Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page
Luùc ñoù meï Augustin theo ngaøi ñeán Milan. Khoâng theå phoùng ñaïi aûnh höôûng cuûa ngöôøi phuï nöõ kyø dieäu naøy treân ñöùa con xuaát saéc. Cuõng raát quan troïng laø aûnh höôûng cuûa Ambrose, maø nhöõng baøi giaûng kinh thaùnh tieáp tuïc gaây aán töôïng nôi Augustin nhaát laø cho ngaøi söï kính troïng ñoái vôùi cöïu öôùc.
Tuy nhieân trong loøng ngaøi laø caû moät traän chieán taâm trí vaø luaân lyù. Nhöõng ngöôøi trí thöùc ôû Roma ñaõ tieâm cho ngaøi caùi yù nghó bi quan khoâng theå minh chöùng moät söï gì vaø tin vaøo ñieàu gì. Baùc boû nhöõng tín ñieàu Manichee ngaøi laïi do döï khi phaûi chaáp nhaän nhöõng tín ñieàu coâng giaùo. Vaø theá laø ngaøi do döï giöõa thuyeát bi quan vaø nieàm tin, tuy vaãn laø ngöôøi luoân tìm kieám.
Tuy nhieân coù theå laø vaán ñeà luaân lyù quan troïng hôn vaán ñeà trí thöùc trong löông taâm ngaøi. Ngaøi bieát cuoäc soáng cuûa ngaøi khoâng gioáng nhö cuoäc soáng cuûa ngöôøi tìm kieám chaân lyù tinh thaàn. Ñaøng khaùc söï khoaùi laïc buoâng thaû daàn daàn bieán ñi. Ngaøi thaáy mình khoâng phaûi laø moät thaùnh nhaân tin töôûng cuõng chaúng laø toäi nhaân thoaû maõn. Caàn phaûi thay ñoåi moät caùi gì.
Meï toâi theo toâi ñeán Milan neân toâi coù theå cho baø hay toâi ñaõ boû taø thuyeát (ñieàu naøy meï ñaõ khuyeân nhuû toâi töø laâu) nhöng chöa quay veà vôùi nieàm tin meï haèng cung kính theo ñuoåi. Toâi bieát baø haøi loøng nhöng baø khoân ngoan khoâng cho ñoù laø moät chuyeän lôùn lao. Chæ vì baø coù nieàm tin raèng Chuùa, laïy Chuùa, ñaõ höùa seõ xaûy ra nhö theá, khoâng phaûi toâi chæ töø boû laàm laïc maø coøn chaáp nhaän chaân lyù. Ñieàu baø noùi vôùi toâi laø "meï chæ hi voïng trong Chuùa Kitoâ laø meï seõ thaáy con laø moät ngöôøi coâng giaùo chaân thaønh tröôùc khi meï nhaém maét".
Dó nhieân meï coøn thöa chuyeän nhieàu vôùi Chuùa. Toâi bieát baø coøn caàu cho toâi trôû laïi moät caùch soát saéng hôn cuõng nhö mau maén ñeán nhaø thôø nghe giaùm muïc Ambrose giaûng. Baø cuõng caûm phuïc thaùnh nhaân nhö thieân söù Chuùa duøng ñeå mang toâi ñeán tình traïng côûi môû tinh thaàn nhö moät ngöôøi taân toøng.
Trong nhöõng ngaøy ôû Milan meï toâi ñaõ coù moät kinh nghieäm cho hay baø laø ngöôøi phuï nöõ kyø dieäu.
Taïi Baéc phi nhieàu ngöôøi coù ñaïo coù thoùi quen mang baùnh ngoït baùnh mì vaø röôïu tôùi nhöõng moà cuûa caùc vò thaùnh ñaõ qua ñôøi vaø meï toâi thích phong tuïc ñoù laém, vaø aên uoáng vôùi nhöõng ngöôøi ñeán ñoù vieáng moä. Ñaây laø daáu hieäu kính troïng thaân höõu vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ cheát trong Chuùa Kitoâ.
