Trích Taäp Truyeän Ngaén
Ñöôøng Veà Thöôïng Trí

Lm Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ
Trung Taâm Truyeàn Hình Quang Khaûi, Ñaøi Loan

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

TIEÁNG GOÏI

Vaøo nhöõng ngaøy muøa haï trôøi cao nguyeân loàng loäng. Naéng ñoå xuoáng ngaøn. Laù me leân xanh. Phöôïng nôû ñoû oái. Ngöôøi ta thaáy laù röøng xoân xao. Gioù ñoå veà rì raøo. Cao nguyeân vaøo nhöõng ngaøy thaùng taùm, maây trôøi baùt ngaùt. Töø ñoài cao troâng xuoáng thung luõng, ngöôøi thanh nieân ñöùng döïa thaùp chuoâng, nhìn nhöõng caùnh chim ñang thaû mình trong naéng aám. Giaùo xöù cuûa chaøng caùch xa thaønh phoá. ÔÛ ñaây chæ coù aâm vang cuûa nuùi röøng vaø muøi thôm cuûa coû caây.

Töø mieät Saøi Goøn, hoâm nay meï chaøng theo nhöõng chuyeán xe ñoø cao nguyeân leân thaêm con. Thaû hoàn nhìn xuoáng thung luõng ngaùt xanh tröôùc maët, chaøng nhôù laïi boùng daùng cuûa meï. Meï giaø roài, khoâng coøn nhö ngaøy chaøng ôû caùi tuoåi leân chín, leân möôøi, chieàu chieàu ra ñoàng baét caøo caøo nuoâi chim. Meï chaøng ngaøy ñoù coøn laø moät phuï nöõ duyeân saéc, theá maø ñaõ hôn hai möôi naêm. Vaãn ngöôøi ñaøn baø aáy laën loäi leân taän ñaây thaêm chaøng. Chaân dung meï laø moät meï queâ chaát phaùc, lam luõ vaát vaû vì con. Chuoãi traøng haït laø nieàm tin baø ñaët taát caû ñôøi baø vaøo ñoù.

Hình boùng meï hieän ra roõ. Baø vaát vaû leo leân ñoài. Tay xaùch gioû tre, trong ñoù coù chieác aùo len maøu caùnh daùn cuûa ñöùa em gaùi gôûi cho chaøng. Moät goùi thuoác boå, vieân lôùn baèng nhöõng vieân bi. Meï baûo meï ñem cho chaøng thuoác boå vì ngaøy coøn beù chaøng vaãn thöôøng hay choùng maët. Meï baûo coù leõ chaøng yeáu tim vaø thieáu maùu. Meï luùc naøo cuõng lo cho chaøng töøng tí moät. Cuõng trong chieác gioû aáy, moät goùi toâm khoâ, moät bòch khoâ möïc boïc trong bao ni loâng. Moät goùi baùnh ña maät maø meï baûo raèng coù theå ñeå daønh caû naêm cuõng chaúng hö. Ngöôøi thanh nieân tieáp tuïc nhôù laïi töøng moùn ñoà maø meï vaát vaû xaùch caû haøng traêm caây soá ñeå ñem leân taän mieàn nuùi naøy cho ñöùa con trai ñaàu loøng. Ñöùa con maø baø baûo raèng baø ñaõ daâng hieán noù cho Chuùa töø ngaøy noù coøn nhoû.

Röøng cao nguyeân veà tröa naéng ñoå theânh thang. Gioù meânh moâng. Toùc chaøng höùng töøng ñôït gioù loäng. Boùng thaùp chuoâng theo naéng ñoå daøi treân nhöõng chuøm caây ñang giao ñoäng. Chaøng khoanh tay nhìn xuoáng nhöõng maùi nhaø laù naèm raûi raùc theo ven ñoài. Giaùo daân ñoù, con chieân cuûa chaøng ñoù. Nhöõng con chieân maø chaøng ñaõ ñoan höùa vôùi Chuùa laø trung thaønh gìn giöõ trong ôn suûng, laø chia seû möa naéng, buoàn vui. Maáy caùnh nhaïn tung taêng bay löôïn. Baây giôø laø muøa cuûa hoa ñôn. Nhöõng chuøm hoa ñoû, nôû ñaây ñoù, raûi raùc khaép khu röøng. Chaøng thaáy yeâu xöù ñaïo quaù ñoãi. Chaøng ñaõ nhieàu laàn öôùc mô ñöôïc ôû maõi maõi nôi ñaây. Chieàu chieàu giaät chuoâng. Laéng nghe tieáng chuoâng buoâng töøng gioït, chaûy daøi theo söôøn ñoài roài ñi maõi veà nhaân gian. Chaøng yeâu nhöõng toái traêng toûa ngaäp töøng vuõng saùng, thaám xuoáng ngaøn caây. Roài nhìn thaäp giaù treân laàu chuoâng goã in ñaäm treân neàn trôøi. Boùng thaäp giaù aáy ñaõ cho chaøng bieát bao caûm höùng daït daøo. Thaäp Giaù laø bieåu töôïng cuûa nhaãn naïi vaø trung thaønh, cuûa aâm thaàm vaø yeâu thöông. Giaùo xöù cuûa chaøng nhoû, rôøi xa phoá chôï.

Chaøng ra ngoài treân bôø ñaù, nhôù veà töøng khuoân maët cuûa ñaùm hoïc troø. Hoâm qua, thaèng Khoa khoùc maõi, cöù bò treâu laø ñaàu quaû döøa, vì boá noù taäp hôùt toùc neân ñaàu noù gaàn troïc loùc. Thaèng Duõng coù taøi baét chöôùc tieáng gaø röøng. Noù laø ñöùa baãy ñöôïc nhieàu gaø nhaát. Chaúng ai coù theå phaân bieät ñöôïc tieáng gaø thaät vaø tieáng gaø maø noù keâu. Con Trang thì nhoõng nheõo, hôi moät tí laø chaïy ñeán vôùi chaøng, nuõng nòu: Cha ôi, con Thaûo laøm öôùt aùo con neø. Con Ngoïc vaây möïc dô heát saùch cuûa con. Coøn thaèng Baûo thì ít noùi, chæ tuûm tæm cöôøi. Thaèng Khaâm khoâng bao giôø chòu ngoài yeân. Neáu khoâng laáy toùc ngoaùy tai ñöùa ñaèng tröôùc, thì cuõng laáy chaân kheàu ñöùa ñaèng sau. Con Thuùy thì luùc naøo cuõng nhaûy chaân saùo. Hai coät toùc nhö ñuoâi chuù ngöïa con luùc laéc sau chieác gaùy nhoû deã thöông. Ñoù, tuoåi thô vaø nhöõng ñöùa con cuûa chaøng.

