Suy Nieäm Phuùc AÂm Haèng Ngaøy
(Nhöõng baøi suy nieäm haèng ngaøy
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät I Sau Leã Giaùng Sinh (Lc 2,41-52)
Leã Thaùnh Gia Thaát
Coå tích vuøng Rotal maïn Baéc nöôùc Phaùp coù keå laïi moät caâu chuyeän sau ñaây:
Coù moät gia ñình noï goàm cha meï vaø moät ngöôøi con soáng raát hieäp nhaát yeâu thöông nhau. Nhöng moät ñeâm kia, ñang luùc moïi ngöôøi nguû say, moät traän gioâng baõo to lôùn chöa töøng thaáy, chæ trong maáy giôø ñoàng hoà caû vuøng ñeàu luït lôùn, nhaø cöûa saäp caû, thaây ngöôøi vaø vaät troâi boàng beành. Ngöôøi cha cuûa gia ñình coõng vôï treân vai mình vaø baø vôï tay beá ñöùa con. Nöôùc caøng luùc caøng daâng cao, chaúng bao laâu ngaäp ñaàu cuûa hai vôï choàng. Duø ngoäp thôû vaø voâ cuøng meät moûi, baø meï coá giô cao hai caùnh tay naâng cao ñöùa con leân khoûi maët nöôùc ñeå ñöùa beù khoûi cheát ngoäp. Hai vôï choàng saün saøng chôø cheát, nhöng chæ mong coù ai cöùu ñöôïc ñöùa beù khoûi cheát. Vöøa luùc ñoù, coù moät thieân thaàn bay ngang qua, troâng thaáy caùi ñaàu beù tí nhoâ khoûi maët nöôùc, voäi caàm laáy keùo leân vaø dính chuøm theo laø caû cha meï ñöùa beù. Theá laø nhôø yeâu thöông hieäp nhaát maø caû gia ñình ñöôïc thoaùt naïn.
Coù leõ chöa bao giôø gia ñình laïi khuûng hoaûng traàm troïng trong theá giôùi nhö chuùng ta ñang soáng hieän nay. Raát nhieàu gia ñình trong xaõ hoäi laø nhöõng gia ñình queø quaët, tan naùt, naïn ly thaân, ly dò vaø phaù thai, vaø nhöõng gia ñình chia ly vì chieán tranh, baïo löïc, aùp böùc cuûa caùc cheá ñoä voâ nhaân. Nhöõng gia ñình baát hoøa vì naïn thaát nghieäp, vì naïn kinh teá khoù khaên, eo heïp hay vì naïn côø baïc röôïu cheø, ma tuùy, thuoác saùi vaø ham meâ buoâng thaû trong laïc thuù. Vì theá, nhöõng ngöôøi phaûi traû giaù maéc moû nhaát cho haäu quaû cuûa caùc cuoäc khuûng hoaûng naøy laø con caùi, laø treû em vaø giôùi treû.
Laøm sao con ngöôøi coù theå haïnh phuùc töôi vui khi phaûi soáng trong caùc gia ñình nhö theá? Laøm sao theá giôùi coù theå an bình thònh vöôïng khi caùc teá baøo noøng coát cuûa xaõ hoäi bò beänh hoaïn nhö vaäy?
Qua ngaøy leã Thaùnh Gia, Meï Giaùo Hoäi keâu môøi chuùng ta suy tö nghieâm chænh trôû laïi yù nghóa cuoäc soáng gia ñình vaø ñeà nghò vôùi chuùng ta moät maãu göông, ñoù laø maãu göông cuûa toå aám gia ñình Nazareth xöa, gia ñình cuûa Chuùa Gieâsu, Ñöùc Meï vaø thaùnh Giuse.
Chöông ba saùch Ñöùc Huaán Ca laø moät baøi quaûng dieãn ñieàu raên thöù Tö cuûa Möôøi Giôùi Luaät, daïy con caùi phaûi thaûo hieáu cha meï. Ngoaøi nhöõng lyù do luaân lyù töï nhieân nhö caâu ca dao Vieät Nam neâu leân:
"Coâng cha nhö nuùi thaùi sôn,
nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.
Moät loøng thôø kính meï cha,
cho troøn chöõ hieáu môùi laø ñaïo con".
Taùc giaû saùch Ñöùc Huaán Ca coøn nhaán maïnh ñeán lyù do toân giaùo nöõa. Ñoù laø thaùi ñoä soáng hieáu vôùi cha meï, vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ daøy coâng mang naëng ñeû ñau, sinh thaønh, döôõng duïc chuùng ta. Thieân Chuùa seõ nghe lôøi nhöõng ngöôøi con hieáu thaûo khi hoï keâu khaán leân Ngaøi.
