Suy Nieäm Phuùc AÂm Haèng Ngaøy
(Nhöõng baøi suy nieäm haèng ngaøy
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ngaøy 1 thaùng 1 - Tuaàn Baùt Nhaät Giaùng Sinh (Lc 2,16-21)
Leã Meï Thieân Chuùa
Ñoái vôùi Giaùo Hoäi Chính Thoáng, töôùc hieäu noåi baät nhaát cuûa Meï laø "Meï Thieân Chuùa", trong khi ñoù ñoái vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, Meï Maria tröôùc tieân laø Meï cuûa loaøi ngöôøi.
Hai khía caïnh naøy cuûa Meï Maria ñöôïc laøm noåi baät qua phuïng vuï vaø ngheä thuaät cuûa hai Giaùo Hoäi. Moät beân nhöõng böùc aûnh Icon cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoäng laøm cho ngöôøi ta nghó ñeán Ñöùc Meï nhö moät vò thaàn ngöï trò treân Thieân Quoác hôn laø ngöôøi phaøm. Ñaøng khaùc, trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo caùc böùc tranh vaø töôïng aûnh veà Meï Maria xem ra nhaán maïnh ñeán khía caïnh nhaân loaïi cuûa Meï. Khía caïnh nhaân loaïi naøy thöôøng ñöôïc choïn laøm chaân dung cuûa Ñöùc Meï. Nhö vaäy, trong vieäc toân kính chính thöùc cuûa Giaùo Hoäi cuõng nhö trong taâm tình cuûa ngöôøi bình daân, tính sieâu vieät laãn nhaân traàn cuûa Meï Maria ñeàu ñöôïc neâu baät.
Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II traân troïng caû hai truyeàn thoáng toân kính naøy ñoái vôùi Meï Maria. Ngaøi keâu goïi AÂu Chaâu haõy thôû baèng hai buoàng phoåi, moät cuûa Ñoâng Phöông, moät cuûa Taây Phöông. Moät söï dung hoøa nhö theá môùi coù theå baûo toàn ñöôïc söï toân kính ñuùng ñaén daønh cho Meï Chuùa Gieâsu.
Trong Phuùc AÂm thaùnh Luca, thaùnh söû noùi veà caùc muïc ñoàng nhö sau: "Hoï lieàn hoái haû ra ñi, ñeán nôi hoï gaëp thaáy baø Maria cuøng vôùi Giuse vaø Haøi Nhi ñöôïc boïc trong khaên, ñaët trong maùng coû" (Lc 2,16). Theo caùc nhaø chuù giaûi Kinh Thaùnh thì ñaây laø moät cuoäc caùch maïng thinh laëng. Thaät theá, laàn ñaàu tieân trong Kinh Thaùnh ngöôøi ta thaáy teân cuûa ngöôøi Meï ñaët tröôùc teân cuûa ngöôøi Cha. Ñaây khoâng phaûi laø moät ñoaïn tuyeät vôùi truyeàn thoáng "troïng nam khinh nöõ" cuûa ngöôøi Do Thaùi, nhöng taùc giaû muoán saép xeáp nhö theá ñeå noùi leân taàm quan troïng cuûa ngöôøi phuï nöõ laø Meï Maria.
Trong Phuùc AÂm (Mc 10,14), thaùnh söû ghi laïi thaùi ñoä cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi treû em, Chuùa Gieâsu noùi nhö sau: "Haõy ñeå treû em ñeán vôùi Ta vaø ñöøng xua ñuoåi chuùng, vì Nöôùc Trôøi thuoäc veà nhöõng ai neân gioáng nhö chuùng. Ta baûo caùc ngöôi, ai khoâng ñoùn nhaän Nöôùc Trôøi nhö moät treû em thì seõ khoâng ñöôïc vaøo trong Nöôùc aáy".