Chaøng ngoài im nhìn thung luõng soaõi naéng maø nghe kæ nieäm giaêng ñaày. Chaøng yeâu vuøng trôøi naøy quaù. Noù thuoäc veà chaøng maát roài. Chaøng khoâng theå maát noù maø khoâng ñeå veát thöông cho coõi loøng, cho kæ nieäm ngaäp hoàn. Choã naøo cuõng laø thöông meán. Choã naøo cuõng laø gaén boù. Chaøng khoâng ngôø môùi coù hôn moät naêm maø ngôõ nhö chaøng ñaõ sinh ra vaø ñöôïc nuoâi lôùn baèng suoái ngoït, baèng haït gaïo nôi ñaây. Chaøng ñaõ laø con cuûa nuùi ñoài naøy. Cheát maát, neáu chaøng phaûi xa noù. Nhöõng ñoùa maãu ñôn. Nhöõng caùnh chuoàn chuoàn. Tieáng gaùy cuùc cu cuûa baøy gaø röøng vaøo buoåi saùng. Nhöõng ngaøy phuû söông muø nhö maây keùo xuoáng thaêm thung luõng ôû döôùi ñoài. Nhoùm ngöôøi thöôïng quaåy guøi beân bôø suoái. Ruoäng bí ngoâ vaøng oùng. Nhöõng giaøn möôùp xanh ngaùt maøu queâ höông. Taát caû ñaõ aên reã saâu trong taâm hoàn chaøng. Nhaát laø tieáng chuoâng khi trôøi ñang taét naéng, thong thaû, tha thieát nhö lôøi cuûa Phuùc AÂm, nhö lôøi giaûng cuûa chaøng gôûi cho ñoài nuùi. Caøng nghó tôùi, taâm hoàn chaøng caøng xuùc caûm boài hoài. Chaøng nhôù ñeán moät ñeâm möa, buoåi toái ñoù, trong caên phoøng cuûa chaøng, tröôùc caây thaäp töï, chaøng ñaõ vieát trong taäp caàu nguyeän:

- Laïy Cha, haønh trang con ñem veà ñaây chæ coù traùi tim nhoû hoàng maøu maùu yeâu thöông. Ñoâi tay con beù boûng nhöng con phoù thaùc vaøo Cha. Xin cho con ñöôïc maõi maõi yeâu maøu xanh cuûa nuùi ñoài naøy nhö maøu xanh hi voïng con ñang troàng trong tim con. Xin cho con ñöôïc böôùc theo Cha ra caùnh ñoàng gieo luùa muøa. Xin cho con bieát thieát tha vôùi muøa gaët. Ñöøng ñeå con tìm söôûi aám moät mình trong khi baøy chieân bô vô ngoùng ñôïi tìm chuû. Coù nhöõng con raén ñoäc ñang rình döôùi vuøng coû non, chôø böôùc chaân ñôn sô cuûa nhöõng con chieân nhoû. Xin cho con ñöøng meâ nguû ñeå baøy chieân sa löôùi. Haønh trang con ñem theo veà ñaây chæ coù baøn tay nhoû oâm aáp moät lôøi theà nguyeàn laø theo Cha, ñeå ñöôïc cuøng Cha ñoå moà hoâi treân ñoàng luùa. Con chæ coù moät tình yeâu duy nhaát laø xin ñöôïc ngaøn ñôøi trung thaønh maø thoâi.

Hoài töôûng laïi lôøi kinh xöa. Döôøng nhö maét ngöôøi thanh nieân coù noãi cay. Nghó ñeán giaây phuùt phaûi ñi xa xöù ñaïo, chaøng thaáy chính chaøng ñang cheát, ñang ñau ñôùn noùi lôøi vónh bieät. Neáu chaøng ra ñi. Ai seõ giaät chuoâng ban chieàu. Ai seõ caát lôøi kinh ban mai caàu xin cho maây cöù xanh, cho naéng cöù an hoøa giaõi xuoáng thung luõng. Ai seõ nghe con Trang nuõng nòu: Con Thaûo laøm öôùt aùo con neø. Ai seõ laëng nhìn caây thaäp giaù goã treân laàu chuoâng vaøo nhöõng toái traêng toûa xuoáng ngaøn. Xoùt xa ñi veà. Hoang mang môû ngoõ. Chaøng nhö moät ngöôøi ñang aâm thaàm vieát baûn aùn cho mình.

Meï saép veà queâ. Chaøng nghó ñeán meï maø thöông quaù ñoãi. Coù neân noùi cho meï bieát nhöõng gì saép xaåy ñeán cho chaøng, cho nuùi ñoài? Beân ngoaøi, hoa maãu ñôn vaãn thaãm ñoû maø trong hoàn chaøng laø nhöõng baát traéc khoâng ngôø. Coù neân cho meï bieát töông lai saép tôùi? Töông lai boû xöù ñaïo ra ñi vôùi moät ngöôøi thieáu nöõ. Chaøng ñau ñôùn caén moâi chòu ñöïng. Chaøng bieát meï seõ cheát lòm neáu bieát chaøng saép boû ñôøi tu. Laøm sao moät baø meï queâ chaát phaùc nhìn con nhö keû thay maët Chuùa. Kính troïng baøn tay con nhö baøn tay ñaõ ñöôïc ñoùng daáu ngöôøi trôøi, baây giôø boû giaùo xöù, boû aùo doøng, boû Chuùa. Neáu cho meï bieát, chaéc haún meï seõ baûo: Con ôi, gieát meï ñi roài con muoán laøm gì thì laøm! Neáu cho meï bieát, ñaáy laø ñem ngaøy taän theá cho meï. Ñoù laø ngaøy meï chaøng tin raèng con baø seõ maát linh hoàn! Ngaøy thaéng traän cuûa hoûa nguïc! Cuoán saùch nguyeän treân tay rôi xuoáng ñaát töø luùc naøo. Chaøng khoâng coøn taâm trí gì nöõa. Laøm sao ñeå noùi cho meï bieát? Chaøng khoâng tìm ñöôïc caâu traû lôøi. Boùng toái. Ngheõn ñöôøng. Coù tieáng thoån thöùc khoùc bi thöông trong vuøng saâu thaúm con tim. Chaøng töôûng töôïng tôùi nhöõng lôøi mæa mai cuûa laøng xoùm phuû leân ñaàu meï. Laøm sao meï coøn daùm gaëp maët daân laøng. Laøm sao meï soáng noåi vôùi nhöõng lôøi xeùt ñoaùn cay nghieät.

