Nhöõng lôøi caùc Giaùo hoaøng keâu goïi aân xaù
cho tuø nhaân trong Naêm Thaùnh
Nhöõng lôøi caùc Giaùo hoaøng keâu goïi aân xaù cho tuø nhaân trong Naêm Thaùnh.
Vatican News
Vatican (Vatican News 21-01-2025) - Trong lòch söû Giaùo hoäi, nhieàu Giaùo hoaøng ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi caùc chính phuû treân toaøn theá giôùi traû töï do cho caùc tuø nhaân hoaëc giaûm aùn tuø cho hoï trong Naêm Thaùnh, bôûi vì Naêm Thaùnh laø thôøi gian ñeå ñoïc coâng lyù döôùi aùnh saùng cuûa Phuùc AÂm.
Trong Saéc leänh coâng boá Naêm Thaùnh 2025, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeà xuaát raèng "caùc chính phuû thöïc hieän caùc saùng kieán nhaèm khoâi phuïc hy voïng; caùc hình thöùc aân xaù hoaëc tha thöù nhaèm giuùp caùc caù nhaân laáy laïi nieàm tin vaøo baûn thaân vaø xaõ hoäi; vaø caùc chöông trình taùi hoøa nhaäp vaøo coäng ñoàng, bao goàm daán thaân cuï theå veà vieäc toân troïng luaät phaùp".
Trong lòch söû Giaùo hoäi, nhieàu Giaùo hoaøng ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi caùc chính phuû treân toaøn theá giôùi traû töï do cho caùc tuø nhaân hoaëc giaûm aùn tuø cho hoï trong Naêm Thaùnh, bôûi vì Naêm Thaùnh laø thôøi gian ñeå ñoïc coâng lyù döôùi aùnh saùng cuûa Phuùc AÂm. Boä Giaùo luaät noùi raèng Naêm Thaùnh laø cô hoäi laõnh nhaän aân xaù, "söï thaùo giaûi tröôùc maët Chuùa caùc hình phaït theá taïm vì caùc toäi loãi ñaõ ñöôïc xoùa boû. Ngöôøi tín höõu doïn mình xöùng ñaùng vaø thi haønh ít nhieàu ñieàu kieän ñaõ chæ ñònh thì ñöôïc höôûng ôn tha thöù aáy nhôø söï trung gian cuûa Giaùo Hoäi" (GL soá 992).
Thuaät ngöõ "aân xaù" - "indulgenza" trong tieáng YÙ, coù cuøng goác vôùi moät töø khaùc lieân quan ñeán Naêm Thaùnh. Thuaät ngöõ "indulto" baét nguoàn töø tieáng Latin "indultum", coù nghóa laø söï khoan nhöôïng hoaëc ñaëc quyeàn ñöôïc ban, nhôø aân suûng hoaëc loøng nhaân töø, bôûi moät thaåm quyeàn caáp cao hôn. Trong luaät hình söï, thuaät ngöõ naøy ñònh nghóa bieän phaùp khoan hoàng daãn ñeán vieäc xoùa boû baûn aùn ñaõ aùp duïng cho ngöôøi bò keát aùn. AÂn xaù vaø khoan dung giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi xieàng xích, khoûi haäu quaû cuûa toäi loãi hoaëc maëc caûm, ñeå mang ñeán cho con ngöôøi moät khôûi ñaàu môùi, moät cô hoäi cöùu chuoäc vaø moät cuoäc soáng môùi.
