Söù ñieäp ngaøy Theá giôùi Ngö nghieäp 2025:
"Chuùng toâi ñaõ khoâng baét ñöôïc gì caû.
Nhöng vaâng lôøi Thaày, toâi seõ thaû löôùi" (Lc 5,5)
Söù ñieäp ngaøy Theá giôùi Ngö nghieäp 2025: "Chuùng toâi ñaõ khoâng baét ñöôïc gì caû. Nhöng vaâng lôøi Thaày, toâi seõ thaû löôùi" (Lc 5,5).
Ñöùc Hoàng y Michael Czerny, SJ
Vatican (WHÑ 15-11-2025) - Vaøo ngaøy 21 thaùng 11 haèng naêm, Giaùo hoäi seõ cöû haønh ngaøy Theá giôùi Ngö nghieäp, naêm 2025 vôùi chuû ñeà: "Chuùng toâi ñaõ khoâng baét ñöôïc gì caû. Nhöng vaâng lôøi Thaày, toâi seõ thaû löôùi" (Lc 5,5). Ngaøy naøy ñöôïc thieát laäp vaøo naêm 1998 vôùi yù höôùng toân vinh caùc ngö phuû, nhöõng ngöôøi nhôø ngheà nghieäp cuûa mình maø cung caáp moät dòch vuï quyù giaù cho xaõ hoäi. Nhö thöôøng leä, Ñöùc Hoàng y Michael Czerny, SJ, Boä Tröôûng Boä Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän, ñaõ daønh moät Söù ñieäp cho taát caû nhöõng ngöôøi lao ñoäng trong lónh vöïc naøy.
UÛy ban Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän tröïc thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam haân hoan giôùi thieäu baûn dòch Vieät ngöõ cuûa söù ñieäp naøy:
Söù ñieäp cuûa Boä tröôûng Boä Phuïc vuï Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän
nhaân ngaøy Theá giôùi Ngö nghieäp 2025
"Chuùng toâi ñaõ khoâng baét ñöôïc gì caû. Nhöng vaâng lôøi Thaày, toâi seõ thaû löôùi." (Lc 5,5)
Anh chò em thaân meán,
Trong Naêm thaùnh 2025 naøy, söù ñieäp troïng taâm cuûa nieàm hy voïng ñoàng haønh vôùi chuùng ta. Trong Saéc chæ coâng boá Naêm Thaùnh, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ môû ñaàu baèng vieäc nhaéc ñeán Thaùnh Phaoloâ: "Ñöùc troâng caäy khoâng laøm thaát voïng" (Rm 5,5). Khoâng nghi ngôø gì, vò Toâng ñoà Daân ngoaïi ñaõ nhieàu laàn vöôït bieån, thaäm chí bò ñaém taøu, nhöng luoân ñöôïc cuûng coá nhôø nieàm hy voïng vaøo Chuùa Kitoâ. Vaø laøm sao chuùng ta khoâng nhôù ñeán nhöõng neûo ñöôøng xa xöa maø caùc khaùch haønh höông Kitoâ giaùo ñaõ ñi qua, khoâng chæ baèng ñöôøng boä maø coøn baèng ñöôøng bieån?
Chuùa Kitoâ noùi vôùi caùc moân ñeä: "Haõy cheøo ra choã nöôùc saâu maø thaû löôùi baét caù." Ñaây laø moät lôøi môøi goïi böôùc vaøo nieàm hy voïng, ñaët troïn nieàm tin! Vaø Thaùnh Pheâroâ ñaùp laïi: "Thöa Thaày, chuùng toâi ñaõ vaát vaû suoát ñeâm maø khoâng baét ñöôïc gì caû. Nhöng vaâng lôøi Thaày, toâi seõ thaû löôùi" (Lc 5,5). Ñoù laø ñieàu ngöôøi ngö phuû laøm moãi ngaøy: hoï thaû löôùi vôùi nieàm hy voïng.
