Suy Nieäm Phuùc AÂm Haèng Ngaøy
(Nhöõng baøi suy nieäm haèng ngaøy
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät IV Muøa Chay (Lc 15,1-3.11-32)
Ngöôøi Con Hoang Ñaøng
Moät trong nhöõng giai thoaïi noåi tieáng nhaát trong lòch söû hoäi hoïa, ñoù laø caâu chuyeän danh hoïa Leonard da Vinci ñi tìm ngöôøi maãu ñeå hoïa laïi khuoân maët cuûa Giuña, keû phaûn boäi Chuùa. Khi veõ böùc tranh "Böõa Tieäc Ly" trong nhaø côm cuûa tu vieän "Ñöùc Meï Ban Ôn" taïi thaønh phoá Malina, phía Baéc nöôùc Italia, oâng veõ raát chaäm vì khoâng tìm ra caùc ngöôøi maãu thích hôïp. Moät hoâm, oâng gaëp trong coâng vieân Casellor moät thanh nieân teân laø Fx. Baldisteny coù göông maët baàu duïc tuyeät ñeïp, vôùi vaàng traùn an hoøa vaø quí phaùi, ñoâi maét saâu vaø trong suoát, toùc vaøng hoe coù gôïn soùng. Leonardo da Vinci lieàn môøi chaøng trai tuaán tuù aáy ñeán ngoài laøm maãu ñeå veõ Chuùa Gieâsu.
Vaøi naêm sau, böùc hoïa vaãn chöa xong, Leonard da Vinci ngaøy ñeâm gaõi ñaàu böùt tai, vì khoâng sao tìm ra ñöôïc moät ngöôøi coù göông maët döõ daèn laøm maãu ñeå veõ hình Giuña, keû phaûn boäi ñaõ noäp Chuùa. Tình côø vaøo moät buoåi chieàu noï, khi böôùc vaøo moät quaùn aên, Leonard da Vinci troâng thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng coù göông maët xaáu xí döõ daèn ñang nhìn caùc ngöôøi khaùch ñaùnh caù ngöïa, haén chöûi theà luoân mieäng. Leonard da Vinci vui möøng vì ñaõ tìm thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng ñang caàn. OÂng goïi haén ra moät goùc vaø ñeà nghò neáu haén nhaän laøm maãu cho oâng veõ thì seõ ñöôïc thöôûng nhieàu tieàn. Gaõ ñaøn oâng nhaän lôøi vaø ñaõ cuøng vôùi hoïa só Leonard da Vinci vaøo trong tu vieän "Ñöùc Baø Ban Ôn".
Trong luùc Leonard da Vinci chaêm chuù nhìn göông maët gaõ vôùi vaàng traùn buoàn, ñoâi maét döõ tôïn, toùc tai döïng ñöùng vaø chôït nhôù ñeán moät kyû nieäm, thì oâng nghe moät tieáng naác ngheïn ngaøo.
OÂng hoûi haén:
- Coù chuyeän gì vaäy? Baùc caûm thaáy ngöôøi khoâng khoûe hay sao?
Gaõ ñaøn oâng traû lôøi:
- Khoâng! Toâi khoùc vì caêm haän cuoäc ñôøi taøn taï hö ñoán cuûa toâi.
Leonard da Vinci laïi hoûi:
- Theá nghóa laø sao?
Gaõ ñaøn oâng traû lôøi:
- Thöa thaày, chaéc thaày coøn nhôù caùch ñaây ba naêm toâi cuõng ngoài gheá naøy laøm maãu cho thaày veõ hình Chuùa Gieâsu... Gaõ ñaøn oâng nhìn böùc tranh gaàn hoaøn thaønh treân töôøng, thôû daøi vaø noùi tieáp: "Toâi thaät laø moät teân khoán naïn. Ñam meâ vaø toäi loãi ñaõ bieán toâi ra thaân taøn ma daïi nhö theá naøy".
Anh chò em thaân meán!
