Ñöùc Thaùnh cha chuû söï thaùnh leã
taïi Ñeàn thôø Thaùnh Gioan Laterano
Ñöùc Thaùnh cha chuû söï thaùnh leã taïi Ñeàn thôø Thaùnh Gioan Laterano.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 10-11-2025) - Saùng Chuùa nhaät, ngaøy 09 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ ñeán Ñaïi Vöông cung thaùnh ñöôøng Laterano, caùch Vatican gaàn 7 caây soá, ñeå chuû söï thaùnh leã möøng kính Cung hieán thaùnh ñöôøng naøy, do Ñöùc Giaùo hoaøng Silvestro I cöû haønh hoài naêm 324. Thaùnh ñöôøng vaãn ñöôïc goïi laø "Mater et Caput", laø Meï vaø laø Ñaàu cuûa taát caû caùc nhaø thôø treân theá giôùi vaø nay laø Nhaø thôø chính toøa cuûa Giaùo phaän Roma.
Ñeàn thôø naøy cuõng töôïng tröng söï chieán thaéng cuûa Kitoâ giaùo treân ngoaïi giaùo: taïi ñaây, laàn ñaàu tieân, sau chieáu chæ tha ñaïo cuûa Hoaøng ñeá Costantino ôû Milano, moät coäng ñoaøn Kitoâ ñöôïc xuaát ñaàu loä dieän, coâng khai cöû haønh ñöùc tin. Ñeàn thôø töôïng tröng cho chính Giaùo hoäi, Giaùo hoäi khoâng loan truyeàn nhöõng lôøi rieâng cuûa mình, nhöng tieáp tuïc rao giaûng Lôøi Chuùa, trong lòch söû, qua tieáng noùi vaø chöùng taù cuûa caùc thöøa taùc vieân vaø caùc tín höõu.
Cuõng vì taàm quan troïng naøy, neân leã Cung hieán Ñeàn thôø Thaùnh Gioan ôû Laterano naøy, vaøo ngaøy 09 thaùng Möôøi Moät haèng naêm ñöôïc cöû haønh vôùi baäc leã kính (baäc hai), quan troïng hôn leã Cung hieán Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ, cöû haønh vôùi baäc leã nhôù (baäc ba), vaøo ngaøy 18 thaùng Möôøi Moät.
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha trong thaùnh leã baét ñaàu luùc 9 giôø 30, coù Ñöùc Hoàng y Giaùm quaûn Reina, cuøng vôùi hôn 10 giaùm muïc khaùc, trong ñoù coù 7 giaùm muïc phuï taù Roma, vaø gaàn 100 linh muïc khaùc, tröôùc söï hieän dieän cuûa caùc chuûng sinh, nöõ tu vaø gaàn 1,000 giaùo daân.
Baøi giaûng
Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh cha môøi goïi caùc tín höõu chieâm ngaém yù nghóa thieâng lieâng cuûa söï kieän troïng ñaïi naøy, khoâng chæ nhö moät kyû nieäm lòch söû, maø nhö moät lôøi nhaéc soáng ñoäng veà caên tính cuûa Giaùo hoäi laø "ngoâi ñeàn thieâng lieâng ñöôïc xaây baèng nhöõng vieân ñaù soáng ñoäng trong Ñöùc Kitoâ Gieâsu, ñaù taûng goùc töôøng" (x. 1 Pr 2,4-5).
Ñöùc Thaùnh cha nhaéc raèng coâng trình ñöôïc khôûi döïng vaøo theá kyû IV, döôùi thôøi Ñöùc Giaùo hoaøng Silvestro I vaø Hoaøng ñeá Constantinoâ, laø daáu chæ cuûa töï do ñöùc tin sau thôøi baùch haïi. Tuy nhieân, yù nghóa saâu xa cuûa ngaøy leã khoâng döøng laïi ôû yeáu toá lòch söû hay ngheä thuaät. Vöông cung thaùnh ñöôøng Laterano, ñöôïc goïi laø "Meï cuûa moïi nhaø thôø", laø bieåu töôïng cuûa Giaùo hoäi soáng ñoäng - nôi "chuùng ta cuõng nhö nhöõng vieân ñaù soáng ñoäng, ñöôïc xaây döïng thaønh moät ñeàn thôø thieâng lieâng treân traàn gian" (Lumen Gentium 6).
