Söù ñieäp chung keát cuûa Hoäi Nghò theá giôùi caùc Giaùo Hoäi vaø caùc Toân Giaùo.
Hoäi Nghò theá giôùi caùc Giaùo Hoäi vaø caùc Toân Giaùo, dieãn ra trong Noäi Thaønh Vatican töø thöù Hai 25.10.99, ñaõ keát thuùc chieàu thöù Naêm 28.10.99, baèng cuoäc gaëp gôõ chung taïi Quaûng Tröôøng Thaùnh Pheâroâ, vôùi söï hieän dieän cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, cuûa Giaùo Trieàu Roma vaø vôùi söï tham döï ñoâng ñaûo cuûa daân chuùng. Moät cuoäc gaëp gôõ chöa heà thaáy taïi Trung Taâm Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, moät cuoäc gaëp gôõ coù theà ñaùnh daáu moät böôùc quaët lòch söû veà moái quan heä giöõa caùc toân giaùo lôùn treân theá giôùi trong theá kyû 21 vaø trong ngaøn naêm thöù ba cuûa lòch söû nhaân loaïi. Cuoäc gaëp gôõ taïi Assisi 27.10.1986, caùch ñaây 13 naêm , do saùng kieán cuûa Ñöùc GP II, laø cuoäc gaëp gôõ lòch söû, môû ñaàu cho caùc böôùc tieán daãn ñeán cuoäc gaëp gôõ töø ngaøy 25.10.1999 ñeán ngaøy 28.10.1999. Nhöng cuoäc gaëp gôõ luùc ñoù chæ laø cuoäc gaëp gôõ caàu nguyeän vaø chay tònh cho neàn hoøa bình theá giôùi, maø khoâng coù thoâng caùo chung baøy toû laäp tröôøng vaø söï coäng taùc trong töông lai giöõa caùc Toân Giaùo, nhö Hoäi Nghò laàn naøy taïi Vatican.
Söù ñieäp cuûa Hoäi nghò Vatican ñaõ ñöôïc ñoïc leân trong buoài leã beá maïc chieàu thöù Naêm 28.10.99 tröôùc söï hieän dieän cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II vaø cuûa 230 ñaïi bieåu caùc Giaùo Hoäi vaø caùc Toân Giaùo vaø vôùi nieàm haân hoan, phaán khôûi cuûa daân chuùng. sau ñaây laø vaøi ñieåm noäi dung chính cuûa söù ñieäp.
Môû ñaàu, caùc vò tham döï Hoäi nghò ñaõ vieát nhö sau: "Söï coäng taùc giöõa caùc toân giaùo khaùc nhau phaûi ñöôïc döïa treân vieäc khöôùc töø tuyeät ñoái chuû nghóa quaù khích, cöïc ñoan vaø thuø dòch choáng cöï nhau... Ñaây laø nhöõng con ñöôøng gaây neân baïo haønh". Roài caùc ngaøi quaû quyeát: "Chuùng toâi xaùc tín veà söï coù theå cuøng nhau hoaït ñoäng ñeå ñeà phoøng nhöõng vuï tranh chaáp cuõng nhö ñeå vöôït qua nhöõng côn khuûng hoaûng hieän ñang dieãn ra taïi nhieàu mieàn treân theá giôùi".
Söù dieäp neâu leân nhöõng vaán ñeà coù theå cuøng nhau giaûi quyeát. Ñoù laø: "caûnh ngheøo khoå, thuyeát kyø thò chuûng toäc, naïn oâ nhieãm moâi sinh, chuû nghóa duy vaät, chieán tranh vaø vieäc saûn xuaát, buoân baùn vuõ khí, vieäc hoaøn caàu hoùa, chöùng beänh AIDS, vieäc thieáu chaêm soùc veà y teá, côn khuûng hoaûng gia ñình, vieäc loaïi tröø ngöôøi phuï nöõ vaø treû em". Sau ñoù, vaên kieän nhaán maïnh raèng: "Khoâng moät ngöôøi naøo coù theå giaûi quyeát moät mình caùc vaán ñeà lôùn lao nhö vaäy ñöôïc. Vì theá vieäc khaån caáp hieän nay laø coå voõ söï coäng taùc giöõa caùc toân giaùo".
Caùc ñaïi bieåu ñoàng thanh nhaän xeùt raèng: "Söï coäng taùc naøy khoâng bao goàm vieäc khöôùc töø caên cöôùc toân giaùo rieâng cuûa mình, nhöng ñaây laø loä trình cuûa vieäc khaùm phaù môùi. Vì theá, chuùng ta haõy hoïc bieát söï toân troïng nhau nhö nhöõng thaønh vieân cuûa moät gia ñình nhaân loaïi duy nhaát. Chuùng ta cuõng haõy hoïc bieát ñaùnh giaù caùc khaùc bieät vaø caùc giaù trò chung lieân keát chuùng ta vôùi nhau".
