Back
to Vietnamese Missionaries in Asia Home Pagevppk, n. 03/2000
Ba theá kyû röôõi ñaõ troâi qua keå töø ngaøy Thaày anh duõng daâng hieán maïng soáng vì trung thaønh vôùi ñöùc tin Kitoâ vaø nhöõng lôøi Thaày cam keát vôùi Chuùa Kitoâ trong tö caùch laø ngöôøi truyeàn baù Tin Möøng vaø giaùo lyù Kitoâ, nhöng kyù öùc veà Thaày vaãn khoâng suy giaûm; traùi laïi, taám göông cuûa Thaày Anreâ vaãn laø moät nguoàn maïch naâng ñôõ vaø khích leä ñích thöïc cho caùc tín höõu Coâng Giaùo taïi Vieät Nam, giuùp ñôõ hoï soáng phuø hôïp vaø trung thaønh vôùi ñöùc tin, maëc duø ñaát nöôùc phaûi traûi qua nhieàu thaêng traàm phöùc taïp vaø khoù khaên.
Thaày Giaûng Anreâ, goác tænh Phuù Yeân (giaùo xöù Maèng laêng, Giaùo phaän Quy Nhôn), laø con uùt cuûa moät phuï nöõ teân thaùnh laø Gioanna. Tuy goùa buïa nhöng baø ñaõ giaùo duïc con caùi vôùi taát caû loøng taän tuïy vaø khoân ngoan. Anreâ laø moät caäu beù maûnh khaûnh, nhöng tö chaát raát thoâng minh, coù oùc phaùn ñoaùn toát vaø taâm hoàn höôùng chieàu veà söï thieän. Do lôøi naên næ cuûa baø meï, cha Ñaéc Loä, vò Linh Muïc thöøa sai doøng Teân noåi tieáng, ñaõ nhaän caäu Anreâ vaøo soá caùc moân sinh cuûa ngaøi. Anreâ chaêm chæ hoïc chöõ Nho vaø chaúng bao laâu troåi vöôït caùc baïn ñoàng moân.
Anreâ ñöôïc laõnh nhaän bí tích Röûa Toäi cuøng vôùi meï ba naêm tröôùc khi baø qua ñôøi, töùc laø naêm 1641, khi Anreâ ñöôïc 15 tuoåi. Anreâ sinh naêm 1625 hay 1626, khoâng roõ ngaøy thaùng, vaø luùc chòu cheát naêm 1644, Thaøy traïc ñoä 19 hay 20 tuoåi.
Moät naêm sau khi chòu pheùp Röûa Toäi, töùc laø naêm 1642, Anreâ ñöôïc cha Ñaéc Loä nhaän vaøo nhoùm coäng söï vieân thaân tín cuûa ngaøi, vaø sau moät naêm huaán luyeän theâm veà toân giaùo vaø vaên hoùa, Anreâ ñöôïc gia nhaäp Hoäi Thaày Giaûng goïi laø "Nhaø Ñöùc Chuùa Trôøi" maø cha Ñaéc Loä ñaõ khoân ngoan thaønh laäp: caùc thaønh vieân Nhaø Ñöùc Chuùa Trôøi cam keát, baèng lôøi höùa chính thöùc vaø coâng khai, suoát ñôøi phuïng söï Giaùo Hoäi trong vieäc giuùp caùc linh muïc vaø truyeàn baù Tin Möøng.
Loøng haêng say cuûa Thaày Anreâ soáng troïn ñieàu quyeát taâm khi chòu pheùp Röûa ñaõ chuaån bò cho Thaày can ñaûm ñöông ñaàu vôùi cuoäc töû ñaïo vaø ngoan ngoaõn ñoùn nhaän ôn töû ñaïo Thieân Chuùa roäng ban cho Thaày.
Tröôùc cuoái thaùng 7 naêm 1644, quan Ngheø Boä trôû laïi tænh nôi Thaày Giaûng Anreâ sinh soáng. Quan mang theo saéc leänh cuûa chuùa Nguyeãn caám truyeàn baù ñaïo Kitoâ trong nöôùc: vì theá quan quyeát ñònh haønh ñoäng tröôùc tieân choáng laïi caùc thaày giaûng.
