Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ
caùc nhoùm ñaïi dieän ñaõ tham döï
Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà hieäp haønh
Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ caùc nhoùm ñaïi dieän ñaõ tham döï Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà hieäp haønh.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 26-10-2025) - Chieàu thöù Saùu, ngaøy 24 thaùng Möôøi naêm 2025, taïi Ñaïi Thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû noäi thaønh Vatican, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ gaëp gôõ khoaûng hai ngaøn ñaïi dieän caùc tham döï vieân Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi hoài thaùng Möôøi naêm ngoaùi, veà hieäp haønh töø caùc chaâu luïc veà Roma haønh höông Naêm Thaùnh vaø Ñöùc Thaùnh cha ñaõ traû lôøi nhöõng caâu hoûi do hoï neâu leân.
Ñaây laø böôùc ñaàu tieân trong giai ñoaïn thöïc thi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi nhaém caûi toå Giaùo hoäi.
Döï aùn caûi toå naøy - ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ (2013-2025) khôûi xöôùng vaø ñaõ taïm keát thuùc vaøo thaùng Möôø naêm 2024 vôùi moät taøi lieäu chung keát. Ñöùc Leâoâ XIV ñaõ tham döï Thöôïng Hoäi ñoàng naøy, tröôùc tieân vôùi tö caùch Giaùm muïc Giaùo phaän Chiclayo beân Peru, sau ñoù trong tö caùch laø Toång tröôûng Boä Giaùm muïc cuûa Vatican.
Trong cuoäc gaëp gôõ, ñaïi dieän caùc nhoùm laàn löôït trình baøy ñuùc keát veà vieäc thöïc thi nhöõng keát luaän cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc XVI taïi caùc chaâu luïc vaø cuûa Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñoàng thôøi neâu leân nhöõng caâu hoûi ñeå Ñöùc Thaùnh cha traû lôøi.
Chaúng haïn, veà töông quan giöõa Giaùo hoäi taïi Phi chaâu vaø AÂu Chaâu, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
"Neáu so saùnh giöõa chaâu AÂu vaø chaâu Phi: moät chaâu luïc ñang giaø ñi, coøn chaâu kia laïi traøn ñaày söùc soáng, treû trung vaø laø hoàng aân to lôùn cho Giaùo hoäi. Gia ñình cuõng laø moät moùn quaø lôùn - vaø thaät quan troïng khi Giaùo hoäi bieát ñeán vôùi con ngöôøi, ñaëc bieät laø ngöôøi treû vaø caùc gia ñình, ñeå hoï trôû thaønh duïng cuï xaây döïng hoøa bình, cuõng nhö ñeà ra caùc maãu göông - khoâng chæ trong noäi boä chaâu Phi nhöng caû giöõa caùc quoác gia vaø caùc chaâu luïc khaùc, ñaëc bieät trong vieäc coå voõ hoøa bình vaø chaêm soùc coâng trình saùng taïo, cuøng nhieàu vaán ñeà khaùc.
Vì theá, toâi nghó chuùng ta caàn raát roõ raøng: Chuùng ta khoâng tìm kieám moät moâ hình ñoàng nhaát, vaø chuùng ta seõ khoâng aùp ñaët moät khuoân maãu maø moïi ngöôøi ôû moïi quoác gia ñeàu phaûi tuaân theo.
Ñieàu caàn thieát hôn laø moät cuoäc hoaùn caûi, moät tinh thaàn môùi cuûa vieäc laøm Giaùo hoäi vaø soáng söù maïng truyeàn giaùo, ñeå xaây döïng Gia ñình cuûa Thieân Chuùa.
Vai troø phuï nöõ
Taïi buoåi gaëp gôõ, nöõ thaàn hoïc gia ngöôøi AÙo Klara Antonina Csiszaùr, ñaïi dieän chaâu AÂu ñaõ than phieàn caùc giaùm muïc ôû caùc nöôùc Ñoâng AÂu haäu coäng saûn thieáu daán thaân trong tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng. Baø yeâu caàu laøm sao ñeå coù söï bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ trong Giaùo hoäi.