Nhöng neân gioáng nhö treû em laø gì neáu khoâng phaûi laø quay trôû laïi vôùi Meï, tín thaùc nôi Meï. Moät soá nhaø thaàn bí trong Giaùo Hoäi xem ñaây nhö laø moät lôøi khuyeán duï kín ñaùo cuûa Chuùa Gieâsu. Phaûi chaêng Ngaøi chaúng muoán chuùng ta tìm ñeán vôùi Ñaáng vì laø Meï cuûa Con Ngöôøi, cuõng laø Meï cuûa taát caû moïi ngöôøi. Duø sao moät trong nhöõng nghòch lyù lôùn nhaát maø Tin Möøng ñeà ra laø tieán ñeán trong ñôøi soáng thieâng lieâng khoâng phaûi laø luaät tieán hoùa maø laø luaät cuûa caûi hoùa.
Caùc cuoäc Ñöùc Meï hieän ra cuûa thôøi hieän ñaïi ñaõ baét ñaàu vaøo naêm 1830, taïi moät coäng ñoaøn cuûa Doøng Baùc AÙi Vinh Sôn taïi ñöôøng Du Bac ôû Paris Phaùp Quoác, Ñöùc Meï ñaõ hieän ra cho thaùnh nöõ Catherine Laboureù vaø uûy thaùc cho thaùnh nöõ quaûng baù vieäc toân kính aûnh Ñöùc Meï hay laøm pheùp laï. Lôøi kinh ñöôïc truyeàn phaûi ñoïc trong vieäc toân kính aûnh Ñöùc Meï coù noäi dung nhö sau: "Laïy Ñöùc Maria, laø Ñaáng ñaõ ñöôïc cöu mang maø khoâng vöôùng maéc toäi loãi, xin caàu cho chuùng con laø nhöõng keû coù toäi chaïy ñeán cuøng Meï". Nhôø vieäc naøy maø giuùp cho Giaùo Hoäi ñònh tín veà Ñöùc Meï Voâ Nhieãm vaøo naêm 1854. Thaät ra, ñaây cuõng chæ laø moät töôùc hieäu maø Ñöùc Meï ñaõ töï xöng khi hieän ra cho Bernadetta ôû hang ñaù Loä Ñöùc nöôùc Phaùp vaøo naêm 1858.
Thaät theá, neáu Meï Maria laø taïo vaät duy nhaát trong nhaân loaïi ñaõ ñöôïc cöu mang maø khoâng mang tyø veát cuûa toäi loãi, bôûi vì toäi nguyeân toå laø moät thöïc teá chöù khoâng phaûi laø moät huyeàn thoaïi. Vaøo thôøi aáy, cuøng vôùi nhöõng khaùm phaù vaø tieán boä trong laõnh vöïc khoa hoïc, con ngöôøi thôøi ñaïi xaùc tín moät caùch kieâu haõnh raèng: khoa hoïc, vaên hoùa vaø kyõ thuaät roài ra seõ bieán theá giôùi thaønh moät thöù thieân ñaøng traàn gian, nhö vaäy noù seõ khöû tröø moïi yù nieäm veà toäi Nguyeân Toå. Vôùi khaû naêng voâ taän cuûa mình, roài ra con ngöôøi seõ töï cöùu laáy mình chöù khoâng caàn phaûi troâng chôø coù moät ñaáng cöùu theá naøo caû.
Theá nhöng, lòch söû ñaõ dieãn ra khoâng nhö con ngöôøi cuûa thôøi ñaïi mô töôûng, thöù nhaân baûn chuû nghóa choái boû caùi sieâu vieät cuûa con ngöôøi ñeàu daãn ñeán söï töï huûy cho con ngöôøi. Hai traän theá chieán laø söï hieän höõu huøng hoàn nhaát veà söï huûy hoaïi con ngöôøi.