Suy tö treân ñaây laø moät thí duï ñieån hình cho thaáy ngöôøi soáng ñaïo, ngöôøi ñaïo ñöùc nhö taùc giaû saùch Ñöùc Huaán Ca, bieát nhìn ra yù nghóa saâu thaúm sieâu vieät naèm trong chính caùi nhaân loaïi taàm thöôøng cuûa cuoäc soáng moãi ngaøy. Thieân Chuùa khoâng xa vôøi ñoái vôùi Chuùa Gieâsu nhöng Ngaøi luoân hieän dieän ngay trong caùi taàm thöôøng nhaát cuûa moãi ngaøy soáng chuùng ta. Bôûi vì Ngaøi ñaõ ñeán soáng giöõa con caùi loaøi ngöôøi, ñoàng haønh vôùi con ngöôøi, chia seû moïi buoàn vui, moïi aâu lo khoù nhoïc cuûa cuoäc soáng con ngöôøi. Khi bieát nhìn thöïc taïi baèng ñoâi maét cuûa loøng tin thì moïi söï trong theá giôùi höõu hình naøy ñeàu ñöôïc bieán ñoåi vaø noùi leân ñöôïc söù ñieäp maø Thieân Chuùa muoán nhaén gôûi chuùng ta: moät gia ñình trong ñoù moïi thaønh phaàn bieát kính sôï Thieân Chuùa, bieát yeâu thöông toân troïng laãn nhau, hy sinh cho nhau, soáng cho nhau vaø soáng vì nhau thì seõ laø moät gia ñình ñöôïc traøn ñaày phuùc laønh vaø söùc soáng thieân linh cuûa Thieân Chuùa.
Söï thaät naøy ñöôïc neâu baät trong Thaùnh Vònh 28. Ñaây laø bí quyeát taïo haïnh phuùc cho gia ñình, nhöng raát tieác cuõng laø ñieàu raát thieáu soùt trong caùc gia ñình cuûa xaõ hoäi chuùng ta ngaøy nay. Laøm sao gia ñình coù theå haøi hoøa haïnh phuùc neáu moãi ngöôøi chæ ích kyû, soáng vaø tìm höôûng thuï cho rieâng mình maø khoâng muoán yeâu thöông, khoâng muoán chia seû, khoâng muoán daâng hieán, trao ban vaø lo laéng cho nhöõng ngöôøi khaùc. Tình yeâu ñích thöïc bao giôø cuõng ñôm hoa keát traùi, vaø gia ñình chæ laø gia ñình khi cha meï, con caùi xum vaày beân nhau.
Moät tình yeâu khoâng sinh hoa traùi laø moät thöù tình yeâu caèn coãi, queø quaët, baát bình thöôøng. Moät gia ñình khoâng coù con caùi laø moät gia ñình buoàn teû vaø khoâng troïn veïn. Dó nhieân, vì nhöõng lyù do ngoaøi yù muoán, gia ñình coù theå thieáu vaéng thaønh phaàn naøy hay thaønh phaàn khaùc, nhöng tình yeâu laø nhaân toá noøng coát khoâng theå thieáu ñöôïc. Moät cuoäc hoân nhaân khoâng tình yeâu laø moät cuoäc hoân nhaân laàm laãn, bôûi vì chæ coù tình yeâu chaân thaønh saâu ñaäm ñöôïc chaêm boùn vun xôùi moãi ngaøy môùi khieán cho gia ñình trôû thaønh toå aám haïnh phuùc. Coøn laáy nhau vì tieàn cuûa, vì lôïi loäc, laáy nhau vì chöùc töôùc vaø ñòa vò thì seõ khoâng bao giôø taïo haïnh phuùc cho con ngöôøi vaø hoân nhaân seõ ñi ñeán choã ñoå vôõ. Nhöng tình yeâu khoâng chaân thaønh, khoâng thoâi thuùc cuõng chöa ñuû ñeå ñaûm baûo haïnh phuùc cho gia ñình maø caàn phaûi coù nhöõng nhaân ñöùc Kitoâ vaø nhaân ñöùc xaõ hoäi.
Trong chöông III thö gôûi tín höõu Coâloâseâ, thaùnh Phaoloâ khuyeân caùc tín höõu chu toaøn caùc ñoøi buoäc cuûa loøng tin trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy. Tröôùc khi ñeà caäp ñeán boån phaän cuûa caùc thaønh phaàn khaùc trong gia ñình, thaùnh nhaân nhaéc cho moïi ngöôøi bieát moät soá caùc boån phaän caên baûn phaùt xuaát töï loøng tin Kitoâ: Laø nhöõng ngöôøi ñöôïc choïn laøm con caùi Thieân Chuùa, laø thaønh phaàn soáng ñoäng cuûa xaõ hoäi vaø laø coâng daân Nöôùc Trôøi, hôn ai heát ngöôøi Kitoâ höõu phaûi noi göông Chuùa Gieâsu soáng tình yeâu thöông baùc aùi troïn veïn cao ñoä ñeán saün saøng hy sinh maïng soáng vì ngöôøi khaùc. Bôûi vì, chính thaùi ñoä soáng yeâu thöông laø thaùi ñoä soáng neàn taûng cho ngöôøi Kitoâ höõu, giuùp hoï thöïc söï trôû neân gioáng Thieân Chuùa, vaø laø neàn taûng cuûa moïi nhaân ñöùc khaùc, ñaëc bieät laø caùc nhaân ñöùc xaõ hoäi, nhaân baûn.
