Saùch Thieâng Lieâng
Con Bieát Con Caàn Chuùa

Lm Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ
Trung Taâm Truyeàn Hình Quang Khaûi, Ñaøi Loan

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

TRONG ÑAÏO

Caâu chuyeän ngöôøi con hoang ñaøng trong Phuùc AÂm Luca cho ta thaáy caàn suy nghó nhieàu veà nhöõng ngöôøi con "khoâng" hoang ñaøng.

Chuyeän keå veà ngöôøi cha coù hai ñöùa con, ñöùa con thöù ra ñi soáng traùc taùng phaù tan caû saûn nghieäp. Ta keát toäi noù laø ñöùa con hoang ñaøng. Coøn ngöôøi con tröôûng ôû laïi thì sao? Noù khoâng boû nhaø ñi hoang, nhö theá laø moät maãu möïc roài chaêng?

Ngöôøi cha laïc loõng

Ngöôøi cha chæ coù hai ñöùa con. Khi con thöù boû nhaø ra ñi, oâng coøn laïi ngöôøi con tröôûng. Trong caâu chuyeän ta khoâng thaáy nhaân vaät con tröôûng naøy xuaát hieän trong cuoäc ñôøi lieân heä vôùi cha noù, khoâng thaáy lieân heä vôùi em noù. Maõi ñeán cuoái caâu chuyeän môùi thaáy xuaát hieän, söï xuaát hieän naøy laø moät buøng noå ñaõ aâm æ töø laâu, noù choáng laïi cha noù vaø em noù.

Thaät ra, ngöôøi cha maát caû hai ñöùa con chöù khoâng phaûi moät. Ñöùa con thöù boû nhaø ñi. Ñöùa con tröôûng ôû laïi nhöng khoâng soáng vôùi thaùi ñoä laø con. Noù ñaõ roõ raøng xaùc nhaän nhö theá: "Toâi laøm toâi cho oâng" (Lc. 15: 29).

Laïc loõng khoâng phaûi laø moät mình maø laø khoâng gaëp caùi mình tìm. Caùi mình khoâng caàn maø vaãn coù thì laø dö, bôûi theá, laïc loõng laø ñi giöõa ñoaøn ngöôøi maø vaãn thaáy vaéng, ñi giöõa cuoäc ñôøi maø cöù leû loi. Ngöôøi cha coù hai noãi khoå taâm. Khoå taâm thöù nhaát laø vaéng maët cuûa ngöôøi con thöù. Khoå taâm thöù hai laø coù maët maø nhö laø thöøa cuûa ngöôøi con tröôûng.

Vaéng maët moät ngöôøi laø maát maùt, nhöng coù nhôù. Nhôù vaø thöông laøm giaây lieân heä tình caûm gaàn laïi. Vaéng maët neân ta coù nhieàu chaân trôøi töôûng töôïng ñeå soáng vôùi nhöõng caûm tình aáp uû, vôùi hy voïng. Do ñoù, coù theå nieàm an uûi cuûa ñau khoå vì maát maùt laø khoâng ñau khoå baèng coù maët maø thöøa. Neáu coù maët maø thöøa thì khoâng coøn chaân trôøi naøo ñeå thoaùt nöõa. Thöïc teá laø phuõ phaøng phaûi ñoái dieän maët gaëp maët. Bôûi ñoù, coù maët maø thöøa thì daèn vaët hôn laø vaéng maët maø nhôù.

Vaøo vò theá cuûa ngöôøi cha trong caâu chuyeän, Ñöùc Kitoâ mang caû hai taâm traïng ñau khoå. Ñau khoå vì moät ñöùa ra ñi vaø khoå ñau vì ñöùa ôû laïi trong nhaø nhöng coõi loøng vaãn laø caùch xa.

Moät coõi loøng xa caùch

Xeùt veà baûn vaên thì phaàn noùi veà ngöôøi con tröôûng cuõng daøi gaàn moät nöûa. Chieám khaù nhieàu lôøi, bôûi ñoù, ta coù theå löu taâm, tìm hieåu thaùi ñoä ngöôøi con tröôûng döïa vaøo trình thuaät naøy.

