Thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI:
Humanae Vitae (Söï soáng con ngöôøi)
veà vieäc ñieàu hoøa sinh saûn ñuùng ñaén
trong ñôøi soáng hoân nhaân Kitoâ giaùo
Thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI: Humanae Vitae (Söï soáng con ngöôøi) veà vieäc ñieàu hoøa sinh saûn ñuùng ñaén trong ñôøi soáng hoân nhaân Kitoâ giaùo.
Chuyeån ngöõ: Lm. Giuse Ñinh Quang Vinh
(WHÑ 25-10-2025) - Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ Thoâng ñieäp Humanae Vitae (Söï soáng con ngöôøi) cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI veà vieäc ñieàu hoøa sinh saûn ñuùng ñaén trong ñôøi soáng hoân nhaân Kitoâ giaùo. Linh muïc Giuse Ñinh Quang Vinh, Ban Muïc vuï Giaùo phaän Ñaø Laït, chuyeån ngöõ töø nguyeân baûn tieáng YÙ: Pontificio Consiglio per la Famiglia, Sessualitaø umana: veritaø e significato, orientamenti educativi in famiglia; Trích trong quyeån: Enchiridion della Famiglia; Documenti Magisteriali e Pastorali su Famiglia e Vita; 1965 - 2004; A cura del Pontificio Consiglio per la Famiglia. Trang 17 - 38.
Thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI
Humanae Vitae (Söï soáng con ngöôøi)
Veà vieäc ñieàu hoøa sinh saûn ñuùng ñaén
Ngaøy 25 thaùng 7 naêm 1968[1]
Daãn Nhaäp
1. Nhieäm vuï heát söùc heä troïng trong vieäc truyeàn sinh söï soáng con ngöôøi, nhôø ñoù ñoâi vôï choàng trôû thaønh nhöõng coäng taùc vieân töï do vaø coù traùch nhieäm cuûa Thieân Chuùa Taïo Hoùa, töø xöa ñeán nay luoân laø nguoàn vui lôùn lao ñoái vôùi hoï; tuy nhieân, nhöõng nieàm vui aáy ñoâi khi laïi ñi keøm vôùi khoâng ít khoù khaên vaø noãi öu phieàn.
Vieäc chu toaøn nhieäm vuï naøy, trong moïi thôøi ñaïi, vaãn luoân ñaët ra cho löông taâm cuûa caùc ñoâi vôï choàng Kitoâ höõu nhöõng vaán ñeà heä troïng. Tuy nhieân, vôùi söï tieán trieån gaàn ñaây cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi, ñaõ xuaát hieän nhöõng thay ñoåi saâu roäng, laøm naûy sinh nhöõng vaán ñeà môùi maø Hoäi Thaùnh khoâng theå laøm ngô, vì ñaây laø nhöõng vaán ñeà lieân heä maät thieát ñeán ñôøi soáng vaø haïnh phuùc cuûa con ngöôøi.
I. Nhöõng Khía Caïnh Môùi Cuûa Vaán Ñeà Vaø Thaåm Quyeàn Cuûa Huaán Quyeàn
2. Nhöõng bieán chuyeån vöøa troïng ñaïi vöøa ña daïng ñaõ thöïc söï xuaát hieän trong ñôøi soáng nhaân loaïi. Tröôùc heát laø hieän töôïng phaùt trieån daân soá nhanh choùng, khieán nhieàu ngöôøi lo ngaïi raèng daân soá theá giôùi ñang gia taêng vöôït quaù khaû naêng cung öùng nguoàn taøi nguyeân caàn thieát cho sinh hoaït, daãn ñeán söï tuùng thieáu ngaøy caøng gia taêng nôi nhieàu gia ñình vaø caùc daân toäc ñang phaùt trieån. Vì theá, caùc vò höõu traùch trong xaõ hoäi deã bò caùm doã phaûi ñoái phoù vôùi moái nguy naøy baèng nhöõng bieän phaùp quyeát lieät hôn. Hôn nöõa, khoâng chæ caùc ñieàu kieän lao ñoäng vaø cö truù, maø caû nhöõng ñoøi hoûi ngaøy caøng gia taêng trong laõnh vöïc kinh teá vaø giaùo duïc vaø ñaøo luyeän thanh thieáu nieân, ngaøy nay thöôøng khieán cho vieäc nuoâi döôõng xöùng hôïp moät gia ñình ñoâng con trôû neân khoù khaên.
Ngöôøi ta cuõng ghi nhaän moät söï bieán chuyeån saâu xa, khoâng chæ trong caùch nhìn veà phaåm giaù vaø vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi, maø coøn trong vieäc löôïng giaù tình yeâu phu theâ trong ñôøi soáng hoân nhaân, cuõng nhö trong vieäc ñaùnh giaù yù nghóa caùc haønh vi vôï choàng döôùi aùnh saùng cuûa tình yeâu aáy.
Sau cuøng, ñieàu ñaëc bieät caàn ñöôïc löu taâm laø: con ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng tieán boä kyø dieäu trong vieäc cheá ngöï vaø toå chöùc hôïp lyù caùc söùc maïnh cuûa thieân nhieân, ñeán möùc hoï ñang noã löïc môû roäng quyeàn kieåm soaùt aáy leân caû baûn thaân mình: töø thaân xaùc, ñôøi soáng taâm lyù, ñôøi soáng xaõ hoäi, vaø thaäm chí caû nhöõng ñònh luaät voán chi phoái vieäc truyeàn sinh söï soáng.
3. Tình traïng hieän nay ñaõ laøm phaùt sinh nhöõng vaán ñeà môùi. Ngöôøi ta ñaët caâu hoûi: xeùt ñeán caùc ñieàu kieän soáng hieän taïi, cuõng nhö yù nghóa maø caùc haønh vi vôï choàng mang laïi cho söï hoøa hôïp vaø trung tín giöõa ñoâi vôï choàng, lieäu coù neân xeùt laïi caùc quy taéc luaân lyù hieän haønh, nhaát laø khi ngöôøi ta cho raèng nhöõng quy taéc aáy khoâng theå tuaân giöõ ñöôïc neáu khoâng coù nhöõng hy sinh ñoâi khi mang tính anh huøng?
Ngöôøi ta cuõng töï hoûi: neáu aùp duïng "nguyeân taéc toaøn theå" vaøo laõnh vöïc naøy, lieäu coù theå chaáp nhaän raèng moät yù höôùng nhaèm ñieàu hoøa sinh saûn caùch tieát ñoä vaø hôïp lyù laïi coù theå bieán moät haønh vi voán gaây ra söï voâ sinh theå lyù thaønh moät haønh vi hôïp phaùp vaø khoân ngoan khoâng? Noùi caùch khaùc, lieäu coù theå chuû tröông raèng muïc ñích sinh saûn khoâng nhaát thieát phaûi gaén lieàn vôùi töøng haønh vi rieâng leû, maø thuoäc veà toaøn theå ñôøi soáng hoân nhaân? Moät vaán ñeà khaùc cuõng ñöôïc neâu leân: vôùi yù thöùc ngaøy caøng saâu saéc veà traùch nhieäm cuûa con ngöôøi thôøi nay, phaûi chaêng ñaõ ñeán luùc neân giao phoù vieäc truyeàn sinh cho lyù trí vaø yù chí cuûa con ngöôøi, hôn laø ñeå noù hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo caùc nhòp sinh hoïc cuûa thaân xaùc?
4. Nhöõng vaán ñeà vöøa neâu treân ñaây ñoøi hoûi nôi Huaán Quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh moät söï suy tö môùi meû vaø saâu xa hôn veà caùc nguyeân taéc cuûa giaùo huaán luaân lyù lieân quan ñeán hoân nhaân, moät giaùo huaán ñöôïc ñaët neàn taûng treân luaät töï nhieân, ñöôïc aùnh saùng Maëc Khaûi soi daãn vaø laøm phong phuù theâm.
Khoâng moät tín höõu naøo muoán phuû nhaän raèng vieäc giaûi thích luaät luaân lyù töï nhieân cuõng thuoäc veà thaåm quyeàn chính thöùc cuûa Huaán Quyeàn Hoäi Thaùnh. Quaû thaät, khoâng theå nghi ngôø gì - nhö caùc vò tieàn nhieäm cuûa chuùng toâi ñaõ nhieàu laàn khaúng ñònh[2] - raèng chính Ñöùc Gieâsu Kitoâ, khi trao ban quyeàn naêng thaàn linh cuûa Ngöôøi cho Thaùnh Pheâroâ vaø caùc Toâng Ñoà, vaø khi sai caùc ngaøi ñi giaûng daïy caùc giôùi raên cuûa Ngöôøi cho muoân daân[3], ñaõ thieát laäp caùc ngaøi laøm nhöõng ngöôøi gìn giöõ vaø giaûi thích ñích thöïc toaøn theå luaät luaân lyù - nghóa laø khoâng chæ luaät Phuùc AÂm, maø caû luaät töï nhieân. Thaät vaäy, luaät töï nhieân chính laø söï bieåu loä thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa, vaø vieäc trung thaønh tuaân giöõ luaät aáy cuõng laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå ñaït tôùi ôn cöùu ñoä ñôøi ñôøi.[4]
Chính trong söù maïng aáy, Hoäi Thaùnh luoân luoân - vaø caùch ñaày ñuû hôn trong thôøi ñaïi gaàn ñaây - ñaõ ban haønh giaùo huaán thích hôïp, caû veà baûn chaát cuûa hoân nhaân, veà vieäc söû duïng ñuùng ñaén caùc quyeàn lôïi phu theâ, cuõng nhö veà caùc boån phaän luaân lyù cuûa ñoâi vôï choàng.[5]
5. Chính vì yù thöùc saâu xa veà söù maïng ñöôïc trao phoù, chuùng toâi ñaõ xaùc nhaän vaø môû roäng UÛy ban nghieân cöùu maø vò tieàn nhieäm khaû kính cuûa chuùng toâi, Ñöùc Gioan XXIII, ñaõ thieát laäp vaøo thaùng Ba naêm 1963. UÛy ban naøy, ngoaøi vieäc quy tuï nhieàu chuyeân gia thuoäc caùc ngaønh lieân heä ñeán vaán ñeà naøy, coøn coù söï tham döï cuûa moät soá ñoâi vôï choàng. Muïc tieâu cuûa UÛy ban khoâng chæ laø thu thaäp caùc yù kieán veà nhöõng vaán ñeà môùi lieân quan ñeán ñôøi soáng hoân nhaân, ñaëc bieät laø vieäc ñieàu hoøa sinh saûn caùch chính ñaùng, maø coøn nhaèm cung caáp nhöõng döõ lieäu thích hôïp ñeå Huaán Quyeàn Hoäi Thaùnh coù theå ñöa ra moät phaùn quyeát xöùng hôïp vôùi nhöõng kyø voïng chính ñaùng, khoâng chæ cuûa caùc tín höõu, maø coøn cuûa dö luaän toaøn caàu.[6]
Caùc coâng trình nghieân cöùu cuûa caùc chuyeân gia, cuøng vôùi nhöõng nhaän ñònh vaø lôøi khuyeân sau ñoù töø nhieàu vò huynh ñeä trong haøng Giaùm muïc - moät phaàn ñöôïc töï nguyeän göûi ñeán, moät phaàn do chuùng toâi thænh caàu - ñaõ giuùp chuùng toâi coù theå caân nhaéc caùch caån troïng hôn taát caû caùc khía caïnh cuûa vaán ñeà phöùc taïp naøy. Vì theá, töø taän ñaùy loøng, chuùng toâi xin baøy toû loøng tri aân saâu xa ñeán taát caû nhöõng ai ñaõ coäng taùc trong coâng trình naøy.
