Caùc tín höõu Coâng giaùo taïi Nigeria
tieáp tuïc bò baùch haïi döôùi nhieàu hình thöùc
Caùc tín höõu Coâng giaùo taïi Nigeria tieáp tuïc bò baùch haïi döôùi nhieàu hình thöùc.
Phuùc Nhaïc
Varsasa (RVA News 15-11-2025) - Nhaân ngaøy theá giôùi lieân ñôùi vôùi caùc tín höõu Kitoâ bò baùch haïi, cöû haønh laàn thöù 17, hoâm muøng 09 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, taïi nhieàu nôi, coù chieáu ñeøn ñoû treân caùc dinh thöï vaø ñeàn ñaøi ñeå nhaéc nhôù ñeán caùc naïn nhaân.
Rieâng taïi Ba Lan, Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñaõ môøi Ñöùc cha John Bogna Bakeni, Giaùm muïc Giaùo phaän Maiduguri, ôû mieàn baéc Nigeria, Phi chaâu, ñeán trình baøy trong cuoäc hoïp baùo, taïi thuû ñoâ Varsasa, ngaøy 06 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, veà tình hình caùc tín höõu Kitoâ taïi Nigeria, Quoác gia roäng 923,000 caây soá vuoâng, vôùi hôn 236 trieäu daân, trong ñoù coù 53% theo Hoài giaùo, 10.6% laø tín höõu Coâng giaùo, 35% thuoäc caùc heä phaùi Kitoâ khaùc.
Ñöùc cha John Bogna Bakeni cho bieát ñöùc tin laø vaán ñeà soáng coøn taïi Nigeria: cuoäc soáng cuûa caùc tín höõu Kitoâ luoân bò ñe doïa vì löïc löôïng Hoài giaùo cöïc ñoan Boko Haram, caùc chieán binh cuûa toå chöùc Nhaø nöôùc Hoài giaùo, vaø nhöõng ngöôøi chaên gia suùc Fulani. Ngaøi noùi: "Moãi ngaøy laø moät hoàng aân vì chuùng toâi khoâng bao giôø bieát ñieàu gì seõ xaûy ra trong giôø tôùi."
Trong 16 naêm qua, giaùo phaän cuûa Ñöùc cha Bakeni - ôû ñoâng baéc Nigeria - naèm ngay trung taâm moät trong nhöõng cuoäc noåi daäy baïo löïc nhaát theá giôùi, nôi maø caùc nhaø thôø bò phaù huûy, caùc linh muïc bò baét coùc vaø caùc gia ñình phaûi chaïy troán. Ngaøi noùi: "Maiduguri leân tin toaøn caàu vì nhöõng lyù do ñau thöông. Chuùng toâi ñaõ chöùng kieán söï taøn phaù sinh maïng, sinh keá, beänh vieän, tröôøng hoïc vaø nhaø thôø. Haøng trieäu ngöôøi phaûi di dôøi. Coäng ñoàng Kitoâ höõu chòu thieät haïi nghieâm troïng nhaát."
Tuy nhieân, baát chaáp ñau khoå, Giaùo hoäi ôû Nigeria khoâng bieán maát. Ñöùc cha Bakeni noùi: "Chuùng toâi vaãn ôû ñoù. Ñöùc tin cuûa chuùng toâi ñaõ ñöôïc thöû luyeän vaø chöùng minh. Vaø toâi nghó ñoù laø moùn quaø duy nhaát chuùng toâi coù theå trao cho theá giôùi hoâm nay - moùn quaø cuûa ñöùc tin."
Vaãn ñi leã thöôøng xuyeân
Nigeria laø moät trong nhöõng quoác gia nguy hieåm nhaát ñeå soáng vôùi tö caùch Kitoâ höõu, nhöng ñoàng thôøi, theo moät nghieân cöùu ñaàu naêm 2023 cuûa Trung taâm Nghieân cöùu ÖÙng duïng Toâng ñoà, thuoäc Ñaïi hoïc Georgetown, beân Myõ, coù ñeán 94% soá ngöôøi Coâng giaùo taïi Nigeria cho bieát hoï tham döï thaùnh leã haèng tuaàn hoaëc haèng ngaøy.
Töø khi löïc löôïng Boko Haram noåi daäy naêm 2009, haøng chuïc nghìn ngöôøi thieät maïng vaø hôn 3.5 trieäu ngöôøi phaûi di dôøi ôû ñoâng baéc Nigeria, theo öôùc tính cuûa Cao uûy Tò naïn Lieân hôïp quoác (UNHCR).
Coäng ñoàng Kitoâ bò chieáu coá naëng neà nhaát: haøng traêm nhaø thôø bò phaù huûy vaø haøng ngaøn tín höõu phaûi chaïy troán khoûi caùc bang Borno, Yobe vaø Adamawa. Theo toå chöùc "Trôï giuùp caùc Giaùo hoäi ñau khoå" (Aid to the Church in Need), Kitoâ höõu Nigeria phaûi ñöông ñaàu vôùi möùc ñoä baïo löïc cöïc kyø cao ñoä - gieát haïi, baét coùc vaø phaù huûy nhaø thôø.