— Thaùi ñoä ñoái vôùi cha: ÔÛ trong nhaø cha, nhöng anh ta sôï cha vaø vaâng phuïc trong thaùi ñoä cuûa keû laøm toâi tôù. "Ñaõ bao naêm trôøi toâi laøm toâi oâng." Nhö theá gaàn cha maø vaãn xa. Moãi laàn boû leã Chuùa Nhaät, toâi boái roái vì toäi. Neáu boái roái naøy ñeán vì sôï Chuùa phaït chöù khoâng phaûi tieác nuoái ñeán töø loøng meán thì Chuùa chöa phaûi laø cha. Ñoâi khi nhìn vaøo leà luaät, ñaõ chaúng coù nhöõng luùc thaàm nghó: "Giaû söû mình khoâng coù ñaïo thì ñôõ hôn, baây giôø lôõ bieát Chuùa roài khoâng daùm boû." Neáu ñôøi soáng ñaïo cuûa toâi laø theá thì toâi phaûi xin Chuùa cho toâi gaëp gôõ Ngaøi vì toâi ôû trong nhaø Ngaøi nhöng raát xa Ngaøi.

— Thaùi ñoä vôùi tha nhaân. Anh ta goïi ñöùa em cuûa mình laø "thaèng con cuûa oâng" (Lc. 15: 30). Anh ta gaït noù ra khoûi tình nghóa lieân heä vôùi mình. Laøm sao trong Giaùo Hoäi maø toâi coù theå taùch rôøi khoûi tha nhaân. Khi hai xöù ñaïo beân caïnh nhau maø moät xöù xaây nhaø thôø nguy nga, moät xöù ngheøo naøn. Lyù luaän thoâng thöôøng laø tuyø ngoaïi giao cuûa cha xöù, neáu ngaøi quen bieát nhieàu thì coù nhieàu tieàn. Dó nhieân khoâng theå coù söï phaân chia ñoàng ñeàu tuyeät ñoái, nhöng cöù nhìn vaøo thöïc traïng, ta coù nhieàu daáu chæ phaûi suy nghó veà nhöõng moái lieân heä trong coäng ñoàng nhaân loaïi vaø Giaùo Hoäi.

* * *

Chuùa Kitoâ ñôïi chôø nhöõng taám loøng thao thöùc cuûa con caùi trong nhaø ñoái vôùi coâng vieäc cuûa Ngöôøi. Ngöôøi laøm coâng thì khoâng thao thöùc, vaø hoï chaúng coù boån phaän phaûi thao thöùc. Toâi nghó, moät phaàn vì neàn giaùo lyù luùc coøn treû, ta khoâng ñöôïc daïy cho yù thöùc saâu sa söï thao thöùc veà Giaùo Hoäi. Bôûi ñoù, coâng vieäc truyeàn giaùo, ngöôøi giaùo daân Vieät Nam khoâng ñaët vaán ñeà suy nieäm laø bao. Ít khi ta baên khoaên nhìn moät ngaøy môùi vaø hoûi loøng, toâi seõ laøm gì cho Giaùo Hoäi. Ít khi chieàu veà ta ñaët thao thöùc Giaùo Hoäi cuûa toâi hoâm nay theá naøo. Coù khi naøo toâi caûm thaáy nieàm ñau chung vôùi Giaùo Hoäi vaø haân hoan nieàm vui vôùi Giaùo Hoäi khoâng. Söï ít yù thöùc ñoù cuõng laø nguyeân nhaân phaàn naøo ñöa ñeán caïnh tranh nhau trong coâng vieäc toâng ñoà. Vieäc toâng ñoà cuûa mình phaûi thaønh coâng hôn ngöôøi khaùc, thaäm chí coù khi coøn haï ngöôøi khaùc xuoáng. Ngaøy naøo toâi khoâng nghó tôùi Giaùo Hoäi, ngaøy ñoù toâi chæ laø khaùch troï trong Giaùo Hoäi, hoaëc laø ngöôøi laøm coâng maø thoâi. Giaùo Hoäi ñaõ bò giaùo duïc nhö laø moät cô cheá quyeàn bính hôn laø nhaø cuûa toâi.

* * *

Toâi nghó thaùi ñoä laøm coâng trong nhaø cuûa ngöôøi con tröôûng laø ñeà taøi raát quan troïng. Taïi sao?

Ta haõy nhìn laïi ñoaïn vaên taû veà thaùi ñoä "laøm toâi tôù trong nhaø" cuûa ngöôøi con tröôûng vôùi ñoaïn vaên maø ngöôøi con thöù noùi vôùi cha noù khi noù trôû veà. Trong caùc lôùp Kinh Thaùnh, khi toâi ñaët caâu hoûi: Sau nhöõng ngaøy hoang ñaøng trôû veà, ngöôøi con thöù thöa vôùi cha mình nhö theá naøo? Haàu heát caùc baïn ñaõ traû lôøi theá naøy:

— "Thöa cha, con ñaõ troùt phaïm toäi nghòch vôùi trôøi vaø tröôùc maët cha con khoâng coøn ñaùng goïi laø con cha nöõa. Xin xöû vôùi con nhö moät ngöôøi laøm coâng cuûa cha thoâi" (Lc. 15: 18-19).