* * *

Maët trôøi ñang xuoáng döôùi thung luõng. Vuøng nuùi, gioù laïnh veà thaät leï khi trôøi khuaát boùng. Töø thung luõng döôùi kia, maây ñoû öûng. Giaûi naéng cuûa chieàu taø haét leân nhö moät taám quaït nan. Hai hoâm nay, chieàu naøo chaøng cuõng ra gheành ñaù. Ngoài choã hoâm qua chaøng nghó ngôïi moâng lung. Lo aâu cho quaõng ñôøi saép tôùi. Beân caïnh chaøng, baø meï queâ nhö muoán gôûi laïi con taát caû nhöõng tình thöông thaàm kín maø baø caûm thaáy nhö chöa cho ñi caïn nguoàn, nhö khoâng bieát laøm sao cho con hieåu ñöôïc tình thöông cuûa baø voâ haïn. Caùi tình thöông caøng quyeán luyeán, daâng leân khi saép phaûi chia tay. Ngaøy mai baø töø giaõ nôi ñaây roài. Baø muoán noùi nhöng ngoân ngöõ baát löïc. Chaøng hieåu ñieàu ñoù. Ñaáy cuõng laø caùi nhieäm maàu cuûa tình yeâu maø chaøng thöôøng goïi laø noãi ñau dòu daøng. Noù laúng laëng ôû trong tim, aâm thaàm maø maõnh lieät. Caâm nín maø saâu thaúm. Baø hoûi chaøng veà chuyeän möa, naéng. Veà chuyeän nhöõng ngöôøi daân thöôïng trong buoân. Thaät söï, naøo baø coù caàn bieát chi nhöõng truyeän aáy. Baø chæ muoán hoûi ñeå ñöôïc nghe tieáng con noùi. Ñöôïc nghe aâm thanh maø baø coi nhö moät phaàn ñôøi cuûa baø, cuûa chính baø. Baø muoán nghe con noùi, muoán nhìn thaáy maét con ñeå tin thaät raèng con baø khoûe maïnh, bình an khi baø saép phaûi töø giaõ vuøng cao nguyeân naøy. Chaøng phaân vaân quaù. Phaûi khôûi ñaàu laøm sao? Phaûi chuaån bò theá naøo? Luùc chaøng mieân man nghó thì töø tieàm thöùc, moät söùc maïnh voâ hình ñaåy chaøng baät leân tieáng noùi maø chaøng khoâng kòp chaën laïi. Chaøng goïi:

- Meï ôi.

Nghe tieáng con goïi, baø quay laïi. Chaøng im. Chaøng khoâng muoán noùi, ñaáy chæ laø lôøi ñeán töø vuøng tieàm thöùc maø chaøng khoâng kieåm soaùt ñöôïc. Baø nhìn con hoûi:

- Mai meï veà. Con coù khoûe maïnh khoâng.

Caâu noùi chaúng aên nhaäp gì caû. Baø ñaõ bieát con baø khoûe hay ñau töø maáy hoâm nay roài cô maø. Ngöôøi ñaøn baø naøo maø khoâng thaáy tieáng con goïi laø yeâu thöông. Meï chaøng cuõng khoâng thoaùt khoûi xuùc ñoäng ñoù. Trong maét nhìn cuûa meï, chaøng thaáy mình nhoû beù, yeáu ñuoái nhö moät ñöùa beù. Con ngöôøi linh muïc cuûa chaøng ñaõ bay maát. Tröôùc maët meï, chaøng chæ laø ñöùa con beù boûng vaãn caàn tình thöông ñeå lôùn. Meï vaãn laø bieån caû bao la, laø baàu trôøi meânh moâng maø ñöùa con naøo, duø coù ñòa vò ñeán ñaâu ñi nöõa thì cuõng vaãn beù nhoû, taàm thöôøng. Chaøng cuõng theá, tröôùc maët meï, chaøng chæ laø moät caùnh chim non, moät con caù chöa ñaày tuoåi khoân. Ngoài ñaáy, beân caïnh meï, chaøng thaáy nhö chaøng cuûa hôn hai möôi naêm veà tröôùc, ngaøy maø chaøng leõo ñeõo theo meï naên næ maáy ñoàng mua kem muùt. Thaáy chaøng khoùc, meï ñaët tay leân vai con. Bình thaûn. Ñaáy laø naêng löïc phi thöôøng cuûa nhöõng ngöôøi meï. Khoâng gì coù theå laøm meï sôï haõi tröôùc noãi khoå ñau cuûa con. Vaãn gioïng noùi eâm ñeàm aáy, gioïng noùi coù söùc che chôû cho chaøng cuûa hai möôi naêm veà tröôùc moãi laàn bò cha ñaùnh ñoøn. Gioïng noùi cuûa meï coù söùc xoùa ñi boùng toái. Caùi chaân thaønh cuûa moïi ngöôøi meï coù söùc ñaåy ra aùnh saùng nhöõng gì khoù khaên nhaát maø moät ñöùa con muoán aâm thaàm giaáu dieám. Chaøng ñaõ chòu thua. Ngöôøi thanh nieân thuù toäi vôùi meï:

- Meï ôi, con saép boû xöù ñaïo naøy roài!

