Nhöõng thaùch thöùc vaø cô hoäi cho hoân nhaân vaø gia ñình:
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV
cho Vieän Thaàn hoïc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II
Nhöõng thaùch thöùc vaø cô hoäi cho hoân nhaân vaø gia ñình: Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV cho Vieän Thaàn hoïc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II.
Chuyeån ngöõ: Tri Khoan
Vatican (WHÑ 28-10-2025) - Vaøo thöù Saùu, ngaøy 24 thaùng Möôøi naêm 2025, Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV ñaõ coù buoåi tieáp kieán ñaëc bieät - taïi Hoäi tröôøng Clementine cuûa Ñieän Toâng Toøa - vôùi caùc giaùo sö vaø sinh vieân cuûa Vieän Thaàn hoïc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II veà Khoa hoïc Hoân nhaân vaø Gia ñình, ñaëc bieät laø cuûa truï sôû ôû Roma, cuøng vôùi moät soá ñaïi dieän töø caùc phaân vieän khaùc ngoaøi Roma. Ñaây laø dieãn vaên ñaàu tieân veà gia ñình vaø hoân nhaân göûi ñeán "Ñaïi hoïc" cuûa Giaùo hoäi chuyeân veà hai laõnh vöïc naøy.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV
Cho caùc Giaùo Sö vaø Sinh Vieân cuûa Vieän Thaàn Hoïc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
veà Khoa Hoïc Hoân Nhaân Vaø Gia Ñình
Hoäi tröôøng Clementine
Thöù Saùu, ngaøy 24/10/2025
Nhaân danh Cha, vaø Con, vaø Thaùnh Thaàn.
Bình an ôû cuøng anh chò em!
Chaøo anh chò em!
Anh chò em thaân meán,
Vôùi nieàm vui möøng, toâi xin chaøo ñoùn anh chò em, nhöõng ngöôøi hình thaønh neân coäng ñoàng hoïc thuaät quoác teá cuûa Hoïc vieän Thaàn hoïc Gioan Phaoloâ II veà Khoa hoïc Hoân nhaân vaø Gia ñình. Toâi göûi lôøi chaøo ñeán Ñöùc Hoàng y Baldassare Reina, Ñaïi Chöôûng aán, vaø Ñöùc oâng Philippe Bordeyne, Vieän tröôûng, vaø taát caû anh chò em, caùc sinh vieân thaân yeâu, cuøng vôùi caùc cöïu sinh vieân töø nhieàu quoác gia ñang quy tuï ñeå möøng Naêm thaùnh. Chaøo möøng taát caû anh chò em!
Trong nhöõng boái caûnh xaõ hoäi, kinh teá vaø vaên hoùa khaùc nhau, nhöõng thaùch ñoá chuùng ta phaûi ñoái maët cuõng raát ña daïng; tuy nhieân, ôû moïi nôi vaø moïi thôøi ñaïi, chuùng ta ñöôïc keâu goïi naâng ñôõ, baûo veä vaø thaêng tieán gia ñình, tröôùc heát vaø treân heát laø qua moät caùch soáng phuø hôïp vôùi Tin möøng. Tính mong manh vaø giaù trò cuûa gia ñình, khi ñöôïc xeùt döôùi aùnh saùng ñöùc tin vaø lyù trí chaân chính, ñaõ thu huùt caùc coâng trình nghieân cöùu cuûa anh chò em, maø anh chò em vun troàng vì lôïi ích cuûa caùc ñoâi baïn treû ñính hoân seõ trôû thaønh vôï choàng, cuûa caùc ñoâi vôï choàng seõ trôû thaønh cha meï, vaø cuûa con caùi hoï, nhöõng ngöôøi laø lôøi höùa veà moät nhaân loaïi ñöôïc ñoåi môùi trong tình yeâu. Do ñoù, ôn goïi cuûa Hoïc vieän cuûa anh chò em, ñöôïc khai sinh töø taàm nhìn tieân tri cuûa Thaùnh Gioan Phaoloâ II sau Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà Gia ñình naêm 1980, caøng trôû neân saùng toû hôn: Hình thaønh moät cô quan hoïc thuaät duy nhaát traûi roäng treân khaép caùc Chaâu luïc, nhaèm ñaùp öùng caùc nhu caàu ñaøo taïo, ñoàng thôøi gaàn guõi hôn vôùi caùc ñoâi vôï choàng vaø caùc gia ñình. Nhôø ñoù, caùc ñoäng löïc muïc vuï coù theå ñöôïc phaùt trieån phuø hôïp hôn vôùi thöïc teá ñòa phöông vaø ñöôïc truyeàn caûm höùng töø truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo hoäi cuøng Hoïc thuyeát Xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi.
