Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV
göûi tham döï vieân Hoäi nghò Quoác teá
cuûa Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà Söï soáng naêm 2025
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV göûi tham döï vieân Hoäi nghò Quoác teá cuûa Haøn laâm vieän Toøa thaùnh veà Söï soáng naêm 2025.
Chuyeån ngöõ: Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Vatican (WHÑ 11-11-2025) - Töø ngaøy 10-12/11/2025, Hoäi nghò Quoác teá vôùi chuû ñeà "Trí tueä Nhaân taïo vaø Y hoïc: Thaùch ñoá cuûa Phaåm giaù con ngöôøi" dieãn ra taïi Hoïc vieän Augustinianum, Roâma, vôùi söï ñoàng toå chöùc cuûa Haøn Laâm Vieän Toaø thaùnh veà Söï Soáng, FIAMC vaø FEAMC. Söï kieän quy tuï caùc chuyeân gia quoác teá trong caùc lónh vöïc y khoa, coâng ngheä, ñaïo ñöùc sinh hoïc vaø thaàn hoïc ñeå thaûo luaän veà cô hoäi, thaùch thöùc vaø ñònh höôùng öùng duïng AI trong chaêm soùc söùc khoûe. Ngay trong ngaøy khai maïc, Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIV ñaõ göûi ñeán caùc tham döï vieân Hoäi nghò moät Söù ñieäp.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Vieät ngöõ Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Söù ñieäp cuûa Ñöùc GIaùo Hoaøng Leâoâ XIV
göûi caùc tham döï vieân Hoäi nghò Quoác teá cuûa Haøn laâm vieän Toøa thaùnh
veà Söï soáng "Trí Tueä Nhaân Taïo vaø Y Hoïc:
Thaùch Ñoá cuûa Phaåm Giaù Con Ngöôøi"
[Truï sôû trung öông Doøng Teân, 10-12 thaùng 11 naêm 2025]
Toâi göûi lôøi nguyeän chuùc toát ñeïp ñeán taát caû quyù tham döï vieân Hoäi nghò Quoác teá vôùi chuû ñeà: "Trí tueä Nhaân taïo vaø Y hoïc: Thaùch ñoá cuûa Phaåm giaù con ngöôøi" (AI and Medicine: The Challenge of Human Dignity). Ñaëc bieät, toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn vaø traân troïng ñoái vôùi chuû ñeà maø quyù vò ñaõ choïn ñeå cuøng suy tö. Cuoäc caùch maïng kyõ thuaät soá ñang giöõ moät vai troø trung taâm trong vieäc ñònh hình ñieàu maø Ñöùc Phanxicoâ goïi laø moät "söï thay ñoåi mang tính thôøi ñaïi". Chuùng ta hieän ñang chöùng kieán moät thôøi kyø cuûa tieán boä coâng ngheä môùi, voán, ôû moät soá khía caïnh, coù theå so saùnh vôùi cuoäc Caùch maïng Coâng nghieäp, nhöng laïi bao truøm vaø lan roäng hôn. Söï tieán boä coâng ngheä naøy aûnh höôûng maïnh meõ ñeán caùch chuùng ta suy nghó, laøm thay ñoåi caùch chuùng ta hieåu caùc hoaøn caûnh vaø caùch chuùng ta caûm nhaän veà chính mình cuõng nhö veà ngöôøi khaùc. Ngaøy nay, chuùng ta töông taùc vôùi maùy moùc nhö theå chuùng laø nhöõng ñoái thoaïi vieân, vaø vì theá, chuùng ta gaàn nhö trôû thaønh phaàn môû roäng cuûa chuùng. Theo nghóa naøy, chuùng ta khoâng chæ coù nguy cô ñaùnh maát söï hieän dieän cuûa nhöõng khuoân maët chung quanh mình, maø coøn queân ñi caùch nhaän ra vaø traân quyù taát caû nhöõng gì thaät söï laøm neân nhaân tính.
Khoâng coù gì phaûi nghi ngôø raèng söï phaùt trieån coâng ngheä ñaõ vaø vaãn ñang mang laïi nhieàu lôïi ích ñaùng keå cho nhaân loaïi, ñaëc bieät trong caùc lónh vöïc y khoa vaø chaêm soùc söùc khoeû. Tuy nhieân, ñeå baûo ñaûm moät söï tieán boä ñích thöïc, ñieàu thieát yeáu laø phaåm giaù con ngöôøi vaø coâng ích phaûi luoân laø nhöõng öu tieân vöõng chaéc cho taát caû moïi ngöôøi, caû ôû bình dieän caù nhaân laãn coäng ñoàng. Thaät deã daøng nhaän ra tieàm naêng huûy dieät cuûa coâng ngheä vaø vaø thaäm chí cuûa caû nghieân cöùu y hoïc, khi chuùng bò ñaët phuïc vuï cho caùc yù thöùc heä phi nhaân baûn. Theo nghóa naøy, nhöõng bieán coá lòch söû luoân laø moät lôøi caûnh tænh: nhöõng coâng cuï maø chuùng ta coù trong tay ngaøy nay coøn maïnh meõ hôn nöõa vaø coù theå gaây ra nhöõng taùc ñoäng taøn phaù lôùn hôn ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa caùc caù nhaân vaø caùc daân toäc. Tuy nhieân, neáu ñöôïc ñònh hình vaø thöïc söï ñaët vaøo vieäc phuïc vuï con ngöôøi, nhöõng coâng cuï aáy cuõng coù theå mang laïi nhöõng hieäu quaû mang tính bieán chuyeån vaø ích lôïi.
