Ñöùc Thaùnh cha chuû söï thaùnh leã
nhaân Ngaøy Theá giôùi Ngöôøi Ngheøo Laàn thöù IX
Ñöùc Thaùnh cha chuû söï thaùnh leã nhaân Ngaøy Theá giôùi Ngöôøi Ngheøo Laàn thöù IX.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vtican (RVA News 17-11-2025) - Luùc 10 giôø saùng Chuùa nhaät, ngaøy 16 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ chuû söï thaùnh leã taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, nhaân ngaøy Theá giôùi Ngöôøi Ngheøo Laàn thöù IX, naêm nay coù chuû ñeà laø caâu 5 cuûa thaùnh vònh 71: "Chuùa laø nieàm hy voïng cuûa con."
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù boàn hoàng y, trong ñoù coù Ñöùc Hoàng y Nieân tröôûng Hoàng y ñoaøn Giovanni Battista Re vaø Ñöùc Hoàng y Konrad Krajewski, Boä tröôûng Boä Baùc aùi cuûa Ñöùc Thaùnh cha vaø möôøi boán giaùm muïc khaùc cuøng vôùi haøng traêm linh muïc, tröôùc söï tham döï cuûa baûy ngaøn tín höõu, trong ñoù coù khoaûng moät ngaøn naêm traêm ngöôøi ngheøo.
ÔÛ Quaûng tröôøng beân ngoaøi, coù haøng chuïc ngaøn tín höõu khaùc tham döï thaùnh leã qua caùc maøn hình lôùn, vì Ñeàn thôø khoâng ñuû choã.
Baøi giaûng
Trong baøi giaûng thaùnh leã, tröôùc tieân Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán yù nghóa saâu xa cuûa caùc baøi ñoïc Chuùa nhaät thöù XXXIII Thöôøng nieân Naêm C, roài ngaøi noùi ñeán söï quan taâm thöông yeâu cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi ngöôøi ngheøo. Vaø trong nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên, chieán tranh vaø nhöõng tai öông khaùc, Giaùo hoäi, qua caùc tín höõu, daán thaân naâng ñôõ vaø phaûn aùnh tình thöông cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo. Vaø Ñöùc Thaùnh cha tha thieát keâu goïi tín höõu daán thaân trong chieàu höôùng naøy.
Môû ñaàu, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán,
Nhöõng Chuùa nhaät cuoái cuøng cuûa naêm phuïng vuï môøi goïi chuùng ta höôùng caùi nhìn veà lòch söû trong nhöõng keát cuïc sau cuøng cuûa noù. Trong baøi ñoïc thöù nhaát, ngoân söù Malakhi nhìn thaáy nôi söï xuaát hieän cuûa "ngaøy cuûa Chuùa" vieäc khai maøo moät thôøi kyø môùi. Ngaøy aáy ñöôïc moâ taû nhö thôøi cuûa Thieân Chuùa, trong ñoù - nhö bình minh laøm moïc leân maët trôøi coâng chính - nhöõng hy voïng cuûa ngöôøi ngheøo vaø keû khieâm haï seõ nhaän ñöôïc töø Chuùa caâu traû lôøi sau cuøng vaø döùt khoaùt; coøn coâng trình cuûa keû aùc vaø moïi baát coâng cuûa hoï - nhaát laø ñieàu gaây haïi cho nhöõng ngöôøi yeáu theá vaø ngheøo tuùng - seõ bò nhoå taän goác, bò thieâu ruïi nhö rôm raï.