Khi ñeán Milan baø cuõng muoán toân kính caùc thaùnh theo phong tuïc ñoù vaø mang gioû nhoû ñöïng baùnh vaø röôïu. Khi vaøo nghóa trang baø ñöôïc oâng töø cho hay giaùm muïc Ambrose caám chæ phong tuïc ñoù. Dó nhieân meï toâi baát ngôø nhöng khi nghe nhöõng lyù leõ cuûa vò giaùm muïc baø chaáp nhaän ngay. Ngaøi caûm thaáy phong tuïc ñoù seõ trôû thaønh nhöõng bieán coá xaõ hoäi maát traät töï deã laøm cho ngöôøi ta say söa. Hôn nöõa phong tuïc coù nhieàu yeáu toá ngoaïi ñaïo.
Toâi raát xuùc ñoäng khi thaáy caùch theá meï toâi saün saøng töø boû moät phong tuïc meï raát tha thieát vaø vui veû chöù khoâng buoàn böïc töø boû moät khi ñaõ nghe ñöôïc nhöõng chöùng cöù ñöôïc giaûi thích cho baø. Theá laø thay vì mang baùnh röôïu vaøo baø ñaõ mang caû taâm hoàn vaø lôøi caàu nguyeän vaøo vaø ñaõ phaân phaùt röôïu baùnh cho ngöôøi ngheøo.
Ñaây laø baøi hoïc cuï theå cho toâi veà ñöùc khieâm nhöôøng thöïc söï: saün saøng cuûa ngöôøi tröôûng thaønh chaáp nhaän söûa chöõa vaø khoâng nhöõng thay ñoåi yù kieán maø caû caùch haønh ñoäng. Thaùi ñoä cuûa baø laøm cho thaùnh Ambrose caûm ñoäng. Khi gaëp ngaøi, ngaøi ñaõ khen meï toâi vaø chuùc tuïng toâi ñaõ coù moät baø meï nhö theá. Ñaùng thöông cho baø luùc ñoù laïi coù moät ñöùa con khoâng theå tìm ra kieåu soáng ñoù vaø nieàm tin raát coù yù nghóa ñoái vôùi baø.
Toâi thích tranh luaän nhöõng vaán ñeà trí thöùc vaø linh thieâng vôùi giaùm muïc Ambrose: ngaøi laø haïng ngöôøi maø ai cuõng sung söôùng khi noùi chuyeän vôùi. Nhöng ñaùng tieác ngaøi ít coù giôø raûnh. Ñaùm ñoâng luoân ñeán beân ngaøi vaø khi ôû moät mình thì ngaøi laïi hoïc hoûi. Ngaøi khoâng bao giôø ñeå cho mình bò coâ ñôn, cöûa ngaøi vaãn môû vaø cuõng khoâng coù thö kyù ñeå ngaên ngöôøi ta ñeán gaëp. Nhöng toâi thaáy ngaøi baän vieäc muïc vuï vaø vôùi nhieàu ngöôøi tuøy thuoäc vaøo ngaøi. Toâi muoán hoûi ngöôøi taïi sao ngöôøi bình thaûn, ngaøi soáng ñoäc thaân ra sao (moät ñieàu toâi khoâng theå quan nieäm ñöôïc) ngaøi hi voïng gì vaø bò caùm doã ra sao, ngaøi thaáy nieàm vui naøo khi chòu bí tích, vaø ngaøi coù ñöôïc söùc maïnh ôû ñaâu vôùi nhöõng vaán ñeà, nhöõng choáng ñoái vaø thaát voïng. Nhöng toâi khoâng theå laøm ñieàu aáy duø toâi soáng vôùi ngaøi trong thôøi gian daøi. Thöïc ra nhöõng soùng gioù trong loøng toâi ñoøi hoûi nhieàu nhôø nhieàu khi nhieàu ngaøy cuûa ngaøi nhöng ñieàu ñoù khoâng theå naøo coù ñöôïc.