Caâu traû lôøi naøy sai. Ñieàu ñaùng buoàn laø coù ngöôøi ñoïc, nghe ñoaïn Tin Möøng naøy nhieàu laàn roài maø khoâng khoâng bieát sai ôû choã naøo. Caâu treân ñaây laø döï tính seõ noùi cuûa noù khi noù coøn ñang phaûi chaên heo. Noù suy tính phaûi noùi gì ñaây khi veà gaëp cha. Vaø noù ñaõ saùng taùc ra caâu naøy. Ñoäng löïc thuùc ñaåy noù veà laø vì ñoùi. Thaùnh Luca keå raèng "noù hoài taâm laïi thaáy bieát bao ngöôøi laøm coâng coù dö thöøa baùnh aên maø noù phaûi cheát ñoùi ôû ñaây. Thoâi daäy, toâi veà cuøng cha toâi" (Lc. 15: 17-18). Vì theá, noù xin cha xöû vôùi noù nhö moät ngöôøi laøm coâng. Ñoái vôùi noù caâu naøy mang nhieàu yù nghóa.

Nhöng thaät tuyeät vôøi laø caâu naøy laïi bò ngöôøi cha gaït boû. Ñoái vôùi noù, caâu naøy laø soáng coøn, phaûi xin cho baèng ñöôïc laøm coâng. Neáu khoâng, laáy gì maø aên. Khi gaëp cha, noù laëp laïi y chang nhöõng gì noù ñaõ suy tính luùc coøn chaên heo. Nhöng noù vöøa noùi tôùi caâu "con khoâng coøn ñaùng goïi laø con cha nöõa", thì cha noù caét ngang. OÂng voäi noùi vôùi gia nhaân: "Mau mau ñem aùo thöôïng haïng maø maëc cho noù" (Lc. 15: 21-22). Nhö vaäy laø luùc noù thöïc söï noùi vôùi cha thì khoâng coù caâu "xin xöû vôùi con nhö moät ngöôøi laøm coâng."

Caùi yù nhò vaø saâu thaúm trong ñoaïn vaên, caùi tinh teá trong loái vieát cuûa Luca laø ñoù. Chuùa khoâng muoán nghe ta xin laøm toâi tôù trong nhaø. Duø coù loãi phaïm, ta vaãn laø con. Duø coù phieâu baït chaân trôøi naøo thì Chuùa vaãn laø cha. Chuùa khoâng ñoåi baûn tính laøm con xuoáng haïng toâi tôù. Im laëng maø lung linh tuyeät vôøi khi döøng chaân nhìn vaøo yù nghóa cuûa ñoaïn vaên aáy.

* * *

Nhìn theá, ta thaáy ñoaïn vaên ñoù lieân heä chaët cheõ vôùi lôøi töï thuù cuûa ngöôøi con tröôûng: "Ñaõ bao naêm toâi laøm toâi oâng." Lôøi naøy ñaõ bò cha dìm ñi, oâng khoâng muoán nghe, oâng gaït ñi khoûi mieäng ngöôøi con thöù, thì noù laïi ñöôïc ngöôøi con tröôûng coâng boá. Ngöôøi cha khoâng muoán nghe ngöôøi con thöù trôû veà nhaø maø xin laøm toâi tôù, haún oâng khoå taâm theá naøo khi ngöôøi con tröôûng xöû söï vôùi oâng nhö chuû oâng vaø gia nhaân. Ñaët hình aûnh ngöôøi con tröôûng lieân heä trong toaøn maïch caâu chuyeän ta thaáy roõ hôn chieàu saâu trong loái haønh vaên vaø neàn thaàn hoïc cuûa Luca, vaø caùi yù nhò cuûa neàn tu ñöùc nöõa laø ta phaûi ñaët moät chieàu saâu suy nieäm vôùi hình aûnh ngöôøi con tröôûng "khoâng ñi hoang" caàn trôû veà nhö theá naøo.

* * *

Saùch Thieâng Lieâng "CON BIEÁT CON CAÀN CHUÙA" cuûa taùc giaû Nguyeãn Taàm Thöôøng
Coù baùn taïi caùc nhaø saùch, giaù baùn: USD $10.00

(C) Copyright 1997. Taùc giaû giöõ baûn quyeàn.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page