Thoâng Ñieäp Quas Primas
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XI
veà Leã Chuùa Kitoâ Vua
Thoâng Ñieäp Quas Primas cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XI veà Leã Chuùa Kitoâ Vua.
Baûn dòch cuûa Taâm Buøi & Lm. Pheâroâ Leâ Minh Haûi, OFM
(WHÑ 22-11-2025) - Nhaân kyû nieäm 100 naêm (1925 - 2025) ngaøy ban haønh Thoâng ñieäp Quas Primas cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XI veà leã Chuùa Kitoâ Vua, Ban Bieân taäp xin ñöôïc giôùi thieäu baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Thoâng ñieäp naøy do Taâm Buøi vaø Linh muïc Pheâroâ Leâ Minh Haûi, OFM thöïc hieän.
Thoâng Ñieäp
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XI
Quas Primas
veà Leã Chuùa Kitoâ Vua
Göûi Ñeán Caùc Hieàn Huynh Ñaùng Kính Cuûa Toâi:
Caùc Thöôïng Phuï, Giaùo Chuû, Toång Giaùm Muïc,
Giaùm Muïc vaø Caùc Ñaáng Baûn Quyeàn Khaùc
Ñang Hieäp Thoâng Trong Hoøa Bình Vôùi Toâng Toøa
Ngaøy 11 thaùng 12, Naêm thaùnh 1925
Göûi caùc Hieàn huynh khaû kính, lôøi chaøo vaø Pheùp laønh Toâng toøa.
1. Trong thoâng ñieäp ñaàu tieân göûi ñeán caùc giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ khi khôûi ñaàu trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa mình, toâi ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng nguyeân nhaân chính cuûa nhöõng khoù khaên maø nhaân loaïi ñang gaùnh chòu. Toâi coøn nhôù ñaõ noùi raèng nhöõng ñieàu aùc muoân hình vaïn traïng treân theá gian naøy laø do phaàn ñoâng nhaân loaïi ñaõ ñaåy Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø leà luaät thaùnh thieän cuûa Ngöôøi ra khoûi ñôøi soáng cuûa hoï; raèng Ngöôøi vaø leà luaät aáy khoâng coù choã trong ñôøi soáng rieâng tö cuõng nhö trong chính trò; vaø toâi coøn noùi theâm raèng, chöøng naøo caùc caù nhaân vaø caùc quoác gia coøn töø choái quy phuïc trieàu ñaïi cuûa Ñaáng Cöùu Theá, thì seõ khoâng coù trieån voïng thöïc söï veà moät neàn hoøa bình laâu beàn giöõa caùc daân toäc. Nhaân loaïi phaûi tìm kieám hoøa bình cuûa Ñöùc Kitoâ trong Vöông quoác cuûa Ngaøi; vaø toâi ñaõ höùa seõ laøm taát caû trong khaû naêng cuûa toâi. Theo toâi thaáy, trong Vöông quoác cuûa Ñöùc Kitoâ, döôøng nhö khoâng coù caùch naøo khoâi phuïc hoøa bình moät caùch hieäu quaû hoaëc ñöôïc thieát laäp treân moät neàn taûng vöõng chaéc hôn vieäc khoâi phuïc Ñeá cheá cuûa Chuùa chuùng ta. Trong khi ñoù, toâi ñöôïc daãn daét ñeå nuoâi hy voïng veà moät töông lai töôi saùng hôn khi nhìn thaáy söï quan taâm roäng raõi vaø saâu saéc hôn ñoái vôùi Ñöùc Kitoâ vaø Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, Nguoàn Cöùu Ñoä duy nhaát, moät daáu hieäu raèng nhöõng ngöôøi tröôùc ñaây ñaõ khinh mieät trieàu ñaïi cuûa Ñaáng Cöùu Chuoäc vaø töï loaïi mình ra khoûi Vöông quoác cuûa Ngöôøi ñang chuaån bò, vaø thaäm chí voäi vaõ, trôû laïi thöïc hieän boån phaän vaâng phuïc.
2. Bieát bao bieán coá ñaùng ghi nhôù vaø ñaày yù nghóa ñaõ dieãn ra trong Naêm thaùnh naøy, vaø taát caû ñeàu laøm raïng rôõ vinh quang Chuùa chuùng ta - Vò Chuùa vaø Vua, Ñaáng ñaõ thieát laäp Giaùo hoäi.
3. Taïi cuoäc Trieån laõm Truyeàn giaùo moïi ngöôøi ñaõ heát söùc caûm ñoäng khi thaáy loøng soát saéng ngaøy caøng gia taêng nôi Giaùo hoäi trong vieäc truyeàn baù vöông quoác Thieân Chuùa ñeán nhöõng vuøng ñaát xa xoâi nhaát treân traùi ñaát. Hoï ñaõ chöùng kieán bieát bao quoác gia ñöôïc mang danh Coâng giaùo nhôø coâng lao khoâng meät moûi vaø söï hy sinh cuûa caùc nhaø thöøa sai, vaø ñoä roäng lôùn cuûa nhöõng vuøng ñaát vaãn chöa ñöôïc ñaët döôùi aùch dòu ngoït vaø cöùu ñoä cuûa Vua chuùng ta. Taát caû nhöõng ai trong suoát Naêm thaùnh ñaõ ñoå veà thaùnh ñoâ naøy döôùi söï daãn daét cuûa caùc giaùm muïc hoaëc linh muïc cuûa hoï chæ coù moät muïc ñích duy nhaát - ñoù laø ñeå ñeàn toäi - vaø taïi moä caùc Toâng ñoà cuõng nhö tröôùc maët toâi ñeå höùa trung thaønh vôùi trieàu ñaïi cuûa Chuùa Kitoâ.
4. Moät aùnh saùng vinh quang coøn röïc rôõ hôn ñaõ chieáu roïi vöông quoác cuûa Ngöôøi, sau khi ñöôïc chöùng minh veà ñöùc haïnh anh huøng cuûa hoï, toâi ñaõ naâng saùu vò giaûi toäi vaø trinh nöõ leân haøng hieån vinh treân baøn thôø. Ñoù laø moät nieàm vui lôùn lao, moät söï an uûi lôùn ñaõ traøn ngaäp taâm hoàn toâi khi taïi Vöông cung Thaùnh ñöôøng Thaùnh Pheâroâ, saéc leänh cuûa toâi ñöôïc ñaùm ñoâng haân hoan taùn döông qua baøi thaùnh ca taï ôn: Tu Rex gloriae Christe. Toâi ñaõ thaáy nhöõng con ngöôøi vaø caùc daân toäc xa lìa Thieân Chuùa, gaây ra tranh chaáp vaø baát hoøa, hoái haû treân con ñöôøng dieät vong vaø cheát choùc, trong khi Giaùo hoäi cuûa Thieân Chuùa tieáp tuïc coâng vieäc cung caáp löông thöïc cho ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa con ngöôøi, nuoâi döôõng vaø vun troàng töøng theá heä nam nöõ daâng hieán cho Ñöùc Kitoâ, trung thaønh vaø phuïc tuøng Ngöôøi nôi vöông quoác traàn theá, ñöôïc Ngöôøi môøi goïi höôûng haïnh phuùc vónh cöûu trong Nöôùc Trôøi.
5. Hôn nöõa, vì Naêm thaùnh naøy ñaùnh daáu kyû nieäm 1,600 naêm Coâng ñoàng Niceâa, toâi ñaõ truyeàn leänh cöû haønh bieán coá ñoù, vaø ñaõ thöïc hieän taïi Vöông cung Thaùnh ñöôøng Vatican. Coù moät lyù do ñaëc bieät cho vieäc naøy, ñoù laø vì Coâng ñoàng Niceâa ñaõ xaùc ñònh vaø ñeà xuaát cho ñöùc tin Coâng giaùo tín ñieàu veà söï ñoàng baûn theå cuûa Con Moät vôùi Chuùa Cha, vaø theâm vaøo Kinh Tin Kính nhöõng lôøi "Nöôùc Ngöôøi seõ khoâng bao giôø cuøng", qua ñoù khaúng ñònh phaåm giaù vöông quyeàn cuûa Ñöùc Kitoâ.