Maåu chuyeän treân giuùp chuùng ta caûm nhaän thaám thía yù nghóa duï ngoân "Ngöôøi Con Hoang Ñaøng" cuûa Chuùa Nhaät IV Muøa Chay. Duï ngoân "Ngöôøi Con Hoang Ñaøng" trong Tin Möøng thaùnh Luca laø moät trong nhöõng duï ngoân hay caûm ñoäng nhaát, chöùng minh ñöôïc taøi giaûng daïy cuûa Chuùa Gieâsu.
Coù ba nhaân toá giuùp chuùng ta hieåu duï ngoân moät caùch saâu ñaäm hôn:
Thöù nhaát laø ñoäng töø "laåm baåm". Trong ngoân ngöõ cuûa Kinh Thaùnh, "laåm baåm" laø ñoäng töø dieãn taû thaùi ñoä cuûa daân Do thaùi choáng ñoái, khöôùc töø ôn cöùu roãi cuûa Ngaøi. Ñoù laø ñoäng töø chuùng ta thöôøng gaëp trong saùch Xuaát Haønh, Daân Soá, Ñeä Nhò Luaät, ñeà caäp ñeán 40 naêm daân Israel lang thang trong sa maïc maø thöôøng xuyeân noåi loaïn choáng laïi Thieân Chuùa vaø phaûn ñoái caùc ôn cuûa Ngaøi.
"Laåm baåm" cuõng laø ñoäng töø dieãn taû thaùi ñoä cuûa con ngöôøi toäi loãi, beù nhoû, toái taêm u muoäi trong buïi tro, nhöng laïi yeâu saùch, muoán chæ veõ cho Thieân Chuùa bieát phaûi haønh xöû nhö theá naøo vaø phaûi laøm gì ñeå cöùu roãi nhaân loaïi. Ñaây cuõng laø thaùi ñoä maø ngöôøi bieät phaùi vaø luaät só haønh xöû ñoái vôùi Chuùa Gieâsu. Cuõng gioáng nhö cha oâng hoï ngaøy xöa. Hoï laåm baåm chæ trích Chuùa Gieâsu giao du, noùi chuyeän vaø aên uoáng vôùi nhöõng ngöôøi thu thueá vaø boïn toäi loãi, ñó ñieám.
Khi keå cho hoï nghe duï ngoân "Ngöôøi Con Hoang Ñaøng", Chuùa Gieâsu muoán daïy cho ngöôøi ta bieát raèng: "Thieân Chuùa khoâng suy tö vaø haønh ñoäng nhö vaäy". Tröôùc lôøi phaûn khaùng cuûa ngöôøi con caû muoán cha mình ñaäp cho thaèng em hö ñoán moät traän nhöø töû neân thaân, roài toáng coå noù ra khoûi nhaø. Ngöôøi cha hieàn töø traû lôøi: "Em con ñaõ hö maát maø nay laïi tìm thaáy".
Ñoäng töø "hö maát" laø nhaân toá thöù hai giuùp chuùng ta hieåu roõ söù ñieäp cuûa duï ngoân. Trong Phuùc AÂm, töø "hö maát" khoâng coù nghóa luaân lyù nhö chuùng ta thöôøng hieåu trong ngoân ngöõ ngaøy nay. Töø "hö maát" ôû ñaây coù nghóa laø hoaøn toaøn thaát baïi trong ôn goïi laøm ngöôøi vaø lam con caùi Thieân Chuùa cuûa mình. Noù aùm chæ thaùi ñoä khöôùc töø söï trôû veà trong voøng tay yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa Taïo Hoùa. trôû veà vôùi loøng baøn tay cuûa Ñaáng ñaõ nhaøo naën neân con ngöôøi. Nhöng Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ saùng taïo neân con ngöôøi, coát ñeå cho con ngöôøi ñöôïc soáng traøn ñaày haïnh phuùc, Ngaøi khoâng theå ngoài yeân ñeå nhìn thaáy söï thaát baïi hoaøn toaøn ñoù cuûa con ngöôøi.