Söï quan taâm cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi tuø nhaân
Söï quan taâm cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi nhöõng anh chò em tuø nhaân ñöôïc theå hieän qua caùc vieäc baùc aùi ñaùp laïi lôøi giaùo huaán coå xöa: "Haõy thaêm vieáng nhöõng ngöôøi bò giam caàm". Trong Phuùc AÂm, Chuùa Gieâsu ñoàng nhaát mình vôùi tuø nhaân: "Ta ngoài tuø, caùc ngöôi ñaõ thaêm vieáng Ta". Trong boái caûnh Naêm Thaùnh, söï quan taâm lieân tuïc naøy cuõng ñöôïc theå hieän qua lôøi keâu goïi chaân thaønh cuûa caùc Ñöùc Giaùo hoaøng. Khi noùi veà huaán quyeàn cuûa caùc Giaùo hoaøng trong lòch söû gaàn ñaây cuûa Giaùo hoäi, tröôùc tieân chuùng ta phaûi nhaéc ñeán saéc chæ "Spes non confundit" (Hy voïng khoâng laøm thaát voïng). Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ yeâu caàu caùc chính phuû aân xaù cho caùc tuø nhaân trong Naêm Thaùnh Hy voïng naøy. Ngaøi vieát: "Toâi nghó ñeán nhöõng tuø nhaân bò töôùc maát töï do, haøng ngaøy phaûi chòu ñöïng, ngoaøi söï khaéc nghieät cuûa söï giam caàm, coøn laø söï troáng roãng veà maët caûm xuùc, nhöõng haïn cheá ñöôïc aùp ñaët vaø trong nhieàu tröôøng hôïp laø söï thieáu toân troïng. Toâi ñeà xuaát vôùi caùc chính phuû raèng trong Naêm Thaùnh, hoï haõy thöïc hieän caùc saùng kieán khoâi phuïc laïi hy voïng".
Hôi thôû cuûa hy voïng
Chuùng ta coù theå ñöôïc Thieân Chuùa luoân luoân tha thöù. Trong caùc trang Phuùc AÂm, hình aûnh ngöôøi troäm laønh treân thaäp giaù aên naên toäi loãi ñöôïc neâu baät caùch ñaëc bieät. OÂng laø vò thaùnh duy nhaát ñöôïc Chuùa Gieâsu tröïc tieáp phong thaùnh. "Hoâm nay, anh seõ ôû treân Thieân ñaøng vôùi Ta," Chuùa Kitoâ thöïc söï ñaõ noùi vôùi oâng treân Thaäp giaù. Khi caàu xin cho con ngöôøi vaø treân heát laø nhöõng ngöôøi bò töôùc maát töï do, hôi thôû hy voïng, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaéc laïi raèng lôøi keâu goïi haønh ñoäng khoan dung "laø lôøi keâu goïi coå xöa, xuaát phaùt töø Lôøi Chuùa". Nhöõng vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi, ñaëc bieät vaøo dòp Naêm Thaùnh, cuõng keâu goïi caùc hình thöùc mieãn giaûm aùn cho caùc tuø nhaân.
Ñöùc Pioâ XII vaø Naêm Thaùnh 1950
Naêm Thaùnh 1950, nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII ñaõ nhaán maïnh trong thoâng ñieäp phaùt thanh nhaân dòp Giaùng sinh naêm 1949, laø "naêm tha thöù vó ñaïi". Ngaøi phaùt bieåu tröôùc nhieàu theá heä bò aûnh höôûng bôûi thaûm kòch chieán tranh. "Nhöõng khuoân maët ñau buoàn cuûa treû moà coâi, caùc goùa phuï, nhöõng baø meï ñang chôø ñôïi söï trôû veà maø coù leõ seõ khoâng bao giôø ñeán, nhöõng ngöôøi bò baùch haïi vì coâng lyù vaø toân giaùo, nhöõng tuø nhaân, ngöôøi tò naïn, nhöõng ngöôøi bò löu ñaøy cöôõng böùc, nhöõng tuø nhaân, nhöõng ngöôøi thaát nghieäp, nhöõng ngöôøi bò aùp böùc, nhöõng ngöôøi ñau khoå veà tinh thaàn vaø theå xaùc, nhöõng naïn nhaân cuûa moïi baát coâng, ñi qua tröôùc maét chuùng ta nhö theå trong moät cuoäc duyeät binh buoàn thaûm". Hy voïng cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng laø moïi chuyeän trong quaù khöù seõ ñöôïc choân vuøi "baèng söï aên naên chaân thaønh". Ngaøi noùi: "Baát cöù ai muoán trôû thaønh moät Kitoâ höõu chaân thaønh thì phaûi bieát caùch tha thöù".