Maët trôøi coâng chính ñang moïc leân aáy chính laø Chuùa Gieâsu. Thaät vaäy, "ngaøy cuûa Chuùa" khoâng chæ laø ngaøy sau heát cuûa lòch söû, nhöng coøn laø Trieàu Ñaïi Thieân Chuùa ñeán gaàn vôùi moãi ngöôøi nôi Con cuûa Ngaøi laø Chuùa Gieâsu. Trong Tin möøng, qua vieäc söû duïng ngoân ngöõ khaûi huyeàn ñaëc tröng cuûa thôøi kyø cuûa Thieân Chuùa, Chuùa Gieâsu loan baùo vaø khai môû Trieàu Ñaïi aáy: chính Ngöôøi laø vöông quyeàn cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng ñang hieän dieän vaø môû loái ngay trong nhöõng bieán coá bi thöông cuûa lòch söû. Vì theá, nhöõng bieán coá aáy khoâng ñöôïc laøm moân ñeä sôï haõi, nhöng khieán hoï caøng kieân trì hôn trong chöùng taù, vaø theâm xaùc tín raèng lôøi höùa cuûa Ñöùc Gieâsu vaãn luoân soáng ñoäng vaø trung tín: "Duø chæ moät sôïi toùc treân ñaàu anh em cuõng khoâng bò maát" (Lc 21,18). Ñieàu ñoù, thöa anh chò em, chính laø nieàm hy voïng maø chuùng ta neo mình vaøo, cho duø giöõa nhöõng bieán coá khoâng phaûi luùc naøo cuõng vui töôi cuûa cuoäc ñôøi. Ngay hoâm nay, "Giaùo hoäi tieáp tuïc cuoäc löõ haønh giöõa nhöõng baùch haïi cuûa theá gian vaø nhöõng an uûi cuûa Thieân Chuùa, loan baùo caùi cheát cuûa Chuùa cho ñeán khi Ngöôøi laïi ñeán" (Lumen gentium, 8). Vaø ôû nôi maø moïi hy voïng nhaân loaïi xem ra caïn kieät, thì söï chaéc chaén duy nhaát - beàn vöõng hôn trôøi ñaát - caøng trôû neân vöõng vaøng hôn: raèng Chuùa seõ khoâng ñeå maát duø chæ moät sôïi toùc treân ñaàu chuùng ta.
Giöõa baùch haïi, ñau khoå, vaát vaû vaø nhöõng aùp böùc cuûa ñôøi soáng cuõng nhö cuûa xaõ hoäi, Thieân Chuùa khoâng boû rôi chuùng ta. Ngöôøi toû loä mình laø Ñaáng ñöùng veà phía chuùng ta. Toaøn boä Kinh thaùnh ñöôïc deät baèng sôïi chæ ñoû naøy: moät Thieân Chuùa luoân ñöùng veà phía keû beù nhoû, phía coâ nhi, ngoaïi kieàu vaø quaû phuï (x. Ñnl 10,17-19). Vaø nôi Chuùa Gieâsu, Con cuûa Ngöôøi, söï gaàn guõi cuûa Thieân Chuùa ñaït tôùi ñænh cao cuûa tình yeâu: vì theá, söï hieän dieän vaø lôøi cuûa Chuùa Kitoâ trôû thaønh nieàm vui vaø naêm hoàng aân cho nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, vì Ngöôøi ñaõ ñeán ñeå loan baùo Tin möøng cho ngöôøi ngheøo vaø coâng boá moät naêm hoàng aân cuûa Chuùa (x. Lc 4,18-19).
Chuùng ta cuõng ñöôïc tham döï caùch ñaëc bieät vaøo naêm hoàng aân aáy hoâm nay, khi cöû haønh - qua Ngaøy Theá giôùi naøy, Ngaøy Naêm Thaùnh Ngöôøi Ngheøo. Toaøn theå Giaùo hoäi vui möøng, vaø tröôùc heát, toâi muoán maïnh meõ göûi ñeán anh chò em, nhöõng ngöôøi thaân yeâu, nhöõng lôøi baát khaû thu hoài cuûa chính Chuùa Gieâsu: "Dilexi te - Ta ñaõ thöông yeâu con" (Kh 3,9). Vaâng, ñoái dieän vôùi söï nhoû beù vaø ngheøo heøn cuûa chuùng ta, Thieân Chuùa nhìn chuùng ta nhö khoâng ai khaùc vaø yeâu thöông chuùng ta baèng moät tình yeâu vónh cöûu. Vaø Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi hoâm nay - coù leõ ñaëc bieät trong thôøi ñaïi chuùng ta vaãn coøn bò toån thöông bôûi nhöõng ngheøo ñoùi, cuõ vaø môùi - muoán trôû neân "ngöôøi meï cuûa ngöôøi ngheøo, nôi ñoùn tieáp vaø coâng lyù" (Toâng huaán Dilexi te, 39).
