Ñöùc Thaùnh cha chuû söï thaùnh leã
nhaân Ngaøy Naêm Thaùnh daønh cho caùc tuø nhaân
Ñöùc Thaùnh cha chuû söï thaùnh leã nhaân Ngaøy Naêm Thaùnh daønh cho caùc tuø nhaân.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 15-12-2025) - Luùc 10 giôø saùng, Chuùa nhaät ngaøy 14 thaùng Möôøi Hai naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ chuû söï thaùnh leã taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, nhaân Ngaøy Naêm Thaùnh daønh cho caùc tuø nhaân, tieán haønh töø thöù Saùu, ngaøy 12 ñeán chieàu Chuùa nhaät, ngaøy 14 thaùng Möôøi Hai naêm 2025, vôùi söï tham döï cuûa khoaûng saùu ngaøn ngöôøi töø 90 quoác gia.
Trong soá caùc tham döï vieân, ngoaøi caùc tuø nhaân coøn coù thaân nhaân cuûa hoï, caûnh saùt vaø giôùi quaûn lyù heä thoáng nhaø giam, cuøng vôùi moät soá quan chöùc YÙ thuoäc Boä Tö phaùp vaø Cuïc Quaûn lyù Nhaø tuø cuõng tham gia.
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù 24 hoàng y, giaùm muïc, vaø khoaûng 200 linh muïc. Ñaëc bieät, coù Ñöùc Hoàng y Michael Czerny, Doøng Teân, Boä tröôûng Boä Phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän. ÔÛ Quaûng tröôøng beân ngoaøi, duø trôøi laïnh, cuõng coù gaàn moät ngaøn tín höõu khaùc tham döï thaùnh leã qua caùc maøn hình lôùn, vì Ñeàn thôø khoâng ñuû choã.
Baøi giaûng
Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán boái caûnh Chuùa nhaät thöù III Muøa Voïng - Chuùa nhaät "Gaudete", Anh chò em haõy vui leân - vaø ngaøi nhaán maïnh nieàm hy voïng Kitoâ nhö aùnh saùng chieáu roïi vaøo thöïc taïi khoù khaên cuûa nhöõng ngöôøi bò giam giöõ, nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc quaûn lyù vaø chaêm soùc trong heä thoáng nhaø giam, cuõng nhö toaøn xaõ hoäi.
Ñöùc Thaùnh cha nhaéc laïi baøi giaûng cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ khi môû Cöûa Thaùnh taïi nhaø tuø Rebibbia ôû Roma, ngaøy 26 thaùng Möôøi Hai naêm ngoaùi (2024), laøm noåi baät hình aûnh "chieác neo hy voïng" vaø "caùnh cöûa traùi tim roäng môû". Hình aûnh chieác neo vöôn tôùi coõi vónh haèng dieãn taû nieàm tin vöõng chaéc vaøo söï soáng vaø töông lai maø Thieân Chuùa höùa ban, vöôït leân treân moïi giôùi haïn cuûa khoâng gian, thôøi gian vaø hoaøn caûnh. Ñoàng thôøi, vieäc môû cöûa traùi tim laø lôøi keâu goïi moãi ngöôøi trôû thaønh taùc nhaân cuûa coâng lyù vaø baùc aùi ngay trong moâi tröôøng soáng cuï theå cuûa mình.
Tieáp tuïc coá gaéng, khoâng naûn chí
Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ noùi: "Trong luùc Naêm Thaùnh tieán gaàn ñeán hoài keát thuùc, chuùng ta phaûi nhìn nhaän raèng, tuy coù söï daán thaân cuûa nhieàu ngöôøi, nhöng caû trong theá giôùi nhaø tuø vaãn coøn raát nhieàu ñieàu phaûi laøm theo höôùng naøy. Nhöõng lôøi cuûa ngoân söù Isaia chuùng ta vöøa nghe - "nhöõng ngöôøi ñöôïc Chuùa cöùu chuoäc seõ trôû veà, hoï seõ ñeán Sion giöõa tieáng reo möøng" (Is 35,10) - nhaéc nhôû chuùng ta raèng Thieân Chuùa laø Ñaáng Cöùu Chuoäc, Ñaáng giaûi phoùng, vaø vang leân nhö moät söù maïng quan troïng vaø ñaày thaùch ñoá daønh cho taát caû chuùng ta. Quaû thaät, nhaø tuø laø moät moâi tröôøng khoù khaên, vaø ngay caû nhöõng thieän chí toát ñeïp nhaát cuõng coù theå gaëp phaûi nhieàu trôû ngaïi. Chính vì theá, chuùng ta khoâng ñöôïc meät moûi, naûn loøng hay ruùt lui, nhöng phaûi kieân trì tieán böôùc, trong can ñaûm vaø tinh thaàn coäng taùc. Thaät vaäy, vaãn coøn nhieàu ngöôøi chöa hieåu raèng sau moãi laàn vaáp ngaõ, con ngöôøi caàn coù khaû naêng ñöùng daäy; raèng khoâng moät con ngöôøi naøo ñoàng nhaát vôùi nhöõng gì mình ñaõ laøm; vaø raèng coâng lyù luoân laø moät tieán trình cuûa vieäc söûa chöõa vaø hoøa giaûi."