AÂn xaù vaø khoan dung trong thôøi gian Naêm Thaùnh 1950
Chieán tranh theá giôùi thöù hai ñaõ gaây ra nhöõng veát thöông saâu saéc cho caáu truùc xaõ hoäi cuûa nhieàu quoác gia. ÔÛ moät soá quoác gia, sau cuoäc xung ñoät ñoù, caùc bieän phaùp khoan hoàng ñaõ ñöôïc aùp duïng. Ví duï, ôû YÙ, ngay tröôùc khi baét ñaàu Naêm Thaùnh 1950, leänh aân xaù vaø tha thöù ñaõ ñöôïc ban haønh. Nhöõng baûn aùn tuø döôùi naêm naêm ñaõ hoaëc saép ñöôïc aùp duïng seõ ñöôïc aân xaù hai naêm.
Naêm 1975, Ñöùc Phaoloâ VI keâu goïi caùc haønh ñoäng khoan hoàng
Naêm Thaùnh 1975 taäp trung vaøo söï hoøa giaûi. Trong saéc chæ Naêm Thaùnh "Apostolorum Limina", Thaùnh Giaùo hoaøng Phaoloâ VI yeâu caàu raèng, theo truyeàn thoáng cuûa caùc Naêm Thaùnh tröôùc, "caùc cô quan coù thaåm quyeàn cuûa caùc quoác gia khaùc nhau xem xeùt khaû naêng, theo caùc ñeà xuaát töø söï khoân ngoan cuûa hoï, tha thöù theo tinh thaàn cuûa loøng khoan dung vaø coâng baèng, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng tuø nhaân ñaõ ñöa ra baèng chöùng ñaày ñuû veà söï phuïc hoài ñaïo ñöùc vaø daân söï, hoaëc laø naïn nhaân cuûa tình traïng roái loaïn chính trò vaø xaõ hoäi quaù lôùn khieán hoï khoâng theå chòu hoaøn toaøn traùch nhieäm veà nhöõng tình traïng ñoù". Ngaøi cuõng baøy toû loøng bieát ôn "ñoái vôùi taát caû nhöõng ai seõ laøm vieäc ñeå ñaûm baûo raèng thoâng ñieäp veà loøng baùc aùi, tính xaõ hoäi vaø töï do maø Giaùo hoäi göûi ñeán taát caû moïi ngöôøi, vôùi hy voïng soáng ñoäng laø ñöôïc hieåu vaø laéng nghe, ñöôïc chaøo ñoùn vaø ñöôïc bieán thaønh moät traät töï chính trò vaø xaõ hoäi".
Naêm 1983, Ñöùc Gioan Phaoloâ II aân xaù cho Ali Agca
Moät vaøi naêm sau lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Phaoloâ VI, Giaùo hoäi ñang traûi qua moät Naêm Thaùnh khaùc. Naêm Thaùnh Cöùu Ñoä khai maïc vaøo naêm 1983, kyû nieäm 1950 naêm Chuùa Gieâsu chòu cheát vaø soáng laïi. Naêm Thaùnh naøy cuõng laø boái caûnh cuûa moät cuoäc gaëp gôõ ñaëc bieät: giöõa moät Giaùo hoaøng vaø ngöôøi ñaõ coá saùt haïi ngaøi. Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ nhaéc laïi söï kieän naøy trong baøi phaùt bieåu vaøo ngaøy 27/12/1983 tröôùc caùc tuø nhaân cuûa nhaø tuø Rebibbia ôû Roma: "Toâi cuõng ñaõ coù theå gaëp moät ngöôøi maø taát caû caùc baïn ñeàu bieát, teân laø Ali Agca, ngöôøi maø vaøo ngaøy 13/5/1981 ñaõ coá gaéng aùm saùt toâi, nhöng Thieân Chuùa ñaõ ñieàu khieån moïi vieäc theo caùch rieâng cuûa Ngöôøi, toâi coù theå noùi laø ñaëc bieät, thaäm chí laø kyø dieäu. Hoâm nay, sau hôn hai naêm, toâi ñaõ coù theå gaëp keû taán coâng mình vaø toâi cuõng coù theå laëp laïi lôøi tha thöù maø toâi ñaõ baøy toû ngay sau vuï taán coâng vaø sau ñoù toâi cuõng tuyeân boá coâng khai, khi coù theå, töø beänh vieän. Toâi nghó raèng cuoäc gaëp gôõ hoâm nay, trong boái caûnh, trong khuoân khoå Naêm Thaùnh Cöùu Ñoä, laø moät söï quan phoøng". Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ giaûi thích vaøo dòp ñoù raèng: "Moïi bieán coá trong cuoäc ñôøi chuùng ta phaûi khaúng ñònh tình huynh ñeä xuaát phaùt töø thöïc teá raèng Thieân Chuùa laø Cha chuùng ta vaø taát caû chuùng ta ñeàu laø con caùi cuûa Ngöôøi trong Chuùa Gieâsu Kitoâ".