Ñöùc Thaùnh cha môøi goïi coäng ñoaøn nhìn ngaém ngoâi thaùnh ñöôøng nhö hình aûnh cuûa chính Giaùo hoäi. Tröôùc heát, haõy nghó ñeán neàn moùng: "Neáu ngöôøi xaây khoâng ñaøo saâu ñeå tìm neàn taûng vöõng chaéc, toaøn boä coâng trình seõ suïp ñoå." Töông töï, ngöôøi Kitoâ höõu cuõng phaûi "ñaøo saâu trong chính mình" ñeå loaïi boû moïi ñieàu hôøi hôït, yeáu ñuoái, maø "ñaït ñeán taûng ñaù traàn laø Ñöùc Kitoâ" (x. Mt 7,24-27). Ñöùc Thaùnh cha nhaéc lôøi thaùnh Phaoloâ: "Khoâng ai coù theå ñaët neàn moùng naøo khaùc ngoaøi neàn ñaõ ñöôïc ñaët saün, ñoù laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ" (1 Cr 3,11). Vì theá, ngöôøi tín höõu ñöôïc môøi goïi lieân læ trôû veà vôùi Ñöùc Kitoâ vaø Tin möøng cuûa Ngöôøi, nhôø söùc taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Ñöùc Thaùnh cha caûnh baùo nguy cô xaây döïng "nhöõng coâng trình naëng neà treân neàn moùng yeáu", neáu ñôøi soáng ñöùc tin thieáu ñaøo saâu. Do ñoù, coâng cuoäc xaây döïng Giaùo hoäi phaûi ñöôïc thöïc hieän "vôùi khieâm toán vaø kieân nhaãn", chöù khoâng chaïy theo tieâu chuaån cuûa theá gian voán ñoøi keát quaû töùc thôøi. Lòch söû cho thaáy chæ vôùi "söï nhaãn naïi vaø aân suûng cuûa Thieân Chuùa" môùi coù theå xaây döïng moät coäng ñoaøn ñöùc tin ñích thöïc, bieát loan baùo, phuïc vuï vaø soáng tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ.
Ngaøi lieân heä vôùi trình thuaät Tin möøng veà oâng Giakeâu (Lc 19,1-10): ngöôøi giaøu coù vaø quyeàn löïc naøy ñaõ "nhaän ra mình quaù nhoû beù ñeå thaáy Chuùa", neân oâng treøo leân caây, haønh ñoäng khieâm toán ñoù môû ñöôøng cho cuoäc gaëp gôõ bieán ñoåi ñôøi oâng. Ñöùc Thaùnh cha giaûi thích: ñoù laø haønh trình maø moãi ngöôøi tín höõu phaûi ñi qua - daùm thöøa nhaän giôùi haïn, vöôït thaéng kieâu ngaïo ñeå ñoùn nhaän aùnh nhìn vaø aân suûng cuûa Ñöùc Kitoâ. "Ñöùc Gieâsu thay ñoåi chuùng ta vaø keâu goïi chuùng ta laøm vieäc trong ñaïi coâng tröôøng cuûa Thieân Chuùa".
Töø hình aûnh "coâng tröôøng cuûa Thieân Chuùa", Ñöùc Thaùnh cha khuyeán khích moïi tín höõu cuøng tham gia xaây döïng Giaùo hoäi, ñaëc bieät trong tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng hieän nay. Duø con ñöôøng "doác vaø ñaày thöû thaùch", Ñöùc Thaùnh cha môøi goïi ñöøng naûn loøng, bôûi "ôû Roâma, giöõa bao vaát vaû, vaãn coù moät ñieàu thieän lôùn lao ñang lôùn leân". Ngöôøi tín höõu caàn nhaän ra vaø vui möøng tröôùc ñieàu ñoù, vì "loøng baùc aùi soáng ñoäng cuõng laøm neân khuoân maët cuûa Giaùo hoäi - ngöôøi meï cuûa moïi Giaùo hoäi, hay ñôn giaûn laø "ngöôøi meï hieàn", nhö thaùnh Gioan Phaoloâ II töøng noùi."
Cuoái cuøng, Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh vai troø troïng yeáu cuûa phuïng vuï trong söù maïng cuûa Nhaø thôø Chính toøa. Phuïng vuï laø "ñænh cao maø moïi hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi höôùng tôùi, vaø laø nguoàn maïch töø ñoù tuoân traøo moïi söùc soáng" (Sacrosanctum Concilium, 10). Taïi ñaây, coäng ñoaøn ñöôïc "xaây döïng nhö ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa" vaø ñöôïc sai ñi loan baùo Tin möøng. Do ñoù, vieäc cöû haønh phuïng vuï taïi Laterano phaûi theå hieän maãu göông cho toaøn theå Daân Chuùa: toân troïng caùc neàn vaên hoùa, nhöng vaãn trung thaønh vôùi "phong caùch trang nghieâm, ñôn sô" cuûa truyeàn thoáng Roâma, giuùp ngöôøi tham döï caûm nhaän "veû ñeïp cuûa tình yeâu - bôûi nhö thaùnh Augustinoâ noùi: "Veû ñeïp chính laø tình yeâu, vaø tình yeâu laø söï soáng".
Baøi giaûng keát thuùc baèng lôøi caàu mong: moïi ngöôøi ñeán vôùi baøn thôø cuûa Nhaø thôø Chính toøa Roâma ñeàu ñöôïc traøn ñaày aân suûng ñeå ñem tình yeâu vaø söï soáng cuûa Ñöùc Kitoâ lan toûa cho theá giôùi.