Töø naêm 1998, ngaøy Theá giôùi Ngö nghieäp ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 21 thaùng 11 haøng naêm. Muïc tieâu cuûa ngaøy naøy laø thu huùt söï chuù yù ñeán ñôøi soáng trong ngaønh ngö nghieäp. Ngaøy naøy cuõng coå vuõ ngheà ñaùnh baét beàn vöõng, ghi nhaän vaø toân vinh caùc coäng ñoàng ngö daân treân toaøn theá giôùi, ñoàng thôøi nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng naøy ñoái vôùi ñôøi soáng con ngöôøi vaø söùc khoûe cuûa caùc heä sinh thaùi. Ngoaøi Naêm thaùnh, naêm nay cuõng ñaùnh daáu kyû nieäm 10 naêm Thoâng ñieäp Laudato si' (LS) cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, voán daønh söï quan taâm ñaëc bieät ñeán vieäc chaêm soùc bieån vaø ñaïi döông, xem chuùng laø moät phaàn cuûa "ngoâi nhaø chung" vaø cuûa söï quaân bình sinh thaùi toaøn caàu. "Nhieàu ngöôøi ngheøo ñang soáng ôû nhöõng vuøng ñaëc bieät chòu aûnh höôûng bôûi nhöõng hieän töôïng lieân quan ñeán vieäc noùng leân, vaø caùc phöông tieän toàn taïi cuûa hoï ña phaàn laø döïa treân nguoàn döï tröõ thieân nhieân vaø nhöõng tieän ích cuûa heä sinh thaùi chaúng haïn nhö (#) ñaùnh baét thuyû haûi saûn" (LS 25). Ñöùc Phanxicoâ cuõng nhaéc ñeán caùc phöông phaùp ñaùnh baét mang tính huûy dieät cuøng nhöõng haäu quaû nghieâm troïng cuûa chuùng, ñoàng thôøi lieân keát khuûng hoaûng ñaïi döông vôùi caùc ñieàu kieän lao ñoäng baát coâng trong ngaønh ngö nghieäp, naïn buoân ngöôøi vaø taùc ñoäng leân caùc coäng ñoàng ngheøo ven bieån (x. LS 33, 41, 142). Bieån caû khoâng chæ laø moät thöïc taïi vaät lyù, maø coøn laø khoâng gian thieâng lieâng cuûa söï lieân ñôùi giöõa con ngöôøi vôùi toaøn theå thuï taïo. Theo caùch ñaëc bieät, ngö daân coù theå trôû thaønh nhöõng ngöôøi canh giöõ thuï taïo. Ñaùng tieác laø nhieàu ngöôøi trong soá hoï ñang phaûi ñoái maët vôùi nhöõng "côn baõo" vöôït xa bieån caû: thu nhaäp thaáp, vieäc laøm baáp beânh, ñieàu kieän lao ñoäng toài teä, xa gia ñình. Chuùng ta ñöøng queân raèng ñaèng sau moãi meû caù laø moät ñôøi soáng, moät gia ñình, moät lôøi môøi goïi phaùt trieån toaøn dieän!
Hoaït ñoäng ñaùnh baét coâng nghieäp hoùa cao ñoä cuõng laø moái ñe doïa lôùn cho nhöõng ñoäi taøu ñaùnh baét thuû coâng, vì laøm giaûm saûn löôïng caù coøn laïi. Theâm vaøo ñoù, caùc taøu lôùn thöôøng thaûi ra caùc chaát gaây oâ nhieãm laøm toån haïi caùc heä sinh thaùi ven bieån. Treân nhöõng taøu ñaùnh baét coâng nghieäp khoång loà, caùc thuûy thuû ñoaøn phaûi ôû treân bieån nhieàu thaùng lieàn, soáng trong khoâng gian chaät heïp vaø thieáu tieän nghi, xa gia ñình, vôùi thôøi gian laøm vieäc vöôït quaù caùc giôùi haïn luaät ñònh. Nhieàu ngöôøi trong soá hoï laø lao ñoäng di cö, ñoâi khi laøm vieäc trong ñieàu kieän mang tính phaân bieät ñoái xöû. Vì theá, ngaønh ngö nghieäp noùi chung coù moät maët toái ñaùng sôï: Theo Toå chöùc Lao ñoäng Quoác teá, ngö nghieäp vaø caùc ngheà lieân quan laø moät trong nhöõng ngaønh ngheà nguy hieåm nhaát (x. An toaøn vaø söùc khoûe trong ngaønh ñaùnh baét caù: Baùo caùo ñeå thaûo luaän taïi Hoäi nghò ba beân veà an toaøn vaø söùc khoûe trong ngaønh ñaùnh baét caù, Geneva, 1999). Ngöôïc laïi, Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II nhaéc chuùng ta raèng: "Lao ñoäng con ngöôøi laø chìa khoùa, coù leõ laø chìa khoùa coát yeáu, cho toaøn boä vaán ñeà xaõ hoäi, neáu chuùng ta coá gaéng nhìn vaán ñeà aáy töø quan ñieåm thieän ích cuûa con ngöôøi" (Thoâng ñieäp Laborem Exercens, 3).