6. Tuy nhieân, chuùng toâi khoâng theå xem caùc keát luaän maø UÛy ban ñaõ ñaït ñöôïc nhö nhöõng phaùn quyeát chaéc chaén vaø döùt khoaùt, ñeán möùc coù theå mieãn tröø chuùng toâi khoûi boån phaän phaûi töï mình caân nhaéc moät vaán ñeà heä troïng nhö theá. Nhaát laø vì ngay trong noäi boä UÛy ban cuõng chöa ñaït ñöôïc söï ñoàng thuaän ñaày ñuû veà caùc chuaån möïc luaân lyù caàn ñöôïc ñeà xuaát, vaø ñaëc bieät laø vì ñaõ xuaát hieän moät soá höôùng giaûi quyeát taùch rôøi khoûi giaùo huaán luaân lyù veà hoân nhaân - moät giaùo huaán maø Huaán Quyeàn Hoäi Thaùnh vaãn kieân ñònh coâng boá töø tröôùc ñeán nay.
Vì nhöõng lyù do ñoù, sau khi ñích thaân xem xeùt heát söùc caån troïng caùc taøi lieäu ñöôïc trình leân, sau khi suy tö chín chaén vaø lieân læ caàu nguyeän cuøng Thieân Chuùa, vaø nhôø quyeàn uûy thaùc maø Ñöùc Kitoâ ñaõ trao phoù cho chuùng toâi, nay chuùng toâi quyeát ñònh töï mình ñöa ra caâu traû lôøi cho nhöõng vaán ñeà heä troïng naøy.
II. Nhöõng Nguyeân Taéc Giaùo Huaán
Moät caùi nhìn toaøn dieän khôûi ñi töø nhaân vò
7. Vaán ñeà tyû leä sinh saûn, cuõng nhö moïi vaán ñeà lieân quan ñeán ñôøi soáng con ngöôøi, caàn ñöôïc xem xeùt vöôït leân treân nhöõng goùc nhìn chuyeân bieät - duø thuoäc laõnh vöïc sinh hoïc, taâm lyù hoïc, nhaân khaåu hoïc hay xaõ hoäi hoïc - vaø ñaët trong aùnh saùng cuûa moät caùi nhìn toaøn dieän veà con ngöôøi vaø veà ôn goïi cuûa hoï, khoâng chæ trong traät töï töï nhieân vaø traàn theá, maø coøn trong thöïc taïi sieâu nhieân vaø ñôøi ñôøi. Vaø bôûi vì, trong noã löïc bieän minh cho caùc phöông phaùp nhaân taïo haïn cheá sinh saûn (i metodi artificiali di controllo delle nascite), nhieàu ngöôøi ñaõ vieän daãn ñeán nhöõng ñoøi hoûi cuûa tình yeâu phu theâ vaø cuûa moät traùch nhieäm laøm cha meï ñuùng ñaén, neân caàn thieát phaûi laøm saùng toû vaø xaùc ñònh caùch chính xaùc yù nghóa ñích thöïc cuûa hai thöïc taïi lôùn lao naøy trong ñôøi soáng hoân nhaân. Ñieàu naøy chuùng toâi quyeát taâm thöïc hieän, baèng caùch ñaëc bieät hoài töôûng laïi nhöõng gì Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ trình baøy caùch ñaày thaåm quyeàn trong Hieán cheá Muïc vuï Gaudium et Spes veà vaán ñeà naøy.
Tình yeâu phu theâ
8. Tình yeâu phu theâ bieåu loä caùch troïn veïn nhaát baûn chaát ñích thöïc vaø phaåm giaù cao quyù cuûa noù khi ñöôïc suy xeùt trong nguoàn maïch toái thöôïng laø chính Thieân Chuùa, Ñaáng "laø Tình Yeâu",[7] laø Cha, "töø Ngöôøi maø moïi tình phuï töû treân trôøi döôùi ñaát ñeàu ñöôïc goïi teân".[8]
Vì theá, hoân nhaân khoâng phaûi laø keát quaû cuûa söï ngaãu nhieân, cuõng khoâng phaûi laø saûn phaåm cuûa tieán trình tieán hoùa do nhöõng löïc töï nhieân voâ thöùc thuùc ñaåy. Traùi laïi, hoân nhaân ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa Taïo Hoùa thieát laäp caùch khoân ngoan vaø quan phoøng, ñeå thöïc hieän nôi nhaân loaïi keá hoaïch tình yeâu cuûa Ngöôøi. Qua söï hieán thaân hoã töông caù vò - moät söï hieán thaân rieâng bieät vaø ñoäc höõu - ñoâi vôï choàng höôùng ñeán söï hieäp thoâng baûn thaân, trong ñoù hoï hoaøn thieän laãn nhau, ñeå coäng taùc vôùi Thieân Chuùa trong vieäc sinh thaønh vaø giaùo duïc nhöõng söï soáng môùi.
Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän Bí tích Röûa Toäi, hoân nhaân mang phaåm giaù cuûa moät daáu chæ bí tích cuûa aân suûng, vì noù bieåu thò vaø thöïc söï tham döï vaøo söï keát hôïp giöõa Chuùa Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh.
Caùc ñaëc tính cuûa tình yeâu phu theâ
9. Döôùi aùnh saùng naøy, nhöõng ñaëc tính vaø ñoøi hoûi rieâng bieät cuûa tình yeâu phu theâ hieän roõ caùch saùng toû, vaø vieäc coù moät nhaän thöùc ñuùng ñaén veà chuùng laø ñieàu heát söùc quan troïng.
Tröôùc heát, ñoù laø moät tình yeâu hoaøn toaøn nhaân baûn, nghóa laø vöøa caûm xuùc vöøa thieâng lieâng. Tình yeâu aáy khoâng chæ laø söï thuùc ñaåy cuûa baûn naêng hay caûm xuùc, nhöng tröôùc heát vaø chuû yeáu laø moät haønh vi cuûa yù chí töï do (volontaø libera), ñöôïc ñònh höôùng khoâng chæ ñeå duy trì maø coøn ñeå lôùn leân qua nhöõng vui buoàn cuûa ñôøi soáng thöôøng nhaät; nhôø ñoù, ñoâi vôï choàng trôû neân moät loøng moät yù, vaø cuøng nhau ñaït tôùi söï hoaøn thieän con ngöôøi cuûa hoï.
Tieáp ñeán, ñoù laø moät tình yeâu troïn veïn, nghóa laø moät hình thöùc ñaëc bieät cuûa tình baïn caù vò, trong ñoù ñoâi vôï choàng quaûng ñaïi chia seû moïi söï, khoâng coù nhöõng deø daët baát coâng hay nhöõng toan tính ích kyû. Ai thöïc söï yeâu ngöôøi baïn ñôøi thì khoâng yeâu vì nhöõng gì mình nhaän ñöôïc, nhöng yeâu chính con ngöôøi aáy, vaø vui loøng laøm phong phuù ngöôøi aáy baèng chính söï töï hieán (dono di seù).
Ñoù cuõng laø moät tình yeâu trung tín vaø ñoäc höõu (fedele ed esclusivo) cho ñeán cheát. Thaät vaäy, ñoù chính laø hình aûnh maø ngöôøi choàng vaø ngöôøi vôï hình dung vaøo ngaøy hoï töï do vaø ñaày yù thöùc ñaûm nhaän cam keát cuûa moái daây lieân keát hoân nhaân. Söï trung tín aáy, duø ñoâi khi gaëp khoù khaên, vaãn luoân khaû thi, cuõng nhö luoân cao quyù vaø ñaày coâng traïng - ñieàu maø khoâng ai coù theå phuû nhaän. Göông maãu cuûa bieát bao ñoâi vôï choàng qua caùc theá kyû khoâng chæ chöùng minh raèng söï trung tín aáy phuø hôïp vôùi baûn chaát cuûa hoân nhaân, maø coøn cho thaáy raèng töø ñoù phaùt sinh moät haïnh phuùc saâu xa vaø beàn laâu.
Sau cuøng, ñoù laø moät tình yeâu phong nhieâu (fecondo), khoâng kheùp kín trong söï hieäp thoâng cuûa ñoâi baïn, nhöng ñöôïc ñònh höôùng ñeå tieáp noái baèng vieäc sinh thaønh nhöõng söï soáng môùi. "Thaät vaäy, hoân nhaân vaø tình yeâu phu theâ, theo baûn chaát cuûa mình, ñöôïc saép ñaët cho vieäc sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi. Con caùi thöïc söï laø aân hueä quyù giaù nhaát cuûa hoân nhaân, vaø goùp phaàn lôùn lao vaøo thieän ích cuûa chính cha meï".[9]
Laøm cha meï coù traùch nhieäm
10. Vì theá, tình yeâu vôï choàng ñoøi hoûi nôi caùc ñoâi baïn raèng hoï phaûi hieåu bieát caùch thích hôïp veà söù maïng laøm cha meï coù traùch nhieäm - moät söù maïng ngaøy nay ñöôïc nhaán maïnh caùch chính ñaùng vaø cuõng caàn ñöôïc hieåu moät caùch chính xaùc. Söù maïng naøy caàn ñöôïc xem xeùt döôùi nhieàu khía caïnh hôïp phaùp khaùc nhau, voán lieân keát chaët cheõ vôùi nhau.
Xeùt veà caùc tieán trình sinh hoïc, laøm cha meï coù traùch nhieäm nghóa laø hieåu bieát vaø toân troïng caùc chöùc naêng cuûa chuùng: trong khaû naêng ban söï soáng, trí khoân con ngöôøi khaùm phaù ra nhöõng quy luaät sinh hoïc lieân quan ñeán nhaân vò con ngöôøi.[10]
Xeùt veà caùc khuynh höôùng baûn naêng vaø ñam meâ, laøm cha meï coù traùch nhieäm nghóa laø lyù trí vaø yù chí phaûi thöïc thi söï cheá ngöï caàn thieát treân chuùng.
Xeùt trong töông quan vôùi caùc ñieàu kieän theå lyù, kinh teá, taâm lyù vaø xaõ hoäi, vieäc thöïc thi traùch nhieäm laøm cha meï ñöôïc theå hieän hoaëc baèng söï suy xeùt thaän troïng vaø loøng quaûng ñaïi ñeå xaây döïng moät gia ñình ñoâng con, hoaëc baèng quyeát ñònh - ñöôïc ñöa ra vì nhöõng lyù do nghieâm troïng vaø trong söï toân troïng luaät luaân lyù - nhaèm traùnh vieäc sinh theâm con, duø laø taïm thôøi hay khoâng xaùc ñònh thôøi haïn.