6. Vaäy neân, bôûi Naêm thaùnh naøy ñaõ mang laïi cho chuùng ta nhieàu cô hoäi ñeå laøm raïng rôõ vinh quang Vöông Quyeàn cuûa Ñöùc Kitoâ, xeùt theo thaåm quyeàn Toâng toøa, toâi nhaän thaáy caàn ñaùp laïi öôùc nguyeän cuûa ñoâng ñaûo caùc hoàng y, giaùm muïc vaø anh chò em tín höõu, voán ñaõ ñöôïc trình leân toâi caùch rieâng leû cuõng nhö taäp theå: ñoù laø keát thuùc Naêm thaùnh naøy baèng vieäc ghi theâm vaøo Phuïng vuï thaùnh moät leã kính ñaëc bieät daønh cho Vöông quyeàn cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta. Vaán ñeà naøy, thöa caùc Hieàn huynh ñaùng kính, thaät laø ñieàu heát söùc thaân thieát vôùi taâm hoàn toâi, ñeán noãi toâi muoán ngoû vôùi hieàn huynh ñoâi lôøi veà yù nghóa cuûa vieäc aáy. Sau naøy, chính caùc hieàn huynh seõ dieãn giaûi caùch thích hôïp cho söï hieåu bieát cuûa caùc tín höõu veà nhöõng ñieàu toâi saép noùi lieân quan ñeán Vöông quyeàn cuûa Ñöùc Kitoâ, ñeå cho leã kính haèng naêm maø toâi seõ thieát laäp ñöôïc cöû haønh vôùi nhieàu hoa traùi thieâng lieâng vaø ñem laïi nhöõng hieäu quaû toát ñeïp trong töông lai.
7. Töø laâu ñaõ trôû thaønh thoâng leä phoå bieán goïi Ñöùc Kitoâ baèng danh xöng aån duï laø "Vua," vì möùc ñoä hoaøn haûo maø Ngöôøi vöôït troäi hôn moïi thuï taïo. Vì vaäy, Ngöôøi ñöôïc noùi raèng ngöï trò "trong loøng moïi ngöôøi," nhôø söï saéc saûo cuûa trí tueä laãn phaïm vi tri thöùc, vaø cuõng vì Ngöôøi chính laø Söï Thaät, vaø töø Ngöôøi maø toaøn nhaân loaïi phaûi vaâng phuïc nhaän laáy söï thaät. Ngöôøi cuõng cai trò trong yù muoán cuûa con ngöôøi, vì trong Ngöôøi, yù muoán nhaân loaïi ñaõ hoaøn toaøn vaø troïn veïn vaâng phuïc Thaùnh yù Thieân Chuùa, vaø hôn nöõa, nhôø aân suûng vaø soi daãn cuûa Ngöôøi, Ngöôøi höôùng yù chí töï do cuûa chuùng ta ñeå thuùc ñaåy chuùng ta thöïc hieän nhöõng vieäc cao quyù nhaát. Ngöôøi cuõng laø Vua cuûa caùc taâm hoàn, nhôø "tình thöông vöôït quaù moïi trí hieåu" cuûa Ngöôøi. Vaø loøng nhaân töø, nhaân haäu cuûa Ngöôøi[1] thu huùt taát caû moïi ngöôøi veà vôùi Ngöôøi, vì chöa töøng bieát, cuõng seõ khoâng bao giôø coù, moät con ngöôøi naøo ñöôïc yeâu thöông nhieàu vaø phoå quaùt nhö Chuùa Gieâsu Kitoâ. Nhöng neáu suy nghó saâu hôn veà vaán ñeà naøy, chuùng ta khoâng theå khoâng thaáy raèng danh xöng vaø quyeàn löïc cuûa Vua cuõng thuoäc veà Ñöùc Kitoâ nhö con ngöôøi theo nghóa nghieâm ngaët vaø thích ñaùng. Bôûi chæ vôùi tö caùch laø con ngöôøi, Ngöôøi môùi coù theå ñöôïc noùi raèng ñaõ nhaän töø Chuùa Cha "quyeàn naêng vaø vinh quang vaø moät vöông quoác,"[2] vì Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa, ñoàng baûn theå vôùi Chuùa Cha, coù taát caû moïi söï chung vôùi Ngaøi, vaø do ñoù taát yeáu coù quyeàn toái thöôïng vaø tuyeät ñoái treân moïi thuï taïo.
8. Chaúng phaûi chuùng ta ñoïc thaáy nhieàu nôi trong Kinh thaùnh raèng Ñöùc Kitoâ laø Vua sao? Chính Ngöôøi seõ xuaát phaùt töø Giuña ñeå cai trò[3], Ngöôøi ñöôïc Chuùa Cha ñaët laøm Vua treân Sion, nuùi thaùnh cuûa Ngöôøi, vaø Ngöôøi seõ laáy caùc daân ngoaïi laøm gia nghieäp, vaø caùc mieàn xa xoâi cuûa traùi ñaát laøm sôû höõu cuûa mình[4]. Trong baøi ca hoân leã, nôi vò Vua töông lai cuûa Israel ñöôïc ca ngôïi laø moät quaân vöông giaøu coù vaø quyeàn löïc, chuùng ta ñoïc thaáy: "Ngoâi baùu Thieân Chuùa taëng ban cho ngaøi seõ tröôøng toàn vaïn kyû, vöông tröôïng ngaøi, vöông tröôïng coâng minh"[5]. Coù nhieàu ñoaïn töông töï, nhöng coù moät ñoaïn maø Ñöùc Kitoâ ñöôïc chæ roõ hôn nöõa. ÔÛ ñoù tieân baùo raèng vöông quoác cuûa Ngöôøi seõ voâ bieân, vaø seõ ñöôïc laøm giaøu baèng coâng lyù vaø hoøa bình: "Trieàu ñaïi Ngöôøi, ñua nôû hoa coâng lyù vaø thaùi bình thònh trò tôùi ngaøy nao tueá nguyeät chaúng coøn. Ngöôøi laøm baù chuû töø bieån naøy qua bieån noï, töø Soâng Caû ñeán taän cuøng coõi ñaát"[6].
9. Lôøi chöùng cuûa caùc ngoân söù coøn phong phuù hôn nöõa. Lôøi tieân tri cuûa Isaia raát quen thuoäc: "Vì moät treû thô ñaõ chaøo ñôøi ñeå cöùu ta, moät ngöôøi con ñaõ ñöôïc ban taëng cho ta. Ngöôøi gaùnh vaùc quyeàn bính treân vai, danh hieäu cuûa Ngöôøi laø Coá Vaán kyø dieäu, Thaàn Linh duõng maõnh, ngöôøi Cha muoân thuôû, Thuû Laõnh hoaø bình. Ngöôøi seõ môû roäng quyeàn bính, vaø laäp neàn hoaø bình voâ taän cho ngai vaøng vaø vöông quoác cuûa vua Ñavít. Ngöôøi seõ laøm cho vöông quoác ñöôïc kieân coá vöõng beàn treân neàn taûng chính tröïc coâng minh, töø nay cho ñeán maõi muoân ñôøi"[7]. Caùc ngoân söù khaùc ñoàng yù vôùi Isaia. Gieâreâmia tieân baùo "maàm gioáng coâng chính" töø nhaø Ñavít - Con cuûa Ñavít seõ trò vì nhö Vua, "seõ laø ngöôøi khoân ngoan taøi gioûi trong xöù sôû, vua seõ thi haønh ñieàu chính tröïc coâng minh."[8] Ñanien cuõng thoâng baùo vöông quoác maø Thieân Chuùa treân trôøi seõ thieát laäp, "khoâng bao giôø bò tieâu dieät, ñeán muoân ñôøi noù seõ ñöùng vöõng."[9] Vaø oâng laïi noùi: "Trong nhöõng thò kieán ban ñeâm, toâi maûi nhìn thì kìa: coù ai nhö moät Con Ngöôøi ñang ngöï giaù maây trôøi maø ñeán. Ngöôøi tieán laïi gaàn beân Ñaáng Laõo Thaønh vaø ñöôïc daãn ñöa tôùi trình dieän. Ñaáng Laõo Thaønh trao cho Ngöôøi quyeàn thoáng trò, vinh quang vaø vöông vò; muoân ngöôøi thuoäc moïi daân toäc, quoác gia vaø ngoân ngöõ ñeàu phaûi phuïng söï Ngöôøi. Quyeàn thoáng trò cuûa Ngöôøi laø quyeàn vónh cöûu, khoâng bao giôø mai moät; vöông quoác cuûa Ngöôøi seõ chaúng heà suy vong."[10] Lôøi tieân tri cuûa Dacaria veà Vua nhaân töø "ngoài treân löng löøa, moät con löøa con vaãn coøn theo meï" vaøo Gieârusalem nhö "Ñaáng Chính Tröïc, Ñaáng Toaøn Thaéng," giöõa tieáng hoø reo cuûa ñaùm ñoâng,[11] ñaõ ñöôïc chính caùc thaùnh söû chöùng thöïc laø ñaõ öùng nghieäm.
