.49:14-15).
Nhöõng trích daãn veà tình yeâu töø maãu nôi caùc lôøi cuûa Thieân Chuùa coù moät taàm voùc quan troïng bieát bao. Tình thöông cuûa Thieân Chuùa ñaõ toû cho thaáy nôi söï dòu daøng khoâng ngang haøng vôùi tình cuûa moät ngöôøi laøm meï, cuõng nhö ñaõ ñöôïc toû ra cho chuùng ta thaáy nôi tình phuï töû. Tieân tri Isaia coøn vieát: "Caùc nuùi coù theå rôøi ñi vaø ñoài coù theå chuyeån choã, nhöng tình yeâu kieân trung cuûa Ta seõ khoâng bao giôø rôøi xa ngöôi, vaø giao öôùc an bình cuûa Ta seõ khoâng bao giôø bò deïp boû, Chuùa laø Ñaáng caûm thöông ngöôi phaùn" (Is.54:10).
Vieäc söûa soaïn tuyeät vôøi do Thieân Chuùa thöïc hieän nôi lòch söû Cöïu Öôùc naøy, nhaát laø bôûi caùc vò tieân tri, ñaõ ñôïi chôø vieäc hoaøn taát toái haäu cuûa noù. Lôøi noùi cuoái cuøng cuûa Thieân-Chuùa-Tình-Yeâu thoát leân ôû nôi Chuùa Kitoâ. Lôøi naøy khoâng phaûi chæ ñöôïc thoát leân, maø laø ñöôïc soáng ñoäng trong maàu nhieäm vöôït qua cuûa thaäp giaù vaø cuoäc phuïc sinh. Thaùnh Phaoloâ ñaõ loan baùo lôøi naøy trong Thö göûi giaùo ñoaøn Eâpheâsoâ: "Thieân Chuùa, Ñaáng giaàu tình thöông, bôûi tình yeâu cao caû maø Ngaøi ñaõ yeâu thöông chuùng ta, ngay caû khi chuùng ta coøn cheát trong toäi loãi cuûa mình, thì Ngaøi ñaõ laøm chuùng ta cuøng soáng vôùi Ñöùc Kitoâ (bôûi aân suûng anh em ñaõ ñöôïc cöùu roãi)" (2:4-5).
Thaät vaäy, chuùng ta coù theå hoaøn toaøn tuyeân xöng ñöùc tin cuûa chuùng ta nôi "Thieân Chuùa laø Cha Toaøn Naêng, Ñaáng Taïo Thaønh trôøi ñaát" baèng caâu ñònh nghóa heát söùc tuyeät vôøi cuûa Thaùnh Gioan: "Thieân Chuùa laø tình yeâu" (1Jn.4:16).