Ñöùc cha Hang Ly:
Giaùo hoäi Coâng giaùo Campuchia
baét ñaàu "töï ñöùng vöõng"
Ñöùc cha Hang Ly: Giaùo hoäi Coâng giaùo Campuchia baét ñaàu "töï ñöùng vöõng".
Phuùc Nhaïc
Phnom Penh (RVA News 30-10-2025) - Ñöùc cha Pierre Suon Hang Ly, 53 tuoåi, taân Giaùm muïc Phoù haït Ñaïi dieän Toâng toøa Phnom Penh - vò giaùm muïc ngöôøi Campuchia ñaàu tieân keå töø thôøi Khmer Ñoû, cho bieát Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Campuchia ñang baét ñaàu böôùc ñi baèng chính ñoâi chaân cuûa mình sau nhieàu naêm ñen toái.
Trong moät quoác gia Phaät giaùo töøng laø thuoäc ñòa cuûa Phaùp, ñaïo Coâng giaùo vaãn giöõ moät aûnh höôûng ñaùng keå. Vieäc phong chöùc cho Ñöùc cha Hang Ly laø daáu chæ cho thaáy Giaùo hoäi ñang thích nghi vôùi vaên hoùa ñòa phöông trong theá giôùi hieän ñaïi.
Trong cuoäc phoûng vaán môùi ñaây danh cho haõng tin Coâng giaùo AÙ chaâu UCANews, Ñöùc cha Hang Ly noùi:
"Ñaõ ñeán luùc Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Campuchia caàn chuû ñoäng hôn, ñöùng leân nhö moät phaàn cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ - nhöng vôùi baûn saéc rieâng cuûa mình."
Hieän nay, soá ngöôøi Coâng giaùo taïi Campuchia khoaûng 75.000 ngöôøi, chieám chöa tôùi 2% daân soá 17.5 trieäu ngöôøi. Phaàn lôùn laø ngöôøi Khmer goác Vieät hoaëc ngöôøi Chaêm thieåu soá. Nhieàu vò laõnh ñaïo trong haøng giaùo só vaãn laø ngöôøi nöôùc ngoaøi, chuû yeáu töø Hoäi Truyeàn giaùo Paris (MEP).
Ñöùc Cha cuõng noùi raèng: "Vieäc toâi ñöôïc boå nhieäm xaùc nhaän raèng Giaùo hoäi taïi Campuchia ñang daàn hoïc caùch töï böôùc ñi - töøng böôùc moät. Ñoâi khi coù theå vaáp ngaõ, nhöng roài seõ ñöùng daäy - vôùi söï höôùng daãn cuûa ngöôøi cha, ngöôøi meï."
Campuchia laø vöông quoác Phaät giaùo chính thöùc, nhöng toân troïng töï do toân giaùo. Gaàn ñaây, chính phuû coøn toå chöùc Hoäi chôï Du lòch Hoài giaùo keùo daøi ba ngaøy, keát thuùc hoâm 11 thaùng Möôøi naêm 2025.
Ñöùc cha Hang Ly cho bieát: "Vieäc toâi ñöôïc boå nhieäm cho thaáy Giaùo hoäi nhaän ra ñaõ ñeán luùc ñeå Campuchia töï vöôn caùnh. Toâi nhôù lôøi Ñöùc coá giaùm muïc tieân khôûi Joseph Chhmar Salas, ngöôøi Khmer: "Haõy ñeå theá giôùi bieát ñeán chuùng ta. Vaø giôø ñaây, qua vieäc taán phong moät giaùm muïc ngöôøi Khmer, theá giôùi baét ñaàu nhaän ra Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Campuchia."
Naêm 1975, khi cheá ñoä dieät chuûng Khmer Ñoû leân naém quyeàn, nhieàu ngöôøi Coâng giaùo ñaõ chaïy troán khoûi ñaát nöôùc. Ñöùc cha Joseph Chhmar Salas, vò giaùm muïc baûn xöù ñaàu tieân, ôû laïi vaø cheát vì ñoùi trong traïi taäp trung naêm 1977.