Bieát bao noãi ngheøo ñeø naëng theá giôùi chuùng ta! Tröôùc heát laø nhöõng ngheøo khoù vaät chaát, nhöng cuõng coù bieát bao tình caûnh ngheøo ñoùi luaân lyù vaø thieâng lieâng, nhieàu khi taùc ñoäng ñaëc bieät leân ngöôøi treû. Vaø bi kòch xuyeân suoát moïi hình thöùc ngheøo ñoùi aáy laø söï coâ ñôn. Söï coâ ñôn thoâi thuùc chuùng ta nhìn ñeán ngheøo ñoùi moät caùch toaøn dieän: bôûi leõ coù nhöõng luùc phaûi ñaùp öùng töùc thôøi caùc nhu caàu khaån caáp, nhöng roäng hôn laø phaûi xaây döïng moät vaên hoaù quan taâm - ñeå phaù vôõ böùc töôøng coâ ñoäc. Vì vaäy, chuùng ta muoán bieát chuù yù ñeán ngöôøi khaùc, ñeán töøng ngöôøi, ngay nôi chuùng ta soáng, laøm sao truyeàn ñaït ñöôïc thaùi ñoä aáy ngay trong gia ñình, roài soáng noù caùch cuï theå taïi nôi laøm vieäc, hoïc taäp, trong caùc coäng ñoaøn, trong theá giôùi kyõ thuaät soá, ôû moïi nôi - ñi ñeán caû nhöõng vuøng ngoaïi vi - vaø trôû thaønh chöùng nhaân cuûa söï dòu daøng cuûa Thieân Chuùa.
Ngaøy nay, nhaát laø nhöõng caûnh chieán tranh vaãn coøn xaûy ra taïi nhieàu khu vöïc treân theá giôùi, xem ra caøng laøm chuùng ta caûm thaáy baát löïc. Nhöng söï toaøn caàu hoaù caûm giaùc baát löïc ñoù baét nguoàn töø moät söï doái traù: tin raèng lòch söû naøy voán ñaõ luoân nhö theá vaø seõ khoâng bao giôø thay ñoåi. Ngöôïc laïi, Tin möøng noùi vôùi chuùng ta raèng chính trong nhöõng bieán ñoäng cuûa lòch söû, Chuùa ñeán ñeå cöùu chuùng ta. Vaø chuùng ta, coäng ñoaøn Kitoâ höõu, hoâm nay phaûi trôû neân - giöõa ngöôøi ngheøo - daáu chæ soáng ñoäng cuûa ôn cöùu ñoä aáy.
Ngheøo ñoùi chaát vaán ngöôøi Kitoâ höõu, nhöng cuõng chaát vaán taát caû nhöõng ai trong xaõ hoäi naém giöõ traùch nhieäm. Vì theá, toâi keâu goïi caùc nguyeân thuû quoác gia vaø nhöõng nhaø laõnh ñaïo caùc daân toäc haõy laéng nghe tieáng keâu cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát. Seõ khoâng theå coù hoaø bình neáu thieáu coâng lyù, vaø ngöôøi ngheøo nhaéc nhôû chuùng ta ñieàu ñoù baèng nhieàu caùch: qua nhöõng cuoäc di cö, cuõng nhö qua nhöõng tieáng keâu nhieàu khi bò boùp ngheït bôûi huyeàn thoaïi veà söï sung tuùc vaø tieán boä - nhöõng thöù khoâng tính ñeán moïi ngöôøi, vaø thaäm chí coøn boû queân bieát bao ngöôøi, ñeå hoï maëc cho soá phaän.