Ñaây laø moät lyù do khaùc khieán Chuùa Gieâsu keå cho moïi ngöôøi nghe trong duï ngoân "Ngöôøi Con Hoang Ñaøng". Noùi caùch khaùc, Chuùa Gieâsu muoán khaúng ñònh raèng ôn cöùu ñoä maø Thieân Chuùa muoán ban cho con ngöôøi laø moät söï kieän, moät thöïc taïi cuï theå. Con ngöôøi ñöôïc tieáp nhaän ôn cöùu ñoä trong voøng tay yeâu thöông aáp uû cuûa Thieân Chuùa.
Nhaân toá thöù ba giuùp chuùng ta hieåu roõ duï ngoân moät caùch saâu xa. Ñoù laø söï hieän dieän cuûa ngöôøi anh caû trong caâu chuyeän. Kieåu caùch suy tö vaø haønh xöû cuûa ngöôøi anh caû dieãn taû kieåu soáng cuûa taát caû nhöõng ai khoâng hieåu vaø khoâng chaáp nhaän thaùi ñoä haønh xöû cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi anh caû töôûng raèng: Thieân Chuùa chæ coù nhieäm vuï thöôûng ngöôøi coù coâng, phaït keû coù toäi. Ngöôøi anh caû ñaõ khoâng hieåu raèng: Thieân Chuùa khoâng theå ñöùng yeân nhìn caûnh con ngöôøi bò hö maát, phaûi thaát baïi trong ôn goïi laøm ngöôøi do chính Ngaøi taïo döïng neân, gìn giöõ, yeâu thöông quí meán, naâng niu trong loøng baøn tay nhaân hieàn cuûa Ngaøi. Ñeå cöùu roãi loaøi ngöôøi khoûi hö maát, khoûi thaát baïi trong ôn goïi cao caû aáy, Thieân Chuùa ñaõ nhaäp theå laøm ngöôøi, laøm anh, laøm cha, laøm meï ñeå ñem ngöôøi con trôû veà trong voøng tay yeâu thöông cuûa Ngaøi.
Khi roäng môû voøng tay oâm laáy ñöùa con hoang ñaøng vaøo loøng laø Thieân Chuùa canh taân nieàm vui taïo döïng, y nhö khi Ngaøi naâng niu con ngöôøi trong voøng baøn tay thaùnh thieän quyeàn naêng cuûa Ngaøi trong thôøi saùng taïo. Con ngöôøi xinh ñeïp veïn toaøn aáy ñaõ hö maát maø nay laïi trôû veà cuøng Cha. Chính vì theá, neân phaûi môû tieäc möøng con nay ñaõ ñoaøn tuï cuøng Cha.
Chuùng ta khoâng bieát caâu chuyeän keát thuùc ra sao? Khoâng hieåu khi tha thöù, phuïc hoài phaåm giaù cho ngöôøi con thöù ñaõ hö maát, ngöôøi cha giaø coù thaønh coâng trong vieäc thuyeát phuïc ngöôøi con caû vui veû vaøo nhaø döï tieäc möøng em soáng laïi hay khoâng? Nhöng chuùng ta bieát ñieàu chaéc chaén laø ña soá trong chuùng ta ñeàu coù cuøng moät taâm thöùc vaø cung caùch haønh xöû nhö ngöôøi con caû. Chuùng ta khoâng boû Chuùa ñi hoang, nhöng loái haønh xöû cuûa chuùng ta khoâng phaûn aûnh tinh thaàn Tin Möøng cuûa Chuùa, nghóa laø chuùng ta cuõng raát xa Chuùa vaø nhö theá coù khaùc naøo chuùng ta cuõng hö maát.