Hôn nöõa, vieäc laøm cha meï coù traùch nhieäm coøn bao haøm vaø nhaát laø moät moái lieân heä saâu xa hôn vôùi traät töï luaân lyù khaùch quan, voán ñöôïc Thieân Chuùa thieát laäp vaø ñöôïc löông taâm ngay thaúng dieãn giaûi caùch trung thöïc. Vì theá, vieäc thöïc thi traùch nhieäm laøm cha meï ñoøi hoûi caùc ñoâi baïn phaûi nhaän ra boån phaän cuûa mình ñoái vôùi Thieân Chuùa, ñoái vôùi chính baûn thaân, ñoái vôùi gia ñình vaø ñoái vôùi xaõ hoäi, trong moät phaåm traät ñuùng ñaén veà caùc giaù trò.
Do ñoù, trong nhieäm vuï truyeàn sinh, hoï khoâng ñöôïc pheùp haønh ñoäng theo yù rieâng, nhö laø coù theå töï do xaùc ñònh nhöõng con ñöôøng luaân lyù phaûi theo. Traùi laïi, hoï phaûi laøm cho haønh ñoäng cuûa mình phuø hôïp vôùi yù ñònh saùng taïo cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc bieåu loä moät ñaøng trong chính baûn chaát cuûa hoân nhaân vaø caùc haønh vi gaén lieàn vôùi noù, vaø ñaøng khaùc trong giaùo huaán lieân tuïc cuûa Hoäi Thaùnh. [11]
Toân troïng baûn chaát vaø muïc ñích cuûa haønh vi hoân nhaân
11. Nhöõng haønh vi maø ñoâi vôï choàng keát hôïp vôùi nhau trong söï thaân maät thanh khieát, vaø qua ñoù söï soáng con ngöôøi ñöôïc truyeàn ñaït - nhö Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ nhaéc laïi - laø nhöõng haønh vi "chaân chính vaø xöùng ñaùng".[12] Nhöõng haønh vi aáy khoâng maát ñi tính hôïp phaùp veà luaân lyù, ngay caû khi ñöôïc döï lieäu laø khoâng sinh saûn, mieãn laø söï voâ sinh aáy khoâng do yù muoán cuûa ñoâi baïn, bôûi vì chuùng vaãn ñöôïc ñònh höôùng caùch töï nhieân ñeå dieãn taû vaø cuûng coá söï hieäp nhaát vôï choàng. Thaät vaäy, nhö kinh nghieäm cho thaáy, khoâng phaûi töø moïi cuoäc keát hôïp vôï choàng ñeàu phaùt sinh moät söï soáng môùi. Thieân Chuùa, trong söï khoân ngoan cuûa Ngöôøi, ñaõ thieát laäp caùc quy luaät vaø nhòp ñieäu töï nhieân cuûa khaû naêng sinh saûn, sao cho chính chuùng, töï baûn chaát, taïo ra khoaûng caùch giöõa caùc laàn sinh nôû. Tuy nhieân, khi Hoäi Thaùnh môøi goïi con ngöôøi tuaân giöõ caùc quy taéc cuûa luaät töï nhieân - voán ñöôïc dieãn giaûi caùch lieân tuïc qua giaùo huaán baát bieán cuûa Hoäi Thaùnh - thì Hoäi Thaùnh daïy raèng: baát cöù haønh vi hoân nhaân naøo cuõng phaûi luoân ñöôïc ñònh höôùng, töï baûn chaát, ñeán vieäc truyeàn sinh söï soáng con ngöôøi.[13]
Hai chieàu kích baát khaû phaân: hôïp nhaát vaø truyeàn sinh
12. Giaùo huaán naøy, voán ñaõ nhieàu laàn ñöôïc Huaán quyeàn Hoäi Thaùnh trình baøy, ñöôïc ñaët neàn treân moái lieân keát baát khaû phaân maø Thieân Chuùa ñaõ thieát laäp - vaø con ngöôøi khoâng ñöôïc pheùp töï yù phaù vôõ - giöõa hai yù nghóa cuûa haønh vi hoân nhaân: yù nghóa hôïp nhaát vaø yù nghóa truyeàn sinh. Caû hai ñeàu hieän dieän trong haønh vi vôï choàng.
Thaät vaäy, do caáu truùc noäi taïi saâu xa cuûa noù, haønh vi hoân nhaân, trong khi keát hôïp ngöôøi choàng vaø ngöôøi vôï baèng moät moái daây heát söùc maät thieát, ñoàng thôøi laøm cho hoï trôû neân xöùng hôïp ñeå sinh ra moät söï soáng môùi, theo caùc quy luaät ñöôïc ghi khaéc trong chính baûn tính cuûa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. Khi gìn giöõ caû hai chieàu kích thieát yeáu - laø hôïp nhaát vaø truyeàn sinh - haønh vi vôï choàng vaãn baûo toaøn troïn veïn yù nghóa cuûa tình yeâu chaân thaät vaø hoã töông, ñoàng thôøi giöõ nguyeân ñònh höôùng cuûa noù ñeán ôn goïi cao caû cuûa con ngöôøi nôi thieân chöùc laøm cha meï. Chuùng toâi tin raèng con ngöôøi thôøi ñaïi hoâm nay coù khaû naêng ñaëc bieät ñeå nhaän ra raèng giaùo huaán naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi lyù trí nhaân loaïi.
Trung thaønh vôùi keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa
13. Ngöôøi ta coù theå nhaän ñònh caùch chính ñaùng raèng: moät haønh vi hoân nhaân bò aùp ñaët leân ngöôøi phoái ngaãu maø khoâng xeùt ñeán ñieàu kieän theå lyù hay taâm lyù vaø nhöõng öôùc muoán chính ñaùng cuûa hoï thì khoâng phaûi laø moät haønh vi cuûa tình yeâu ñích thöïc; vaø vì theá, haønh vi aáy phuû nhaän moät ñoøi hoûi cuûa traät töï luaân lyù ngay trong töông quan vôï choàng. Töông töï, neáu suy xeùt caùch hôïp lyù, ngöôøi ta buoäc phaûi coâng nhaän raèng: moät haønh vi cuûa tình yeâu hoã töông maø laøm toån haïi ñeán söï saün loøng löu truyeàn söï soáng - voán ñöôïc Thieân Chuùa, Ñaáng Taïo Hoùa muoân loaøi, ghi khaéc vaøo ñoù theo nhöõng quy luaät rieâng bieät - thì haønh vi aáy maâu thuaãn vôùi keá hoaïch thaàn linh theo ñoù hoân nhaân ñöôïc thieát laäp, vaø vôùi yù muoán cuûa Ñaáng laø Taùc giaû cuûa söï soáng con ngöôøi. Vieäc söû duïng hoàng aân cuûa Thieân Chuùa maø phaù huûy, duø chæ phaàn naøo, yù nghóa vaø cöùu caùnh cuûa chính hoàng aân aáy laø ñi ngöôïc laïi baûn tính cuûa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, cuõng nhö moái töông quan saâu xa nhaát giöõa hoï; vaø vì theá, cuõng laø ñi ngöôïc laïi keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa vaø thaùnh yù cuûa Ngöôøi. Traùi laïi, vieäc höôûng duøng hoàng aân cuûa tình yeâu phu theâ trong khi toân troïng caùc quy luaät cuûa tieán trình truyeàn sinh laø thöøa nhaän raèng mình khoâng phaûi laø chuû nhaân cuûa caùc nguoàn maïch söï soáng con ngöôøi, nhöng ñuùng hôn laø ngöôøi phuïc vuï keá hoaïch maø Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ thieát laäp. Thaät vaäy, cuõng nhö con ngöôøi khoâng coù quyeàn thoáng trò tuyeät ñoái treân thaân theå mình, thì caøng khoâng coù quyeàn thoáng trò treân caùc naêng löïc sinh saûn cuûa mình xeùt nhö theá, bôûi vì baûn chaát cuûa chuùng laø quy höôùng caùch noäi taïi ñeán vieäc khôi nguoàn söï soáng - maø Thieân Chuùa laø nguyeân lyù. Nhö Ñöùc Gioan XXIII, vò tieàn nhieäm khaû kính cuûa chuùng toâi, ñaõ nhaéc nhôû: "Söï soáng con ngöôøi laø ñieàu thaùnh thieâng; ngay töø luùc khôûi ñaàu, söï soáng aáy ñaõ ñoøi hoûi haønh ñoäng saùng taïo tröïc tieáp cuûa Thieân Chuùa".[14]
Nhöõng phöông theá ñieàu hoøa sinh saûn traùi vôùi luaân lyù
14. Döïa treân nhöõng nguyeân taéc neàn taûng cuûa caùi nhìn nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo veà hoân nhaân, chuùng toâi moät laàn nöõa tuyeân boá raèng: vieäc tröïc tieáp ngaên chaën tieán trình truyeàn sinh ñaõ khôûi söï - ñaëc bieät laø phaù thai chuû yù, ngay caû khi ñöôïc thöïc hieän vì lyù do ñieàu trò beänh taät - phaûi tuyeät ñoái bò loaïi tröø nhö moät phöông tieän hôïp phaùp ñeå ñieàu tieát sinh saûn.[15]
Töông töï, nhö Huaán quyeàn Hoäi Thaùnh ñaõ nhieàu laàn ñöôïc bieåu loä roõ raøng, vieäc gaây voâ sinh tröïc tieáp - duø vónh vieãn hay taïm thôøi - cho caû nam laãn nöõ, cuõng phaûi bò leân aùn.[16]
Cuõng phaûi loaïi tröø moïi haønh vi - duø ñöôïc döï lieäu tröôùc khi thöïc hieän haønh vi vôï choàng, trong luùc thöïc hieän, hay trong dieãn tieán sau khi keát hôïp - maø coù yù söû duïng nhö moät muïc ñích hoaëc nhö moät phöông tieän ñeå ngaên caûn vieäc truyeàn sinh.[17]
Ñeå bieän minh cho nhöõng haønh vi vôï choàng coá yù traùnh neù vieäc sinh saûn, ngöôøi ta thöôøng ñöa ra caùc lyù do nhö: caàn choïn ñieàu xaáu coù veû ít nghieâm troïng hôn, hoaëc cho raèng nhöõng haønh vi aáy chæ laø moät phaàn trong toaøn boä ñôøi soáng hoân nhaân - voán bao goàm caû nhöõng haønh vi sinh saûn ñaõ thöïc hieän hoaëc seõ thöïc hieän - vaø vì theá, chuùng ñöôïc chia seû cuøng moät giaù trò luaân lyù. Tuy nhieân, thöïc teá cho thaáy: duø ñoâi khi coù theå chaáp nhaän moät ñieàu xaáu nhoû hôn ñeå traùnh moät ñieàu xaáu lôùn hôn, hoaëc ñeå ñaït ñöôïc moät ñieàu toát lôùn hôn,[18] thì khoâng bao giôø ñöôïc pheùp - duø vôùi lyù do nghieâm troïng ñeán ñaâu - coá yù laøm ñieàu xaáu ñeå ñaït ñöôïc ñieàu toát.[19] Noùi caùch khaùc, khoâng ñöôïc chuû yù thöïc hieän moät haønh vi voán töï baûn chaát laø sai traùi, laø roái loaïn luaân lyù, vaø vì theá khoâng xöùng hôïp vôùi phaåm giaù con ngöôøi, ngay caû khi nhaèm baûo veä hay thuùc ñaåy lôïi ích caù nhaân, gia ñình hoaëc xaõ hoäi. Do ñoù, thaät sai laàm khi cho raèng moät haønh vi vôï choàng coá yù laøm cho khoâng sinh saûn - voán töï baûn chaát laø khoâng ngay chính - laïi coù theå ñöôïc bieän minh bôûi toaøn boä ñôøi soáng hoân nhaân voán phong nhieâu.