Cuõng trong baøi giaûng leã, Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh: "Toâi baøy toû loøng bieát ôn ñeán nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng baùc aùi, caùc thieän nguyeän vieân, vaø taát caû nhöõng ai ñang laøm vieäc ñeå laøm dòu bôùt tình caûnh cuûa ngöôøi ngheøo; ñoàng thôøi khích leä hoï trôû thaønh löông taâm pheâ bình trong xaõ hoäi. Anh chò em bieát roõ raèng vaán ñeà ngöôøi ngheøo ñöa chuùng ta trôû veà vôùi coát loõi cuûa ñöùc tin: ñoái vôùi chuùng ta, hoï chính laø thaân mình cuûa Chuùa Kitoâ, chöù khoâng chæ laø moät "nhoùm xaõ hoäi" (x. Dilexi te, 110). Vì theá, "Giaùo hoäi nhö moät ngöôøi meï cuøng böôùc ñi vôùi nhöõng ngöôøi ñang böôùc ñi. Nôi theá giôùi thaáy moái ñe doïa, Giaùo hoäi thaáy nhöõng ngöôøi con; nôi ngöôøi ta xaây töôøng, Giaùo hoäi xaây nhòp caàu" (sñd., 75).
Chuùng ta haõy cuøng daán thaân. Nhö thaùnh Phaoloâ vieát cho caùc Kitoâ höõu Thessaloânica (x. 2 Tx 3,6-13), khi ñôïi chôø Chuùa trôû laïi trong vinh quang, chuùng ta khoâng ñöôïc soáng kheùp kín vaøo chính mình hay trong moät söï ñaïo ñöùc noäi taâm daãn ñeán thaùi ñoä thôø ô vôùi tha nhaân vaø lòch söû. Traùi laïi, vieäc tìm kieám Nöôùc Thieân Chuùa ñoøi hoûi khaùt voïng bieán ñoåi ñôøi soáng chung cuûa nhaân loaïi thaønh moät khoâng gian huynh ñeä vaø phaåm giaù cho moïi ngöôøi, khoâng tröø ai. Luoân coù nguy cô soáng nhö nhöõng löõ khaùch lô ñaõng, chaúng maøng ñeán ñích ñeán vaø chaúng quan taâm ñeán nhöõng ngöôøi cuøng böôùc ñi vôùi chuùng ta. Trong Ngaøy Naêm Thaùnh cuûa Ngöôøi Ngheøo naøy, chuùng ta haõy ñeå cho chöùng taù cuûa caùc thaùnh - nhöõng vò ñaõ phuïc vuï Chuùa Kitoâ nôi ngöôøi ngheøo nhaát vaø ñi theo Ngöôøi treân con ñöôøng beù nhoû vaø töø boû - truyeàn caûm höùng. Ñaëc bieät, toâi muoán giôùi thieäu laïi maãu göông thaùnh Beâneâñictoâ Giuse Labre, ngöôøi coù ñôøi soáng "lang thang vì Thieân Chuùa", mang nhöõng neùt thích hôïp ñeå trôû thaønh boån maïng cuûa taát caû nhöõng ngöôøi voâ gia cö ngheøo khoù. Nguyeän xin Ñöùc Trinh Nöõ Maria - Ñaáng trong baøi Magnificat luoân nhaéc nhôù chuùng ta veà nhöõng choïn löïa cuûa Thieân Chuùa vaø trôû neân tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi khoâng coù tieáng noùi - giuùp chuùng ta böôùc vaøo loái soáng môùi cuûa Trieàu Ñaïi Thieân Chuùa, ñeå trong ñôøi soáng Kitoâ höõu cuûa chuùng ta luoân hieän dieän tình yeâu cuûa Thieân Chuùa: Ñaáng ñoùn tieáp, thöù tha, baêng boù caùc veát thöông, uûi an vaø chöõa laønh."
Thaùnh leã Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh keát thuùc luùc 11 giôø 30 phuùt cuøng ngaøy.