Cuõng gioáng nhö ngöôøi con caû trong duï ngoân, cho ñeán nay chuùng ta chöa quyeát ñònh boû Chuùa, nhöng chuùng ta cuõng chöa bao giôø nhaát quyeát böôùc voâ nhaø, soáng vôùi Chuùa thöïc söï: "Con ôi, moïi söï cuûa cha laø cuûa con". Chính lôøi noùi ñoù cuûa ngöôøi cha giaø khieán anh con caû sôï haõi. Anh sôï haõi phaûi coù moät con tim, nhö con tim nhaân hieàn quaûng ñaïi voâ bôø beán cuûa ngöôøi cha. Anh sôï haõi phaûi coù moät caùi nhìn yeâu thöông ñaïi ñoàng vaø taâm tình bao dung cuûa cha. Anh sôï haõi phaûi soáng maø khoâng heà nuoâi caùc taâm tình thuø gheùt, baùo oaùn, gian aùc trong loøng.
Cuõng gioáng nhö ngöôøi con caû cuûa duï ngoân, chuùng ta sôï haõi phaûi trôû neân gioáng Chuùa hoaøn toaøn, phaûi chia seû moïi söï vôùi Chuùa vaø neân thaùnh nhö Cha. Do ñoù, chuùng ta giöõ ñaïo nhöng khoâng soáng ñaïo. Coù theå chuùng ta thöôøng xuyeân ñi döï leã ngaøy Chuùa nhaät hay caû ngaøy thöôøng nöõa, ñoïc kinh vaø laõnh nhaän caùc bí tích, nhöng ñaïo khoâng thaám vaøo loøng chuùng ta. Ra khoûi nhaø thôø, chuùng ta aên noùi chua ngoa vaø haønh xöû gian doái, khoâng heà bieát Tin Möøng cuûa Chuùa, vaø ñaïo ñoù quaû thaät laø ñaïo nhaø thôø. Nhöng soáng nhö theá laø chuùng ta khöôùc töø chaáp nhaän maàu nhieäm nhaäp theå vaø nhaäp theá cuûa Chuùa, nhö theá laø ñi hoang roài.
Trong chöông II Cor 5,17-21 thaùnh Phaoloâ keâu goïi moïi ngöôøi soáng tình traïng ôn thaùnh maø Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ trao ban cho moïi ngöôøi qua caùi cheát vaø söï Phuïc Sinh cuûa Ngaøi, nghóa laø soáng nhö moät thuï taïo môùi vôùi moät con tim môùi vaø moät tinh thaàn môùi, nhö ngoân söù Gieâreâmia ñaõ khaúng ñònh trong chöông 31 vaø ngoân söù EÙzeùkiel loan baùo trong chöông 36. Ôn hoøa giaûi maø Thieân Chuùa trao ban cho con ngöôøi qua caùi cheát cuûa Chuùa Gieâsu cuõng coù nghóa laø ôn tha thöù vaø ôn cöùu ñoä. Cuoäc soáng môùi aáy trao ban trôû laïi cho con ngöôøi moái lieân heä quaân bình vôùi Thieân Chuùa, vôùi tha nhaân vaø vôùi chính mình, nhö trong thôøi taïo döïng tröôùc khi loaøi ngöôøi phaïm toäi boû Chuùa ñi hoang.
Tieân tri Giosueâ ñaõ nhaéc laïi cho daân Do thaùi bieát lôøi höùa cöùu ñoä thöïc hieän qua bieán coá Thieân Chuùa giaûi phoùng hoï khoûi kieáp soáng noâ leä beân Ai Caäp vaø daãn ñöa hoï trôû veà ñaát höùa. Cuoäc soáng khoå nhuïc, buoàn thöông khoâng töï do, khoâng phaåm giaù beân Ai Caäp vaø nhöõng khoå nhoïc cuûa cuoäc Xuaát Haønh xöa kia khoâng coøn nöõa. Giôø ñaây, daân Do thaùi böôùc vaøo ñaát höùa vaø baét ñaàu moät cuoäc soáng môùi, vôùi caùc buoåi leã vui veû, vôùi coâng vieäc phuïng töï vaø caùc cô caáu ñaùnh daáu moät khuùc reõ môùi trong lòch söû cuûa moät daân toäc luoân ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông che chôû, vaø môøi goïi hoï tieán böôùc theo Ngaøi. Amen.