Toâi chæ coøn nghe ngaøi giaûng moãi chuû nhaät vaø toâi theo lôøi ngaøi, ít ra ngaøi thuyeát phuïc toâi veà ñieàu naøy laø nhöõng ai cöôøi nhaïo thaùnh kinh laø hoaøn toaøn sai laàm.
Ngaøi cuõng giuùp toâi khi chöùng minh laø nhieàu thöù tin töôûng cuûa ngöôøi coâng giaùo maø toâi thaáy khoâng theå tin ñöôïc hay voâ lyù thöïc ra chæ laø nhöõng sai laïc töø nhöõng giaùo thuyeát Kitoâ giaùo. Moät trong nhöõng tin töôûng ñoù laø nhieàu ngöôøi coâng giaùo chuû tröông laø vì "Chuùa döïng neân con ngöôøi gioáng hình aûnh Chuùa" neân Chuùa cuõng coù xaùc nhö ngöôøi ta. Thöïc laø nheï mình khi toâi thaáy mình thay vì choáng ñoái chaân lyù thaät thöïc ra chæ laø choáng ñoái nhöõng chaân lyù sai laïc.
Vaán ñeà vaãn chöa giaûi quyeát. Neáu nhö Ambrose noùi vaø kinh thaùnh daäy Chuùa laø Thaàn Linh, vaø khoâng theå töôûng töôïng ngaøi coù mang cô theå con ngöôøi, thì laøm sao con ngöôøi töø ñaàu ñeán chaân mang moät cô theå laïi coù theå gioáng hình aûnh ngaøi ñöôïc. Luùc ñoù toâi khoâng thaáy coù giaûi ñaùp. Nhöng ít ra toâi coù quan nieäm veà Thieân Chuùa Ñaáng Saùng taïo moïi loaøi, laøm ñaày vaïn vaät, khoâng bò khoâng gian vaø thôøi gian haïn cheá, hay bò haïn cheá trong vaät chaát. Chæ quan nieäm aáy laøm cho toâi baét ñaàu tin raèng (chæ coù toâi tìm ra) giaùo thuyeát aáy cuûa giaùo hoäi.
Toâi lo aâu vì toâi khoâng theå chaáp nhaän ñieàu gì toâi khoâng theå chöùng minh ñöôïc. Toâi muoán chaéc chaén caû veà nhöõng chuyeän voâ hình vaø xaùc tín veà nhöõng ñieàu phaûi tin nhö baûy vôùi ba thaønh 10.
Toâi nghó ñaõ tìm ra nhöõng tin töôûng trong phaùi Manichee maø toâi ñaõ theo töø laâu laø sai laïc nhöng toâi laïi nhö xieâu loøng muoán quay trôû laïi. Toâi nhö ngöôøi môùi ñöôïc moät baùc só doát chöõa bònh laïi muoán nhö tin vaøo oâng ta duø cho coù baùc só khaùc gioûi hôn. Toâi chæ ñöôïc chöõa khoûi do nieàm tin. Nhöng tin laïi laø chuyeän toâi khoâng theå laøm ñöôïc.
Ngheà nghieäp thì thaêng tieán nhöng hình nhö söï theá laïi aùp löïc toâi. Toâi muoán danh döï giaøu coù vaø tình duïc nhöng Chuùa hình nhö cheâ bai nhöõng tham voïng ñoù cuûa toâi. Ngaøi laøm cho toâi khoâng thích thuù gì nhöõng chuyeän ñoù. Neáu ngaøi khoâng ngaên ñöôïc toâi phaïm toäi maø khoâng vi phaïm töï do cuûa toâi, thì ngaøi coù theå ngaên ngöøa vieäc toâi thích phaïm toäi.
Toâi raát thích khi ñöôïc ñoïc dieãn vaên ca ngôïi hoaøng ñeá. Trong ngaøy phaûi ñoïc dieãn vaên toâi bò boái roái trong loøng khi bieát mình seõ noùi nhieàu chuyeän giaû doái nònh bôï, laïi ñöôïc ngöôøi ta hoan ngheânh vaø hoï laø nhöõng ngöôøi bieát raèng mình giaû doái.