Cha Ñaéc Loä khoâng heà hay bieát yù ñònh naøy cuûa quan, neân tôùi thaêm quan vì xaõ giao, nhöng ngay sau ñoù cha ñöôïc bieát chuùa Nguyeãn raát giaän döõ khi thaáy vì cha maø coù ñoâng ngöôøi daân baûn xöù theo ñaïo Kitoâ. Vì theá cha phaûi boû xöù Ñaøng Trong ñeå trôû veà Macao vaø khoâng ñöôïc pheùp daäy giaùo lyù cho daân nöõa. Coøn caùc tín höõu theo ñaïo thì bò tröøng phaït raát naëng neà.
Rôøi dinh quan Ngheø Boä, cha Ñaéc Loä ñi thaúng xuoáng nhaø tuø nôi giam giöõ moät thaày giaûng giaø 63 tuoåi teân laø Anreâ, môùi bò baét hai ngaøy tröôùc ñoù. Trong khi aáy, quan ra leänh cho lính tôùi nhaø cha luøng baét moät thaày giaûng khaùc teân laø Ignatio. Nhöng thaày Ignatio ñaõ ñi laøm vieäc toâng ñoà. Lính chæ tìm thaáy Thaøy Anreâ treû: ñeå khoûi trôû veà dinh quan Boä tay khoâng, lính ñaùnh ñaäp Thaày Anreâ, troùi Thaày laïi, roài giaûi xuoáng thuyeàn ñem veà dinh quan traán thuû. Chieàu ngaøy 25 thaùng 7 naêm 1644, Thaøy ñöïôc daãn tôùi tröôùc maët quan. Lính thöa vôùi quan raèng hoï khoâng tìm thaáy thaày Ignatio, nhöng ñaõ baét ñöôïc moät "thaày giaûng khaùc gioáng nhö vaäy, vì suoát cuoäc haønh trình, anh ta luoân noùi veà ñaïo Kitoâ vaø khuyeán khích hoï theo ñaïo".
Nghe vaäy quan tìm moïi caùch laøm cho Thaày Anreâ "töø boû caùi ñaïo ñieân roà ñoù vaø boû loøng tin".
"Nhöng thanh nieân can tröôøng aáy traû lôøi quan raèng mình laø Kitoâ höõu, vaø raát saün saøng chòu moïi khoå hình chöù khoâng töø boû ñaïo mình tuyeân xöng: neân xin quan cöù tuøy yù chuaån bò caùc hình cuï, chaøng vui loøng ñoùn nhaän, vôùi xaùc tín raèng, vì ñöùc tin, caøng chòu khoå ñau chöøng naøo thì caøng cheát vinh quang chöøng aáy".
Töùc giaän vì söï baát khuaát cuûa Thaày Anreâ khoâng heà sôï haõi tröôùc nhöõng lôøi ñe doïa, quan truyeàn ñoùng goâng vaø giaûi Thaày vaøo nguïc, cuøng nôi giam giöõ thaày Anreâ giaø.
Cha Ñaéc Loä vaø moät vaøi thöông gia Boà Ñaøo Nha tôùi thaêm hai thaày: Thaày Anreâ treû thanh thaûn vaø vui möøng vì ñöôïc chòu khoå ñau vì Chuùa Kitoâ ñeán ñoä nhöõng ngöôøi ñeán thaêm Thaày bòn ròn khoâng rôøi Thaày ñöôïc, vaø nöôùc maét traøn bôø mi, hoï xin Thaày nhôù ñeán hoï trong lôøi caàu nguyeän. Thaáy vaäy, Thaày töï nhaïo cöôøi mình vaø xin hoï caàu nguyeän cho Thaày, ñeå Chuùa ban cho Thaày ôn trung thaønh vôùi Chuùa cho ñeán cheát, "daâng hieán maïng soáng trong tình yeâu troïn veïn, haàu ñaùp traû tình yeâu thöông voâ bieân cuûa Chuùa, Ñaáng ñaõ hieán maïng soáng vì loaøi ngöôøi... nhöõng lôøi Thaøy luoân laäp laïi cho ñeán khi truùt hôi thôû cuoái cuøng laø: Chuùng ta haõy laáy tình yeâu ñeå ñaùp traû tình yeâu cuûa Chuùa chuùng ta, haõy laáy maïng soáng ñaùp traû maïng soáng".