Bieán ñoåi maûnh ñaát khoâ caèn
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Khi ta bieát gìn giöõ, duø trong nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên, veû ñeïp cuûa caùc tình caûm, söï nhaïy caûm, söï quan taâm ñeán nhu caàu cuûa ngöôøi khaùc, loøng toân troïng, khaû naêng xoùt thöông vaø tha thöù, thì töø maûnh ñaát khoâ cöùng cuûa ñau khoå vaø toäi loãi seõ nôû ra nhöõng boâng hoa tuyeät ñeïp; vaø ngay caû giöõa nhöõng böùc töôøng nhaø tuø cuõng coù theå chín muøi nhöõng cöû chæ, nhöõng döï aùn vaø nhöõng cuoäc gaëp gôõ ñoäc ñaùo veà maët nhaân baûn. Ñaây laø moät coâng vieäc ñaøo luyeän caùc tình caûm vaø tö töôûng, caàn thieát cho nhöõng ngöôøi bò töôùc ñoaït töï do, nhöng tröôùc heát coøn caàn thieát cho nhöõng ai mang troïng traùch lôùn lao laø ñaïi dieän cho coâng lyù ñoái vôùi hoï vaø vì hoï. Naêm Thaùnh laø moät lôøi môøi goïi hoaùn caûi, vaø chính vì theá, ñoù laø nguoàn maïch cuûa nieàm hy voïng vaø nieàm vui.
Höôùng nhìn veà Chuùa Gieâsu
"Vì vaäy, theo Ñöùc Thaùnh cha - ñieàu quan troïng laø tröôùc heát haõy höôùng nhìn veà Chuùa Gieâsu, veà nhaân tính cuûa Ngöôøi, veà Nöôùc cuûa Ngöôøi, trong ñoù "ngöôøi muø ñöôïc thaáy, keû queø ñöôïc ñi [...], ngöôøi ngheøo ñöôïc loan baùo Tin möøng" (Mt 11,5). Chuùng ta haõy nhôù raèng, tuy ñoâi khi nhöõng pheùp laï naøy xaûy ra nhôø nhöõng can thieäp ngoaïi thöôøng cuûa Thieân Chuùa, nhöng thoâng thöôøng hôn, chuùng ñöôïc trao phoù cho chính chuùng ta: cho loøng traéc aån, söï quan taâm, söï khoân ngoan vaø tinh thaàn traùch nhieäm cuûa caùc coäng ñoaøn vaø caùc theå cheá cuûa chuùng ta.
Ñieàu naøy daãn chuùng ta ñeán moät chieàu kích khaùc cuûa lôøi ngoân söù maø chuùng ta ñaõ nghe: söï daán thaân thaêng tieán, trong moïi moâi tröôøng - vaø hoâm nay chuùng ta ñaëc bieät nhaán maïnh ñeán caùc nhaø tuø - moät neàn vaên minh ñöôïc xaây döïng treân nhöõng tieâu chuaån môùi, vaø sau cuøng laø treân ñöùc aùi, nhö thaùnh Phaoloâ VI ñaõ noùi khi keát thuùc Naêm Thaùnh 1975: "Chính ñöùc aùi - nhaát laø treân bình dieän ñôøi soáng coâng coäng - [...] muoán trôû thaønh nguyeân taéc cuûa thôøi ñieåm môùi cuûa aân suûng vaø thieän chí maø lòch söû môû ra tröôùc maét chuùng ta: neàn vaên minh tình thöông!" (Buoåi tieáp kieán chung, 31.12.1975).
Keâu goïi aân xaù hoaëc giaûm aùn tuø
Nhaèm muïc ñích ñoù, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaëc bieät mong öôùc raèng trong Naêm Thaùnh coù theå ban haønh caû "nhöõng hình thöùc aân xaù hay giaûm aùn nhaèm giuùp con ngöôøi laáy laïi nieàm tin nôi chính mình vaø nôi xaõ hoäi" (Toâng saéc Spes non confundit, 10), vaø taïo cho moïi ngöôøi nhöõng cô hoäi thöïc söï ñeå taùi hoøa nhaäp (x. sñd.). Toâi tin töôûng raèng taïi nhieàu quoác gia, öôùc nguyeän cuûa Ñöùc Coá Giaùo hoaøng Phanxicoâ seõ ñöôïc thöïc hieän. Nhö chuùng ta bieát, trong nguoàn goác Kinh thaùnh, Naêm Thaùnh chính laø moät naêm hoàng aân, trong ñoù moãi ngöôøi, baèng nhieàu caùch khaùc nhau, ñöôïc cô hoäi ñeå baét ñaàu laïi (x. Lv 25,8-10).