Tính hôïp luaân lyù cuûa caùc phöông theá ñieàu trò
15. Maët khaùc, nhö giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh ñaõ daïy caùch ñuùng ñaén, vieäc söû duïng caùc phöông phaùp ñieàu trò y khoa caàn thieát ñeå chöõa trò caùc beänh lyù trong thaân theå khoâng bò coi laø ñieàu baát hôïp phaùp, ngay caû khi töø ñoù coù theå phaùt sinh moät ngaên trôû - duø ñaõ ñöôïc döï lieäu - ñoái vôùi vieäc truyeàn sinh, mieãn laø ngaên trôû aáy khoâng ñöôïc tröïc tieáp mong muoán vì baát kyø lyù do naøo.[20]
Tính hôïp luaân lyù cuûa vieäc söû duïng caùc thôøi kyø khoâng thuï thai
16. Ñoái vôùi giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh veà luaân lyù hoân nhaân, ngaøy nay coù ngöôøi phaûn ñoái, nhö ñaõ ñeà caäp ôû soá 3, raèng lyù trí con ngöôøi coù quyeàn naêng ñieàu khieån caùc naêng löïc do baûn tính phi lyù trao ban vaø höôùng chuùng ñeán moät muïc tieâu phuø hôïp vôùi thieän ích cuûa con ngöôøi. Moät soá ngöôøi ñaët vaán ñeà: trong hoaøn caûnh phöùc taïp hieän nay, chaúng phaûi laø hôïp lyù khi söû duïng caùc phöông phaùp nhaân taïo ñeå kieåm soaùt sinh saûn, neáu ñieàu ñoù mang laïi söï hoøa thuaän vaø bình an trong gia ñình, cuõng nhö taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn cho vieäc giaùo duïc con caùi ñaõ sinh ra? Caâu hoûi naøy caàn ñöôïc traû lôøi caùch roõ raøng: Hoäi Thaùnh laø ngöôøi ñaàu tieân ca ngôïi vaø khuyeán khích vieäc söû duïng trí khoân con ngöôøi trong nhöõng coâng trình maø ôû ñoù, thuï taïo coù lyù trí ñöôïc keát hôïp maät thieát vôùi Ñaáng Taïo Hoùa cuûa mình; tuy nhieân, Hoäi Thaùnh cuõng khaúng ñònh raèng ñieàu aáy phaûi ñöôïc thöïc hieän trong söï toân troïng traät töï luaân lyù do Thieân Chuùa thieát laäp.
Vì theá, neáu coù nhöõng lyù do nghieâm tuùc ñeå giaõn caùch vieäc sinh nôû - phaùt xuaát töø tình traïng theå lyù hoaëc taâm lyù cuûa ñoâi vôï choàng, hoaëc töø hoaøn caûnh beân ngoaøi - thì Hoäi Thaùnh daïy raèng trong tröôøng hôïp aáy, ñoâi baïn ñöôïc pheùp löu taâm ñeán caùc nhòp ñieäu töï nhieân voán gaén lieàn vôùi chöùc naêng sinh saûn, ñeå chæ söû duïng ñôøi soáng vôï choàng trong nhöõng thôøi kyø khoâng thuï thai, vaø nhö theá ñieàu chænh vieäc sinh saûn maø khoâng xuùc phaïm chuùt naøo ñeán caùc nguyeân taéc luaân lyù ñaõ ñöôïc neâu ra.[21]
Hoäi Thaùnh luoân nhaát quaùn vôùi chính mình: vöøa cho pheùp vieäc löu taâm ñeán caùc thôøi kyø khoâng thuï thai, vöøa luoân leân aùn vieäc söû duïng caùc phöông tieän tröïc tieáp ngaên caûn vieäc thuï thai nhö laø ñieàu traùi luaân lyù, cho duø haønh vi aáy ñöôïc bieän minh baèng nhöõng lyù do xem ra chính ñaùng vaø heä troïng. Thaät vaäy, hai caùch haønh xöû naøy hoaøn toaøn khaùc bieät: trong tröôøng hôïp thöù nhaát, ñoâi baïn hôïp phaùp söû duïng moät quy luaät töï nhieân; coøn trong tröôøng hôïp thöù hai, hoï chuû yù ngaên caûn tieán trình töï nhieân cuûa vieäc sinh saûn. Duø raèng trong caû hai tröôøng hôïp, ñoâi baïn ñeàu ñoàng thuaän caùch chaéc chaén ñeå traùnh vieäc sinh con vì nhöõng lyù do hôïp lyù, vaø ñeàu tìm kieám söï baûo ñaûm raèng con caùi seõ khoâng ñöôïc sinh ra, thì cuõng phaûi thöøa nhaän raèng: chæ trong tröôøng hôïp thöù nhaát, ñoâi baïn bieát töø boû vieäc keát hôïp vôï choàng trong nhöõng thôøi kyø phong nhieâu, khi vì lyù do chính ñaùng maø vieäc thuï thai khoâng ñöôïc mong muoán; vaø khi nhöõng thôøi kyø khoâng thuï thai trôû laïi, hoï söû duïng ñôøi soáng vôï choàng nhö moät bieåu hieän cuûa tình yeâu vaø nhö söï baûo veä cho loøng trung tín laãn nhau. Chính khi haønh xöû nhö theá, hoï minh chöùng moät tình yeâu chaân thaät, hoaøn toaøn hôïp luaân lyù vaø xöùng ñaùng vôùi phaåm giaù cuûa ñôøi soáng hoân nhaân.
Nhöõng haäu quaû nghieâm troïng cuûa caùc phöông phaùp ñieàu hoøa sinh saûn nhaân taïo
17. Nhöõng ngöôøi thieän taâm seõ caøng xaùc tín hôn veà tính neàn taûng cuûa giaùo huaán Hoäi Thaùnh trong laõnh vöïc naøy, neáu hoï chòu höôùng taâm trí suy ngaãm veà nhöõng heä quaû coù theå phaùt sinh töø vieäc aùp duïng caùc phöông phaùp nhaân taïo ñieàu tieát sinh saûn. Tröôùc heát, hoï caàn xem xeùt con ñöôøng roäng môû vaø deã daøng ñeán möùc naøo seõ ñöôïc taïo ra cho söï baát trung trong hoân nhaân vaø cho söï suy thoaùi phoå bieán cuûa luaân lyù. Khoâng caàn phaûi coù kinh nghieäm laâu daøi cuõng ñuû ñeå nhaän ra söï yeáu ñuoái cuûa baûn tính con ngöôøi, vaø hieåu raèng con ngöôøi - ñaëc bieät laø giôùi treû, voán deã bò toån thöông trong laõnh vöïc naøy - caàn ñöôïc khích leä ñeå trung thaønh vôùi luaät luaân lyù, chöù khoâng phaûi ñöôïc cung caáp nhöõng phöông tieän deã daøng ñeå neù traùnh vieäc tuaân giöõ luaät aáy. Cuõng coù theå lo ngaïi raèng ngöôøi nam, khi ñaõ quen vôùi vieäc söû duïng caùc bieän phaùp ngaên caûn thuï thai, seõ daàn ñaùnh maát loøng toân troïng daønh cho ngöôøi nöõ, khoâng coøn löu taâm ñeán söï quaân bình theå lyù vaø taâm lyù cuûa naøng, vaø ñi ñeán choã xem naøng nhö moät coâng cuï phuïc vuï cho khoaùi laïc ích kyû, thay vì laø ngöôøi baïn ñôøi ñöôïc kính troïng vaø yeâu thöông.
Cuõng caàn suy nghó veà thöù vuõ khí nguy hieåm seõ ñöôïc ñaët vaøo tay caùc nhaø laõnh ñaïo coâng quyeàn, nhöõng ngöôøi voán ít quan taâm ñeán caùc ñoøi hoûi cuûa luaân lyù. Ai seõ traùch cöù moät chính phuû khi hoï aùp duïng cho toaøn theå xaõ hoäi nhöõng gì ñöôïc coi laø hôïp luaân lyù ñoái vôùi ñoâi vôï choàng trong vieäc giaûi quyeát moät khoù khaên gia ñình? Ai seõ ngaên caûn caùc nhaø caàm quyeàn khuyeán khích, hoaëc thaäm chí aùp ñaët cho toaøn daân nhöõng phöông phaùp ngaên caûn vieäc thuï thai maø hoï cho laø hieäu quaû nhaát, baát cöù khi naøo hoï cho laø caàn thieát? Nhö theá, khi con ngöôøi muoán traùnh nhöõng khoù khaên caù nhaân, gia ñình hay xaõ hoäi gaén lieàn vôùi vieäc tuaân giöõ luaät Thieân Chuùa, hoï seõ ñi ñeán choã phoù maëc laõnh vöïc rieâng tö vaø saâu xa nhaát cuûa ñôøi soáng hoân nhaân cho söï can thieäp cuûa caùc cô quan coâng quyeàn.
Vì vaäy, neáu khoâng muoán phoù maëc söù maïng truyeàn sinh cho söï tuøy tieän cuûa con ngöôøi, thì taát yeáu phaûi nhìn nhaän nhöõng giôùi haïn khoâng theå vöôït qua trong khaû naêng laøm chuû thaân theå vaø caùc chöùc naêng töï nhieân cuûa noù - nhöõng giôùi haïn maø khoâng ai, duø laø caù nhaân hay ngöôøi coù thaåm quyeàn coâng coäng, ñöôïc pheùp vi phaïm. Vaø nhöõng giôùi haïn aáy chæ coù theå ñöôïc xaùc ñònh bôûi loøng toân troïng daønh cho söï toaøn veïn cuûa thaân theå con ngöôøi vaø caùc chöùc naêng töï nhieân cuûa noù, theo nhöõng nguyeân taéc ñaõ ñöôïc trình baøy ôû treân, vaø theo söï hieåu bieát ñuùng ñaén veà "nguyeân taéc toaøn theå" (principium totius ordinis moralis), nhö vò tieàn nhieäm khaû kính cuûa chuùng toâi, Ñöùc Pioâ XII, ñaõ minh giaûi.[22]
Hoäi Thaùnh laø ñaáng baûo ñaûm cho caùc giaù trò nhaân baûn ñích thöïc
18. Coù theå tieân lieäu raèng giaùo huaán naøy seõ khoâng deã ñöôïc moïi ngöôøi ñoùn nhaän: coù quaù nhieàu tieáng noùi - ñöôïc caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi khueách ñaïi - ñang choáng laïi tieáng noùi cuûa Hoäi Thaùnh. Tuy nhieân, Hoäi Thaùnh khoâng laáy laøm ngaïc nhieân khi thaáy mình, gioáng nhö chính Ñaáng Saùng Laäp thaàn linh cuûa mình, trôû thaønh moät "daáu chæ bò choáng ñoái"[23]; nhöng vì theá, Hoäi Thaùnh vaãn khoâng töø boû vieäc coâng boá vôùi söï khieâm toán vaø kieân vöõng toaøn boä luaät luaân lyù, caû luaät töï nhieân laãn luaät Tin Möøng.