Meï chaøng chöa hieåu yù. Töôûng con saép ñi nhaän xöù môùi, baø nhoû nheï hoûi:

- Con môùi veà ñöôïc coù moät naêm maø Ñöùc cha ñaõ ñoåi roài aø?

Chaøng im laëng. Meï noùi tieáp maø nhö muoán hoûi theâm:

- Con xin ñi nôi khaùc hay laø töï yù Ñöùc cha? Con bieát Ñöùc cha sai con veà ñaâu chöa? Veà thaønh phoá haû?

Caâu chuyeän naøo noùi vôùi con, baø cuõng thöôøng hay nhaéc ñeán thaønh phoá. Baø chæ sôï ôû nôi heûo laùnh baø khoâng theå leân thaêm con thöôøng xuyeân ñöôïc. Baø ngaïi nguøng gioù laïnh muø söông seõ laøm con baø deã ñau oám.

- Khoâng, meï aï. Ñöùc cha khoâng ñoåi con. Con döï tính seõ ñi xa, nhöng chöa roõ ñi veà ñaâu. Con khoâng muoán giaáu meï. Con phaûi cho meï hay.

Chaøng ngöng lôøi. Baø meï queâ khoâng hieåu nhöõng lôøi xa xoâi, kín ñaùo, nhöng vaãn tin ôû con mình. Nieàm tin ñôn sô nhö Maria tin vaøo söù thaàn vì Maria coù bao giôø nghó raèng söù thaàn hoùa thaønh Satan. Baø coù bao giôø nghó ñöôïc con baø seõ "boû Chuùa". Chaøng ñaõ lôõ lôøi. Baây giôø chaøng phaûi noùi heát, khoâng theå ruùt lui ñöôïc nöõa. AÙnh ñeøn ñaõ baät. Vieân ñaù ñaõ tung leân, noù phaûi rôi xuoáng. Neáu chaøng khoâng theå che kín ñöôïc thì coøn gì laø aùi ngaïi ñeå caûn ngaên. YÙ nghó aáy laøm chaøng theâm can ñaûm, coá gaéng bình thaûn noùi cho meï:

- Khoâng, meï aø. Ñöùc cha khoâng ñoåi con. Con töï yù ñi. Con seõ boû laïi nhaø thôø, thaùp chuoâng. Con seõ traû laïi aùo doøng cho Chuùa. Con seõ khoâng laø linh muïc nöõa meï aï. Con thoâi töø ñaây. Con seõ töø giaõ ñôøi tu. Con seõ ñi xa ..vôùi... moät... ngöôøi maø con seõ laäp gia ñình vôùi.

Chaøng coá noùi moät hôi roài ngöøng laïi ôû ñoù. Heát roài. Taát caû laø tan taùc. Ngaén goïn. Roõ raøng. Neáu coù ñau loøng meï thì ñaønh cho ñau loøng. Neáu coù tan taùc thì ñaønh cho tan taùc. Keát thuùc roài. Chaøng thaáy nheï vôi ñöôïc moät chuùt vì ñaõ noùi neân lôøi. Nhöng cuøng moät luùc nhöõng gaùnh naëng khaùc laïi tróu naëng ñöa veà. Ngoäp thôû hôn, hiu haét hôn. Meï chaøng khoâng bieát con mình noùi gì. Baø nghe, nhöng baø khoâng theå tin. Vì khoâng theå tin neân baø khoâng hieåu. Baø coù ñang mô? Ñaây coù phaûi laø ngöôøi con linh muïc cuûa baø? Ngöôøi môùi saùng nay giô cao tay chuùc laønh cho ñoaøn chieân? Baø khoâng tin, nhöng roõ raøng ñaây laø gioïng noùi con baø maø. Chính gioïng noùi naøy coøn vang leân trong baøi giaûng ban saùng: "Yeâu laø chaáp nhaän thaäp giaù". Baø khoâng theå tin ñöôïc nhöõng lôøi con baø vöøa noùi.

Naéng ñaõ taét beân kia, döôùi thung luõng saâu. Töøng chuøm hoa lau daäp dìu theo gioù, ñoå ngaû nghieâng. Ñeâm veà sôùm. Traêng seõ leân. Vaø coù leõ ñeâm nay laø ñeâm traêng raát troøn. Traêng coù veû ñeïp, nhöng traêng cuõng taøn phaù. Traêng eâm ñeàm nhöng traêng cuõng laïnh luøng. Ngöôøi ta baûo nhöõng ngöôøi bò beänh cuøi thöôøng ñau ñôùn nhaát trong nhöõng luùc traêng troøn. Traêng caøng saùng bao nhieâu thì beänh nhaân caøng khoå sôû. Caùi ñau cuûa thaân xaùc hay noãi ñau cuûa taâm hoàn? Haøn Maëc Töû ñaõ reùt möôùt vì traêng. Coù phaûi traêng cuõng laø hiu haét? Chaøng quen Phöôïng cuõng nhö quen moät muøa traêng.

Ngaøy gaëp gôõ Phöôïng ôû saân tröôøng Vaên Khoa, naêm thöù hai, Phöôïng hoïc chung vôùi chaøng trong lôùp vaên chöông Quoác AÂm. Ngaøy aáy, treân haønh lang lôùp hoïc, chaøng coøn nhôù roõ gioïng noùi cuûa Phöôïng:

- Cho Phöôïng möôïn notes ñi.

- Khoâng ñöôïc maø, coâ ôi! Toâi vöøa ghi notes vöøa laøm thô. Coù khi thô nhieàu hôn notes!

- Vaäy thì caøng hay, Phöôïng möôïn moät maø ñöôïc caû hai!

- Maéc côû cheát, ai maø ñem "taâm tình" cuûa mình cho ngöôøi khaùc ñoïc!

- Vaäy thì Phöôïng möôïn notes vaäy. Khi ñoïc ñeán "taâm tình" thì Phöôïng nhaém maét laïi, roài ñoïc notes tieáp.