Haõng Ucan thuaät laïi lôøi cuûa moät giaùo daân ngöôøi nöôùc ngoaøi noùi raèng: "Caùc giaùo daân moâ taû Ñöùc cha Hang Ly laø "hieàn laønh vaø khieâm toán": Ngaøi laø ngöôøi chuû ñoäng ñeán hoûi thaêm chuùng toâi tröôùc. Khoâng gioáng caùc giaùm muïc ngoaïi quoác thöôøng xa caùch vaø naëng tính giaùo quyeàn, ngaøi raát gaàn guõi vaø chaân thaønh".
Ñöùc cha Hang Ly yù thöùc roõ nhieäm vuï naëng neà phía tröôùc, khi noùi: "Giaùo hoäi taïi Campuchia vaãn coøn raát non treû, vì ñaõ chòu ñau khoå naëng neà döôùi thôøi Khmer Ñoû - gaàn nhö bò xoùa soå hoaøn toaøn. Nhöng Thieân Chuùa ñaõ gìn giöõ vaø cho Giaùo hoäi hoài sinh töø naêm 1990." Sau khi Vieät Nam laät ñoå Khmer Ñoû naêm 1978 vaø Lieân Hieäp Quoác can thieäp naêm 1991, Giaùo hoäi môùi baét ñaàu phuïc hoài. Ñöùc cha noùi: "Ngaøy nay, Giaùo hoäi Coâng giaùo Campuchia chæ môùi hôn 35 naêm tuoåi vaø thieáu huït nhaân söï nghieâm troïng. Chöùc vuï maø toâi ñang ñaûm nhieäm ñaõ bò boû troáng suoát 15 naêm. Taát caû caùc giaùm muïc, linh muïc ngöôøi Khmer thôøi ñoù ñeàu ñaõ hy sinh, cuøng vôùi nhieàu tu só, giaùo lyù vieân vaø tín höõu. Vì theá, Giaùo hoäi maát ñi toaøn boä kinh nghieäm vaø truyeàn thoáng phuïng vuï Khmer ñeå ñaøo taïo caùc theá heä môùi. Phaûi ñeán nay, Giaùo hoäi môùi ñuû khaû naêng trao traùch nhieäm laõnh ñaïo cho moät giaùm muïc baûn ñòa."
Hieän nay, Giaùo hoäi Coâng giaùo Campuchia coù 15 linh muïc ngöôøi Khmer, goàm 13 linh muïc trieàu vaø 2 linh muïc doøng.
Ñöùc cha Olivier Schmitthaeusler, thuoäc Hoäi Thöøa sai Paris, nhaän ñònh raèng:
"Vieäc phong chöùc Ñöùc cha Hang Ly laø daáu hieäu tröôûng thaønh cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông, laø thoâng ñieäp maïnh meõ veà vieäc beùn reã saâu hôn trong xaõ hoäi, vaên hoùa vaø ñôøi soáng ngöôøi daân... "Giaùo hoäi Coâng giaùo cuøng vôùi daân toäc Khmer ñaõ chòu ñau khoå naëng neà trong thôøi kyø Pol Pot - "Naêm Zero" - khi moïi cô caáu cuûa Giaùo hoäi bò phaù huûy vaø caùc giaùm muïc, tu só, giaùo daân ñeàu bò gieát."
Vaäy Giaùo hoäi taïi Campuchia seõ ñi veà ñaâu trong thôøi ñaïi maø nhieàu nôi treân theá giôùi ñang quay löng vôùi Kitoâ giaùo? Ñöùc cha Hang Ly traû lôøi: "Daãn daét ngöôøi Phaät töû ñeán vôùi nieàm tin ñích thöïc nôi Ñöùc Kitoâ laø moät thaùch ñoá lôùn, vì hoï gaén boù saâu saéc vôùi truyeàn thoáng vaø phong tuïc toå tieân."
(Ucan News)