Söù ñieäp nhaéc ñeán söï quan troïng cuûa giaùo duïc "ñeå naâng ñôõ gia ñình nhö coät truï neàn taûng cuûa xaõ hoäi, ñeå giuùp ñôõ giôùi treû bieát naâng taâm hoàn leân vaø bieát trau doài nhöõng giaù trò chung luaân lyù vaø thieâng lieâng". Vaø sau ñoù caùc vò ñaïi bieåu ñöa ra hai lôøi keâu goïi sau ñaây:
Lôøi keâu goïi thöù nhaát: Yeâu caàu taát caû caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo leân aùn vieäc duøng toân giaùo nhö phöông tieän kích ñoäng vieäc thuø gheùt vaø baïo haønh vaø ñeå bieän minh nhöõng kyø thò, vaø cuøng nhau hoaït ñoäng ñeå loaïi tröø taän nguoàn goác caûnh ngheøo khoå, baèng vieäc chieán ñaáu cuøng moät luùc cho coâng bình kinh teá.
Lôøi keâu goïi thöù hai: Yeâu caàu caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo ñeå caùc ngaøi coã voõ "tinh thaàn ñoái thoaïi trong chính noäi boä caùc coäng ñoàng cuûa caùc ngaøi vaø yeâu caàu chính caùc ngaøi luoân luoân saün saøng daán thaân trong vieäc ñoái thoaïi vôùi xaõ hoäi treân moïi caáp baäc.
Trong phaàn keát thuùc söù ñieäp, caùc vò tham döï Hoäi nghò tuyeân boá nhö sau: "Trong tinh thaàn Ñaïi Toaøn Xaù, chuùng toâi long troïng ñoùn nhaän quyeát taâm xin tha thöù veà nhöõng laàm loãi cuûa quaù khöù, coå voõ vieäc hoøa giaûi, cam ñoan vöôït qua hoá saâu giöõa ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi giaàu vaø cuøng nhau hoaït ñoäng ñeå xaây döïng moät theá giôùi hoøa bình thöïc söï vaø beàn bæ".
Treân ñaây laø nhöõng dieåm coát yeáu cuûa Söù ñieäp chung keát cuûa Hoäi nghò theá giôùi caùc Giaùo Hoäi vaø caùc Toân Giaùo, ñöôïc göûi ñi töø Vatican, moät söù ñieäp vaên taét, nhöng raát yù nghóa vaø ñaày höùa heïn trong töông lai, neáu ñöôïc thöïc hieän, nhö caùc vò ñaïi bieåu ñaõ vieát leân trong phaàn keát thuùc: "cuøng nhau hoaït ñoäng ñeå xaây döïng hoøa bình thöïc söï vaø beàn bæ".
Nhìn vaøo con soá tín höõu cuûa caùc toân giaùo lôùn:
Kitoâ Giaùo: moät tæ
995 trieäu (bao goàm Coâng Giaùo, Chính
Thoáng, Tin Laønh) -- trong soá naøy coù
moät tæ 5 trieäu Coâng Giaùo).
Hoài Giaùo: moät tæ 88 trieäu.
AÁn Giaùo ( Induisti): 801 trieäu.
Phaät Giaùo: 396 trieäu.
Sikh Giaùo: 22 trieäu.
Do Thaùi Giaùo: 21 trieäu.
Caùc toân giaùo truyeàn thoáng ñòa
phöông: 95 trieäu.
caùc toân giaùo môùi: 154 trieäu
...
Chuùng ta thaáy: ñaây laø moät löïc löôïng raát huøng haäu vaø raát coù theå bieán ñoåi boä maët theá giôùi hieän nay, moät theá giôùi moãi ngaøy ñi xa khoûi caùc giaù trò veà nhaân baûn, ñaïo ñöùc, luaân lyù, tình huynh ñeä vaø tình lieân ñôùi. Moät theá giôùi khoâng tin vaøo Ñaáng Toái Cao vaø caùc giaù trò cao quí cuûa con ngöôøi, laø moät theá giôùi seõ töï ñi ñeán huûy dieät. Caùc toân giaùo vaø caùc giaù trò thieâng lieâng coù khaû naêng phuïc höng moät theá giôùi nhö theá giôùi hieän nay. Baát cöù quyeàn bính traàn tuïc naøo treân theá giôùi muoán huûy dieät toân giaùo, seõ khoâng thaønh coâng vaø chính hoï seõ ñöa quoác gia hoï vaø theá giôùi ñeán choã dieät vong. Lòch söû chöùng minh söï kieän naøy.