Hoäi Thaùnh khoâng phaûi laø taùc giaû cuûa caùc luaät aáy, neân cuõng khoâng theå laø thaåm phaùn cuûa chuùng; Hoäi Thaùnh chæ laø ngöôøi gìn giöõ vaø giaûi thích, vaø khoâng bao giôø coù theå tuyeân boá laø hôïp phaùp ñieàu voán khoâng hôïp phaùp, bôûi vì ñieàu aáy, do baûn chaát noäi taïi vaø baát bieán cuûa noù, luoân choáng laïi thieän ích chaân thaät cuûa con ngöôøi.
Khi baûo veä toaøn veïn luaân lyù hoân nhaân, Hoäi Thaùnh yù thöùc raèng mình ñang goùp phaàn vaøo vieäc xaây döïng moät neàn vaên minh thöïc söï nhaân baûn; ñoàng thôøi, Hoäi Thaùnh môøi goïi con ngöôøi ñöøng thoaùi thaùc traùch nhieäm cuûa mình ñeå phoù maëc cho kyõ thuaät, vaø nhö theá, baûo veä phaåm giaù cuûa ñoâi baïn. Trung thaønh vôùi giaùo huaán vaø göông maãu cuûa Ñaáng Cöùu Theá, Hoäi Thaùnh cho thaáy mình laø ngöôøi baïn chaân thaønh vaø voâ vò lôïi cuûa nhaân loaïi, maø Hoäi Thaùnh muoán naâng ñôõ ngay töø haønh trình traàn theá naøy, "ñeå hoï ñöôïc tham döï nhö con caùi vaøo söï soáng cuûa Thieân Chuùa haèng soáng, laø Cha cuûa heát moïi ngöôøi".[24]
III. Nhöõng Chæ Daãn Muïc Vuï
Hoäi Thaùnh "ngöôøi meï vaø ngöôøi thaày"
19. Lôøi noùi cuûa chuùng toâi seõ khoâng dieãn ñaït ñaày ñuû cho tö töôûng vaø noãi öu tö cuûa Hoäi Thaùnh - ngöôøi Meï vaø ngöôøi Thaày cuûa muoân daân - neáu, sau khi ñaõ keâu goïi con ngöôøi tuaân giöõ vaø toân troïng luaät Thieân Chuùa lieân quan ñeán hoân nhaân, Hoäi Thaùnh laïi khoâng naâng ñôõ hoï trong vieäc soáng ñieàu hoøa sinh saûn caùch chính tröïc, ngay caû giöõa nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên ñang laøm caùc gia ñình vaø caùc daân toäc ngaøy nay khoå sôû. Thaät vaäy, Hoäi Thaùnh khoâng theå coù moät thaùi ñoä naøo khaùc ñoái vôùi con ngöôøi ngoaøi thaùi ñoä cuûa chính Ñaáng Cöùu Theá: Hoäi Thaùnh bieát roõ söï yeáu ñuoái cuûa hoï, caûm thöông ñaùm ñoâng, ñoùn nhaän ngöôøi toäi loãi; nhöng Hoäi Thaùnh khoâng theå töø boû vieäc giaûng daïy leà luaät, voán noù laø chính söï soáng cuûa con ngöôøi, ñöôïc phuïc hoài trong chaân lyù nguyeân thuûy cuûa mình vaø ñöôïc Thaàn Khí Thieân Chuùa höôùng daãn.[25]
Khaû naêng tuaân giöõ luaät Thieân Chuùa
20. Giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh veà vieäc ñieàu hoøa sinh saûn, voán coâng boá luaät Thieân Chuùa, coù theå deã daøng bò nhieàu ngöôøi xem laø ñieàu khoù thöïc hieän, thaäm chí laø khoâng theå tuaân giöõ. Tuy nhieân, cuõng nhö moïi thöïc taïi cao caû vaø mang laïi thieän ích, giaùo huaán naøy ñoøi hoûi töø caù nhaân, gia ñình ñeán toaøn theå xaõ hoäi daán thaân nghieâm tuùc vaø nhieàu noã löïc. Thaät vaäy, giaùo huaán aáy seõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc neáu khoâng coù söï trôï giuùp cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng naâng ñôõ vaø cuûng coá thieän chí cuûa con ngöôøi. Nhöng ñoái vôùi nhöõng ai suy xeùt caùch thaáu ñaùo, thì nhöõng noã löïc aáy seõ ñöôïc nhaän ra laø ñieàu laøm thaêng tieán phaåm giaù con ngöôøi vaø mang laïi nhieàu thieän ích cho coäng ñoàng nhaân loaïi.
Söï laøm chuû baûn thaân
21. Thöïc haønh ñuùng ñaén vaø trung thöïc trong vieäc ñieàu hoøa sinh saûn tröôùc heát ñoøi hoûi nôi caùc ñoâi vôï choàng ñieàu sau: hoï phaûi thuû ñaéc vaø coù ñöôïc nhöõng xaùc tín vöõng chaéc veà caùc giaù trò ñích thöïc cuûa söï soáng vaø gia ñình, ñoàng thôøi höôùng ñeán vieäc ñaït ñöôïc söï laøm chuû hoaøn toaøn baûn thaân. Vieäc cheá ngöï baûn naêng baèng lyù trí vaø yù chí töï do chaéc chaén ñoøi hoûi moät haønh trình khoå cheá, ñeå nhöõng bieåu hieän tình caûm trong ñôøi soáng hoân nhaân ñöôïc ñaët vaøo traät töï ñuùng ñaén, ñaëc bieät laø trong vieäc thöïc haønh tieát duïc ñònh kyø. Tuy nhieân, kyû luaät naøy, voán gaén lieàn vôùi söï trong saïch (purezza) cuûa ñoâi vôï choàng, khoâng nhöõng khoâng laøm toån haïi tình yeâu hoân nhaân, maø coøn naâng tình yeâu aáy leân moät giaù trò nhaân baûn cao hôn. Kyû luaät aáy ñoøi hoûi moät noã löïc lieân tuïc, nhöng nhôø aûnh höôûng tích cöïc cuûa noù, caùc ñoâi vôï choàng phaùt trieån toaøn dieän nhaân caùch cuûa mình, ñöôïc laøm giaøu baèng caùc giaù trò thieâng lieâng. Noù mang laïi cho ñôøi soáng gia ñình hoa traùi cuûa söï thanh thaûn vaø bình an, ñoàng thôøi giuùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà khaùc. Kyû luaät aáy khuyeán khích söï quan taâm ñeán ngöôøi baïn ñôøi, giuùp loaïi boû tính ích kyû - keû thuø cuûa tình yeâu chaân thaät - vaø ñaøo saâu yù thöùc traùch nhieäm trong vieäc chu toaøn boån phaän. Nhôø ñoù, cha meï coù ñöôïc khaû naêng aûnh höôûng saâu saéc vaø hieäu quaû hôn trong vieäc giaùo duïc con caùi; treû em vaø thanh thieáu nieân lôùn leân vôùi söï ñaùnh giaù ñuùng ñaén veà caùc giaù trò nhaân baûn, vaø phaùt trieån caùc naêng löïc tinh thaàn vaø caûm xuùc cuûa mình moät caùch thanh thaûn vaø haøi hoøa.
Taïo laäp moâi tröôøng thuaän lôïi cho ñöùc khieát tònh
22. Nhaân dòp naøy, Hoäi Thaùnh muoán keâu goïi söï chuù yù cuûa caùc nhaø giaùo duïc vaø taát caû nhöõng ai ñang ñaûm nhaän traùch nhieäm lieân quan ñeán lôïi ích chung trong ñôøi soáng xaõ hoäi, veà söï caàn thieát phaûi kieán taïo moät moâi tröôøng thuaän lôïi cho vieäc giaùo duïc ñöùc khieát tònh (castitaø) - nghóa laø ñeå cho töï do laønh maïnh chieán thaéng söï buoâng thaû, baèng vieäc toân troïng traät töï luaân lyù.
Qua taát caû nhöõng gì maø caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi coù xu höôùng kích thích caùc giaùc quan, coå vuõ loái soáng phoùng tuùng, cuõng nhö moïi hình thöùc khieâu daâm hoaëc trình dieãn truïy laïc, chuùng phaûi khôi daäy phaûn öùng roõ raøng vaø ñoàng loøng töø taát caû nhöõng ai thöïc söï quan taâm ñeán söï tieán boä cuûa neàn vaên minh vaø vieäc baûo veä caùc giaù trò cao quyù nhaát cuûa tinh thaàn con ngöôøi. Thaät laø voâ ích neáu ai ñoù coá gaéng bieän minh cho nhöõng suy ñoài aáy baèng nhöõng lyù do ñöôïc gaùn cho ngheä thuaät hay khoa hoïc,[26] hoaëc baèng laäp luaän veà töï do maø caùc nhaø chöùc traùch coâng quyeàn coù theå ñaõ cho pheùp trong laõnh vöïc naøy.
Lôøi keâu goïi göûi ñeán caùc nhaø chöùc traùch coâng quyeàn
23. Chuùng toâi muoán ngoû lôøi vôùi caùc nhaø caàm quyeàn - nhöõng ngöôøi giöõ vai troø chính yeáu trong vieäc baûo veä lôïi ích chung vaø coù aûnh höôûng lôùn trong vieäc gìn giöõ neàn luaân lyù xaõ hoäi: xin ñöøng ñeå cho ñaïo ñöùc cuûa daân toäc mình bò suy thoaùi; xin ñöøng chaáp nhaän vieäc hôïp thöùc hoùa, ngay trong gia ñình - teá baøo neàn taûng cuûa quoác gia - nhöõng thöïc haønh ñi ngöôïc laïi luaät töï nhieân vaø luaät Thieân Chuùa. Coù moät con ñöôøng khaùc maø nhaø chöùc traùch coâng quyeàn coù theå vaø phaûi thöïc hieän ñeå goùp phaàn giaûi quyeát vaán ñeà daân soá: ñoù laø xaây döïng moät chính saùch gia ñình khoân ngoan vaø chu ñaùo, cuøng vôùi vieäc giaùo duïc ngöôøi daân moät caùch saùng suoát, sao cho vöøa toân troïng luaät luaân lyù, vöøa baûo veä töï do cuûa coâng daân.