Quaõng thôøi gian troï hoïc laø nhöõng ngaøy ñeïp thôm muøa caây traùi. Con ñöôøng Cöôøng Ñeå nhaët nhaën ñöôïc bao nhieâu chöõ nghóa, thì con ñöôøng Gia Long caëp saùch loûng tay cho rôi chöõ nghóa xuoáng veä ñöôøng. Noái daøi nhöõng haøng me, mong ngaén nhöõng böôùc chaân, hoï quen nhau nhö moät tình thô maø coù nhieàu laù vaøng cuûa muøa thu öôm naéng hôn laø muøa xuaân röïc hoa. Nhìn nhöõng caùnh laù me rôi. Phöôïng hoûi:

- Anh coù thích muøa thu khoâng?

- Thích muøa thu cuûa ñaát trôøi nhöng khoâng thích muøa thu trong hoàn.

- Chöù boä coù hai muøa thu sao?

- Muøa thu cuûa ñaát trôøi khi laù heát rôi laø heát thu, coøn muøa thu trong hoàn coù khi chaúng coù laù rôi maø ngaøy cöù mong manh.

- Theá baây giôø anh coù muøa thu trong hoàn khoâng?

- Coù muøa thu trong hoàn cuõng ñeïp laém chöù, mong manh, nhöng laø mong manh cuûa muøa thu, Phöôïng nghó sao?

- Laøm sao maø Phöôïng bieát ñöôïc, laøm sao mong manh maø vaãn ñeïp haû anh?

- Vì ngöôøi ta seõ tieác, ngöôøi ta seõ nhôù.

- Anh aï, nhöõng gì coù tieác nhôù laø coù bieät li roài ñaáy.

- Nhöng bieät li cuûa tieác nhôù laø bieät ly coù yeâu thöông!

Con traêng ñaàu muøa daïo aáy khoâng bò maây che. Maøu traêng saùng. Giaác mô traêng moïng troøn. Khoâng söông phuû, khoâng möa bay cho tình traêng ruû tình ñaát gieo kæ nieäm beân doøng suoái chaûy vaøo doøng ñôøi. Thôøi gian laø vöôøn hoa baét ñaàu coù höông. Nhöõng lôùp hoïc sao maø ngaén. Coù nhöõng caùnh böôùm ñöa tin qua maûnh giaáy hoïc troø. Coù nhöõng giaän gioãi eâm ñeàm. Coù nhöõng nhôù vaø baâng khuaâng. Chaøng tieáp tuïc con ñöôøng lí töôûng. Ñoài thaäp giaù vaãn laø lôøi goïi quyeán ruõ. Yeâsu ñoái vôùi chaøng, luoân luoân laø moät ngheä só coù nhieàu saùng taïo. Coøn Phöôïng, chaøng vaãn nhaän ñöôïc nhöõng caùnh thö thôm muøi nöôùc hoa. Muøa traêng moäng hôn laø luùc chaøng saép söûa theà höùa lôøi theà trung thaønh ngaøn naêm. Ñaây laø naêm thöù tö chaøng maëc aùo doøng. Naêm chaøng söûa soaïn laõnh chöùc Phoù Teá. Naêm vónh vieãn böôùc leân ñoài cao. Moät buoåi chieàu noï, Phöôïng ñeán thaêm:

- Phöôïng seõ chôø. Phöôïng khoâng laáy choàng cho tôùi khi anh laøm linh muïc!

- Coù nghóa laø sau khi toâi laøm linh muïc thì Phöôïng laáy choàng?

Chaøng cöù hay giôõn nhö theá. Nhöng Phöôïng thì khaùc, gioïng Phöôïng nhö doãi hôøn maø vaãn döûng döng:

- Tuøy anh nghó!

Phöôïng nhìn chaøng. Nhöõng aùnh maét gaëp nhau. Nhöõng con soâng xanh ñang meânh moâng doøng nöôùc. Bôø toùc phuû höõng hôø ñoâi vai yeáu. Nhöõng sôïi toùc mai ñen laùnh eùp saùt vaøo bôø maù nhö ñang muøa taùo chín. Ñaèng sau laøn vaûi soa moûng laø baùt ngaùt maây trôøi, da naøng mòn maøng, töôi maùt nhö caùnh ñoàng luùa non. Yeâu thöông daâng ñaày.

Roài con traêng theo doøng nöôùc lôùn daàn, ñoå xuoâi veà nhöõng doøng soâng ñang caêng ñaày söï soáng, ñang öôm moäng keát hoa. Con traêng theo boùng chaøng veà nguû beân bôø truùc. Ñeå cho aùnh traêng nheï nhaøng thaám qua giaøn thieân lí, eâm ñeàm böôùc qua vuoâng cöûa soå, ngaû daøi treân baøn vieát cuûa chaøng. Ñeå cho lôøi nguyeän cuûa chaøng coù daùng daáp maøu naéng trong vöôøn taùo ñòa ñaøng thuûa xöa. Ngaøy aáy, vaøo thaùng haï hanh naéng vaøng, coù maøu aùo luïc daáp daùng bay beân ngoõ giaùo ñöôøng. Ñoù laø ñaàu naêm linh muïc thöù hai cuûa chaøng. Baây giôø Phöôïng "phaûi" goïi chaøng laø cha:

- Cha ôi, caét nghóa cho Phöôïng hieåu ñi, tình yeâu laø gì?

- Yeâu laø lôùn leân trong ñau khoå!

- Nhö vaäy ñau khoå caàn laém phaûi khoâng cha?

Chaúng ñeå chaøng traû lôøi, Phöôïng nhìn chaøng trong aùnh maét long lanh:

- Chuùa yeâu ngöôøi neân môùi khoå. Maø cha coù yeâu "ngöôøi" bao giôø ñaâu maø cha khoå. Neáu khoâng ñau khoå thì laøm sao cha lôùn leân!