10. Chính giaùo lyù veà Vöông quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ maø toâi ñaõ tìm thaáy trong Cöïu öôùc coøn ñöôïc giaûng daïy vaø khaúng ñònh roõ raøng hôn nöõa trong Taân öôùc. Khi loan baùo cho Ñöùc Trinh Nöõ raèng ngöôøi seõ sinh moät Con Trai, thieân söù noùi raèng: "Ñöùc Chuùa laø Thieân Chuùa seõ ban cho Ngöôøi ngai vaøng vua Ñavít, toå tieân Ngöôøi. Ngöôøi seõ trò vì nhaø Giacoùp ñeán muoân ñôøi, vaø trieàu ñaïi cuûa Ngöôøi seõ voâ cuøng voâ taän."[12]
11. Hôn nöõa, chính Chuùa Kitoâ töï mình noùi veà quyeàn uy vöông quyeàn cuûa Ngöôøi: trong baøi giaûng cuoái cuøng cuûa Ngöôøi, noùi veà phaàn thöôûng vaø hình phaït seõ laø phaàn roãi vónh cöûu cuûa ngöôøi coâng chính vaø keû bò nguyeàn ruûa; trong caâu traû lôøi vôùi vieân quan toaø La Maõ, ngöôøi coâng khai hoûi Ngaøi coù phaûi laø Vua hay khoâng; sau khi phuïc sinh, khi trao cho caùc Toâng ñoà söù maïng giaûng daïy vaø röûa toäi cho muoân daân, Ngöôøi ñaõ nhaân cô hoäi xöng mình laø Vua,[13] xaùc nhaän danh hieäu moät caùch coâng khai,[14] vaø long troïng tuyeân boá raèng moïi quyeàn naêng ñaõ ñöôïc ban cho Ngöôøi treân trôøi vaø döôùi ñaát.[15] Nhöõng lôøi naøy chæ coù theå ñöôïc hieåu laø ñeå chæ söï vó ñaïi cuûa quyeàn naêng Ngöôøi, phaïm vi voâ taän cuûa vöông quoác Ngöôøi. Vaäy thì coù gì laï khi Ñaáng maø Thaùnh Gioan goïi laø "Thuû Laõnh moïi vöông ñeá traàn gian"[16] laïi xuaát hieän trong thò kieán cuûa Toâng ñoà veà töông lai nhö Ñaáng "mang moät danh hieäu vieát treân aùo choaøng vaø treân veá: "Vua caùc vua, Chuùa caùc chuùa".[17] Chuùa Kitoâ chính laø Ñaáng maø Chuùa Cha "ñaõ ñaët Ngöôøi laøm Ñaáng thöøa höôûng muoân vaät muoân loaøi";[18] vì "Ñöùc Kitoâ phaûi naém vöông quyeàn cho ñeán khi Thieân Chuùa ñaët moïi thuø ñòch döôùi chaân Ngöôøi."[19]
12. Vaäy thaät laø ñuùng ñaén, xeùt theo giaùo huaán chung cuûa caùc saùch thaùnh, raèng Giaùo hoäi Coâng giaùo, laø vöông quoác cuûa Chuùa Kitoâ treân traàn gian, ñöôïc ñònh saün ñeå truyeàn baù cho moïi ngöôøi vaø moïi daân toäc, neân vôùi moïi daáu hieäu toân kính, chaøo ñoùn Ñaáng Khôûi xöôùng vaø Ñaáng Saùng laäp mình trong Phuïng vuï haèng naêm nhö laø Vua vaø laø Chuùa, vaø nhö Vua caùc vua. Thöïc vaäy, Giaùo hoäi ñaõ duøng nhöõng danh xöng naøy, dieãn ñaït cuøng moät yù töôûng baèng söï ña daïng tuyeät vôøi cuûa ngoân ngöõ, caû trong caùc thaùnh vònh coå xöa laãn trong caùc Saùch leã. Ngaøy nay, Giaùo hoäi vaãn duøng chuùng haøng ngaøy trong nhöõng lôøi caàu nguyeän coâng khai daâng leân Thieân Chuùa, vaø khi tieán daâng Hy leã Con Chieân Voâ tyø veát. Söï hoøa hôïp hoaøn haûo cuûa Phuïng vuï Ñoâng phöông vôùi Phuïng vuï cuûa chuùng ta trong lôøi ca tuïng lieân læ Chuùa Kitoâ Vua moät laàn nöõa chöùng minh chaân lyù cuûa ñònh ñeà: Legem credendi lex statuit supplicandi, töùc laø chính phuïng vuï aán ñònh quy luaät cho ñieàu chuùng ta tin.
13. Neàn taûng quyeàn naêng vaø phaåm giaù cuûa Chuùa chuùng ta ñöôïc Thaùnh Cyril thaønh Alexandria chæ roõ moät caùch ñuùng ñaén. Ngaøi noùi: "Ñöùc Kitoâ coù quyeàn cai trò moïi thuï taïo, moät quyeàn khoâng bò cöôõng ñoaït hay chieám ñoaït, nhöng thuoäc veà baûn chaát vaø baûn tính cuûa Ngöôøi."[20] Vöông quyeàn cuûa Ngöôøi ñöôïc thieát laäp treân maàu nhieäm hieäp nhaát ngoâi vò khoân taû. Töø ñoù, khoâng nhöõng Chuùa Kitoâ phaûi ñöôïc caùc thieân thaàn vaø loaøi ngöôøi thôø phöôïng, maø coøn vì laø Con Ngöôøi, thieân thaàn vaø loaøi ngöôøi phaûi phuïc tuøng Ngöôøi vaø coâng nhaän vöông quyeàn cuûa Ngöôøi; nhôø hieäp nhaát ngoâi vò, Chuùa Kitoâ coù quyeàn naêng treân muoân loaøi. Nhöng moät yù töôûng coøn phaûi ñem laïi cho chuùng ta nieàm vui vaø an uûi lôùn lao hôn nöõa, ñoù laø: Ñöùc Kitoâ laø Vua cuûa chuùng ta khoâng chæ do quyeàn töï nhieân maø coøn do quyeàn thuû ñaéc, vì Ngöôøi laø Ñaáng Cöùu Chuoäc chuùng ta. Neáu coù ai queân nhöõng gì Ñaáng Cöùu Chuoäc ñaõ chòu vì hoï, coù theå nhôù laïi lôøi: "Anh em haõy bieát raèng khoâng phaûi nhôø nhöõng cuûa choùng hö naùt nhö vaøng hay baïc maø anh em ñaõ ñöôïc cöùu thoaùt. Nhöng anh em ñaõ ñöôïc cöùu chuoäc nhôø böûu huyeát cuûa Con Chieân veïn toaøn, voâ tyø tích, laø Ñöùc Kitoâ."[21] Chuùng ta khoâng coøn thuoäc veà chính mình nöõa, vì Ñöùc Kitoâ ñaõ chuoäc chuùng ta "vôùi giaù ñaét";[22] chính thaân xaùc chuùng ta cuõng laø "caùc chi theå cuûa Ñöùc Kitoâ."[23]
14. Toâi xin toùm löôïc giaûi thích baûn chaát vaø yù nghóa cuûa quyeàn bính cuûa Ñöùc Kitoâ. Khoâng caàn phaûi noùi nhieàu, quyeàn bính aáy bao goàm ba quyeàn naêng thieát yeáu taïo neân söï laøm chuû. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh roõ raøng qua caùc chöùng töø Kinh thaùnh ñaõ daãn veà quyeàn baù chuû toaøn coõi cuûa Ñaáng Cöùu Chuoäc chuùng ta; hôn nöõa, ñaây coøn laø moät tín ñieàu: Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñöôïc ban cho loaøi ngöôøi, khoâng chæ laø Ñaáng Cöùu Chuoäc, maø coøn laø Ñaáng laäp luaät, Ñaáng maø chuùng ta phaûi vaâng phuïc.[24] Caùc Phuùc aâm khoâng nhöõng keå raèng Ngöôøi laäp ra caùc giôùi raên, maø coøn trình baøy Ngöôøi ñang thöïc hieän vieäc laäp luaät aáy. Nhöõng ai tuaân giöõ caùc luaät aáy baøy toû loøng meán ñoái vôùi vò Thaày Thaàn Linh cuûa mình, vaø Ngöôøi höùa raèng hoï seõ luoân ôû trong tình thöông cuûa Ngöôøi.[25] Ngöôøi ñaõ nhaän quyeàn xeùt xöû töø Chuùa Cha, khi daân Do Thaùi caùo buoäc Ngöôøi phaïm luaät Sabaùt vì chöõa laønh moät ngöôøi beänh laï luøng: "Chuùa Cha khoâng xeùt xöû moät ai, nhöng ñaõ ban cho ngöôøi Con moïi quyeàn xeùt xöû."[26] Trong quyeàn naøy bao haøm caû quyeàn thöôûng phaït taát caû nhöõng ngöôøi coøn soáng, vì quyeàn thöôûng phaït khoâng theå taùch rôøi quyeàn xeùt xöû. Quyeàn haønh phaùp cuõng thuoäc veà Ñöùc Kitoâ, bôûi taát caû ñeàu phaûi vaâng theo meänh leänh cuûa Ngöôøi; khoâng ai coù theå thoaùt khoûi, cuõng nhö khoâng theå traùnh caùc hình phaït maø Ngöôøi ñaõ aán ñònh."