Saùng hoâm sau, 26 thaùng 7 naêm 1644, hai tín höõu Kitoâ cuøng teân Anreâ, Anreâ giaø 63 tuoåi vaø Anreâ treû, coå mang goâng, bò daãn qua caùc ñöôøng phoá ñoâng ngöôøi qua laïi nhaát trong thaønh, baêng qua chôï Keû Chaøm, ñeán dinh quan traán thuû ñeå bò tra hoûi coâng khai. Quan traán trieäu taäp moät vaøi quan khaùc, loâi keùo hoï veà phía mình vaø tuyeân aùn töû cho Thaày Giaûng Anreâ treû, roài ra leänh daãn Thaày trôû veà nguïc thaát.
Coøn thaày Anreâ giaø thì ñöôïc tha vì lyù do tuoåi taùc nhôø lôøi xin cuûa cha Ñaéc Loä vaø caùc thöông gia Boà Ñaøo Nha.
Vaøo khoaûng 5 giôø chieàu, moät vieân chæ huy cuøng vôùi 30 ngöôøi lính vaøo nhaø tuø, nôi vò Toâi Tôù Chuùa bò giam giöõ, vaø ra leänh cho Thaày phaûi ñi theo tôùi nôi haønh quyeát. Thaày Anreâ caûm taï Chuùa vì giôø hieán teá ñaõ tôùi, vaø sau khi chaøo moïi ngöôøi hieän dieän trong tuø, Thaày nhanh nheïn böôùc ñi. Quaân lính vaây chaët chung quanh vaø daãn Thaày Anreâ ñi qua caùc ñöôøng phoá ôû Keû Chaøm, tôùi moät caùnh ñoàng ngoaøi thaønh. Cha Ñaéc Loä, nhieàu Kitoâ höõu Boà Ñaøo Nha vaø Vieät Nam cuõng nhö nhieàu ngöôøi löông ñaõ ñi theo vaø chöùng kieán cuoäc xöû töû vò Toâi Tôù Chuùa.
Theo thoùi quen taïi ñaây, cha Ñaéc Loä xin vaø ñöôïc pheùp traûi moät taám chieáu döôùi ngöôøi Thaày Anreâ ñeå höùng laáy maùu Thaày, nhöng Thaày Anreâ khoâng muoán nhaän ñieàu aáy, Thaày muoán maùu mình thaám xuoáng ñaát, ñeå ñöôïc gioáng nhö maùu cöïc troïng Chuùa Kitoâ ñaõ ñoå ra. Trong khi ñoù, Thaày Anreâ nhaén nhuû caùc Kitoâ höõu hieän dieän haõy luoân kieân vöõng trong ñöùc tin, ñöøng buoàn phieàn vì caùi cheát cuûa Thaày, vaø haõy giuùp lôøi caàu cho Thaøy ñöôïc trung thaønh tôùi cuøng.
Cuoäc haønh quyeát Thaày Anreâ ñöôïc thi haønh baèng maáy nhaùt lao ñaâm thaáu caïnh söôøn beân traùi, vaø sau cuøng khi moät ngöôøi lính saép duøng ñao cheùm ñaàu, Thaøy lôùn tieáng keâu leân "Gieâsu".
Cho tôùi hôi thôû
cuoái cuøng, Thaày Anreâ ñaõ chöùng
toû loøng kieân trung trong vieäc chaáp
nhaän daâng hieán teá cuoäc soáng
vì loøng tin yeâu Chuùa Kitoâ.
Back
to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page