Chuùng toâi hoaøn toaøn yù thöùc ñöôïc nhöõng khoù khaên nghieâm troïng maø caùc nhaø chöùc traùch ñang phaûi ñoái dieän trong vaán ñeà naøy, ñaëc bieät laø taïi caùc quoác gia ñang phaùt trieån. Nhöõng moái quan taâm chính ñaùng aáy ñaõ ñöôïc chuùng toâi daønh rieâng ñeå suy xeùt trong Thoâng ñieäp Populorum Progressio. Tuy nhieân, giôø ñaây, cuøng vôùi vò tieàn nhieäm ñaùng kính laø Ñöùc Gioan XXIII, chuùng toâi xin laëp laïi lôøi khaúng ñònh naøy: "Nhöõng khoù khaên aáy khoâng theå ñöôïc vöôït qua baèng caùch söû duïng nhöõng phöông phaùp vaø phöông tieän khoâng xöùng vôùi phaåm giaù con ngöôøi, voán chæ coù theå ñöôïc giaûi thích theo moät quan ñieåm hoaøn toaøn duy vaät veà con ngöôøi vaø ñôøi soáng cuûa hoï. Giaûi phaùp ñích thöïc chæ coù theå ñaït ñöôïc qua tieán trình phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi, voán toân troïng vaø thaêng tieán caùc giaù trò nhaân baûn ñích thöïc - caû ôû caáp ñoä caù nhaân laãn coäng ñoàng".[27] Thaät vaäy, seõ laø moät söï baát coâng nghieâm troïng neáu ngöôøi ta quy traùch nhieäm cho söï Quan Phoøng cuûa Thieân Chuùa veà nhöõng haäu quaû thöïc ra phaùt xuaát töø söï quaûn trò thieáu khoân ngoan, töø caûm thöùc chöa ñaày ñuû veà coâng baèng xaõ hoäi, töø söï tích tröõ cuûa caûi vì lôïi ích caù nhaân, hoaëc töø söï löôøi bieáng ñaùng traùch trong vieäc thöïc hieän nhöõng noã löïc vaø hy sinh caàn thieát ñeå naâng cao möùc soáng cuûa toaøn daân vaø con caùi hoï.[28] Chuùng toâi keâu goïi taát caû caùc nhaø chöùc traùch coâng quyeàn - nhö moät soá vò ñaõ thöïc hieän caùch raát ñaùng khen - haõy quaûng ñaïi canh taân nhöõng noã löïc cuûa mình. Chuùng toâi cuõng môøi goïi taát caû nhöõng ngöôøi thieän chí cuøng nhau thuùc ñaåy söï hôïp taùc giöõa caùc quoác gia. Thaät vaäy, vaán ñeà naøy môû ra moät lónh vöïc hoaït ñoäng gaàn nhö voâ haïn cho caùc toå chöùc quoác teá, nhöõng toå chöùc coù theå goùp phaàn thöïc söï vaøo vieäc thaêng tieán con ngöôøi.
Lôøi khích leä göûi ñeán caùc nhaø khoa hoïc
24. Giôø ñaây, chuùng toâi muoán göûi lôøi khích leä ñeán caùc nhaø khoa hoïc - nhöõng ngöôøi "coù theå ñoùng goùp raát lôùn cho lôïi ích cuûa hoân nhaân vaø gia ñình, cuõng nhö cho söï bình an cuûa löông taâm - neáu hoï cuøng nhau hôïp taùc nghieân cöùu ñeå laøm saùng toû hôn nhöõng ñieàu kieän khaùc nhau coù theå hoã trôï cho vieäc ñieàu hoøa sinh saûn cuûa con ngöôøi moät caùch chính tröïc".[29] Ñieàu ñaëc bieät ñöôïc mong ñôïi - nhö lôøi hy voïng tröôùc ñaây cuûa Ñöùc Pioâ XII - laø ngaønh y hoïc coù theå thieát laäp ñöôïc moät neàn taûng ñuû vöõng chaéc cho vieäc ñieàu hoøa sinh saûn caùch chính tröïc, döïa treân söï tuaân thuû caùc nhòp ñieäu töï nhieân cuûa con ngöôøi.[30] Nhôø ñoù, caùc nhaø khoa hoïc - ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi mang danh nghóa Coâng giaùo - seõ coù theå, baèng chính coâng trình cuûa mình, chöùng minh raèng thöïc teá ñuùng nhö Hoäi Thaùnh daïy: khoâng theå coù moät maâu thuaãn thöïc söï naøo giöõa caùc luaät Thieân Chuùa chi phoái vieäc truyeàn sinh vaø caùc luaät naâng ñôõ tình yeâu vôï choàng chaân thaät.[31]
Göûi ñeán caùc ñoâi vôï choàng Kitoâ höõu
25. Giôø ñaây, chuùng toâi muoán tröïc tieáp ngoû lôøi vôùi caùc con caùi cuûa Hoäi Thaùnh, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa keâu goïi phuïc vuï Ngöôøi trong ñôøi soáng hoân nhaân. Hoäi Thaùnh, trong khi trung thaønh giaûng daïy nhöõng ñoøi hoûi baát khaû thöông löôïng cuûa luaät Thieân Chuùa, cuõng ñoàng thôøi loan baùo ôn cöùu ñoä vaø môû ra, qua caùc bí tích, nhöõng con ñöôøng daãn ñeán aân suûng - aân suûng aáy laøm cho con ngöôøi trôû neân moät thuï taïo môùi, coù khaû naêng ñaùp laïi keá hoaïch cuûa Ñaáng Taïo Hoùa vaø Ñaáng Cöùu Theá baèng tình yeâu chaân thaät vaø töï do ñích thöïc, vaø caûm nhaän ñöôïc söï dòu daøng trong aùch cuûa Ñöùc Kitoâ.[32]
Vì theá, caùc ñoâi vôï choàng Kitoâ höõu, khi khieâm toán laéng nghe tieáng goïi cuûa Thieân Chuùa, haõy nhôù raèng ôn goïi Kitoâ höõu cuûa mình khôûi ñaàu töø Bí tích Röûa toäi, vaø ñöôïc xaùc ñònh vaø cuûng coá qua Bí tích Hoân phoái. Chính nhôø bí tích naøy, hoï ñöôïc naâng ñôõ vaø nhö ñöôïc thaùnh hieán, ñeå trung thaønh chu toaøn boån phaän, ñöa ôn goïi cuûa mình ñeán möùc hoaøn thieän, vaø trôû neân chöùng nhaân Kitoâ giaùo ñích thöïc giöõa loøng theá giôùi.[33] Chính Thieân Chuùa trao cho hoï moät söù maïng: laøm cho ngöôøi ta nhaän thaáy söï thaùnh thieän vaø söï dòu daøng cuûa leà luaät - leà luaät keát hôïp tình yeâu vôï choàng vôùi vieäc coäng taùc cuûa hoï vaøo chính tình yeâu saùng taïo cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng laø nguoàn maïch söï soáng con ngöôøi.
Chuùng toâi khoâng heà coù yù che giaáu nhöõng khoù khaên, ñoâi khi raát nghieâm troïng, maø ñôøi soáng cuûa caùc ñoâi vôï choàng Kitoâ höõu coù theå gaëp phaûi. Thaät vaäy, ñoái vôùi hoï, cuõng nhö ñoái vôùi moãi ngöôøi chuùng ta, "caùnh cöûa thì heïp vaø con ñöôøng daãn ñeán söï soáng thì chaät" (x. Mt 7,14; Dt 12,11). Tuy nhieân, chính nieàm hy voïng veà söï soáng aáy phaûi trôû thaønh aùnh saùng röïc rôõ soi ñöôøng cho hoï, khi hoï can ñaûm phaán ñaáu "soáng caùch khoân ngoan, coâng chính vaø ñaïo ñöùc trong thôøi hieän taïi" (x. Tt 2,12), yù thöùc raèng "boä maët theá gian naøy roài seõ qua ñi" (x. 1 Cr 7,31).
Vì theá, caùc ñoâi vôï choàng haõy vui loøng ñoùn nhaän nhöõng noã löïc caàn thieát, ñöôïc naâng ñôõ bôûi ñöùc tin vaø bôûi nieàm hy voïng "khoâng laøm thaát voïng, vì tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc ñoå vaøo loøng chuùng ta nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñaõ ñöôïc ban cho chuùng ta" (x. Rm 5,5); Hoï haõy kieân trì caàu nguyeän vaø khaån xin söï trôï giuùp cuûa Thieân Chuùa, ñaëc bieät laø qua Bí tích Thaùnh Theå - nguoàn maïch tröôøng toàn cuûa aân suûng vaø ñöùc aùi. Vaø neáu toäi loãi coù lôõ xaâm nhaäp vaøo ñôøi soáng cuûa hoï, ñöøng naûn loøng, nhöng haõy khieâm toán vaø kieân trì tìm ñeán loøng thöông xoùt phong phuù cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc ban caùch doài daøo trong Bí tích Thoáng hoái. Chính nhôø caùch soáng nhö theá, hoï coù theå ñaït tôùi söï vieân maõn cuûa ñôøi soáng hoân nhaân, nhö Thaùnh Toâng ñoà ñaõ dieãn taû: "Hôõi caùc ngöôøi choàng, haõy yeâu vôï mình nhö Ñöùc Kitoâ ñaõ yeâu Hoäi Thaùnh... Ngöôøi choàng phaûi yeâu vôï nhö yeâu chính thaân theå mình. Yeâu vôï mình, chaúng phaûi laø yeâu chính mình sao? Khoâng ai gheùt thaân xaùc mình, nhöng chaêm soùc vaø nuoâi döôõng noù, nhö Ñöùc Kitoâ ñaõ laøm cho Hoäi Thaùnh... Maàu nhieäm naøy thaät lôùn lao, toâi muoán noùi veà Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh. Coøn anh em, moãi ngöôøi haõy yeâu vôï mình nhö chính mình, vaø ngöôøi vôï haõy kính troïng choàng mình".[34]
Toâng ñoà giöõa caùc maùi aám gia ñình
26. Trong soá nhöõng hoa traùi chín muoài töø noã löïc quaûng ñaïi vaø trung thaønh tuaân giöõ luaät Thieân Chuùa, coù moät keát quaû ñaëc bieät quyù giaù: chính caùc ñoâi vôï choàng, khoâng ít laàn, caûm thaáy ñöôïc thuùc ñaåy chia seû vôùi ngöôøi khaùc kinh nghieäm soáng ñöùc tin cuûa mình. Töø ñoù, trong khung caûnh roäng lôùn cuûa ôn goïi giaùo daân, moät hình thöùc toâng ñoà môùi meû vaø raát ñaùng traân troïng ñaõ xuaát hieän: chính caùc ñoâi vôï choàng trôû thaønh nhöõng ngöôøi ñoàng haønh, höôùng daãn vaø naâng ñôõ cho caùc ñoâi vôï choàng khaùc - nhö nhöõng ngöôøi baïn cuøng chung moät haønh trình ôn goïi. Thaät vaäy, chính caùc gia ñình ñaûm nhaän moät söù maïng toâng ñoà ñoái vôùi caùc gia ñình khaùc, vaø trôû thaønh ñieåm töïa thieâng lieâng cho hoï. Khoâng theå phuû nhaän raèng ñaây laø moät trong nhöõng hình thöùc toâng ñoà thích hôïp vaø caàn thieát nhaát trong thôøi ñaïi hoâm nay.[35]
Göûi ñeán caùc baùc só vaø nhaân vieân y teá
27. Chuùng toâi daønh söï kính troïng saâu xa ñoái vôùi caùc baùc só vaø nhaân vieân y teá - nhöõng ngöôøi, trong khi thi haønh nhieäm vuï chuyeân moân, vaãn ñaët leân treân moïi lôïi ích traàn theá nhöõng ñoøi hoûi cao caû cuûa ôn goïi Kitoâ höõu. Öôùc gì hoï luoân kieân trì coå voõ nhöõng giaûi phaùp ñöôïc soi saùng bôûi ñöùc tin vaø lyù trí ngay thaúng, vaø noã löïc laøm sao ñeå nhöõng giaûi phaùp aáy ñöôïc ñoùn nhaän vaø toân troïng trong chính moâi tröôøng ngheà nghieäp cuûa hoï. Chuùng toâi cuõng mong raèng hoï xem vieäc trang bò ñaày ñuû kieán thöùc chuyeân moân trong laõnh vöïc teá nhò naøy laø moät phaàn thieát yeáu trong traùch nhieäm ngheà nghieäp cuûa mình, ñeå coù theå ñöa ra nhöõng lôøi khuyeân khoân ngoan vaø nhöõng chæ daãn ñuùng ñaén cho caùc ñoâi vôï choàng ñeán tham khaûo - nhöõng ñieàu maø caùc ñoâi aáy coù quyeàn chính ñaùng ñöôïc troâng ñôïi.