Do ñoù, thaùnh Phaoloâ thoâi thuùc chuùng ta haèng ngaøy bieát maëc laáy taâm tình cuûa loøng thöông xoùt, nhaân töø, khieâm toán, dòu hieàn vaø kieân nhaãn. Taát caû caùc nhaân ñöùc naøy ñeàu giuùp chuùng ta duy trì ñöôïc baàu khí haøi hoøa trong noäi taâm, trong gia ñình vaø giöõa coäng ñoaøn. Bôûi vì khi coù loøng thöông xoùt vaø nhaân töø, chuùng ta seõ caûm thoâng vôùi nhöõng loãi laàm thieáu soùt vaø yeáu ñuoái cuûa nhau, vaø deã tha thöù cho nhau hôn baét ñaàu baèng caùc thaønh phaàn trong gia ñình mình, vôï choàng, con caùi, hoï haøng, baïn beø. Khi khieâm toán, chuùng ta cuõng bieát nhaän ra nhöõng toäi loãi, nhöõng khuyeát ñieåm, nhöõng yeáu heøn vaø thieáu soùt cuûa chuùng ta chöù khoâng luoân luoân cho mình laø phaûi, laø hay, laø gioûi, laø nhaát, vaø hung haêng chæ trích leân aùn vaø keát toäi ngöôøi khaùc.
Khi khieâm toán, chuùng ta deã chaâm chöôùc cho ngöôøi khaùc, vì bieát raèng mình cuõng nhö hoï thoâi, hay ñoâi khi coøn teä hôn hoï nhieàu vaø chuùng ta saün saøng xin loãi, saün saøng laøm hoøa, saün saøng ñeàn buø söûa chöõa. Khi hieàn dòu vaø khieâm toán, chuùng ta khoâng noùng naûy gay gaét vôùi ngöôøi khaùc, maø bieát chòu ñöïng moïi thieáu soùt, sô xuaát cuûa hoï, ñoàng thôøi yù thöùc ñöôïc raèng ngöôøi khaùc cuõng ñang phaûi kieân nhaãn chòu ñöïng nhöõng thieáu soùt vaø sai quaáy cuûa mình.
Lôøi Chuùa maø chuùng ta taâm nieäm vaø cuøng vôùi ôn thaùnh Chuùa ban cho moãi ngaøy, chuùng ta coù theå taäp ñöôïc caùc nhaân ñöùc troïn laønh naøy. Sau khi khuyeán khích moïi ngöôøi moãi ngaøy haõy maëc laáy taâm tình vaø tìm soáng caùc nhaân ñöùc treân ñaây, thaùnh Phaoloâ ñem nguyeân taéc xem ra ñôn sô, nhöng thöïc hieän ñöôïc cho ñuùng quaû thaät khoâng deã. Ñoù laø moãi thaønh phaàn trong gia ñình haõy coá gaéng soáng boån phaän rieâng trong cöông vò cuûa mình moät caùch phuø hôïp vôùi yù Chuùa muoán: "Vôï haõy phuïc tuøng choàng vaø choàng haõy yeâu thöông vôï, ñöøng gaét goûng vôùi naøng. Coøn con caùi haõy thaûo kính cha meï vaø vaâng phuïc caùc ngaøi. Cha meï haõy bieát khoa sö phaïm vaø raønh taâm lyù theo kieåu caùch daïy doã, cö xöû vôùi con caùi, ñöøng quaù khaét khe ñoøi hoûi keûo chuùng chaùn naûn ngaõ loøng".