Töø goùc nhìn naøy, toâi ñaùnh giaù cao söï taän taâm cuûa quyù vò trong vieäc khaùm phaù tieàm naêng cuûa trí tueä nhaân taïo (AI) trong y hoïc. Söï mong manh cuûa thaân phaän con ngöôøi thöôøng boäc loä roõ reät trong lónh vöïc y khoa, nhöng chuùng ta khoâng bao giôø ñöôïc queân "phaåm giaù höõu theå voán thuoäc veà con ngöôøi ñôn giaûn vì con ngöôøi hieän höõu vaø ñöôïc Thieân Chuùa muoán, taïo döïng vaø yeâu thöông" (Tuyeân ngoân Dignitas Infinita, soá 7). Chính vì lyù do naøy, "caùc chuyeân gia chaêm soùc söùc khoûe coù ôn goïi vaø traùch nhieäm trôû thaønh nhöõng ngöôøi baûo veä vaø phuïc vuï söï soáng con ngöôøi", ñaëc bieät trong nhöõng giai ñoaïn mong manh nhaát cuûa söï soáng (Note Antiqua et Nova, soá 71). Ñieàu ñoù cuõng ñuùng ñoái vôùi nhöõng ai chòu traùch nhieäm trong vieäc söû duïng AI trong lónh vöïc naøy. Thaät vaäy, söï mong manh cuûa söï soáng caøng lôùn, thì phaåm chaát cao quyù ñoøi hoûi nôi nhöõng ngöôøi ñöôïc trao phoù traùch nhieäm chaêm soùc caøng phaûi lôùn hôn.
Muïc tieâu chaêm soùc con ngöôøi nhaán maïnh tính khoâng theå thay theá cuûa caùc töông quan nhaân baûn trong boái caûnh naøy. Tính chuyeân nghieäp trong y khoa ñoøi hoûi khoâng chæ kieán thöùc chuyeân moân caàn thieát, nhöng coøn caû khaû naêng giao tieáp vaø hieän dieän gaàn guõi vôùi ngöôøi khaùc. Y khoa khoâng bao giôø coù theå bò giaûn löôïc thaønh vieäc giaûi quyeát moät vaán ñeà. Cuõng theá, caùc thieát bò coâng ngheä khoâng bao giôø ñöôïc pheùp laøm suy giaûm moái töông quan caù vò giöõa beänh nhaân vaø nhaân vieân y teá. Thaät vaäy, neáu AI laø ñeå phuïc vuï phaåm giaù con ngöôøi vaø hieäu quaû trong chaêm soùc söùc khoûe, chuùng ta phaûi baûo ñaûm raèng AI thöïc söï naâng cao caùc töông quan lieân vò cuõng nhö chaát löôïng chaêm soùc.
Xeùt ñeán nhöõng lôïi ích kinh teá to lôùn thöôøng gaén lieàn vôùi caùc lónh vöïc y hoïc vaø coâng ngheä, cuøng vôùi cuoäc tranh giaønh quyeàn kieåm soaùt keùo theo, ñieàu thieát yeáu laø phaûi coå voõ moät söï hôïp taùc roäng raõi giöõa taát caû nhöõng ai laøm vieäc trong trong lónh vöïc y teá vaø chính trò, vöôït xa khoûi bieân giôùi quoác gia. Vì lyù do naøy, toâi raát vui khi bieát raèng Hoäi nghò laàn naøy coù söï hieän dieän cuûa caùc dieãn giaû ñeán töø nhieàu chaâu luïc vaø nhieàu boái caûnh khaùc nhau.
Vôùi nhöõng taâm tình aáy, xin quyù vò, nhöõng ngöôøi baïn thaân meán, bieát raèng toâi luoân caàu nguyeän ñeå Hoäi nghò naøy mang laïi nhieàu hoa traùi phong phuù cho quyù vò, cho caùc ñoàng nghieäp cuûa quyù vò, vaø cho bieát bao ngöôøi seõ ñöôïc höôûng lôïi töø söï taän taâm vaø coáng hieán quaûng ñaïi cuûa quyù vò. Toâi xin caûm ôn taát caû, vaø khaån xin Thieân Chuùa toaøn naêng tuoân ñoå phuùc laønh treân quyù vò vaø gia ñình.
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vatican.va