Ñaùp laïi yeâu caàu naøy, Ñöùc Thaùnh cha baét ñaàu keå moät kinh nghieäm caù nhaân vaø noùi: "Toâi lôùn leân trong moät gia ñình Coâng giaùo, trong ñoù meï toâi vaø caû cha toâi ñeàu ñaëc bieät naêng ñoäng trong giaùo xöù. Moät laàn, töø raát laâu tröôùc ñaây - vaøo nhöõng naêm 1970 - khi ôû Myõ ngöôøi ta noùi raát nhieàu veà "bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ", toâi hoûi meï: "Meï coù muoán bình ñaúng vôùi ñaøn oâng khoâng?"
Baø traû lôøi: "Khoâng, vì phuï nöõ voán ñaõ toát hôn hoï roài!" - vaø baø hoaøn toaøn khoâng noùi ñuøa.
Ñoù laø moät minh chöùng raèng phuï nöõ coù raát nhieàu naêng khieáu ñaëc bieät maø hoï coù theå coáng hieán, trong ñôøi soáng gia ñình vaø trong giaùo xöù.
Kinh nghieäm thöù hai cuûa toâi ñeán töø Peru, nôi coù moät doøng nöõ maø söù maïng cuûa hoï laø phuïc vuï ôû nhöõng vuøng khoâng coù linh muïc. Hoï coù quyeàn röûa toäi, chöùng hoân chính thöùc trong caùc hoân leã, vaø hoï thöïc hieän moät söù vuï truyeàn giaùo tuyeät vôøi, thöïc söï laø taám göông cho nhieàu linh muïc. Ñoù chính laø can ñaûm loan baùo Tin möøng - vaø hoï laø phuï nöõ! Vì theá, noùi ñeán caâu hoûi naøy - taïm gaùc laïi nhöõng vaán ñeà phöùc taïp hôn ñang ñöôïc nghieân cöùu trong moät nhoùm chuyeân traùch - toâi nghó raèng vaán ñeà khoâng phaûi laø khoâng coù cô hoäi, nhöng laø caùc raøo caûn vaên hoùa vaãn toàn taïi. Caàn phaûi nhìn nhaän ñieàu ñoù, vì khoâng phaûi taát caû caùc giaùm muïc hay linh muïc ñeàu muoán cho pheùp phuï nöõ ñaûm nhaän nhöõng vai troø maø caùc phuï nöõ aáy hoaøn toaøn coù theå thöïc hieän.
Coù nhöõng neàn vaên hoùa trong ñoù phuï nöõ vaãn bò ñoái xöû nhö coâng daân haïng hai, khoâng luoân ñöôïc höôûng caùc quyeàn bình ñaúng thöïc söï. Vaø ñoù laø thaùch ñoá cho Giaùo hoäi vaø cho taát caû chuùng ta: laøm sao ñeå cuøng nhau coå voõ söï toân troïng caùc quyeàn cuûa moïi ngöôøi, xaây döïng moät neàn vaên hoùa trong ñoù söï bình ñaúng khoâng chæ khaû thi nhöng coøn trôû thaønh thöïc taïi soáng ñoäng, trong söï coäng taùc vaø ñoàng traùch nhieäm cuûa moïi ngöôøi, moãi ngöôøi theo ôn goïi rieâng, ñeå coù theå ñaûm nhaän vai troø laõnh ñaïo trong Giaùo hoäi. Chuùng ta ñaõ thaáy nhieàu taám göông cuï theå, nhöng thöïc teá laø veà maët vaên hoùa, khoâng phaûi moïi quoác gia ñeàu ôû cuøng moät möùc ñoä nhö chaâu AÂu hay Myõ. Ta khoâng theå chæ boå nhieäm moät phuï nöõ ôû ñaây hay ôû kia vaø nghó raèng hoï aáy seõ ñöôïc toân troïng - vì coù söï khaùc bieät vaên hoùa saâu saéc, gaây ra nhieàu vaán ñeà..."