15. Vöông quoác naøy mang tính thieâng lieâng vaø lieân quan ñeán nhöõng ñieàu thuoäc linh. Caùc trích daãn Kinh thaùnh treân ñaõ chöùng minh roõ ñieàu naøy, vaø chính haønh ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ cuõng xaùc nhaän. Nhieàu laàn, khi ngöôøi Do Thaùi vaø caû caùc Toâng ñoà laàm töôûng raèng Ñaáng Kitoâ seõ khoâi phuïc quyeàn töï do vaø vöông quoác Israel, Ngöôøi ñaõ baùc boû vaø phuû nhaän ñieàu ñoù. Khi ñaùm ñoâng vaây quanh Ngöôøi vôùi söï ngöôõng moä vaø muoán toân Ngöôøi laøm Vua, Ngöôøi traùnh nhaän vinh döï vaø tìm söï an toaøn baèng caùch boû ñi. Tröôùc quan toaø La Maõ, Ngöôøi tuyeân boá raèng vöông quoác cuûa Ngöôøi khoâng thuoäc veà theá gian naøy. Caùc Tin möøng trình baøy vöông quoác naøy laø nôi con ngöôøi chuaån bò böôùc vaøo baèng vieäc saùm hoái, vaø thöïc söï khoâng theå vaøo ñöôïc neáu khoâng nhôø ñöùc tin vaø pheùp röûa toäi, duø laø nghi thöùc beân ngoaøi, nhöng laïi bieåu thò vaø taïo ra söï taùi sinh noäi taâm. Vöông quoác naøy ñoái laäp vôùi vöông quoác cuûa Satan vaø quyeàn löïc boùng toái. Noù ñoøi hoûi caùc tín höõu tinh thaàn töø boû cuûa caûi vaø nhöõng thöù traàn gian, vaø coù moät tinh thaàn nhaân haäu. Hoï phaûi khao khaùt coâng lyù, vaø hôn theá nöõa, phaûi bieát töø boû mình vaø vaùc Thaäp giaù.
16. Chuùa Kitoâ, trong tö caùch laø Ñaáng Cöùu Chuoäc chuùng ta, ñaõ chuoäc Hoäi thaùnh baèng chính maùu cuûa Ngöôøi; nhö vò tö teá, Ngöôøi ñaõ daâng mình, vaø vaãn tieáp tuïc daâng mình laøm hy leã cho toäi loãi cuûa chuùng ta. Vaäy chaúng phaûi roõ raøng, phaåm giaù vöông quyeàn cuûa Ngöôøi ñoàng thôøi tham döï vaøo caû hai chöùc vuï naøy sao?
17. Maët khaùc, seõ laø moät sai laàm nghieâm troïng neáu noùi raèng Chuùa Kitoâ khoâng coù baát cöù quyeàn haønh naøo trong caùc vaán ñeà traàn theá, vì nhôø quyeàn toái thöôïng treân moïi thuï taïo ñöôïc Chuùa Cha trao cho, taát caû moïi söï ñeàu naèm trong quyeàn naêng cuûa Ngöôøi. Tuy nhieân, trong cuoäc soáng traàn gian, Ngöôøi ñaõ kieàm cheá khoâng thöïc thi quyeàn ñoù, vaø maëc duø chính Ngöôøi khoâng ham muoán hoaëc quan taâm ñeán cuûa caûi traàn gian, Ngöôøi cuõng khoâng, vaø ngaøy nay cuõng khoâng, can thieäp vaøo nhöõng ai ñang sôû höõu chuùng. Non eripit mortalia qui regna dat caelestia - Ngöôøi ban vöông quyeàn thieân quoác khoâng laáy ñi nhöõng gì thuoäc veà theá gian.[27]
18. Nhö vaäy, quyeàn bính cuûa Ñaáng Cöùu Chuoäc chuùng ta bao truøm taát caû nhaân loaïi. Theo lôøi cuûa vò tieàn nhieäm cuûa toâi, Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIII: "Vöông quyeàn cuûa Ngöôøi khoâng chæ bao goàm quoác gia Coâng giaùo, khoâng chæ nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa toäi, duø veà lyù maø thuoäc Hoäi thaùnh, nhöng ñaõ bò laïc höôùng bôûi laàm loãi, hoaëc ñaõ bò taùch ra khoûi Hoäi thaùnh vì ly giaùo, maø coøn bao goàm taát caû nhöõng ai ngoaøi ñöùc tin Kitoâ; theá neân thöïc söï toaøn theå nhaân loaïi ñeàu chòu quyeàn löïc cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ."[28] Khoâng coù söï khaùc bieät naøo trong vaán ñeà naøy giöõa caù nhaân vaø gia ñình hay Nhaø nöôùc; vì taát caû con ngöôøi, duø taäp theå hay rieâng leû, ñeàu döôùi quyeàn cai trò cuûa Ñöùc Kitoâ. Trong Ngöôøi coù ôn cöùu roãi cho moãi caù nhaân, trong Ngöôøi coù ôn cöùu roãi cho toaøn xaõ hoäi. "Khoâng coù söï cöùu roãi naøo khaùc, vì khoâng coù teân naøo khaùc döôùi trôøi ñöôïc ban cho loaøi ngöôøi maø nhôø ñoù chuùng ta phaûi ñöôïc cöùu ñoä."[29] Ngöôøi laø taùc giaû cuûa haïnh phuùc vaø thònh vöôïng ñích thöïc cho moãi con ngöôøi vaø cho moïi daân toäc. "Vì moät daân toäc chæ haïnh phuùc khi coâng daân cuûa noù haïnh phuùc. Daân toäc laø gì neáu khoâng phaûi laø moät taäp hôïp nhöõng con ngöôøi soáng hoøa thuaän?"[30] Vì theá, neáu nhöõng nhaø caàm quyeàn muoán gìn giöõ quyeàn uy, thuùc ñaåy vaø gia taêng thònh vöôïng cho ñaát nöôùc, hoï khoâng theå boû qua nghóa vuï coâng khai laø toân kính vaø vaâng phuïc luaät leä cuûa Ñöùc Kitoâ. Nhöõng gì toâi ñaõ noùi hoài ñaàu trieàu ñaïi giaùo hoaøng veà söï suy giaûm quyeàn löïc coâng vaø thieáu toân troïng quyeàn aáy, cuõng ñuùng vaøo ngaøy nay: "Khi Thieân Chuùa vaø Chuùa Gieâsu Kitoâ bò loaïi khoûi ñôøi soáng chính trò, vôùi quyeàn löïc khoâng xuaát phaùt töø Thieân Chuùa maø töø con ngöôøi, neàn taûng cuûa quyeàn löïc ñoù ñaõ bò laáy maát, vì lyù do chính taïo neân söï phaân bieät giöõa keû cai trò vaø ngöôøi daân ñaõ bò loaïi boû. Haäu quaû laø xaõ hoäi loaøi ngöôøi ñang chao ñaûo ñeán bôø vöïc suïp ñoå, vì khoâng coøn neàn taûng vöõng chaéc vaø an toaøn nöõa."[31]
19. Moät khi con ngöôøi nhaän ra, caû trong ñôøi soáng rieâng tö laãn coâng coäng, raèng Chuùa Kitoâ laø Vua, xaõ hoäi cuoái cuøng seõ nhaän ñöôïc nhöõng phuùc laønh lôùn lao cuûa töï do thöïc söï, kyû luaät ñuùng ñaén, hoøa bình vaø hoøa hôïp. Chöùc vuï vöông quyeàn cuûa Chuùa Gieâsu trao cho quyeàn löïc con ngöôøi cuûa caùc hoaøng töû vaø nhaø caàm quyeàn moät yù nghóa toân giaùo; noù laøm cho boån phaän vaâng phuïc cuûa coâng daân trôû neân cao quyù. Chính vì lyù do naøy maø Thaùnh Phaoloâ, khi khuyeân daïy caùc ngöôøi vôï toân kính Chuùa Kitoâ nôi choàng mình, vaø noâ leä toân troïng Chuùa Kitoâ nôi chuû cuûa hoï, ñaõ caûnh baùo hoï phaûi vaâng phuïc nhöõng ngöôøi aáy khoâng phaûi nhö con ngöôøi, maø nhö nhöõng ngöôøi thay theá Chuùa Kitoâ; vì khoâng phuø hôïp khi nhöõng con ngöôøi ñöôïc Chuùa Kitoâ cöùu chuoäc laïi phuïc vuï caùc ñoàng loaïi cuûa mình. "Caùc ngöôi ñaõ ñöôïc chuoäc baèng moät giaù cao; ñöøng trôû thaønh noâ leä cuûa loaøi ngöôøi."[32] Neáu caùc hoaøng töû vaø quan toøa ñöôïc baàu moät caùch ñuùng ñaén nhaän thöùc raèng hoï cai trò, khoâng phaûi theo quyeàn rieâng cuûa mình, maø theo uûy quyeàn vaø thay maët Vua Thieân Chuùa, hoï seõ thi haønh quyeàn löïc moät caùch ñaïo ñöùc vaø khoân ngoan, hoï seõ laäp phaùp vaø thöïc thi phaùp luaät, luoân höôùng tôùi lôïi ích chung vaø phaåm giaù con ngöôøi cuûa ngöôøi daân. Keát quaû seõ laø hoøa bình vaø an oån beàn vöõng, vì seõ khoâng coøn nguyeân nhaân naøo gaây baát maõn. Ngöôøi ta seõ nhìn thaáy nôi vua hay nhaø cai trò cuûa mình nhöõng ngöôøi cuõng nhö hoï, coù theå chöa xöùng ñaùng hoaëc deã bò chæ trích, nhöng hoï seõ khoâng töø choái vaâng phuïc neáu nhaän ra trong hoï quyeàn löïc cuûa Chuùa Kitoâ laø Thieân Chuùa vaø laø Con ngöôøi. Hoøa bình vaø hoøa hôïp cuõng seõ ñöôïc thieát laäp; vì vôùi söï lan toûa vaø môû roäng toaøn caàu cuûa vöông quoác Chuùa Kitoâ, con ngöôøi seõ ngaøy caøng nhaän thöùc roõ hôn moái lieân keát gaén boù hoï vôùi nhau, vaø vì vaäy nhieàu xung ñoät seõ ñöôïc ngaên ngöøa hoaøn toaøn hoaëc ít nhaát möùc ñoä cay ñaéng cuûa chuùng seõ giaûm ñi.