Qua vieäc tham gia vaøo söù maïng vaø haønh trình cuûa toaøn theå Giaùo hoäi, Hoïc vieän cuûa anh chò em goùp phaàn vaøo vieäc laøm saùng toû Huaán quyeàn cuûa Giaùo hoaøng vaø vieäc ñoåi môùi khoâng ngöøng cuoäc ñoái thoaïi giöõa ñôøi soáng gia ñình, theá giôùi vieäc laøm vaø coâng baèng xaõ hoäi, giaûi quyeát caùc vaán ñeà mang tính thôøi söï caáp thieát nhö hoøa bình, baûo veä söï soáng vaø chaêm soùc söùc khoûe, phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän, vieäc laøm cho ngöôøi treû, kinh teá beàn vöõng, vaø cô hoäi bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ - taát caû ñeàu laø nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh keát hoân vaø sinh con. Trong moái lieân heä aáy, söù maïng ñaëc tröng cuûa anh chò em lieân quan ñeán vieäc tìm kieám vaø laøm chöùng cho chaân lyù. Khi thöïc hieän nhieäm vuï naøy, thaàn hoïc ñöôïc môøi goïi ñoái thoaïi vôùi caùc ngaønh hoïc khaùc nhau nghieân cöùu veà hoân nhaân vaø gia ñình, khoâng chæ ñôn thuaàn döøng laïi ôû vieäc noùi leân chaân lyù veà chuùng, maø coøn soáng chaân lyù aáy trong aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø theo göông Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ maëc khaûi Chuùa Cha cho chuùng ta qua chính haønh ñoäng vaø lôøi noùi cuûa Ngöôøi.
Vieäc loan baùo Tin möøng, voán laøm bieán ñoåi ñôøi soáng vaø xaõ hoäi, khieán chuùng ta phaûi thuùc ñaåy caùc haønh ñoäng coù heä thoáng vaø phoái hôïp nhaèm hoã trôï gia ñình. Thaønh coâng cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi vaø chính trò cuûa moät quoác gia ñöôïc ño löôøng ñaëc bieät qua caùch noù taïo ñieàu kieän cho caùc gia ñình soáng toát, coù thôøi gian cho nhau, vaø nuoâi döôõng nhöõng moái raøng buoäc giöõ hoï hieäp nhaát vôùi nhau. Trong moät xaõ hoäi thöôøng ñeà cao naêng suaát vaø toác ñoä maø laøm toån haïi ñeán caùc moái töông quan, thì ñieàu caáp baùch laø traû laïi thôøi gian vaø khoâng gian cho tình yeâu hoïc ñöôïc trong gia ñình, nôi nhöõng kinh nghieäm ñaàu tieân veà söï tin töôûng, cho ñi, vaø tha thöù ñan xen vaøo nhau, nhöõng ñieàu aáy taïo thaønh keát caáu neàn taûng cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi.
Toâi xuùc ñoäng nhôù laïi nhöõng lôøi cuûa vò Tieàn nhieäm cuûa toâi, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, khi ngaøi trìu meán noùi vôùi nhöõng phuï nöõ ñang mang thai, môøi goïi hoï gìn giöõ nieàm vui ñem söï soáng môùi vaøo theá giôùi (x. Toâng huaán Amoris Laetitia, 171). Nhöõng lôøi cuûa ngaøi toùm löôïc moät chaân lyù ñôn sô nhöng saâu saéc: Söï soáng con ngöôøi laø moät hoàng aân vaø phaûi luoân ñöôïc ñoùn nhaän vôùi loøng toân troïng, chaêm soùc, vaø bieát ôn. Vì theá, tröôùc thöïc traïng bieát bao ngöôøi meï phaûi traûi qua thôøi kyø mang thai trong coâ ñoäc hoaëc bò gaït ra beân leà, toâi caûm thaáy buoäc phaûi nhaéc laïi raèng caùc coäng ñoàng daân söï vaø Giaùo hoäi phaûi luoân daán thaân khoâi phuïc laïi phaåm giaù troïn veïn cho thieân chöùc laøm meï. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù, caàn coù nhöõng saùng kieán cuï theå: caùc chính saùch baûo ñaûm ñieàu kieän soáng vaø laøm vieäc xöùng ñaùng; caùc saùng kieán trong giaùo duïc vaø vaên hoùa toân vinh veû ñeïp cuûa vieäc cuøng nhau kieán taïo; vaø moät chöông trình muïc vuï ñoàng haønh vôùi phuï nöõ vaø nam giôùi baèng söï gaàn guõi vaø laéng nghe. Thieân chöùc laøm meï vaø laøm cha, khi ñöôïc gìn giöõ nhö vaäy, hoaøn toaøn khoâng phaûi laø gaùnh naëng cho xaõ hoäi, maø ñuùng hôn laø moät nguoàn hy voïng laøm vöõng maïnh vaø ñoåi môùi xaõ hoäi.