Tin möøng maø chuùng ta vöøa nghe cuõng noùi vôùi chuùng ta veà ñieàu ñoù. Thaùnh Gioan Taåy Giaû, khi rao giaûng vaø laøm pheùp röûa, ñaõ môøi goïi daân chuùng hoaùn caûi vaø töôïng tröng böôùc qua con soâng moät laàn nöõa, nhö thôøi oâng Gioâsueâ (x. Gs 3,17), ñeå chieám höõu "ñaát höùa" môùi, töùc laø moät traùi tim ñöôïc hoøa giaûi vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi anh chò em mình. Theo nghóa ñoù, hình aûnh cuûa oâng Gioan nhö moät ngoân söù thaät giaøu yù nghóa: oâng ngay thaúng, khaéc khoå, thaúng thaén ñeán möùc bò boû tuø vì söï can ñaûm cuûa lôøi noùi - oâng khoâng phaûi laø "caây saäy phaát phô tröôùc gioù" (Mt 11,7); nhöng ñoàng thôøi, oâng cuõng traøn ñaày loøng xoùt thöông vaø söï caûm thoâng ñoái vôùi nhöõng ai, vôùi loøng saùm hoái chaân thaønh, ñang vaát vaû tìm caùch thay ñoåi (x. Lc 3,10-14).
Thaùnh Augustinoâ, trong baøi chuù giaûi noåi tieáng veà ñoaïn Tin möøng keå laïi ngöôøi phuï nöõ ngoaïi tình ñöôïc tha thöù (x. Ga 8,1-11), ñaõ keát luaän raèng: "Khi nhöõng keû toá caùo ñaõ boû ñi, [...] chæ coøn laïi ngöôøi khoán khoå vaø loøng xoùt thöông. Vaø vôùi phuï nöõ aáy, Chuùa ñaõ noùi: [...] haõy ñi vaø ñöøng phaïm toäi nöõa" (Baøi giaûng 302, 14).
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän:
"Anh chò em raát thaân meán,
Nhieäm vuï maø Chuùa trao phoù cho anh chò em - cho taát caû moïi ngöôøi, caû nhöõng ngöôøi bò giam giöõ laãn nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm trong theá giôùi nhaø tuø - khoâng heà deã daøng. Coù raát nhieàu vaán ñeà caàn phaûi ñoái dieän: tình traïng quaù chaät choäi, nhöõng noã löïc vaãn coøn chöa ñuû ñeå baûo ñaûm caùc chöông trình giaùo duïc oån ñònh nhaèm phuïc hoài, cuõng nhö caùc cô hoäi coâng aên vieäc laøm. Vaø ôû bình dieän caù nhaân hôn, chuùng ta ñöøng queân gaùnh naëng cuûa quaù khöù, nhöõng veát thöông caàn ñöôïc chöõa laønh nôi thaân xaùc vaø taâm hoàn, nhöõng thaát voïng, söï kieân nhaãn voâ haïn caàn coù vôùi chính mình vaø vôùi ngöôøi khaùc khi böôùc vaøo nhöõng con ñöôøng hoaùn caûi, cuõng nhö caùm doã buoâng xuoâi hay khoâng coøn muoán tha thöù nöõa. Tuy nhieân, vöôït leân treân taát caû, Chuùa vaãn khoâng ngöøng nhaéc nhôû chuùng ta raèng chæ coù moät ñieàu laø quan troïng: khoâng ai bò hö maát (x. Ga 6,39), vaø moïi ngöôøi "ñeàu ñöôïc cöùu ñoä" (1 Tm 2,4).
Khoâng ai bò hö maát! Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc cöùu ñoä! Ñoù laø ñieàu Thieân Chuùa chuùng ta mong muoán, ñoù laø Nöôùc cuûa Ngöôøi, ñoù laø muïc tieâu cho moïi hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi trong theá giôùi naøy. Khi Ñaïi leã Giaùng sinh ñang ñeán gaàn, chuùng ta cuõng muoán, vôùi söùc maïnh lôùn hôn nöõa, oâm laáy giaác mô cuûa Ngöôøi, kieân trì trong daán thaân cuûa mình (x. Gc 5,8) vaø ñaày tin töôûng. Vì chuùng ta bieát raèng, ngay caû tröôùc nhöõng thaùch ñoá lôùn lao nhaát, chuùng ta khoâng coâ ñoäc: Chuùa ôû gaàn (x. Pl 4,5), Ngöôøi ñoàng haønh vôùi chuùng ta; vaø khi coù Ngöôøi ôû beân, luoân luoân seõ coù ñieàu gì ñoù toát ñeïp vaø vui möøng xaûy ñeán."