20. Neáu vöông quoác Chuùa Kitoâ, nhö leõ phaûi, bao truøm taát caû caùc daân toäc döôùi quyeàn cai trò cuûa mình, thì döôøng nhö khoâng coù lyù do gì ñeå chuùng ta tuyeät voïng veà vieäc thaáy ñöôïc hoøa bình maø Vua Hoøa bình ñaõ ñeán mang laïi cho traàn gian - Ñaáng ñeán ñeå hoøa giaûi moïi söï, Ñaáng ñeán khoâng phaûi ñeå ñöôïc phuïc vuï maø ñeå phuïc vuï, Ñaáng, maëc duø laø Chuùa cuûa muoân loaøi, ñaõ hieán thaân cho chuùng ta laøm göông maãu cuûa khieâm nhöôøng, vaø vôùi luaät caên baûn cuûa Ngaøi ñaõ keát hôïp ñieàu raên veà baùc aùi; Ngaøi cuõng ñaõ noùi: "AÙch ta eâm aùi vaø gaùnh ta nheï nhaøng." OÂi, haïnh phuùc bieát bao neáu taát caû moïi ngöôøi, caù nhaân, gia ñình vaø daân toäc, ñeàu ñeå mình ñöôïc cai trò bôûi Chuùa Kitoâ! "Roài cuoái cuøng," nhö lôøi vò tieàn nhieäm cuûa toâi, Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIII, ñaõ noùi caùch ñaây 25 naêm vôùi caùc giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ, "roài cuoái cuøng nhieàu tai hoïa seõ ñöôïc chöõa laønh; luaät phaùp seõ laáy laïi uy quyeàn tröôùc kia; hoøa bình vôùi moïi phuùc laønh seõ ñöôïc phuïc hoài. Con ngöôøi seõ caát göôm vaø boû vuõ khí xuoáng khi taát caû töï do thöøa nhaän vaø vaâng phuïc quyeàn löïc cuûa Chuùa Kitoâ, vaø moïi mieäng löôõi seõ tuyeân xöng raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ ñang hieån vinh cuøng Thieân Chuùa Cha."[33]
21. Ñeå nhöõng phuùc laønh naøy coù theå doài daøo vaø laâu beàn trong xaõ hoäi Kitoâ giaùo, caàn thieát raèng vöông quyeàn cuûa Ñaáng Cöùu Theá cuûa chuùng ta ñöôïc nhaän bieát vaø hieåu roõ caøng roäng raõi caøng toát, vaø ñeå ñaït muïc ñích naøy, khoâng gì toát hôn laø thieát laäp moät leã rieâng kính möøng Vöông quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ. Vì con ngöôøi ñöôïc daïy doã veà caùc chaân lyù ñöùc tin, vaø ñöôïc daãn tôùi nhaän thöùc saâu saéc hôn veà nieàm vui noäi taâm cuûa ñôøi soáng toân giaùo qua vieäc cöû haønh haèng naêm caùc maàu nhieäm thaùnh thieän, hieäu quaû hôn baát kyø tuyeân boá chính thöùc naøo veà giaùo huaán cuûa Hoäi thaùnh. Nhöõng tuyeân boá aáy thöôøng chæ ñeán ñöôïc vôùi moät soá ít tín höõu, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi hieåu bieát; coøn caùc leã hoäi chaïm tôùi taát caû; tuyeân boá noùi moät laàn, leã hoäi noùi haøng naêm - thöïc ra, vónh vieãn. Giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi aûnh höôûng chuû yeáu ñeán trí oùc; caùc ngaøy leã aûnh höôûng caû trí oùc laãn con tim, vaø coù taùc duïng toát cho toaøn boä baûn chaát con ngöôøi. Con ngöôøi bao goàm thaân xaùc vaø linh hoàn, vaø caàn nhöõng leã hoäi beân ngoaøi naøy ñeå caùc nghi leã thieâng lieâng, vôùi taát caû veû ñeïp vaø söï ña daïng cuûa chuùng, khích leä ngöôøi ta uoáng saâu hôn töø nguoàn giaûng daïy cuûa Thieân Chuùa, ñeå bieán noù thaønh moät phaàn cuûa chính mình, vaø söû duïng noù coù lôïi cho ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa mình.
22. Thaät vaäy, lòch söû cho chuùng ta thaáy raèng trong suoát caùc thôøi ñaïi, nhöõng leã hoäi naøy ñaõ ñöôïc thieát laäp noái tieáp nhau tuøy theo nhu caàu hoaëc lôïi ích cuûa daân Chuùa: khi hoï caàn söùc maïnh ñeå ñoái maët vôùi nguy cô chung, khi hoï bò taán coâng bôûi nhöõng dò giaùo ngaám ngaàm, khi hoï caàn ñöôïc khích leä ñeå suy nghó soát saéng veà moät maàu nhieäm ñöùc tin hay moät aân phuùc thieâng lieâng naøo ñoù. Nhö vaäy, vaøo nhöõng ngaøy ñaàu cuûa kyû nguyeân Kitoâ giaùo, khi daân Chuùa ñang chòu söï baùch haïi taøn nhaãn, vieäc toân kính caùc vò töû ñaïo ñaõ ñöôïc baét ñaàu, theo lôøi Thaùnh Augustinoâ, "ñeå caùc leã hoäi cuûa caùc vò töû ñaïo coù theå khích leä con ngöôøi ñeán ôn töû ñaïo."[34] Nhöõng vinh döï phuïng vuï daønh cho caùc thöøa sai, trinh nöõ vaø goaù phuï ñaõ ñem laïi keát quaû kyø dieäu trong vieäc taêng theâm loøng haêng haùi soáng ñöùc haïnh, ñieàu caàn thieát ngay caû trong thôøi bình. Nhöng coøn hieäu quaû hôn nöõa laø caùc leã hoäi ñöôïc thieát laäp ñeå toân kính Ñöùc Trinh nöõ Maria. Nhôø ñoù, con ngöôøi khoâng nhöõng lôùn leân trong loøng suøng kính vôùi Meï Thieân Chuùa nhö moät Ñaáng baàu cöû luoân hieän dieän, maø coøn trong tình yeâu daønh cho Meï nhö moät ngöôøi meï ñöôïc Ñaáng Cöùu Theá ñeå laïi cho hoï. Trong nhöõng aân phuùc phaùt sinh töø söï toân kính coâng khai vaø hôïp phaùp daønh cho Ñöùc Meï vaø caùc thaùnh, khoâng theå khoâng keå ñeán vieäc Giaùo hoäi ñöôïc mieãn nhieãm hoaøn toaøn vaø laâu daøi khoûi sai laàm vaø dò giaùo. Chuùng ta coù theå ngöôõng moä trong ñieàu naøy söï khoân ngoan tuyeät vôøi cuûa Thieân Chuùa Quan phoøng, Ñaáng, luoân mang laïi ñieàu thieän töø ñieàu aùc, ñaõ töø thôøi naøy sang thôøi khaùc ñeå cho ñöùc tin vaø loøng soát saéng cuûa con ngöôøi yeáu ñi, vaø cho pheùp chaân lyù Coâng giaùo bò taán coâng bôûi nhöõng giaùo thuyeát sai laàm, nhöng luoân vôùi keát quaû laø söï thaät sau ñoù laïi toûa saùng röïc rôõ hôn, vaø ñöùc tin cuûa con ngöôøi, ñöôïc ñaùnh thöùc töø côn meâ nguû, laïi böøng leân maïnh meõ hôn tröôùc.