Trung bình 32 Kitoâ höõu bò gieát moãi ngaøy
Baùo caùo môùi nhaát cuûa toå chöùc Lieân xaõ hoäi, Intersociety, cho thaáy trung bình moãi ngaøy coù 32 Kitoâ höõu bò gieát taïi Nigeria. Baùo caùo thaùng Taùm cho bieát coù tôùi 7,000 Kitoâ höõu bò thaûm saùt treân toaøn Nigeria trong 220 ngaøy ñaàu naêm 2025. Baùo caùo cuõng cho bieát ít nhaát 185,000 ngöôøi - goàm 125,000 Kitoâ höõu vaø 60,000 ngöôøi Hoài giaùo oân hoøa - ñaõ bò gieát töø naêm 2009.
Giaùo phaän ñang daàn taùi thieát
Nhôø söï hoã trôï cuûa caùc toå chöùc Coâng giaùo, giaùo phaän cuûa Ñöùc cha Bakeni ñang daàn ñöôïc taùi thieát. Ñöùc cha noùi: "Vôùi söï giuùp ñôõ cuûa hoï, chuùng toâi ñaõ coù theå xaây döïng laïi moät soá nhaø thôø, nhaø xöù vaø tröôøng hoïc. Hoï cuõng giuùp chuùng toâi laäp moät trung taâm chöõa laønh sang chaán taïi Maiduguri ñeå hoã trôï ngöôøi daân, cung caáp hoã trôï taâm lyù - xaõ hoäi vaø giuùp hoï hoïc kyõ naêng môùi ñeå möu sinh."
"Chuùng toâi khoâng caûm thaáy bò boû rôi"
Ñöùc cha Bakeni baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc tröôùc söï lieân ñôùi cuûa ngöôøi Coâng giaùo toaøn theá giôùi, ngaøi noùi: "Chuùng toâi khoâng caûm thaáy ñôn ñoäc. Caùc toå chöùc naøy luoân ñoàng haønh. Vaø maëc duø moïi thöù bò phaù huûy, Giaùo hoäi ñang trôû laïi maïnh meõ hôn."
Giaûi phaùp: an ninh vaø coâng lyù
Ñöùc giaùm muïc Bakeni nhaán maïnh söï toàn taïi cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu ôû mieàn baéc Nigeria phuï thuoäc vaøo hai ñieàu: an ninh vaø coâng lyù. Ngaøi noùi: "Giaûi phaùp laø loaïi boû boïn khuûng boá vaø ñaûm baûo coâng lyù. Kitoâ höõu khoâng theå bò phaân bieät ñoái xöû hoaëc bò loaïi khoûi caùc chöông trình taùi thieát cuûa chính phuû. Khi coù an ninh, ngöôøi daân coù theå trôû veà laøng vaø taùi xaây döïng cuoäc soáng."
Ñöùc cha cuõng keâu goïi coäng ñoàng quoác teá hoã trôï - khoâng chæ baèng lôøi caàu nguyeän nhöng baèng giuùp ñôõ thieát thöïc. Ñöùc cha noùi: "Vì bò phaân bieät ñoái xöû, chính phuû chaúng maáy quan taâm ñeán chuùng toâi. Vì vaäy, söï giuùp ñôõ cuûa chuùng toâi chæ coù theå ñeán töø caùc toå chöùc, nhö toå chöùc Trôï giuùp caùc Giaùo hoäi ñau khoå, vaø töø caùc quoác gia nhö Hoa Kyø, Ba Lan vaø nhöõng nöôùc khaùc thaáu hieåu boái caûnh cuûa chuùng toâi vaø saün loøng giuùp."
Ngaøy 31 thaùng Möôøi naêm 2025, Toång thoáng Donald Trump tuyeân boá Hoa Kyø seõ ñöa Nigeria trôû laïi danh saùch "quoác gia caàn quan taâm ñaëc bieät" veà töï do toân giaùo vaø ñe doïa ñình chæ vieän trôï phi nhaân ñaïo cuõng nhö "haønh ñoäng" neáu chính phuû Nigeria khoâng nhanh choùng baûo veä Kitoâ höõu khoûi baïo löïc cöïc ñoan.
Ñöùc giaùm muïc Bakeni phaûn öùng thaän troïng nhöng hy voïng veà ñieàu naøy. Ngaøi noùi: "Toâi tin söï chuù yù nhö vaäy coù theå taïo ra khaùc bieät. Trong quaù laâu, caùc laõnh ñaïo khoâng ñuû quyeát taâm ñoái phoù vôùi caùc vuï gieát haïi. Neáu coäng ñoàng quoác teá baét ñaàu buoäc laõnh ñaïo Nigeria phaûi chòu traùch nhieäm, ñoù laø ñieàu tích cöïc."
Quaân ñoäi nöôùc ngoaøi khoâng phaûi giaûi phaùp
Tuy nhieân, Ñöùc cha caûnh baùo raèng "göûi quaân ñoäi nöôùc ngoaøi khoâng phaûi laø giaûi phaùp. Nigeria laø moät quoác gia coù chuû quyeàn. Ñieàu chuùng toâi caàn laø giuùp xaùc ñònh vaø giaûi giôùi boïn khuûng boá, mang laïi coâng lyù vaø hoøa bình." "Baát chaáp sôï haõi, baát chaáp maát maùt, ngöôøi daân chuùng toâi vaãn ñeán nhaø thôø. Ñöùc tin cuûa chuùng toâi vaãn soáng - coù leõ soáng ñoäng hôn bao giôø heát. Bôûi khi ñöùc tin phaûi traû giaù, noù trôû neân chaân thaät."
(OSV 10-11-2025)