Quyù giaùo sö vaø caùc sinh vieân thaân meán, söï ñoùng goùp cuûa anh chò em vaøo vieäc phaùt trieån Hoïc thuyeát Xaõ hoäi veà Gia ñình phuø hôïp vôùi söù maïng ñöôïc Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ trao phoù cho Hoïc vieän cuûa anh chò em trong Toâng thö Summa Familiae Cura, trong ñoù ngaøi vieát: "Tính trung taâm cuûa gia ñình trong haønh trình hoaùn caûi muïc vuï nôi caùc coäng ñoaøn cuûa chuùng ta vaø trong coâng cuoäc canh taân truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi ñoøi hoûi raèng, ngay caû trong laõnh vöïc ñaøo taïo hoïc thuaät, vieäc suy tö veà hoân nhaân vaø gia ñình khoâng bao giôø ñöôïc thieáu vieãn caûnh muïc vuï vaø söï quan taâm ñeán nhöõng veát thöông cuûa nhaân loaïi."
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Hoïc vieän cuûa anh chò em ñaõ ñoùn nhaän nhöõng chæ daãn cuûa Toâng hieán Veritatis Gaudium cho moät neàn thaàn hoïc vun ñaép tö töôûng côûi môû vaø ñoái thoaïi, moät neàn vaên hoùa "gaëp gôõ giöõa taát caû caùc neàn vaên hoùa ñích thöïc vaø soáng ñoäng, thoâng qua söï trao ñoåi qua laïi caùc ôn cuûa hoï trong khoâng gian aùnh saùng ñöôïc môû ra bôûi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa daønh cho taát caû moïi thuï taïo cuûa Ngöôøi" (soá 4b). Do ñoù, anh chò em tìm caùch aùp duïng, döôùi aùnh saùng Maïc khaûi, moät phöông phaùp lieân ngaønh vaø xuyeân ngaønh (x. Ibid, 4c). Trong vieãn caûnh aáy, neàn taûng vöõng chaéc cuûa caùc nghieân cöùu trieát hoïc vaø thaàn hoïc ñaõ ñöôïc laøm phong phuù nhôø söï töông taùc vôùi caùc ngaønh hoïc khaùc, giuùp khaùm phaù caùc höôùng nghieân cöùu quan troïng.
Trong soá ñoù, toâi muoán nhaéc laïi, nhö moät cam keát boå sung, laø vieäc ñaøo saâu moái lieân keát giöõa gia ñình vaø Hoïc thuyeát Xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi. Con ñöôøng naøy coù theå phaùt trieån theo hai höôùng boå tuùc laãn nhau: Ñöa vieäc nghieân cöùu gia ñình trôû thaønh moät chöông thieát yeáu trong gia saûn khoân ngoan maø Giaùo hoäi ñeà xuaát lieân quan ñeán ñôøi soáng xaõ hoäi, ñoàng thôøi laøm phong phuù gia saûn naøy baèng nhöõng kinh nghieäm vaø ñoäng löïc gia ñình, ñeå hieåu roõ hôn caùc nguyeân taéc neàn taûng cuûa giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi. Söï quan taâm naøy seõ giuùp phaùt trieån tröïc giaùc ñöôïc khôi gôïi bôûi Coâng ñoàng Vatican II vaø ñöôïc caùc vò Tieàn nhieäm cuûa toâi nhieàu laàn nhaéc laïi, veà vieäc xem gia ñình laø teá baøo ñaàu tieân cuûa xaõ hoäi, laø tröôøng hoïc ñaàu tieân vaø neàn taûng cuûa nhaân loaïi.