Naêm thöù hai linh muïc cuûa chaøng cuõng laø luùc traêng saép leân tôùi ñænh ñoài, laø doøng soâng ñang daâng cao, laø luùc con traêng chín moïng öôùc mô. Thôøi gian voâ tö thong thaû. Chaøng vui vôùi boån phaän moät linh muïc treû. Nhieät taâm daâng ñaày, vôùi soát meán cho traàm höông nhaø Chuùa chaøng saün loøng nhaän xöù môùi nôi cao nguyeân xa vaéng naøy. Roài töø Long Khaùnh, Phöôïng leân thaêm chaøng. Laàn ñoù cuõng laø luùc con traêng möôøi saùu, traêng raèm saùng nhaát vaø cuõng laø muøa traêng taâm tö khoù hieåu nhaát. Chaúng coù vaàng traêng naøo chòu xeá boùng khi chöa leân cao vaèng vaëc saùng. Cuõng laàn Phöôïng ñeán ñoù. Nuùi ñoài cao nguyeân chuyeån gioù muøa. Khoâng gioâng baõo treân ngaøn maø trong hoàn chaøng. Vaãn laø Phöôïng cuûa naêm xöa vôùi toùc maây bay boán muøa. Nheï nhaøng muøi höông töø röøng toùc thu aáy cho chaøng ñam meâ. Tröôùc tình yeâu, ngöôøi con gaùi naøo cuõng bieát bieán hình ñeå bôø vai mình thaønh yeáu ñuoái, cho môøi moïc voøng tay oâm. Phöôïng cuûa chaøng cuõng theá. Ñaèng sau laøn soa moûng laø höông trôøi baùt ngaùt. Traêng cao nguyeân xoân xao. Chaøng vaøo ñam meâ cho tình yeâu daâng ñaày. Muøa traêng huyeàn aûo aáy cuõng laø muøa traêng "giaùo ñöôøng buoàn leâ theâ."

Chaøng khoâng ngôø thaùng ngaøy coøn ngaén trong ñôøi linh muïc maø chaøng ñaõ phoâi phai lôøi theà. Chaøng baøng hoaøng vôùi lôøi noùi naêm xöa cuûa Phöôïng: "Cha ôi, caét nghóa cho Phöôïng hieåu ñi. Tình yeâu laø gì?" "Ñau khoå caàn laém phaûi khoâng cha."

Chaøng ñang hoûi laïi chính mình caâu hoûi ñoù. Tình yeâu laø gì. Ñau khoå coù caàn khoâng. Chaøng ñaõ boài hoài sung söôùng saùng chuû nhaät quyø goái nhaän thaùnh chöùc. Ngaøy ñoù chuoâng rung ñoå töøng hoài. Lôøi chuoâng töng böøng cuûa thieân thaàn haân hoan baùo tin vui cuûa keû ra ñi cho caùnh ñoàng ñang muøa gaët. Baøn thôø röïc rôõ neán hoa. Chaøng chaép tay cung kính nhö Isaac vaâng lôøi cha laøm cuûa leã hieán teá ñaàu muøa. Quyø tröôùc Ñöùc giaùm muïc, ñöa tay nhaän Saùch Thaùnh. Hoâm nay chaøng coøn nghe roõ lôøi keû thay maët Chuùa noùi vôùi chaøng:

- Con haõy nhaän laáy Saùch Thaùnh naøy. Con haõy tin nhöõng gì con ñoïc. Con haõy giaûng daïy nhöõng gì con tin. Con haõy thöïc haønh nhöõng gì con giaûng.

Khi chaøng trang nghieâm böôùc tôùi baøn thôø. Lôøi ngöôøi daãn leã môøi goïi caû nhaø thôø caàu nguyeän cho chaøng:

- Hôõi anh chò em haõy khaån caàu, xin Thieân Chuùa, Cha chuùng ta chuùc laønh cho toâi tôù Ngöôøi ñaây. Keû maø Ngöôøi ñaõ choïn, ñöôïc trung thaønh vôùi coâng vieäc maø Ngöôøi ñaõ tin töôûng giao phoù, laø loan baùo Tin Möøng cho theá gian, ngoõ haàu laøm vinh quang Ñaáng ngöï treân trôøi.

Hoâm nay chaøng ngoài ñaây vôùi taâm hoàn cuûa muøa thu vaøng uùa. Hoàn chaøng leânh ñeânh treân doøng soâng laëng lôøi noãi buoàn. Nuoái tieác dó vaõng. Kæ nieäm naêm naøo nhö vöøa môùi xaåy ra. Giaät mình nghe tieáng meï goïi:

- Con nghó gì ñaáy?

Trôû laïi thöïc taïi vôùi linh hoàn hoâm nay. Chaøng rôi vaøo nhöõng maïng nheän troùi buoäc ray röùt.

- Con thaät khoâng ngôø meï aï. Con bieát meï khoâng bao giôø töôûng töôïng noåi ngöôøi con linh muïc cuûa meï coù ngaøy boû Chuùa. Laøm sao meï nghó tôùi giöõa Giaùo Hoäi vaø tình yeâu, con daùm boû taát caû ñi theo tieáng goïi cuûa con tim. Con ñaõ phaù huûy lôøi theà xöa. Con bieát meï seõ cheát vì noãi ñau khoå naøy.

Baø oâm maët khoùc:

- Con ôi!

Chaøng noùi vôùi meï trong noãi daày voø:

- Meï ôi, meï coù oaùn traùch con khoâng.

Ngaøy xöa coøn beù troán hoïc. Sôï meï ñaùnh, caäu beù thöôøng naùu ôû coång khoâng daùm veà. Nhöng bao giôø cuõng vaäy, khi thaáy con run sôï laø meï queân moïi söï ngay. Meï daét veà, lo côm cho con aên. Linh hoàn ngöôøi meï naøo cuõng laø moät bieån roäng yeâu thöông. Trong ñau ñôùn, chaøng noùi vôùi meï:

- Con phaûn boäi ôn cuûa Chuùa, ôn cuûa meï. Meï coù tha thöù ñöôïc cho con khoâng?

Nöôùc maét rôi treân bôø ñaù. Ñau khoå cuûa hai taâm hoàn theo boùng ñeâm daâng veà daày ñaëc hôn. Gioù toái lan treân khu röøng.