Suy giaûm quyeàn bính
Veà vaán ñeà coù moät soá giaùm muïc vaø linh muïc lo sôï quyeàn bính cuûa mình bò suy giaûm vì hieäp haønh, Ñöùc Thaùnh cha traû lôøi:
"Toâi muoán môøi goïi taát caû anh chò em, nhö chính chuùng ta ñaõ ñöôïc môøi goïi trong caùc phieân hoïp cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, haõy suy tö saâu xa hôn veà yù nghóa thöïc söï cuûa hieäp haønh, vaø môøi goïi caùc linh muïc - thaäm chí hôn caû caùc giaùm muïc - haõy môû roäng taâm hoàn, tham gia vaøo tieán trình naøy. Söï khaùng cöï thöôøng xuaát phaùt töø noãi sôï haõi vaø thieáu hieåu bieát. Vaø moïi baùo caùo töø caùc ñaïi luïc maø toâi ñaõ nghe cho ñeán nay ñeàu ñaët "vieäc ñaøo taïo" laøm öu tieân haøng ñaàu.
Chuùng ta phaûi thaønh thaät nhìn nhaän taàm quan troïng cuûa vieäc ñaøo taïo ôû moïi caáp ñoä.
Ñoâi khi ngöôøi ta ñöa ra nhöõng caâu traû lôøi nhanh, maø khoâng coù söï chuaån bò caàn thieát ñeå hieåu ñeán nôi ñeán choán nhöõng keát luaän maø moät soá ngöôøi ñaõ ñaït tôùi, trong khi nhöõng ngöôøi khaùc chöa saün saøng hoaëc chöa coù khaû naêng hieåu ñöôïc.
Neáu khoâng coù söï ñaøo taïo thích hôïp ôû moïi caáp - töø tröôøng hoïc, chuûng vieän, ñeán caùc chöông trình thöôøng huaán, vaø giaùo duïc ngöôøi lôùn cho giaùo daân - thì seõ luoân toàn taïi söï khaùng cöï vaø hieåu laàm. Chuùng ta caàn hieåu raèng khoâng phaûi ai cuõng chaïy cuøng toác ñoä, vaø ñoâi khi chuùng ta phaûi kieân nhaãn vôùi nhau.
Thay vì ñeå moät soá ngöôøi chaïy quaù xa vaø boû laïi nhieàu ngöôøi phía sau, ñieàu coù theå gaây ñöùt gaõy trong ñôøi soáng Giaùo hoäi, chuùng ta phaûi tìm ra nhöõng caùch raát cuï theå ñeå hieåu ñieàu gì ñang xaûy ra ôû moãi nôi - nhöõng khaùng cöï ñeán töø ñaâu, vaø chuùng ta coù theå laøm gì ñeå khuyeán khích kinh nghieäm hieäp thoâng saâu saéc hôn trong Giaùo hoäi hieäp haønh naøy. Vì vaäy, trong boái caûnh vaên hoùa cuûa Hoa Kyø, nôi thöïc ra nhieàu cô caáu hieän coù ñaõ coù tieàm naêng hieäp haønh raát lôùn, chuùng ta caàn tìm caùch bieán ñoåi chuùng thaønh nhöõng kinh nghieäm bao dung vaø toaøn dieän hôn - ñoù coù theå laø hoäi ñoàng muïc vuï, caùc cô caáu giaùo phaän khaùc, hay caùc cuoäc hoïp chung - nôi moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc tham gia: nam vaø nöõ, giaùo daân vaø haøng giaùo só, tu só vaø giaùo daân - taát caû cuøng chia seû tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm, thuoäc veà, laõnh ñaïo vaø minh baïch trong ñôøi soáng Giaùo hoäi. Dó nhieân, vaãn coøn nhieàu thaùch ñoá, nhöng ñaõ coù nhöõng böôùc tieán quan troïng, vaø toâi hy voïng ñieàu ñoù seõ tieáp tuïc.
(Toång hôïp 25-10-2025)