23. Nhöõng leã hoäi ñöôïc ñöa vaøo phuïng vuï trong nhöõng naêm gaàn ñaây cuõng coù nguoàn goác töông töï, vaø ñaõ mang laïi keát quaû töông töï. Khi loøng toân kính vaø suøng kính ñoái vôùi Bí tích Thaùnh Theå trôû neân nguoäi laïnh, leã Mình Maùu Thaùnh Chuùa Gieâsu ñöôïc thieát laäp, ñeå qua caùc cuoäc röôùc troïng theå vaø caùc giôø caàu nguyeän keùo daøi taùm ngaøy, moïi ngöôøi coù theå ñöôïc daãn trôû laïi ñeå coâng khai toân vinh Chuùa Kitoâ. Töông töï, leã Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu ñöôïc thieát laäp vaøo thôøi ñieåm con ngöôøi bò aùp böùc bôûi söï nghieâm khaéc u buoàn cuûa chuû nghóa Jansen, ñieàu ñaõ laøm loøng hoï trôû neân laïnh nhaït, vaø ngaên hoï ra khoûi tình yeâu Thieân Chuùa vaø hy voïng cöùu roãi.
24. Neáu toâi ñònh raèng toaøn theå theá giôùi Coâng giaùo phaûi toân kính Chuùa Kitoâ laø Vua, toâi seõ ñaùp öùng nhu caàu cuûa thôøi ñaïi hieän nay, ñoàng thôøi cung caáp moät phöông thuoác tuyeät vôøi cho caên beänh ñang lan traøn trong xaõ hoäi. Toâi muoán nhaéc ñeán caên beänh baøi giaùo só, vôùi nhöõng sai laàm vaø hoaït ñoäng baát kính cuûa noù. Thaàn khí xaáu xa naøy, nhö caùc Hieàn huynh ñaùng kính bieát roõ, khoâng xuaát hieän trong moät ngaøy; noù ñaõ aån mình laâu daøi döôùi beà maët xaõ hoäi. Quyeàn uy cuûa Chuùa Kitoâ treân taát caû caùc daân toäc ñaõ bò töø choái. Quyeàn maø Giaùo hoäi coù töø chính Chuùa Kitoâ, ñeå daïy doã loaøi ngöôøi, ñeå laäp luaät, ñeå cai quaûn caùc daân toäc trong taát caû nhöõng gì lieân quan ñeán ôn cöùu ñoä ñôøi ñôøi cuûa hoï, quyeàn ñoù ñaõ bò phuû nhaän. Daàn daàn, toân giaùo cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc ví nhö nhöõng toân giaùo giaû vaø bò ñaët moät caùch nhuïc nhaõ ngang baèng vôùi chuùng. Noù sau ñoù bò ñaët döôùi quyeàn löïc cuûa nhaø nöôùc vaø ñöôïc dung thöù nhieàu hay ít tuøy theo yù muoán cuûa caùc hoaøng ñeá vaø quan quyeàn. Moät soá ngöôøi coøn ñi xa hôn, muoán thieát laäp thay theá toân giaùo cuûa Thieân Chuùa baèng moät toân giaùo töï nhieân, goàm moät soá tình caûm baåm sinh trong loøng ngöôøi. Thaäm chí coù nhöõng daân toäc nghó raèng hoï coù theå boû qua Thieân Chuùa, vaø toân giaùo cuûa hoï neân bao goàm söï baát kính vaø lô laø Thieân Chuùa. Söï noåi loaïn cuûa caù nhaân vaø caùc quoác gia choáng laïi quyeàn uy cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ daãn ñeán nhöõng haäu quaû ñaùng tieác. Toâi ñaõ than tieác ñieàu naøy trong Toâng thö Ubi arcano; hoâm nay toâi cuõng than tieác: nhöõng maàm moáng chia reõ ñöôïc gieo raéc khaép nôi; nhöõng moái thuø haèn vaø ganh gheùt giöõa caùc daân toäc, vaãn coøn caûn trôû quaù nhieàu coâng vieäc hoøa bình; loøng tham voâ ñoä, thöôøng ñöôïc che ñaäy döôùi voû boïc tinh thaàn coâng coäng vaø yeâu nöôùc, vaø phaùt sinh voâ soá tranh chaáp caù nhaân; söï ích kyû muø quaùng vaø thaùi quaù, khieán con ngöôøi chæ tìm kieám tieän lôïi vaø lôïi ích rieâng, vaø ño moïi söï baèng nhöõng tieâu chuaån ñoù; khoâng coù hoøa bình trong gia ñình, vì con ngöôøi queân hoaëc boû qua boån phaän; söï thoáng nhaát vaø oån ñònh cuûa gia ñình bò suy yeáu; xaõ hoäi, noùi chung, bò lung lay taän neàn taûng vaø treân con ñöôøng daãn ñeán huûy dieät. Tuy nhieân, toâi tin chaéc raèng leã Chuùa Kitoâ Vua, maø trong töông lai seõ ñöôïc cöû haønh haøng naêm, coù theå thuùc ñaåy söï trôû laïi cuûa xaõ hoäi vôùi Ñaáng Cöùu Theá ñaày loøng thöông xoùt cuûa chuùng ta. Traùch nhieäm cuûa caùc tín höõu Coâng giaùo laø laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå mang laïi keát quaû toát ñeïp naøy. Tuy nhieân, nhieàu ngöôøi trong soá hoï khoâng coù ñòa vò trong xaõ hoäi cuõng nhö quyeàn uy maø nhöõng ngöôøi mang ngoïn ñuoác chaân lyù ñaùng ra phaûi coù. Tình traïng naøy coù theå ñöôïc giaûi thích phaàn naøo bôûi söï chaäm chaïp vaø nhuùt nhaùt cuûa nhöõng ngöôøi toát, nhöõng ngöôøi ngaïi va chaïm hoaëc chæ choáng traû yeáu ôùt; do ñoù, keû thuø cuûa Giaùo hoäi trôû neân taùo baïo hôn trong caùc cuoäc taán coâng. Nhöng neáu caùc tín höõu hieåu chung raèng hoï luoân phaûi duõng caûm chieán ñaáu döôùi ngoïn côø cuûa Chuùa Kitoâ Vua cuûa hoï, ñöôïc khích leä bôûi nhieät huyeát toâng ñoà, thì hoï seõ coá gaéng ñem nhöõng traùi tim cay ñaéng vaø xa caùch trôû laïi vôùi Chuùa, vaø seõ duõng caûm baûo veä quyeàn lôïi cuûa Ngaøi.
25. Hôn nöõa, vieäc cöû haønh haøng naêm vaø phoå quaùt leã Chuùa Kitoâ Vua seõ höôùng söï chuù yù ñeán nhöõng tai haïi maø chuû nghóa choáng giaùo quyeàn ñaõ gaây ra cho xaõ hoäi, khi noù loâi keùo con ngöôøi xa rôøi Chuùa Kitoâ, ñoàng thôøi cuõng goùp phaàn nhieàu trong vieäc khaéc phuïc nhöõng tai haïi aáy. Khi caùc daân toäc xuùc phaïm danh Chuùa Cöùu Theá yeâu daáu cuûa chuùng ta baèng caùch loaïi boû moïi nhaéc ñeán Ngaøi trong caùc hoäi nghò vaø nghò vieän, chuùng ta caøng phaûi coâng khai tuyeân xöng phaåm giaù vaø quyeàn uy cuûa Ngaøi, caøng phaûi khaúng ñònh quyeàn lôïi cuûa Ngaøi moät caùch phoå quaùt hôn.
26. Con ñöôøng ñaõ ñöôïc chuaån bò moät caùch haïnh phuùc vaø ñaày söï quan phoøng cho vieäc cöû haønh leã naøy keå töø cuoái theá kyû tröôùc. Ai cuõng bieát raèng vieäc suøng kính naøy ñaõ laø chuû ñeà cuûa nhöõng nghieân cöùu uyeân baùc trong nhieàu cuoán saùch xuaát baûn khaép nôi treân theá giôùi, vieát baèng nhieàu ngoân ngöõ khaùc nhau. Vöông quyeàn vaø uy löïc cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ ñöôïc coâng nhaän trong phong tuïc ñaïo ñöùc, ñöôïc nhieàu gia ñình thöïc haønh, laø hieán daâng chính mình cho Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu; khoâng chæ caùc gia ñình thöïc hieän vieäc hieán daâng naøy, maø caû caùc daân toäc vaø vöông quoác cuõng vaäy. Thöïc teá, toaøn theå nhaân loaïi ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIII, trong Naêm thaùnh 1900, hieán daâng cho Thaùnh Taâm Chuùa. Cuõng caàn löu yù raèng nhieàu vieäc ñaõ ñöôïc thöïc hieän ñeå coâng nhaän quyeàn uy cuûa Chuùa Kitoâ treân xaõ hoäi qua caùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå thöôøng xuyeân dieãn ra trong thôøi ñaïi chuùng ta. Nhöõng Ñaïi hoäi naøy taïo cô hoäi cho giaùo daân cuûa töøng giaùo phaän, ñòa haït hay quoác gia, vaø cho caû theá giôùi, cuøng nhau suøng kính vaø thôø laïy Chuùa Kitoâ Vua aån hieän döôùi caùc hình Thaùnh Theå. Qua caùc baøi giaûng taïi caùc cuoäc hoïp vaø trong caùc nhaø thôø, qua vieäc thôø laïy coâng khai Bí tích Thaùnh Theå vaø caùc cuoäc röôùc troïng theå, con ngöôøi cuøng hieäp nhaát trong vieäc toân vinh Chuùa Kitoâ, Ñaáng maø Thieân Chuùa ñaõ ban cho hoï laøm Vua. Chính nhôø söï soi daãn thaàn linh maø daân Chuùa ñem Ngaøi ra khoûi nôi aån mình thaàm laëng trong nhaø thôø, vaø röôùc Ngaøi ñi qua caùc ñöôøng phoá cuûa thaønh phoá, ñeå Ñaáng maø con ngöôøi töøng töø choái tieáp nhaän khi Ngaøi ñeán vôùi nhöõng ngöôøi cuûa Ngaøi, giôø ñaây ñöôïc nhaän ñaày ñuû quyeàn uy vöông giaû cuûa mình.