Göûi ñeán caùc linh muïc
28. Hôõi caùc linh muïc yeâu daáu, nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa keâu goïi laøm ngöôøi höôùng daãn thieâng lieâng cho töøng caù nhaân vaø töøng gia ñình, giôø ñaây chuùng toâi höôùng ñeán caùc con vôùi taát caû loøng tin töôûng. Nhieäm vuï haøng ñaàu cuûa caùc con - ñaëc bieät laø nhöõng vò giaûng daïy thaàn hoïc luaân lyù - laø trình baøy caùch ñaày ñuû, roõ raøng vaø khoâng mô hoà giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh veà hoân nhaân. Trong khi thi haønh thöøa taùc vuï, caùc con haõy laø nhöõng ngöôøi ñi ñaàu, neâu göông saùng veà söï vaâng phuïc trung thaønh - caû trong taâm trí laãn haønh ñoäng - ñoái vôùi Huaán quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh. Caùc con bieát roõ raèng söï vaâng phuïc aáy khoâng chæ laø ñieàu baét buoäc vì nhöõng lyù do ñaõ ñöôïc trình baøy, maø coøn quan troïng hôn vì aùnh saùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñöôïc ban caùch ñaëc bieät cho caùc muïc töû cuûa Hoäi Thaùnh ñeå soi saùng vaø minh chöùng chaân lyù.[36] Caùc con cuõng bieát raèng, ñeå baûo ñaûm söï bình an cho löông taâm vaø söï hieäp nhaát cuûa coäng ñoaøn Kitoâ höõu, thì trong caû lónh vöïc luaân lyù laãn tín lyù, moïi ngöôøi ñeàu caàn tuaân thuû Huaán quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh vaø cuøng noùi moät tieáng noùi. Vì theá, vôùi taát caû taâm tình, chuùng toâi xin laëp laïi lôøi keâu goïi tha thieát cuûa Thaùnh Toâng Ñoà Phaoloâ: "Hôõi anh em, nhaân danh Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta, toâi khaån naøi anh em: haõy ñoàng taâm nhaát trí, ñöøng chia reõ nhau, nhöng haõy hieäp nhaát trong cuøng moät tinh thaàn vaø moät taâm trí".[37]
29. Khoâng laøm suy giaûm chuùt naøo giaùo lyù cöùu ñoä cuûa Ñöùc Kitoâ chính laø moät trong nhöõng hình thöùc baùc aùi cao quyù nhaát ñoái vôùi caùc linh hoàn. Tuy nhieân, vieäc trình baøy giaùo lyù aáy luoân phaûi ñi keøm vôùi loøng kieân nhaãn vaø nhaân haäu - nhö chính Ñaáng Cöùu Chuoäc ñaõ neâu göông trong caùch Ngöôøi ñoái thoaïi vaø haønh xöû vôùi con ngöôøi. Ngöôøi ñaõ ñeán khoâng phaûi ñeå xeùt xöû, nhöng ñeå cöùu ñoä theá gian.[38] Ngöôøi nghieâm khaéc vôùi toäi loãi, nhöng laïi ñaày loøng thöông xoùt vaø kieân nhaãn ñoái vôùi ngöôøi toäi loãi.
Vì theá, trong nhöõng luùc gian nan thöû thaùch, caùc ñoâi vôï choàng haõy tìm thaáy nôi lôøi noùi vaø taám loøng cuûa linh muïc hình aûnh soáng ñoäng cuûa tieáng noùi vaø tình yeâu cuûa Chuùa Cöùu Theá.
Hôõi caùc linh muïc yeâu daáu, caùc con haõy leân tieáng vôùi loøng tin töôûng, xaùc tín raèng Chuùa Thaùnh Thaàn - Ñaáng hieän dieän cuøng vôùi Huaán quyeàn khi trình baøy giaùo lyù chaân thaät - cuõng soi saùng noäi taâm caùc tín höõu, môøi goïi hoï töï nguyeän vaø soát saéng ñoùn nhaän giaùo huaán aáy. Caùc con haõy daïy cho caùc ñoâi vôï choàng con ñöôøng caàu nguyeän thieát yeáu, vaø höôùng daãn hoï moät caùch thích hôïp, ñeå hoï thöôøng xuyeân vaø vôùi loøng tin lôùn lao tìm ñeán caùc Bí tích Thaùnh Theå vaø Thoáng hoái. Vaø neáu hoï bò vaáp ngaõ vì söï yeáu ñuoái cuûa mình, ñöøng ñeå hoï naûn loøng, nhöng haõy giuùp hoï khieâm toán vaø kieân trì tìm ñeán loøng thöông xoùt phong phuù cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc ban caùch doài daøo trong Bí tích Thoáng hoái.
Göûi ñeán caùc giaùm muïc
30. Giôø ñaây, khi keát thuùc Thoâng ñieäp naøy, chuùng toâi kính caån vaø trìu meán höôùng taâm trí veà quyù Ñöùc Cha khaû kính - nhöõng vò ñang thi haønh söù vuï giaùm muïc vaø laø nhöõng ngöôøi gaàn guõi nhaát vôùi chuùng toâi trong moái quan taâm saâu xa veà lôïi ích thieâng lieâng cuûa Daân Chuùa. Chuùng toâi tha thieát göûi ñeán quyù ngaøi lôøi môøi goïi khaån thieát: xin quyù ngaøi, vôùi tö caùch laø ngöôøi ñöùng ñaàu caùc linh muïc - nhöõng coäng taùc vieân trong thöøa taùc vuï thaùnh - vaø toaøn theå tín höõu, haõy laøm vieäc vôùi loøng nhieät thaønh vaø khoâng ngôi nghæ ñeå baûo veä vaø thaùnh hoùa hoân nhaân, ngoõ haàu ñôøi soáng vôï choàng ngaøy caøng ñöôïc soáng troïn veïn trong taát caû chieàu kích nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo cuûa noù. Xin quyù ngaøi coi söù maïng naøy laø moät trong nhöõng traùch nhieäm caáp baùch nhaát trong thôøi ñieåm hieän taïi. Nhö quyù ngaøi ñaõ bieát, söù maïng aáy ñoøi hoûi moät hoaït ñoäng muïc vuï phoái hôïp, lieân quan ñeán moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng con ngöôøi: töø kinh teá, vaên hoùa, giaùo duïc cho ñeán caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Chæ khi taát caû caùc lónh vöïc naøy cuøng ñöôïc caûi thieän ñoàng thôøi, thì ñôøi soáng cuûa cha meï vaø con caùi trong gia ñình môùi khoâng chæ trôû neân deã chòu hôn, maø coøn deã daøng vaø vui töôi hôn. Vaø khi ñoù, tình huynh ñeä ñaäm ñaø baùc aùi cuøng vôùi neàn hoøa bình chaân thaät seõ ñöôïc cuûng coá trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi, trong söï trung thaønh nghieâm ngaët vôùi keá hoaïch maø Thieân Chuùa ñaõ hình thaønh trong taâm trí Ngaøi daønh cho theá giôùi.
Lôøi keâu goïi cuoái cuøng
31. Thöa quyù Ñöùc Cha khaû kính, caùc con raát yeâu daáu, vaø taát caû anh chò em thieän chí, chuùng toâi tha thieát môøi goïi anh chò em cuøng chung tay thöïc hieän moät coâng trình vó ñaïi: coâng trình giaùo duïc, thaêng tieán vaø yeâu thöông - ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng giaùo lyù vöõng chaéc cuûa Hoäi Thaùnh, maø Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ, cuøng vôùi caùc anh em trong giaùm muïc ñoaøn Coâng giaùo, laø nhöõng ngöôøi trung thaønh gìn giöõ vaø giaûi thích. Chuùng toâi xaùc tín raèng ñaây thöïc söï laø moät coâng trình lôùn lao, mang laïi lôïi ích cho caû theá giôùi vaø Hoäi Thaùnh. Bôûi leõ, con ngöôøi khoâng theå ñaït tôùi haïnh phuùc ñích thöïc - ñieàu maø hoï khao khaùt vôùi taát caû söùc maïnh cuûa baûn thaân - neáu khoâng toân troïng nhöõng luaät leä maø Thieân Chuùa chí thaùnh ñaõ khaéc ghi trong chính baûn tính cuûa hoï, nhöõng luaät leä caàn ñöôïc tuaân giöõ vôùi söï khoân ngoan vaø tình yeâu. Vì theá, cho coâng trình naøy, cuõng nhö cho taát caû anh chò em, vaø caùch rieâng cho caùc ñoâi vôï choàng, chuùng toâi khaån xin Thieân Chuùa chí thaùnh vaø ñaày loøng thöông xoùt tuoân ñoå doài daøo aân suûng töø trôøi cao. Vaø nhö moät baûo chöùng cho lôøi khaån nguyeän aáy, chuùng toâi vui loøng ban cho anh chò em pheùp laønh Toâng toøa cuûa chuùng toâi.
Ban haønh taïi Roâma, taïi Vöông cung Thaùnh ñöôøng Thaùnh Pheâroâ, nhaân ngaøy leã kính Thaùnh Giacoâbeâ Toâng ñoà, ngaøy 25 thaùng 7 naêm 1968, naêm thöù saùu trieàu ñaïi Giaùo hoaøng cuûa chuùng toâi.
Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, Thoâng ñieäp Humanae Vitae (Söï Soáng Con Ngöôøi) - Veà vieäc ñieàu hoøa sinh saûn ñuùng ñaén trong ñôøi soáng hoân nhaân Kitoâ giaùo, [Thaân göûi Chö Huynh ñaùng kính: Caùc Vò Thöôïng Phuï, Toång Giaùm Muïc, Giaùm Muïc vaø caùc vò Giaùo Quyeàn taïi nhöõng nôi giao haûo vaø hieäp thoâng vôùi Toøa Thaùnh, caùc tu só, caùc giaùo höõu thuoäc theá giôùi Coâng giaùo, vaø toaøn theå nhöõng ngöôøi thaønh taâm thieän chí]. Ngaøy ban haønh: 25 thaùng 7 naêm 1968 Ngoân ngöõ goác: Latinh vaø YÙ, ñaêng trong Acta Apostolicae Sedis (AAS), taäp 60 (1968), trang 481-503. Baûn dòch tieáng YÙ ñaêng treân L'Osservatore Romano (soá ngaøy 29-30/7/1968) vaø La Civiltaø Cattolica, 1968, taäp III, trang 345-361. Veà phaûn hoài vaø söï tieáp nhaän thoâng ñieäp, tham khaûo tuyeån taäp Humanae Vitae e Magistero Episcopale, do L. Sandri bieân taäp, EDB, Bologna, 1969.
Linh muïc Giuse Ñinh Quang Vinh, Ban Muïc Vuï Giaùo Phaän Ñaø Laït chuyeån ngöõ töø nguyeân baûn tieáng YÙ: PONTIFICIO CONSIGLIO PER LA FAMIGLIA, Sessualitaø umana: veritaø e significato, orientamenti educativi in famiglia; Trích trong quyeån: ENCHIRIDION della FAMIGLIA; DOCUMENTI MAGISTERIALI E PASTORALI SU FAMIGLIA E VITA; 1965 - 2004; A cura del PONTIFICIO CONSIGLIO PER LA FAMIGLIA. Trang 17 - 38.
[2] Xem Ñöùc Pioâ IX, Thoâng ñieäp Qui pluribus (Veà Ñöùc tin vaø Toân giaùo), 09/11/1846, caùc soá 10, 14, 26; Thaùnh Pioâ X, Thoâng ñieäp Singulari quadam (Veà caùc Toå chöùc Lao ñoäng), 24/09/1912, soá 3 vaø 6; Ñöùc Pioâ XI, Thoâng ñieäp Casti Connubii (Veà Hoân Nhaân), 31/12/1930, caùc soá 1-2, 5-6, 8-10; Ñöùc Pioâ XII, dieãn töø Magnificate Dominum (Haõy cuøng toâi ngôïi khen Chuùa) göûi caùc Giaùm muïc toaøn theá giôùi, 2/11/1954; Gioan XXIII, Thoâng ñieäp Mater et Magistra (Meï vaø Thaày), 15/05/1961, soá 6-7, 16.
[3] Xem Mt 28,18-19.
[4] Xem Mt 7,21.
[5] Xem: Saùch Giaùo lyù Roâma cuûa Coâng ñoàng Trentoâ, phaàn II, chöông VIII; Ñöùc Leâoâ XIII, Thoâng ñieäp Arcanum (veà hoân nhaân Kitoâ giaùo), 10/02/1880, soá 11; Ñöùc Pioâ XI, Thoâng ñieäp Divini Illius Magistri (Veà vieäc Giaùo duïc Kitoâ giaùo), 31/12/1929, soá 65; Casti Connubii, soá 34-36 vaø soá 54-56; Pioâ XII, dieãn töø vôùi Hoäi Y hoïc Sinh hoïc YÙ Thaùnh Luca (Discorsi e Radiomessaggi), soá 24 vaø 14; caùc dieãn töø vôùi caùc hoäi nghò veà saûn khoa, gia ñình, huyeát hoïc; Ñöùc Gioan XXIII, Mater et Magistra, soá 3 vaø 6; Coâng ñoàng Vatican II, Hieán cheá Gaudium et spes, soá 47-52; Boä Giaùo luaät 1917, caùc ñieàu 1067, 1068 ~1, 1076 ~~1-2; Boä Giaùo luaät 1983; caùc ñieàu 1055 - 1165.
[6] Xem Ñöùc Phaoloâ VI, dieãn töø vôùi Hoàng y ñoaøn (AAS LVI, 23/6/1964, tr. 588); vôùi caùc hoäi nghò veà daân soá, gia ñình, sinh saûn (AAS LVII, 24/3/1965, tr. 388; AAS LVIII, 29/10/1966, tr. 1168).
[7] Xem 1 Ga 4,8.
[8] Xem Ep 3,15.
[9] Xem Hieán cheá Gaudium et spes (Vui möøng vaø Hy voïng), soá 5).
[10] Xem Thaùnh Toâma Aquinoâ, Summa Theologiae I-II, q.94, a.2.
[11] Xem Gaudium et spes, soá 50-51.
[12] Xem Gaudium et spes, soá 49.
[13] Xem Ñöùc Pioâ XI, Thoâng ñieäp Casti Connubii, soá 56; Ñöùc Pioâ XII, Dieãn vaên göûi nhöõng ngöôøi tham döï Ñaïi hoäi cuûa Hieäp hoäi Saûn khoa Coâng giaùo YÙ: AAS XLIII (1951) tr. 843.
[14] Ñöùc Gioan XXIII, Mater et Magistra, soá 236.
[15] Xem Saùch Giaùo lyù Roâma cuûa Coâng ñoàng Trentoâ, phaàn II, chöông VIII; Ñöùc Pioâ XI, Thoâng ñieäp Casti Connubii , soá soá 63 ñeán 66; Ñöùc Pioâ XII, dieãn töø göûi Hoäi Y hoïc Sinh hoïc YÙ Thaùnh Luca: Discorsi e Radiomessaggi cuûa Ñöùc Pioâ XII, taäp VI, trang 191-192; Ñöùc Pioâ XII, dieãn töø vôùi nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò cuûa Hoäi Saûn phuï khoa Coâng giaùo YÙ: Acta Apostolicae Sedis, taäp XLIII (1951), trang 842-843; Ñöùc Pioâ XII, dieãn töø vôùi nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò cuûa toå chöùc goïi laø "Maët traän Gia ñình" vaø Lieân hieäp caùc Gia ñình ñoâng con: Acta Apostolicae Sedis, taäp XLIII (1951), trang 857-859; Ñöùc Gioan XXIII, Thoâng ñieäp Pacem in terris: Acta Apostolicae Sedis, taäp LV (1963), trang 259-260; Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Muïc vuï Gaudium et spes, soá 51.
[16] Ñöùc Pioâ XI, Thoâng ñieäp Casti Connubii, soá 66. Ñaây laø neàn taûng tröïc tieáp cho giaùo huaán trong Humanae Vitae soá 14; Thaùnh Boä Giaùo lyù Ñöùc tin (S. Officium), 22/02/1940, Acta Apostolicae Sedis, taäp XXXII (1940), trang 73. Saéc leänh cho bieát vieäc ngöøa thai nhaân taïo laø haønh vi khoâng theå chaáp nhaän; Ñöùc Pioâ XII, dieãn töø vôùi nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò cuûa Hoäi Saûn phuï khoa Coâng giaùo YÙ, Acta Apostolicae Sedis, taäp XLIII (1951), trang 843-844; Ñöùc Pioâ XII, dieãn töø taïi Hoäi nghò Quoác teá laàn thöù VII veà Huyeát hoïc, Acta Apostolicae Sedis, taäp L (1958), trang 734-735.
[17] Saùch Giaùo lyù Roâma cuûa Coâng ñoàng Trentoâ, phaàn II, chöông VIII; Ñöùc Pioâ XI, Thoâng ñieäp Casti Connubii, soá 63-65; Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø vôùi Hoäi nghò cuûa Hoäi Saûn phuï khoa Coâng giaùo YÙ, AAS XLIII (1951), trang 843; Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø taïi Hoäi nghò Quoác teá laàn thöù VII veà Huyeát hoïc, AAS L (1958), trang 734-735; Ñöùc Gioan XXIII, Thoâng ñieäp Mater et Magistra, soá 236.
[18] Xem Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø göûi nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò Quoác gia laàn thöù V cuûa Hoäi Luaät gia Coâng giaùo YÙ, ñaêng trong Acta Apostolicae Sedis, taäp 45 (naêm 1953), trang 798-799.
[19] Xem Rm 3,8.
[20] Xem Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø göûi nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò laàn thöù XXVI cuûa Hoäi Urologia YÙ, Acta Apostolicae Sedis, taäp XLV (1953), trang 674-675; Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø taïi Hoäi nghò Quoác teá laàn thöù VII veà Huyeát hoïc, Acta Apostolicae Sedis, taäp L (1958), trang 734-735.
[21] Xem Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø göûi nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò cuûa Hoäi Saûn phuï khoa Coâng giaùo YÙ, Acta Apostolicae Sedis, taäp 43 (naêm 1951), trang 846.
[22] Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø göûi nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò laàn thöù XXVI cuûa Hoäi Urologia YÙ, Acta Apostolicae Sedis, taäp XLV (1953), trang 674-675; Ñöùc Pioâ XII, Dieãn töø göûi Ban ñieàu haønh vaø hoäi vieân cuûa Hoäi YÙ hieán taëng giaùc maïc vaø Lieân hieäp Ngöôøi muø YÙ, Acta Apostolicae Sedis, taäp XLVIII (1956), trang 461-462.
[23] Lc 2,34.
[24] Xem Ñöùc Phaoloâ VI, Thoâng ñieäp Populorum Progressio (Phaùt trieån caùc daân toäc), soá 42.
[25] Xem Rm 8.
[26] Xem Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Saéc leänh Inter mirifica (Veà caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi), soá 6-7.
[27] Xem Ñöùc Gioan XXIII, Thoâng ñieäp Mater et Magistra (Meï vaø Thaày), soá 236.
[28] Xem Ñöùc Phaoloâ VI, Populorum Progressio, soá 48-55.
[29] Coâng ñoàng Vatican II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et Spes , soá 52.
[30] Dieãn töø cuûa Ñöùc Pioâ XII göûi Hoäi nghò cuûa toå chöùc "Maët traän Gia ñình" vaø Lieân hieäp caùc Gia ñình ñoâng con, ñaêng trong Acta Apostolicae Sedis, taäp 43 (naêm 1951), trang 859.
[31] Coâng ñoàng Vatican II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et Spes , soá 51.
[32] Xem Mt 11,30.
[33] Coâng ñoàng Vatican II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et Spes, soá 48; Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, soá 35.
[34] Eph 5, 5, 25, 28-29, 32-33.
[35] Xem Coâng ñoàng Vatican II, Hieán cheá tín lyù Lumen Gentium, caùc soá 35 vaø 41; Hieán Cheá Muïc Vuï Gaudium et Spes, caùc soá 48-49; Saéc leänh Apostolicam Actuositatem, soá 11.
[36] Xem Coâng ñoàng Vatican II, Hieán cheá tín lyù Lumen Gentium, soá 25.
[37] Xem 1 Cr 1,10.
[38] Xem Ga 3,17.