Hôn nöõa, veà phöông dieän muïc vuï, chuùng ta khoâng theå boû qua khuynh höôùng xem thöôøng, hoaëc thaäm chí laø choái boû hoân nhaân ôû nhieàu nôi treân theá giôùi. Toâi muoán môøi goïi anh chò em, khi suy tö veà vieäc chuaån bò cho Bí tích Hoân phoái, haõy chuù taâm ñeán taùc ñoäng aân suûng cuûa Thieân Chuùa trong traùi tim cuûa moãi ngöôøi nam vaø nöõ. Ngay caû khi nhöõng ngöôøi treû ñöa ra caùc quyeát ñònh khoâng phuø hôïp vôùi con ñöôøng ñöôïc Giaùo hoäi ñeà xuaát, khoâng theo giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu, thì Chuùa vaãn tieáp tuïc goõ cöûa traùi tim hoï, chuaån bò hoï ñoùn nhaän moät tieáng goïi môùi trong noäi taâm. Neáu vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc vaø muïc vuï cuûa anh chò em taäp trung vaøo cuoäc ñoái thoaïi caàu nguyeän vôùi Chuùa, anh chò em seõ tìm thaáy can ñaûm ñeå saùng taïo nhöõng töø ngöõ môùi coù theå chaïm saâu vaøo löông taâm cuûa nhöõng ngöôøi treû. Treân thöïc teá, thôøi ñaïi cuûa chuùng ta khoâng chæ bò ñaùnh daáu bôûi nhöõng caêng thaúng vaø heä tö töôûng laøm xaùo troän taâm hoàn, maø coøn bôûi moät cuoäc tìm kieám veà ñôøi soáng taâm linh, chaân lyù, vaø coâng baèng ngaøy caøng lôùn, ñaëc bieät laø nôi nhöõng ngöôøi treû. Ñoùn nhaän vaø nuoâi döôõng khao khaùt aáy laø moät trong nhöõng nhieäm vuï ñeïp ñeõ vaø caáp baùch nhaát cuûa taát caû chuùng ta.
Sau cuøng, toâi khuyeán khích anh chò em haõy tieáp tuïc haønh trình hieäp haønh nhö moät phaàn khoâng theå thieáu trong tieán trình ñaøo taïo cuûa anh chò em. Ñaëc bieät trong moät ñaïi hoïc quoác teá, caàn phaûi thöïc hieän vieäc laéng nghe laãn nhau ñeå phaân ñònh toát hôn caùch cuøng nhau phaùt trieån trong vieäc phuïc vuï hoân nhaân vaø gia ñình. Haõy luoân höôùng veà "ôn goïi Bí tích Röûa toäi cuûa mình, ñaët moái töông quan vôùi Ñöùc Kitoâ vaø vieäc ñoùn nhaän anh chò em mình, baét ñaàu töø nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, ôû trung taâm ñôøi soáng" (Dieãn vaên göûi Toång giaùo phaän Roma, ngaøy 19 thaùng Chín naêm 2025). Nhö theá, anh chò em seõ laøm ñieàu maø moïi gia ñình toát laønh ñeàu laøm, hoïc hoûi töø chính thöïc taïi maø mình mong muoán phuïc vuï. Nhö Taøi lieäu Chung keát cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc vöøa qua khaúng ñònh: "Gia ñình laø nôi ñaëc bieät ñeå hoïc hoûi vaø traûi nghieäm nhöõng thöïc haønh thieát yeáu cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh. Baát chaáp nhöõng raïn nöùt vaø ñau khoå maø hoï traûi qua, gia ñình vaãn laø nôi chuùng ta hoïc bieát trao ñoåi hoàng aân tình yeâu, söï tin töôûng, tha thöù, hoøa giaûi vaø caûm thoâng" (soá 35). Coù raát nhieàu ñieàu ñeå hoïc hoûi veà vieäc truyeàn ñaït ñöùc tin, vieäc thöïc haønh laéng nghe vaø caàu nguyeän haèng ngaøy, giaùo duïc veà tình yeâu vaø hoøa bình, tình huynh ñeä vôùi nhöõng ngöôøi di cö vaø ngöôøi xa laï, vaø vieäc chaêm soùc haønh tinh. Trong taát caû caùc khía caïnh aáy, ñôøi soáng gia ñình luoân ñi tröôùc söï nghieân cöùu cuûa chuùng ta vaø höôùng daãn noù, ñaëc bieät thoâng qua nhöõng chöùng taù cuûa söï daâng hieán vaø thaùnh thieän.
Caùc sinh vieân thaân meán, thöa caùc giaùo sö, haõy baét ñaàu naêm hoïc môùi vôùi nieàm hy voïng, vöõng tin raèng Chuùa Gieâsu luoân naâng ñôõ chuùng ta baèng aân suûng cuûa Thaàn Khí söï thaät vaø söï soáng cuûa Ngöôøi. Toâi ban Pheùp laønh Toâng Toøa cho taát caû anh chò em. Caûm ôn anh chò em.
Tri Khoan
Chuyeån ngöõ töø: zenit