27. Ñeå thöïc hieän troïn veïn keá hoaïch maø toâi ñaõ ñeà caäp, Naêm thaùnh, hieän ñang tieán daàn ñeán keát thuùc, mang ñeán cô hoäi toát nhaát coù theå. Trong naêm naøy, Thieân Chuùa giaøu loøng thöông xoùt ñaõ naâng taâm trí vaø con tim cuûa caùc tín höõu leân ñeå suy ngaém nhöõng aân phuùc treân trôøi vöôït quaù moïi hieåu bieát, hoaëc phuïc hoài hoï moät laàn nöõa trong aân suûng cuûa Ngaøi, hoaëc khích leä hoï moät laàn nöõa noã löïc vöôn tôùi nhöõng ôn cao quyù hôn, ñoàng thôøi ñaët ñoâi chaân hoï vöõng chaéc hôn treân ñöôøng loái coâng chính. Do ñoù, duø toâi xeùt ñeán bieát bao lôøi caàu nguyeän ñaõ ñöôïc göûi ñeán toâi, hay nhìn vaøo nhöõng söï kieän cuûa Naêm thaùnh vöøa qua, toâi coù moïi lyù do ñeå nghó raèng thôøi ñieåm mong ñôïi cuoái cuøng ñaõ ñeán ñeå truyeàn raèng Chuùa Kitoâ ñöôïc suøng kính baèng moät leã ñaëc bieät nhö Vua cuûa toaøn nhaân loaïi. Trong naêm naøy, nhö toâi ñaõ noùi ôû ñaàu Thö naøy, Vò Vua Thieân Chuùa, thaät kyø dieäu trong moïi vieäc Ngaøi laøm, ñaõ ñöôïc toân vinh röïc rôõ, vì moät ñoaøn quaân khaùc cuûa Ngaøi ñaõ ñöôïc theâm vaøo haøng nguõ caùc thaùnh. Trong naêm naøy, nhaân loaïi ñaõ chöùng kieán nhöõng vieäc laï luøng vaø nhöõng coâng trình kyø laï, töø ñoù hoï hieåu vaø ngöôõng moä nhöõng chieán thaéng maø caùc nhaø thöøa sai ñaït ñöôïc trong coâng cuoäc rao truyeàn vöông quoác cuûa Ngaøi. Trong naêm naøy, qua vieäc long troïng cöû haønh kyû nieäm 1600 naêm Coâng ñoàng Niceâa, toâi ñaõ töôûng nieäm vieäc ñònh nghóa veà thaàn tính cuûa Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå, neàn taûng cho vöông quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ treân toaøn nhaân loaïi.
28. Do ñoù, vôùi thaåm quyeàn Toâng toøa, toâi thieát laäp leã Chuùa Gieâsu Kitoâ Vua ñeå ñöôïc cöû haønh haøng naêm treân toaøn theá giôùi vaøo Chuùa nhaät cuoái cuøng cuûa thaùng Möôøi - töùc Chuùa nhaät lieàn tröôùc leã Caùc thaùnh. Toâi cuõng truyeàn raèng vieäc hieán daâng nhaân loaïi cho Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, maø vò tieàn nhieäm ñaùng kính cuûa toâi, Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ X, ñaõ truyeàn phaûi laøm môùi haøng naêm, cuõng ñöôïc thöïc hieän haøng naêm vaøo ngaøy ñoù. Tuy nhieân, trong naêm nay, toâi muoán leã naøy ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 31 cuûa thaùng, ngaøy maø toâi seõ long troïng cöû haønh ñeå toân vinh vöông quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ, vaø truyeàn raèng vieäc hieán daâng naøy cuõng ñöôïc thöïc hieän ngay tröôùc söï hieän dieän cuûa toâi. Toâi thaáy raèng khoâng coù caùch naøo thích hôïp hôn ñeå keát thuùc Naêm thaùnh naøy, cuõng khoâng coù caùch naøo toát hôn ñeå bieåu loä loøng bieát ôn cuûa toâi vaø cuûa toaøn theá giôùi Coâng giaùo ñoái vôùi Chuùa Kitoâ, Vò Vua baát töû cuûa muoân ñôøi, veà nhöõng ôn phuùc ñaõ tuoân ñoå xuoáng cho toâi, cho Giaùo hoäi vaø cho toaøn theá giôùi Coâng giaùo trong thôøi gian thaùnh thieâng naøy.
29. Caùc Hieàn huynh khaû kính, toâi khoâng caàn phaûi giaûi thích daøi doøng lyù do taïi sao toâi ñaõ truyeàn raèng leã Chuùa Kitoâ Vua phaûi ñöôïc cöû haønh, beân caïnh nhöõng leã khaùc trong ñoù phaåm giaù vöông quyeàn cuûa Ngaøi ñaõ ñöôïc bieåu thò vaø toân kính. Chæ caàn löu yù raèng, maëc duø trong taát caû caùc leã cuûa Chuùa chuùng ta, ñoái töôïng cuûa söï thôø phöôïng laø Chuùa Kitoâ, song ñoái töôïng hình thöùc cuûa caùc leã ñoù vaãn hoaøn toaøn khaùc vôùi danh hieäu vaø phaåm giaù vöông quyeàn cuûa Ngaøi. Toâi ñaõ truyeàn leã naøy ñöôïc cöû haønh vaøo moät Chuùa nhaät ñeå khoâng chæ giaùo só thöïc hieän boån phaän cuûa mình baèng vieäc cöû haønh Thaùnh leã vaø ñoïc Phuïng vuï Caùc giôø, maø coøn ñeå giaùo daân, ñöôïc giaûi phoùng khoûi nhöõng coâng vieäc thöôøng nhaät, coù theå trong tinh thaàn thaùnh thieän vui möøng, toû baøy troïn veïn söï vaâng phuïc vaø thaàn phuïc ñoái vôùi Chuùa Kitoâ. Chuùa nhaät cuoái cuøng cuûa thaùng Möôøi döôøng nhö laø thôøi ñieåm thuaän tieän nhaát cho muïc ñích naøy, vì noù naèm ôû cuoái naêm phuïng vuï, vaø do ñoù leã Chuùa Kitoâ Vua ñaët vinh quang ñænh cao leân caùc maàu nhieäm ñôøi soáng Chuùa Kitoâ ñaõ ñöôïc töôûng nieäm trong naêm, vaø tröôùc khi cöû haønh chieán thaéng cuûa taát caû caùc thaùnh, chuùng ta coâng boá vaø taùn döông vinh quang cuûa Ñaáng chieán thaéng trong taát caû caùc thaùnh vaø taát caû nhöõng ngöôøi ñöôïc tuyeån choïn. Haõy xem ñoù laø boån phaän vaø traùch nhieäm cuûa caùc Hieàn huynh khaû kính, ñeå ñaûm baûo raèng caùc baøi giaûng ñöôïc giaûng daïy cho daân chuùng ôû moïi giaùo xöù, daïy hoï yù nghóa vaø taàm quan troïng cuûa leã naøy, ñeå hoï saép xeáp ñôøi soáng mình xöùng ñaùng laø nhöõng thaàn daân trung thaønh vaø vaâng phuïc cuûa Vò Vua Thieân Chuùa.
30. Baây giôø, caùc Hieàn huynh khaû kính, khi keát thuùc böùc thö naøy, toâi xin toùm löôïc ngaén goïn nhöõng aân phuùc maø toâi hy voïng vaø caàu nguyeän seõ tuoân ñoå xuoáng Giaùo hoäi, xaõ hoäi, vaø töøng tín höõu, nhö keát quaû cuûa vieäc suøng kính coâng khai Vöông quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ.