* * *

Chaøng tìm löûa ñoát caây neán beân töôïng chòu naïn. AÙnh saùng toûa moät vuøng nhoû ñuû soi roõ maët thaäp töï. Caên phoøng vaéng laëng. Mình chaøng vôùi Ñöùc Kitoâ. Caàm cuoán Saùch Nguyeän chaøng nhìn leân töôïng Chuùa. Voùc daùng cuûa Chuùa vaãn bình thaûn nhö moïi ngaøy. Nhöng chaøng thaáy Chuùa gaày hôn, maët ngaøi ñau ñôùn hôn vì veát thöông ôû caïnh söôøn. Döôøng nhö maùu ñang chaûy töø voøng gai. Beân tay traùi, baøn tay naém chaët ñang co theâm ñeå neùn côn ñau. Maët Ngaøi goàng laïi ñeå chòu moät ñau ñôùn khoác lieät maø Satan khoâng phaûi laø keû deã thaéng noåi. Chaân Chuùa phuû buïi moác. Moùng chaân caùu gheùt vì ñaát ñöôøng khi Ngaøi vaùc thaäp giaù leân nuùi Soï.

Töø ngaøy thuï phong linh muïc, chaøng luoân nghó tôùi Ñöùc Kitoâ nhö keû thaéng traän vinh quang, röïc rôõ lôøi ca Phuïc Sinh. Toái nay chaøng thaáy khuoân maët Ñöùc Kitoâ tang thöông quaù. Toái ñaàu tieân chaøng nhìn kó vaøo töøng veát thöông cuûa thaäp töï. Treân thaäp töï nhö coù tieáng keâu than: Ta khaùt.

Ñaàu Ñöùc Kitoâ ngaû guïc xuoáng, khoâng coøn daáp daùng cuûa keû caàm cöï. Ngaøi ñaõ cheát treân ñoài maùu. Veát töông tím baàm khoâ. Maùu ñen ñaëc saäm. Ñoâi maét nhaém nghieàn cuûa lôøi goïi ñau thöông sau cuøng: "Pheâroâ, con cuõng choái Ta sao?" Khuoân maët Ngaøi nhaên nhoù, chaát chöùa u saàu cuûa moät tình thaân ñaõ maát. "Neáu toâi hoân ngöôøi naøo ñoù thì cöù ngöôøi ñoù maø baét." Lôøi cuûa Giuña ñoïng trong maét Ngaøi. Taát caû laø phaûn boäi. Vaø, hoâm nay tôùi phieân chaøng.

UÙp maët treân cuoán Saùch Nguyeän bìa ñen noåi haøng chöõ maï vaøng. Coù theå naøo chaøng nhaãn taâm ñeán theá? Keû ñi tröôùc ñaõ phaûn boäi. Keû ñi sau cuõng choái töø. Cuoäc ñôøi Ñöùc Kitoâ sao quaù nhieàu tan taùc chia phoâi. Ngöôùc maët nhìn töôïng chòu naïn. Chaøng hoûi Ngaøi:

- Cha ôi, Cha coù hieåu noãi ñaéng cay roái bôøi cuûa loøng con?

Coù tieáng noùi xaùc quyeát khoâng chaàn chöø.

- Ta bieát con trong töøng hôi thôû. "Meï naøo laïi queân con ñeû cuûa mình? Laïi caïn loøng thöông ñöùa con mình ñaõ cöu mang? Cho duø noù queân ñi nöõa, phaàn Ta, Ta seõ khoâng queân con" (Is. 49:15).

Chæ coù yeâu thöông thoâi. Caùnh tay hao moøn chôø mong. Thaäp Giaù tröôùc maët. Chaøng thöa:

- Nhöng con khoå vì ñôøi phöùc taïp quaù. Tình yeâu cuûa Cha ñaâu?

Thaùnh giaù di ñoäng. Hai baøn tay Chuùa chìa tröôùc maët. Chaøng nhìn roõ hai daáu lôùn cuûa veát ñinh ñaàm ñìa maùu. Coù tieáng noùi: "Tình yeâu cuûa Cha ñaây." Chaøng cheát lòm tröôùc hai daáu ñinh. Moät tình yeâu baèng töông tích. Chaøng khoâng bieát noùi gì ngoaøi baøn tay oâm maët. Treân thaäp giaù coù tieáng Ngöôøi noùi:

- Cha ñaõ khaéc teân con trong baøn tay Cha (Is. 49:16).

Khoâng daùm nhìn thaäp giaù. UÙp maët treân cuoán Saùch Nguyeän, chaøng thöa:

- Laïy Cha, saùng naøo con cuõng nguyeän xin cho con ñöôïc bình an. Mong ñöôïc leân cao vôùi Cha treân ñoài thaäp töï. Sao Cha vaãn ñeå tim con ñi tìm tình ñaát.

- Haøng ngaøy Cha vaãn nhaéc con: Ngaøy naøo con aên traùi caây ñoù con phaûi cheát (Gn. 2:16).

- Cha ôi, con khoâng muoán ñi veà mieàn taêm toái aáy. Sao Cha khoâng ñem con ra khoûi moïi yeáu ñuoái nhoû nhen?

- Cha choïn con töø nhöõng keû yeáu ñuoái ñeå con hieåu söï yeáu ñuoái cuûa ngöôøi anh em con (1 Cor. 9:22).

- Nhöng moät laàn yeáu ñuoái laø lôõ giôû ngaøn naêm ñau thöông. Laøm sao con coù theå choãi daäy ñi leân ñöôïc nöõa?

- "Nôi naøo coù yeáu ñuoái thì coù ôn suûng cuûa Cha. Nôi naøo laàm loãi gia taêng thì ôn suûng cuûa Cha cuõng theo ñoù maø gia taêng gaáp boäi" (Rom. 5:20). Con khoâng ñuû xaùc tín raèng vì yeáu ñuoái cuûa con maø Cha ñeán trong theá gian sao?

Thaäp Giaù coøn noùi nhieàu. Chaøng ngaäm nguøi vì thaäp giaù nhaãn naïi quaù. "Ngöôøi chaäm baát bình vaø heát söùc khoan dung" (Tv. 103:8). Lôøi noùi laøm chaøng xoùt xa. Nhöng chaøng khoâng muoán chaáp nhaän moät söï yeáu ñuoái naøo.

- Cha khoâng caát söï yeáu ñuoái khoûi con ñeå con hieåu söï yeáu ñuoái cuûa tha nhaân. Nhöng Cha coù hay söï yeáu ñuoái laøm con phaûn boäi Giaùo Hoäi. Con ñaõ phaûn boäi ôn suûng cuûa Cha. Söï yeáu ñuoái laøm con maát taát caû öôùc mô. Giaùo Hoäi seõ baûo con laø keû phaù hoaïi Hoäi thaùnh.