Coù ngöôøi coi caùi toân ti traät töï cuûa cuoäc soáng gia ñình nhö thaùnh Phaoloâ trình baøy laø baát coâng, kyø thò vaø loãi thôøi. Vì trong xaõ hoäi nam nöõ bình quyeàn, ñaëc bieät ngaøy nay trong lieân heä giöõa vôï choàng vôùi nhau hoï ñöôïc bình ñaúng. Nhöng neáu chuùng ta ñeå yù ñeán nguyeân taéc laáy tình yeâu thöông laøm neàn taûng cuoäc soáng thöôøng ngaøy nhö thaùnh Phaoloâ ñaõ neâu baät thì seõ khoâng coù vaán ñeà nöõa. Bôûi vì trong yeâu thöông thì taát caû moïi ngöôøi ñeàu nhö nhau, khoâng coù phaân chia ngoâi vò. Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø cuoäc soáng gia ñình seõ khoâng bao giôø gaëp khoù khaên hay khuûng hoaûng, nhöng coù nghóa laø cho duø coù gaëp nhöõng khuûng hoaûng, khoù khaên traàm troïng ñeán theá naøo ñi nöõa, neáu moãi thaønh phaàn gia ñình ñeàu coù tình yeâu thöông ñích thaät thì taát caû ñeàu ñöôïc san baèng trong yeâu thöông hôïp nhaát. vaø neáu soáng tình yeâu thöông ñoù caùch cuï theå thì soùng gioù naøo roài cuõng seõ eâm vaø con thuyeàn toå aám gia ñình tieáp tuïc tieán tôùi. Soáng yeâu thöông chaân thaønh quaûng ñaïi voâ vò lôïi khoâng phaûi laø chuyeän deã, nhöng laø ñieàu coù theå laøm ñöôïc vaø caàn phaûi laøm neáu chuùng ta muoán taïo döïng haïnh phuùc cho chính mình vaø cho ngöôøi khaùc.
Söï thaät naøy ñöôïc minh chöùng trong trình thuaät Phuùc AÂm thaùnh Luca chöông II: Söï thöôøng möôøi hai tuoåi vaãn laø löùa tuoåi thieân thaàn deã thöông vaø deã meán nhaát. Trong dòp caû gia ñình ñi haønh höông ôû Jeùrusalem hoâm aáy, Chuùa Gieâsu ñaõ khieán cho thaùnh Giuse vaø Meï Maria moät laàn phaûi ruïng rôøi tay chaân, khi Chuùa Gieâsu töï yù ôû laïi trong ñeàn thôø maø khoâng noùi gì vôùi hai ngöôøi. Sau ba ngaøy hôùt haûi kieám tìm vaø hoûi han khaép nôi, hai oâng baø caûm thaáy con ñang ñaøm ñaïo ñoái chaát vôùi nhöõng tieán só luaät trong ñeàn thôø.
Caâu traùch moùc nheï nhaøng cuûa Meï Maria cho thaáy taát caû tình yeâu thöông hieàn dòu cuûa Meï vaø cuûa Thaùnh Giuse ñoái vôùi Chuùa Gieâsu laø moät lôøi traùch moùc ñaày yeâu thöông kính troïng. Söï im laëng cuûa thaùnh Giuse thaät voâ cuøng yù nghóa: noù vöøa toû noãi lo aâu moät caùch thaàm kín, vöøa cho thaáy thaùi ñoä cuûa thaùnh nhaân toân troïng töï do cuûa Chuùa Gieâsu vaø bieát chaáp nhaän söï kieän khoâng theå giaûi thích ñöôïc. Bôûi vì thaùnh nhaân bieát chaéc phaûi coù lyù do naøo kín aån laém môùi khieán cho moät ngöôøi con ngoan ngoaõn tuyeät dieäu nhö Chuùa Gieâsu coù thaùi ñoä haønh xöû naøy.
Caâu traû lôøi laï luøng cuûa Chuùa Gieâsu giaûi thích cho haønh ñoäng baát thöôøng aáy ñaõ minh chöùng cho thaáy tuy coøn nhoû tuoåi, Chuùa Gieâsu ñaõ yù thöùc ñöôïc söù meänh vaø nguoàn goác cuûa mình. Chuùa Gieâsu thuoäc veà moät theá giôùi vaø coù söù meänh phaûi chu toaøn maø ít ngöôøi coù theå hieåu noåi, keå caû Meï Maria vaø thaùnh Giuse. Tuy khoâng hieåu ñöôïc caâu traû lôøi cuûa Con, Meï Maria ghi nhôù kyõ moïi söï vaø suy nieäm trong loøng. Cuoäc suy gaãm aáy seõ laâu daøi vaø ñau ñôùn, vaø Meï chæ hieåu ñöôïc maàu nhieäm ñoù khi ñöùng döôùi chaân Thaäp Giaù cuûa Ngöôøi Con trong ngaøy Chuùa Gieâsu töû naïn vì yeâu thöông.
Sau bieán coá keå treân, Chuùa Gieâsu laïi theo Cha Meï veà Nazareth, lôùn leân trong khoân ngoan, traøn ñaày ôn thaùnh, yeâu thöông tuaân phuïc caùc Ngaøi cho tôùi ngaøy coâng khai rao giaûng Tin Möøng cöùu ñoä.