Naêm 2000, Ñöùc Gioan Phaoloâ II yeâu caàu giaûm aùn
Ñaïi Naêm Thaùnh môû ñaàu thieân nieân kyû thöù ba phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng cuûa nhöõng naêm Naêm Thaùnh tröôùc ñoù. Trong thoâng ñieäp nhaân Naêm Thaùnh caùc Nhaø tuø, Ñöùc Gioan Phaoloâ II nhaán maïnh raèng "caùc quoác gia vaø chính phuû ñang trong quaù trình hoaëc coù yù ñònh tieán haønh söûa ñoåi heä thoáng nhaø tuø cuûa hoï ñeå thích öùng toát hôn vôùi nhu caàu cuûa con ngöôøi" raát ñaùng ñöôïc khuyeán khích. Ngaøi phaùt bieåu tröôùc caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa caùc quoác gia ñeå keâu goïi moät daáu hieäu khoan hoàng vì lôïi ích cuûa taát caû caùc tuø nhaân: "vieäc giaûm nheï baûn aùn, thaäm chí laø moät thôøi gian ngaén, ñoái vôùi caùc tuø nhaân, seõ laø moät daáu hieäu roõ raøng veà söï nhaïy caûm ñoái vôùi tình traïng cuûa hoï; ñieàu naøy seõ khôi daäy ñöôïc tieáng vang tích cöïc trong taâm hoàn hoï, khuyeán khích hoï aên naên veà ñieàu aùc ñaõ laøm vaø thuùc giuïc hoï aên naên saùm hoái".
AÂn xaù naêm 2006 ôû YÙ
Yeâu caàu giaûm aùn, ñöôïc Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñöa ra trong Naêm Thaùnh 2000 vaø ñöôïc nhaéc laïi vaøo naêm 2002 vôùi caùc nghò só vaø daân bieåu trong chuyeán thaêm Quoác hoäi YÙ, ñaõ nhaän ñöôïc phaûn hoài cuï theå töø caùc chính trò gia vaøi naêm sau ñoù. Treân thöïc teá, vaøo ngaøy 29/7/2006, luaät aân xaù cho nhöõng toäi phaïm ñöôïc thöïc hieän cho ñeán ngaøy 2/5/2006 ñaõ ñöôïc thoâng qua taïi YÙ vôùi ña soá phieáu cuûa nhieàu ñaûng phaùi, ñoái vôùi caùc baûn aùn khoâng quaù ba naêm tuø vaø möùc giaûm toái ña laø 10,000 euro cho nhöõng khoaûn tieàn teä. Khoâng naèm trong chöông trình giaûm aùn laø nhöõng toäi aùc gaây ra baùo ñoäng xaõ hoäi lôùn nhaát, chaúng haïn nhö caùc toå chöùc ñaûo chính, baét coùc vaø haønh vi khuûng boá.