Khi toâi ñi ñeán choã tuï hoïp treân ñöôøng phoá Milan toâi thaáy coù moät oâng haønh khaát. OÂng hình nhö hôi say nhöng chaéc chaén laø oâng raát vui. Nhöng ñieàu ñoù laøm cho toâi xuùc ñoäng. Treân ñöôøng ñi ñeán nôi hoäi hoïp toâi laø ngöôøi lo aâu vaø khoán khoå. Coøn oâng ta khoâng coù gì ñeå laøm vaø khoâng coù ai ñeå gaây aûnh höôûng thì laïi haïnh phuùc trong saùng.
Toâi nhaän xeùt nhö theá vôùi baïn toâi vaø cho hay nhöõng tham voïng vaø ao öôùc phöùc taïp cuûa chuùng ta ruùt cuïc chæ theâm gaùnh naëng cho ta. Ta coá gaéng ñeå ñöôïc haïnh phuùc, thoaû maõn, vaø thaønh coâng nhöng ruùt cuïc ta chæ thaáy naëng neà vaø baát haïnh. Ngöôøi aên maøy thöïc söï khoâng tìm kieám gì chæ moät vaøi xu mua röôïu oâng cuõng thoaû maõn roài.
Hoï cuõng cho hay nieàm vui cuûa hoï chæ laø giaû doái. Toâi traû lôøi nieàm vui cuûa toâi cuõng theá, coøn chaùn chöôøng hôn theá nöõa. Dó nhieân toâi coù mang giaøy hôn oâng ta nhöng hình nhö ñaây chæ laø söï löïa choïn voâ lyù. Toâi gioûi hôn oâng nhöng khoâng haïnh phuùc hôn oâng.
Baïn beø toâi laïi baûo ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø nieàm vui maø caên baûn cuûa nieàm vui. Ngöôøi aên maøy vui vì röôïu, coøn toâi vui vì muoán ñöôïc vinh quang. Nhöng vinh quang naøo? Noäi taâm toâi phaûn ñoái. Chaéc chaén khoâng phaûi vinh quang cao quí vaø chaân thaät cuõng chaúng phaûi vinh quang cho Chuùa. Neáu nieàm vui cuûa oâng haønh khaát khoâng laø nieàm vui thöïc thì vinh quang cuûa toâi cuõng khoâng laø vinh quang ñích thöïc. OÂng coù röôïu khi chuùc tuïng moïi ngöôøi qua laïi ñöôïc may maén coøn vinh quang cuûa toâi döïa treân nònh bôï nhöõng ñieàu giaû traù. OÂng ta coù theå nguû maø khoâng say nöõa nhöng toâi vaãn mang toäi loãi leân giöôøng vôùi toâi vaø cuõng tænh giaác vôùi toäi loãi nöõa.
Toâi tieáp tuïc tranh luaän vôùi baïn beø nhö theá. Dó nhieân hoï khoâng ñoàng yù nhöng luùc ñoù hoï coá phænh toâi laïi caøng chöùng minh laø toâi noùi ñuùng. Nhöng toâi vaãn khoâng heát lo aâu. Kinh nghieäm cuûa toâi luùc ñoù khi toâi choáng laïi lôøi môøi goïi cuûa Chuùa, laø thaáy roõ toâi ñang treân con ñöôøng töï huûy. Coâng nhaän ñieàu aáy laøm cho toâi khoán khoå. Coøn teä hôn khi trong choác laùt toâi thaáy coù gì vui vaø thoaû maõn, toâi laïi khoâng ñöôïc höôûng thuï. Moãi laàn toâi giô tay ñoùn laáy nieàm vui thì nieàm vui xa chaïy cao bay.
(C) Copyright 1990
by Rev. Ngo tuong Dzung, Texas, USA.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page