- Con aï, haõy caån thaän trong hoàn con. Con khoâng chaáp nhaän yeáu ñuoái coù phaûi vì Cha hay vì chính con? Nhieàu khi ngöôøi ta troán chaïy yeáu ñuoái vì muoán thoûa maõn tính sieâu baïo, tìm caùi sieâu nhaân cuûa thaùnh thieän töï ñaéc. Yeáu ñuoái daãn ñeán xaùm hoái vaø yeáu ñuoái cuõng daãn ñeán thaát voïng. Yeáu ñuoái coù xaùm hoái khi con chaáp nhaän yeáu ñuoái coù trong con. Yeáu ñuoái ñöa con ñeán thaát voïng khi con choái töø mình yeáu ñuoái.

Cha khoâng caàn Giaùo Hoäi neáu Giaùo Hoäi aáy choái töø söï yeáu ñuoái nôi con caùi cuûa mình vaø chæ keát aùn nhau. Con khoâng nhôù raèng Cha ñaõ boû Jerusalem vôùi nhöõng ngoïn ñeøn vaøng baåy ngoïn cuûa caùc thöôïng teá maø choïn ngöôøi aên troäm cheát beân Cha sao?

Vì yeáu ñuoái cuûa con maø bò keát aùn ñay nghieán thì Cha chaúng laøm gì ñöôïc vì ñoù laø töï do Cha ñaõ ban cho con ngöôøi. Nhöng keát aùn ñoù khoâng phaûi laø giaùo lí cuûa Cha. Cha yeâu con baèng tình yeâu muoân thuûa (Jer. 31:3).

Chaøng ñöùng daäy. Maét ñaãm leä. Caên phoøng vaãn yeân tónh. Thaäp Giaù treân cao nhìn chaøng. Caùnh tay ñau khoå vì ñoïa ñaày nhöng khoâng bao giôø kheùp laïi choái töø. Lôøi Thaäp Giaù goïi chaøng böôùc tôùi. Thaäp Giaù hieåu chaøng. Ñoái vôùi Thaäp Giaù, trung thaønh khoâng coù nghóa laø khoâng bao giôø loãi phaïm maø laø töø loãi phaïm luoân tìm ñöôøng veà. Khoâng coù thöû thaùch thì khoù bieát mình tín trung. Coù thöû thaùch laø coù lao ñao. Augustino cuõng ñaõ vaáp ngaõ naëng neà. Thaäp Giaù khoâng daäp ñi taøn löûa saép taét.

Caên phoøng baèn baët laëng leõ. Chaøng baéc gheá treøo ñeå laáy töôïng chòu naïn treân töôøng xuoáng nhìn cho kó. ÔÛ goùc nhaø, keû laï maët loø ñaàu ra. Haén caàm caây gaäy daøi. Chaøng chöa kòp giöõ thaêng baèng thì haén ñaùnh moät nhaùt kinh hoaøng ngang qua chaân gheá. Chaøng hoát hoaûng giô tay naém laáy töôïng thaäp giaù treo treân töôøng. Caây thaùnh giaù cuõng theo chaøng ngaõ saáp maët treân neàn ñaù laïnh. Chaøng sôï haõi heùt lôùn. Moà hoâi chaûy öôùt thaùi döông. Baøng hoaøng vuøng daäy. Ngô ngaùc nhìn chung quanh phoøng. Khoâng bieát nhöõng gì ñaõ saåy ra. Coù phaûi chaøng vöøa qua moät côn mô raát laï.

* * *

Naéng ñaõ chieáu qua khung cöûa soå. Ngoù quanh phoøng. Taâm trí ngaäp roái vôùi giaác mô kinh hoaøng. Ñaáy laø söï thaät hay chæ laø giaác mô? Töôïng chòu naïn vaãn treo treân töôøng. Meï chaøng khoâng coù ôû ñaây. Chaøng khoâng quen bieát ngöôøi con gaùi naøo teân Phöôïng. ÖØ, maø chaøng ñaõ laø linh muïc ñaâu, coøn hai naêm nöõa cô maø. Nhöõng lí luaän aáy baûo chaøng ñoù chæ laø moät giaác chieâm bao.

Hoàn chaøng coù bình an ñi veà. Chuùa saün saøng ngaõ xuoáng vôùi chaøng! Trong giaác mô, chaøng thaáy töôïng Chuùa vôõ ra töøng maûnh vôùi chaøng. Cho duø coù ngaõ trong vuõng saâu yeáu ñuoái Chuùa vaãn khoâng cheâ caên nhaø chaøng ngheøo naøn. Chaøng xuùc ñoäng nhìn töôïng chòu naïn. Naéng leân cao. Söông muø tan daàn. Lí töôûng cuûa chaøng ngôøi saùng. Chaøng yeâu cuoäc ñôøi linh muïc quaù ñoãi. Öôùc mô laø linh muïc cuûa chaøng nhö moät muøa traêng môùi. Laâng laâng haïnh phuùc. Chaøng mæm cöôøi vôùi hình aûnh kì laï trong giaác mô. Bieát ñaâu ngaøy naøo ñoù chaøng coù Phöôïng ñeán thaät söï. Vôùi yù nghó aáy, chaøng nhìn leân Thaäp Giaù vaø nhö Chuùa cuõng mæm cöôøi hoûi chaøng: "ÖØ, neáu ngaøy naøo ñoù coù Phöôïng ñeán thaät söï thì con traû lôøi sao?"

Trích Taäp Truyeän Ngaén "ÑÖÔØNG VEÀ THÖÔÏNG TRÍ" cuûa taùc giaû Nguyeãn Taàm Thöôøng.
Coù baùn taïi caùc nhaø saùch, giaù baùn: USD $15.00

(*) Ñoùn xem taäp truyeän ngaén saép xuaát baûn: Truyeän coå tích chöa ñöôïc keå

(C) Copyright 1997. Taùc giaû giöõ baûn quyeàn.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page