Nhö vaäy, söù ñieäp maø Ñöùc Meï muoán nhaén gôûi cho con ngöôøi thôøi ñaïi qua caùc cuoäc hieän ra keå töø naêm 1830, tröôùc heát laø moät söù ñieäp veà chính toäi loãi cuûa con ngöôøi. Vì theá, vieäc toân kính Ñöùc Meï coù giaù trò giaûi phoùng con ngöôøi. Duø vaäy, Giaùo Hoäi khoâng bao giôø aùp ñaët vieäc toân kính ñoái vôùi Meï Thieân Chuùa, nhöng ñeå tuøy caûm xuùc vaø saùng kieán cuûa moãi ngöôøi tín höõu. Dó nhieân, Ñöùc Giaùo Hoaøng, haøng Giaùo Phaåm, caùc taùc giaû veà tu ñöùc coù theå khuyeân nhuû caùc giaùo höõu chaïy ñeán vôùi Meï Thieân Chuùa baèng nhieàu hình thöùc toân kính khaùc nhau.
Döïa treân kinh nghieäm ngaøn ñôøi cuûa mình, Giaùo Hoäi khuyeân caùc tín höõu toân kính Meï Maria. Tuy nhieân, Giaùo Hoäi khoâng bao giôø buoäc phaûi toân kính Meï Maria, seõ khoâng bao giôø Giaùo Hoäi buoäc toân kính caùc laàn hieän ra cuûa Ñöùc Meï, cho duø Giaùo Hoäi coâng nhaän caùc vieäc hieän ra ñoù. Giaùo Hoäi seõ khoâng bao giôø aùp ñaët caùc vieäc toân kính nhö laàn chuoãi, ñi haønh höông nhö laø vieäc laøm caàn thieát cho ôn cöùu roãi. Giaùo Hoäi seõ khoâng bao giôø xem laø laïc ñaïo hay coù toäi khi moät tín höõu khoâng tham döï cuoäc röôùc kieäu Ñöùc Meï, hay moät cuoäc haønh höông ñeán nôi Ñöùc Meï hieän ra. Giaùo Hoäi seõ khoâng bao giôø choái boû ôn cöùu roãi maø caùc Giaùo Hoäi khaùc xaây döïng treân nieàm tin Kitoâ cuûa hoï, nhö trong caùc Giaùo Hoäi Tin Laønh.
Nhö vaäy, vieäc toân kính ñoái vôùi Meï Maria khoâng ñöôïc nhìn theo phaïm truø caàn thieát maø laø theo phaïm truø töï do, khoâng thuoäc veà leà luaät maø thuoäc veà tình yeâu. Chính tính caùch töï do aáy laïi caøng laøm noåi baät söï thu huùt vaø nhöõng aân hueä ñaëc bieät cuûa loøng toân kính ñoái vôùi Meï Thieân Chuùa. Meï Thieân Chuùa xem ra khoâng muoán aùp ñaët loøng toân kính daønh cho Meï, bôûi vì Meï voán laø ngöôøi soáng aâm thaàm, Meï caát giöõ moïi söï vaø suy nieäm trong loøng. Thaùnh Luca ñaõ hai laàn ghi laïi nhö theá trong cuøng moät chöông. Meï quaû thaät noùi ít, hay ñuùng hôn Kinh Thaùnh noùi raát ít veà Meï, nhöng nhìn cho kyõ thì chính Meï laïi laø ngöôøi gôïi höùng cho Kinh Thaùnh.
Dó nhieân, vôùi söï kín ñaùo vaø thinh laëng cuûa Meï, caùc nhaø chuyeân moân Kinh Thaùnh ñeàu ñoàng yù raèng: Caùc chöông noùi veà ñôøi tö Chuùa Gieâsu keå töø khi Chuùa Gieâsu sinh ra thì chính Meï laø ngöôøi duy nhaát ñaõ bieát thôøi thô aáu cuûa Chuùa Gieâsu vaø keå laïi cho coäng ñoàng tieân khôûi. Nhöng vaãn thaùi ñoä kín ñaùo vaø thinh laëng coá höõu, Meï luoân ñöùng ôû ñaøng sau, chæ coù nhöõng ai bieát tìm ñeán vaø laéng nghe môùi coù theå nhaän ra ñöôïc söï hieän dieän vaø taàm quan troïng cuûa Meï trong Giaùo Hoäi. Ñoù chính laø yù nghóa cuûa vieäc toân kính Meï Maria maø caùc tín höõu Kitoâ ñaõ daønh cho Meï ngay töø thôøi Giaùo Hoäi sô khai.