Naêm Thaùnh 2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ caàu xin loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha
Naêm Thaùnh ngoaïi thöôøng Loøng Thöông Xoùt baét ñaàu vaøo naêm 2015. Trong laù thö ban ôn toaøn xaù nhaân dòp Naêm Thaùnh naøy, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng nghó ñeán caùc tuø nhaân, "nhöõng ngöôøi ñang chòu söï haïn cheá veà töï do". Ngaøi vieát: "Naêm Thaùnh luoân laø cô hoäi ñeå thöïc hieän moät cuoäc ñaïi xaù, nhaèm muïc ñích lieân quan ñeán nhieàu ngöôøi, maëc duø ñaùng bò tröøng phaït, nhöng vaãn nhaän thöùc ñöôïc söï baát coâng ñaõ gaây ra vaø chaân thaønh mong muoán taùi hoøa nhaäp vaøo xaõ hoäi, mang theo ñoùng goùp trung thöïc. Nguyeän xin loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha, Ñaáng muoán gaàn guõi vôùi nhöõng ai caàn ôn tha thöù cuûa Ngöôøi nhaát, ñöôïc ban cho taát caû nhöõng ngöôøi naøy moät caùch cuï theå".
Vaøo ngaøy 6/11/2016, moät soá ñoâng tuø nhaân töø nhieàu nôi khaùc nhau cuûa YÙ vaø caùc quoác gia khaùc ñaõ coù maët taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ ñeå soáng Naêm Thaùnh cuûa hoï vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Ngaøi nhaán maïnh trong baøi giaûng raèng "vieäc töôùc ñoaït töï do laø hình phaït naëng nhaát phaûi chòu vì noù chaïm ñeán taän saâu thaúm beân trong con ngöôøi. Nhöng hy voïng khoâng theå maát ñi".
Naêm 2016, caùc haønh ñoäng aân xaù vaø tha thöù
Naêm 2016, chính quyeàn Cuba ñaõ quyeát ñònh aân xaù cho 787 tuø nhaân, bao goàm phuï nöõ, treû vò thaønh nieân vaø ngöôøi beänh, ñeå ñaùp laïi lôøi keâu goïi cuûa Giaùo hoaøng nhaân dòp Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt. Nhöõng ngöôøi bò keát toäi "gieát ngöôøi, boùc loät treû vò thaønh nieân, hieáp daâm vaø buoân baùn ma tuùy" khoâng ñöôïc aân xaù.
Lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ daønh cho caùc tuø nhaân, nhö moät phaàn cuûa Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt, cuõng ñöôïc hoan ngheânh taïi Paraguay. Thöïc teá, 22 tuø nhaân cuûa "Ngoâi nhaø Muïc töû nhaân laønh" ñaõ ñöôïc aân xaù.
Cuõng trong naêm 2016, Toång thoáng Mozambique Filipe Nyusi - nhö ñöôïc nhaéc ñeán trong nguyeät san "Mondo e Missione", taïp chí haøng thaùng cuûa Hoäi Giaùo hoaøng Truyeàn giaùo Haûi ngoaïi - ñaõ tuyeân boá aân xaù cho moät ngaøn tuø nhaân bò keát aùn vì nhöõng toäi danh thoâng thöôøng.
Môû caùc caùnh cöûa
Cuõng nhaân dòp Naêm Thaùnh 2025, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, trong saéc chæ coâng boá Naêm Thaùnh, ñaõ yeâu caàu roõ raøng "caùc hình thöùc aân xaù hoaëc mieãn aùn nhaèm giuùp moïi ngöôøi laáy laïi nieàm tin vaøo baûn thaân vaø xaõ hoäi; con ñöôøng taùi hoøa nhaäp coäng ñoàng töông öùng vôùi cam keát cuï theå veà vieäc tuaân thuû luaät phaùp". Laàn ñaàu tieân, moät Giaùo hoaøng môû Cöûa Thaùnh beân trong moät nhaø tuø. Trong baøi giaûng ngaøy 26/12/2024 taïi nhaø tuø Rebibbia, ngaøi ñaõ tuyeân boá: "Hoâm nay, toâi muoán môû roäng Caùnh cöûa taïi ñaây. Toâi môû Cöûa ñaàu tieân ôû Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, Cöûa thöù hai laø cuûa anh chò em. Thaät laø moät cöû chæ ñeïp khi môû toang caùnh cöûa. Nhöng quan troïng hôn laø yù nghóa cuûa noù: ñoù laø môû roäng traùi tim. Traùi tim môû roäng. Vaø ñaây chính laø yù nghóa cuûa tình huynh ñeä".
Nguoàn: vaticannews.va/vi