Toâng huaán Dilexi te (DT) gaàn ñaây cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIV coù nhöõng ñoaïn soi saùng veà caùc cô caáu toäi loãi gaây ra ngheøo ñoùi cuøng cöïc vaø baát bình ñaúng. Nhöõng cô caáu baát coâng naøy laø "toäi xaõ hoäi" (DT 90-93). Ñieàu naøy cuõng aùp duïng cho theá giôùi ngö nghieäp, xeùt raèng trong chuoãi giaù trò cuûa ngaønh naøy, vieäc ñaûm nhaän traùch nhieäm coøn thieáu soùt do baûn chaát vaø söï bao la cuûa ñaïi döông, khieán vieäc kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi trôû neân voâ cuøng khoù khaên (x. Orientations Aqua Fons vitae, Vatican, 2020, soá 87 vaø 89). Tuy nhieân, "chuùng ta caàn daán thaân hôn nöõa ñeå giaûi quyeát caùc nguyeân nhaân cô caáu cuûa ngheøo ñoùi" (DT 94), caû trong ngaønh ngö nghieäp. Söï daán thaân naøy bao goàm vieäc traân troïng vaø thaêng tieán phaåm giaù con ngöôøi. Roõ raøng vieäc chaêm soùc bieån caû vaø ngö nghieäp gaén lieàn maät thieát vôùi vieäc chaêm lo cho con ngöôøi. Beân caïnh nhöõng kieåm soaùt caàn thieát ñeå aùp duïng luaät leä vaø caùc bieän phaùp lieân quan ñeán ñieàu kieän laøm vieäc cuûa ngö daân, trong ngaøy Theá giôùi Ngö nghieäp naøy, ñieàu quan troïng laø nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi baûo veä phaåm giaù cuûa ngö daân (keå caû nhöõng ngöôøi laøm nuoâi troàng thuûy saûn) vaø gia ñình hoï, tìm kieám söï phaùt trieån toaøn dieän cho hoï. Caàn phaûi laéng nghe tieáng noùi cuûa ngö daân, keûo nhöõng chính saùch vaø luaät leä aûnh höôûng ñeán hoï laïi chæ do nhöõng ngöôøi "soáng vaø suy nghó töø moät vò trí thoaûi maùi cuûa möùc phaùt trieån cao vaø chaát löôïng soáng vöôït xa taàm vôùi cuûa ñaïi ña soá daân soá theá giôùi" (LS 49). Thaùnh Gioan Phaoloâ II luoân nhaéc chuùng ta veà traùch nhieäm töông lieân cuûa nhöõng ngöôøi laøm ngheà ngö nghieäp, duø quy moâ nhoû hay lôùn, cuõng nhö veà caùc hình thöùc lieân ñôùi trong caùc hieäp hoäi töï do. Chuùng ta neân khuyeán khích söï tham gia tích cöïc cuûa taát caû nhöõng ai laøm vieäc trong ngaønh ngö nghieäp vaøo caùc quyeát ñònh lieân quan ñeán ñôøi soáng vaø coâng vieäc cuûa hoï (Baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II göûi caùc tham döï vieân Hoäi nghò Theá giôùi cuûa FAO veà Quaûn lyù vaø Phaùt trieån Ngö nghieäp, 1984).
Giaùo hoäi, qua Coâng taùc Toâng ñoà Bieån caû, mong muoán hieän dieän taïi nhöõng nôi ngö daân vaø thuûy thuû ñau khoå nhaát. Taïi caùc giaùo xöù ven bieån vaø nôi caùc haûi caûng, caùc tuyeân uùy vaø thieän nguyeän vieân ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi phaûi xa gia ñình laâu ngaøy, chòu ñöïng ñieàu kieän lao ñoäng nguy hieåm vaø nhöõng ngaøy thaùng vaát vaû treân bieån, ñoàng thôøi trôû thaønh tieáng noùi baûo veä phaåm giaù cuûa hoï. Xin chaân thaønh tri aân söù vuï naøy!
Chuùng ta phoù thaùc taát caû caùc thuûy thuû, ngö daân vaø gia ñình hoï cho söï che chôû töø maãu cuûa Ñöùc Meï Sao Bieån. Duø meät moûi, giöõa baõo toá, thieáu thoán ñieàu kieän soáng xöùng ñaùng, xa gia ñình vaø baïn beø, vaø duø chaúng baét ñöôïc gì, nhöng vôùi ñöùc tin cuûa Thaùnh Pheâroâ, vaãn coù theå noùi: "Vaâng lôøi Thaày, con seõ thaû löôùi" (Lc 5,5). Xin Ñöùc Maria höôùng daãn vaø baûo veä nhöõng ai ñang caøy xôùi bieån caû, vaø vôùi lôøi chuyeån caàu töø maãu cuûa Meï, naâng ñôõ moïi ngöôøi trong nieàm hy voïng, trong coâng lyù vaø trong noã löïc chaêm soùc bieån caû.
Hoàng y Michael Czerny, SJ
Taâm Buøi
Chuyeån ngöõ töø: humandevelopment.va
Hieäu ñính: UÛy ban ban Phaùt trieån Con ngöôøi toaøn dieän / HÑGMVN