31. Khi chuùng ta toân kính phaåm giaù vöông quyeàn cuûa Chuùa Kitoâ, chaéc chaén con ngöôøi seõ ñöôïc nhaéc nhôû raèng Giaùo hoäi, ñöôïc Chuùa Kitoâ thieát laäp nhö moät xaõ hoäi troïn veïn, coù quyeàn töï nhieân vaø baát khaû xaâm phaïm ñoái vôùi söï töï do hoaøn toaøn, khoâng theå bò quyeàn löïc nhaø nöôùc chi phoái; vaø trong vieäc thöïc hieän nhieäm vuï maø Thieân Chuùa giao phoù cho Giaùo hoäi laø daïy doã, cai quaûn, vaø höôùng daãn nhöõng ai thuoäc vöông quoác Chuùa Kitoâ ñeán haïnh phuùc ñôøi ñôøi, Giaùo hoäi khoâng theå chòu söï thoáng trò cuûa baát kyø quyeàn löïc beân ngoaøi naøo. Nhaø nöôùc coù boån phaän phaûi môû roäng töï do töông töï cho caùc doøng tu vaø coäng ñoaøn nam nöõ, nhöõng ngöôøi mang ñeán söï giuùp ñôõ voâ giaù cho caùc giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi baèng vieäc lao ñoäng ñeå môû roäng vaø thieát laäp vöông quoác Chuùa Kitoâ. Baèng nhöõng lôøi khaán thaùnh thieän, hoï chieán ñaáu choáng laïi ba caùm doã cuûa theá gian; baèng vieäc tuyeân xöng moät ñôøi soáng hoaøn haûo hôn, hoï laøm cho söï thaùnh thieän maø Ñaáng saùng laäp thaàn linh cuûa Giaùo hoäi muoán trôû thaønh daáu aán vaø ñaëc tröng cuûa Giaùo hoäi trôû neân noåi baät vaø deã nhaän thaáy hôn trong maét moïi ngöôøi.
32. Caùc quoác gia seõ ñöôïc nhaéc nhôû qua vieäc cöû haønh haøng naêm cuûa leã naøy raèng khoâng chæ caùc caù nhaân rieâng leû, maø caû caùc laõnh ñaïo vaø hoaøng thaân, ñeàu coù boån phaän toân kính vaø vaâng phuïc coâng khai Chuùa Kitoâ. Leã naøy seõ gôïi nhaéc hoï veà ngaøy phaùn xeùt cuoái cuøng, nôi Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ bò loaïi boû khoûi ñôøi soáng coâng coäng, bò khinh mieät, laõng queân vaø phôùt lôø, seõ tröøng phaït nghieâm khaéc nhöõng xuùc phaïm ñoù; vì phaåm giaù vöông quyeàn cuûa Ngaøi ñoøi hoûi Nhaø nöôùc phaûi xem xeùt caùc ñieàu raên cuûa Thieân Chuùa vaø caùc nguyeân taéc Kitoâ giaùo, caû trong vieäc laäp phaùp vaø thi haønh coâng lyù, cuõng nhö trong vieäc cung caáp cho giôùi treû moät neàn giaùo duïc luaân lyù vöõng chaéc.
33. Hôn nöõa, tín höõu khi suy ngaãm veà nhöõng chaân lyù naøy seõ nhaän ñöôïc nhieàu söùc maïnh vaø can ñaûm, giuùp hoï hình thaønh cuoäc soáng theo lyù töôûng Kitoâ höõu chaân chính. Neáu Chuùa chuùng ta ñöôïc trao moïi quyeàn löïc treân trôøi vaø döôùi ñaát; neáu moïi ngöôøi, ñöôïc chuoäc baèng maùu quyù giaù cuûa Ngaøi, bôûi quyeàn môùi ñeàu phaûi phuïc thuoäc döôùi quyeàn thoáng trò cuûa Ngaøi; neáu quyeàn löïc naøy bao truøm taát caû moïi ngöôøi, thì roõ raøng khoâng moät khaû naêng naøo cuûa chuùng ta ñöôïc mieãn tröø khoûi vöông quyeàn cuûa Ngaøi. Ngaøi phaûi cai trò trong taâm trí chuùng ta, nôi phaûi tuaân phuïc troïn veïn vaø tin töôûng vöõng chaéc vaøo caùc chaân lyù maëc khaûi vaø giaùo lyù cuûa Chuùa Kitoâ. Ngaøi phaûi cai trò trong yù chí chuùng ta, nôi phaûi tuaân theo caùc luaät leä vaø giôùi raên cuûa Thieân Chuùa. Ngaøi phaûi cai trò trong traùi tim chuùng ta, nôi phaûi töø boû nhöõng duïc voïng töï nhieân vaø yeâu meán Thieân Chuùa treân heát moïi söï, vaø baùm víu chæ moät mình Ngaøi. Ngaøi phaûi cai trò trong thaân xaùc vaø caùc chi theå cuûa chuùng ta, nôi phaûi trôû thaønh coâng cuï cho söï thaùnh hoùa noäi taâm cuûa linh hoàn, hay theo lôøi cuûa Toâng ñoà Phaoloâ, laøm khí cuï coâng chính ñoái vôùi Thieân Chuùa.[35] Neáu taát caû nhöõng chaân lyù naøy ñöôïc trình baøy cho tín höõu suy ngaãm, chuùng seõ trôû thaønh moät ñoäng löïc maïnh meõ höôùng tôùi söï thaùnh thieän. Toâi tha thieát mong raèng, nhöõng ai ngoaøi ñoaøn chieân seõ tìm kieám vaø nhaän laáy aùch dòu ngoït cuûa Chuùa Kitoâ, vaø chuùng ta, nhôø aân suûng Thieân Chuùa laø thaønh vieân cuûa gia ñình ñöùc tin, seõ mang aùch aáy khoâng nhö gaùnh naëng nhöng vôùi nieàm vui, vôùi tình yeâu, vôùi loøng suøng moä; raèng sau khi soáng ñôøi mình theo caùc luaät leä cuûa vöông quoác Thieân Chuùa, chuùng ta seõ gaët haùi troïn veïn hoa traùi toát, vaø ñöôïc Chuùa Kitoâ coi laø ñaày tôù toát laønh vaø trung tín, ñeå ñöôïc höôûng phaàn chia haïnh phuùc vaø vinh quang ñôøi ñôøi cuøng Ngaøi trong vöông quoác thieân thöôïng cuûa Ngaøi.
34. Caùc Hieàn huynh khaû kính, xin cho laù thö naøy laø daáu chæ tình yeâu phuï töû cuûa Cha chuùng ta daønh cho caùc Hieàn huynh khi Leã Giaùng sinh cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ ñang gaàn keà; vaø xin ñoùn nhaän Pheùp laønh Toâng toaø nhö moät lôøi baûo ñaûm cuûa ôn phuùc thieâng lieâng, maø vôùi loøng yeâu meán, toâi ban cho caùc Hieàn huynh, cho haøng giaùo só, vaø cho ñoaøn chieân cuûa caùc Hieàn huynh.
Ban haønh taïi Ñeàn Thaùnh Pheâroâ, Roâma, ngaøy 11 thaùng 12, Naêm thaùnh 1925, naêm thöù tö trieàu giaùo hoaøng cuûa toâi.
Giaùo Hoaøng Pioâ XI
Taâm Buøi
vaø Lm. Pheâroâ Leâ Minh Haûi, OFM
Chuyeån ngöõ töø: vatican.va
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] EÂpheâxoâ 3, 9
[2] Ñanien 7, 13-14
[3] Daân soá 24, 19
[4] Thaùnh vònh 2
[5] Thaùnh vònh 44
[6] Thaùnh vònh 71
[7] Isaia 9, 6-7
[8] Gieâreâmia 23, 5
[9] Ñanien 2, 44
[10] Ñanien 7, 13-14
[11] Dacaria 9, 9
[12] Luca 1, 32-33
[13] Mattheâu 25, 31-40
[14] Gioan 18, 37
[15] Mattheâu 28, 18
[16] Khaûi huyeàn 1, 5
[17] Khaûi huyeàn 19, 16
[18] Do Thaùi 1, 2
[19] x.1 Coârintoâ 15, 25
[20] In huc. 10
[21] 1 Pheâroâ 1, 18-19
[22] 1 Coârintoâ 6, 20
[23] 1 Coârintoâ 6, 15
[24] Coâng ñoàng Tridentin, Phieân 6, ñieàu 21
[25] Gioan 14, 15; 15, 10
[26] Gioan 5, 22
[27] Thaùnh ca Leã Hieån Linh
[28] Toâng thö Annum Sacrum, ngaøy 25.5.1899
[29] Coâng vuï Toâng ñoà 4, 12
[30] Thö cuûa Thaùnh Augustinoâ göûi Macedonia, chöông 3
[31] Toâng thö Ubi Arcano
[32] 1 Coârintoâ 7, 23
[33] Toâng thö Annum Sanctum, ngaøy 25.5.1899
[34] Baøi giaûng 47 veà Caùc Thánh
[35] Roâma 6, 13